장음표시 사용
381쪽
Quod nullam rationem habet cum e tremis universalibuή, id principium dici lion potest. Talis est Privatio. Ergo. Quia haec modb est, modo non est. Qiuod nullam unionis rationem habet, sed potius destructionis, id pilii cipium dici non potest. Privatio destruit potius, quam unit. Ergo. Quod non potest intrinsece principiari ex principiis contriariis, id princia pium esse non potest. Talis est privatio. Quia cum formae sit contraria illa, se invicem ab eo. dem subjecto excludunt. Frgo res principiari non possunt ex forma & privatione. Fus quod non potest principiare ex non ente, non potest esse principium. Talis est privatio; Est enim carentia formae, quae non ens est. Ergo. Non potest principiare ex non ente: Si enim principiat illa, principiat, vel quando est, vel quando non est. Sed non principiat, quando non est; quia quod non est, principiare non potest: Neque quando est; quia quando forma est, privatio non est.
Iterum. Si privatio esset principium, id maxime foret, quia requireretur in materia, ut ex illa res fieret; At dispositiones requiruntur adhuc in materia. Ergo & dispositiones existendi, duratio, unio, erunt principia. Ergo plura principia quam tria. Sed hoc dici non debet; Ergo neque alterum. Eur Q. Ens & non ens non possunt convenire in ulla communi ratione. Sed privatio est non ens, materia & forma sunt entia. Ergo privatio non potest convenire cum ipsis in ratione principii com
Si privatio esset principium , hoc ideli esset , quod sit medium unitivum
Sed hoc dici non potest, clim unio duorum sit ens reale, non privatio. Ergo. Inio medium connectit, privatio verti dissipat. Quod nullam u rationem habet, id principium dici non potest. Talis est privatio. Ergo Qv ia non ens finis rationem habere non potest. Quod nequC GMajoritatem, neque sequalitatem, neque tauiuoritatemii.ibet, id rationem principii habere non potest. Talis est privatio. Ergo.
Atque ex hisce patet, quomodo negativa sententia adstruenda sit: sequitur modb Assirmativa Sententia.
Tria sunt naturalium rerum principia: t:
Ieria, Forma privatio, ex mente Peripateticorum. Haec tria in omni rerum naturalium productione inter se distincta conveniunt, ut necessaria ; atque ideli unum principium non susticit, cum ad ortum necessaria sit repugnantia; nihil autem ei adversari potest, quod unum est. Secundci res natura
les non mutarentur, neque moVerentur,
quoniam unum in se agere, & suae mutationis causa esse non potest. Si non unum tantum principium esse potest, neque infinita principia rerum esse possunt, ut veteres nonnulli volebant; quia illa nec sciri, neque ulla mentis capacitate cornprehendi possunt; essent enim, quae ex iis componerentur , essentiae infinitae , quod naturae
repugnat. Neque susticiunt duo principia,ed quod nullum contrarium sibi contrarium simile esticiat, ideoque duo contraria sola
nullius esentiam Constituent. Tria ergo necessarid requiruntur , duo prima contraria principia , Privatio & Fomma , & subjectum unum , sustinens eadem, quae est uateria; quod enim fit, ex contrariis fieri necesse est, alioquin nulla d
retur in natura rerum generatio & corruptio ; Contraria autem absque subjecto agere in se neutiquam possunt. Flura igitur tribus, non sunt principia; quia corporum naturalium generatio potest perfici dato uno principio naturali ad patiendum, Scduobus formalibus ad agendum. Si enim quatuor tandem principia ponerentur; duo quoque subjecta duabus primis contrarietatibus oporteret addere, ut videlicet unicuique subjecto una corresponderet Contrarietas in transmutatione ; quo facto, diversae res omninti confuse generarentur. Sunt ergo, uti diximus, tria tantum Prin
382쪽
sse COMBINATORIAE, LI B. VII. 357
Principia; quorum duo constitutiva , Ma- ad transmutationem unius rei in aliam con teria & Forma; alterum, ut Pri- currit. Sed jam haec per Artis nostrae Re vatio: Illa essentiam rei constituunt; haec gulas probemus.
s Quae ad omnium Entium naturalium gene
Quorum effcientia dantur compositiones rerum naturalium D Quorum ope res in perenni motu ac mutatione conservantur.
Quorum virtute & potentia omnes res, id 1lla sunt prin- quod sunt, existunt.
Quorum insemctu naturali, rerum fit com- naturalium, positio.
Quae innatum appetitum habent ad generationem rerum perficiendam. vi. Quorum omnis mis tendit ad generationem & compositionem rerum. VC. Quorum concursa compositiones rerum vere & realiter perficiuntur. G.
Quorum est motus & quies rerum. Τalia sunt Materia, Forma, Privatio. Ergo. Neriam vero primam esse proprse Princ, pium rerum naturalium , sic ostenditur. B. In omni generatione necessariis requiritur aliquod subjectum receptivum formae. Sed hoc non potest esse nisi Materia. Ergo M. Fieri non potest, ut istiusmodi subjectum sit compositum, aut substantia. Completa; secus enim compositam aut substantia esset, antequam fie
Quod impossibile est. Ergo. D. Principium Materiale corporum naturalium debet esse in feri. Τalis est Materia prima. Ergo, Quia non est necessarium, ut sit insensibile prorsus , incorruptibile aut aeternum ; sensibilitas enim &corruptibilitas ejus temporalitas que ex effectu generationis innotescit. P. Principium rerum naturalium debet esse pura potentia. Talis est Materia prima. ETO. . S. Principium rerum naturalium debet habere instinctum naturalem ad
compositionem rCrum. Τalis est Materia prima. Ergo. Vo. Principium rerum naturalium debet habere appetitum naturalem ad foru
I alis est blateria prima. Ergo. Vi. Principium debet habere virtutem potentialem ad concursum generati O-
Talis est Materia prima. Ergo. Ve. Principium rerum naturalium non debet esse non ens, sed quasi non ens, extra nihil. Talis est Materia prima. Ergo. G. Principium debet ipsum deforme appetere pulchrum, scilicet formam, ut inde quies sequatur. Talis est Materia prima. ENO.
α Id est principium constitutivum . ex quo primum aliquid sit , de in id
demum resoluitur. Talis est Materia prima. Ergo. Unde Concludes Materiae primae proprietatem, essς ortus & interitus expertem, esse appetitivam formae naturalis ut pol informem.
383쪽
Priυationem princi tum rerum nauuralium esse , sic 'obatur
lium γ Sine quo bonum generationis consequi non potest. Sed sine privatione id fieri non potest. Ergo. Est enim principium passivum. Quod ad omnem eo sitionem accidentaliter concurrit, & sine quo compositio transigi non potest. Τalis est privatio. Ergo. Quod transmutat unum in aliud, & sine quo transmutatio confici non potest. Talis est privatio. Ergo. Quia materia & forma, id, cum non contraria sint, non possunt. Quod potentiam habet privativam unius, & constitutivam alterius. Talis est privatio. Ergo. Quod non est simpliciter non ens, sibio intellectu attingibile, aut pura tantum negatio. Τalis est privatio. Ergo. Non enim est privatio Logice sampta, sed Physice, sua constansentitate suo modo. Quod inclisat ad privandum unum & constituendum aliud. Talis est privatio. Ergo. Quod virtute valet privativa unius, Ze constitutiva alterius. Talis est privatio. Ergo. Quod realiter & merE ad generationem & corruptionem concurrit. Talis est privatio. Ergo. Quo compositum in esse suo gloriatur. Talis est privatio. Ergo. Quod re & ratione 4 subjecto. Talis est privatio. Ergo.
Quia jam idem est cum subjecto, modb non est.
Quod cum subjecto concordat ante acquisitionem formae. Talis est privatio. Ergo. Quia ante formam in potentia materiae latet, & forma accedente, perit. Quod contrariatur formae, ipsamque transmutatione sua perficit.
Talis est privatio. Sine hac enim nulla transmutatio fieri potest. Quod licet non sit ' incipium substantiale, est tamen principium transmutationis, & causa per accidens. Talis est privatio Quia causa essiciens est, cur Materia appetat formam Quod est medium, quo in subjectum introducitur forma. Talis est privatio. Ergo. Quod aliter constituit compositum in fieri. Talis est privatio. Quia terminus est, ax quo generatio incipit. Sed ut liaec omnia luculentius percipiantur, paulo fusius illa explicanda duxi. Certum est , privationem esse quandam negationem, quae negat praesentiam & habitum formae, non esse tamen absolutam &meram negationem, sed esse veluti quandam habilitatem seu aptitudinem in materia , quae habilitas facit, ut materia omnium formarum sit capax , atque adeo privatio Physica latius patet Logica privatione ; illa enim praeter defectum , aptitudinem etiam quandam dicit; haec solum defectum : per privationem enim physicam compos tum habile & idoneum redditur , ut deposita priori forma, aliam sibi convenientioremposiat assumere. Nam ut recte Aristoteles, materia non nisi privatione mediante formam recipere potest, non immerito, dicta Naturae Paranymphi: siquidem materiae habilitatem, propensionem & desiderium ad formas ei sola conciliat privatio, qua destituta, formam nullam reciperet, & cons quenter nulla res generaretur. Item omnis mutatio fit ex aliquo in Gliud, quae sunt contraria & extrema accidentia ; atqui neutro modo materia repugnat formae, cum in substantia per se , ut talis est, nulla sit oppositio; necessarium igitur est tertium aliquod principium; quddita ostendo.
384쪽
Materia noti est formae contraria, & ipsa per se neque movet, neque essicax est; sed tantum patitur & recipit; neque ipsa forma appetit aliam formam ; hoc enim si faceret, ipsa suam perniciem & interitum appeteret, quod a natura alienum est. Necesse igitur est, ut accedat aliquod tertium, quod sit
formae contrarium ; cum omnis mutatio sit
ex contrariis, quod quidem aliud non est quam privatio. lando id exemplo. Ovum constat ex duobus principiis, Materia scilicet & Forma, in eodem etiam est privatio, id est, carentia formae, quae est propria pulli; Sed materia non potest seipsa ex potentiae suae debili late pulli formam educere, nisi per privationem habilis & idonea reddatur, ut pulli formam desideret, quae quidem ob privationem in ovo est ut potentia ; privatione enim destituta materia, nihil unquam edu- Ceret , nec desiderium ejus compleri posset. Unde patet, privationem vere & proprie esse principium transinutationis, & Causam per accidens, M terminum a quo generatio incipit, imo causa essiciens, cur materia appetat formam. Sed dices contra. Per B. Non ens principium rei naturalis esse non potest; privatio est non ens. R. Esse non ens simpliciter &absilute, seu puram negationCm, nego; Sed ultra id quod sit privatio, sive non ens, aliquam quoque aptitudinem tribuit materiae , ut formarum capax esse possit, &hoc pacto est quid reale & verum generationis principium , non constitutivum, sed trans-
a. Materia & privatio sunt idem, numero, re, & ratione. Ergo frustra ponitur separatum 1 materia & forma principium. R. Materiam & privationem esse quidem unum numero, seu subjecto , ante acquisitionem formae, diversa tamen ratione& definitione ; Quia accedente forma privatio perit, neque ingreditur essentiam rei compositae ; est tamen, uti materia & forma generationis causa, ita privatio transmutationis, sine qua materia formae uniri non potest. 3. Quod rem naturalem destruit . id principium ejus esse nequit, est enim malefica. R. non esse causam tantum destru
etivam, sed & generationis; destruit enim
unam rem, ut alia generetur. V. G. Priv
tio causa est, cur caseus putrescat, sed etiam
causa est, cur inde vermes generentur. Eadem causa est, cur ex terra arbor, eX arbore pomum, eX pomo tandem caro nascatur, quae naturae valde consentanea sunt.
4. Ex contrariis nihil generatur. Forma& privatio sunt contraria. Ergo. Ex
contrariis puris & solis nihil generari concedo , uti ex sola privatione & forma ; fit
peradjuncta materia, nego. Alius Modin, utramque sententiam deducem
di , sumitur ex Alphabeto in principio Libri IV. posito. Cujus prima Columna est, uti in margia B.
ne patet;per hanc variae quaestiones nascun- tur circa hanc materiam. Primci, an Male Utrum
ria prima bona sis, or an principium essiciens oconsuuatur. Secundo, an disinguatur a privatione per . Tertio, an forma educatur epotentia materiae, se an id mediante privatione.
Quarto, an Materia prima, D E O creatast ejusdem rationis ac ma ria prima Arisotelica Quinici, an Materia prima disribuat unicuique formae, quod suum est, id est, an contribuat ex se aliquid ad formarum diversitatem. Sexto, cur Materia prima Iam avora si formarum, tantoque appetitu se de deris feratur. Ecce habes hic denuci ingentem discurrendi materiam. Sed exemplorem dilucidemuS. Illa sunt rerum naturalium principia, Per B.
quae communicatione sua concurrunt ad compositionem rerum.
Talia sunt Materia , Forma, Privatio.
Τalia sunt Materia , Forma , Privatio Ergo. Quia Materia se habet per m dum subjecti informis; forma per modum pulchri quod appetit; Privatio
per modum transinutationis, informis in pulchrum.
S. t u forma educatur e potentia materie ' Per UR. Non emergere tanquam ex pura trum.
potentia passiva ; Cum ex puro potentiali aliquid educi incredibile via
Rectius itaque Respondemus secundum
nonnullorum sententias; nos enim in hac artis demonstratione novas opiniones non adducimus, sed ab omnibus receptaS CXcΟ-
limus, ) illas ex temperatis qualitatibus incommuni materia jam disposita exoriri . aliud enim est materia, aliud materia ad hanc directionem disposita. iis enim genetica sive plastica in canis V G. aut alterius an malis semine latens, principium est insitum motionis adeoque ipsus formae; hujus enim
operatione materia ejusque qualitates sib-iguntur, varid immutantur, & in animaliabus dearticulantur, donec tandem resultet
forma; haud secus ac figulus prinali vas per
rotam in certam formam multiplici operatione adaptat; eo ipso autem, quo CXtr
385쪽
mam manum a vase removet, vas fidicum 'formarumque dicitur; ita in naturalium fommarum ex materia eductione fieri cerniendum est, ita ut formari res, fiat in tempore, formae verb perseeta acquisitio contingat in momento; sive quod idem est, res 111 fieri tinperfecto motu tempus exigunt, in facto ossio, sive actu jam completo, ill momento ; adelique non immerito motus ma-- teriae jam dispositae actus imperfectus; forma verci acquisiita actus perfectus omnibus numeris ab soli1tus dici possit. Uti recte quoque S. Thomas docet. Mosaica Utrum GHateria prima sotelisa
atςrjδ rationis i cum materia cra falca, quo diste Ilia o DLO in principio rerum conaitas rat a Peri- R In nonnullis materiam primam conve-Patcti QR. Mosaicae, in pluribus differre. Convenit , quia materia creata in initio dicitur informis , inanis & vacua; quibus quidem nominibus Peripatetici eam nominant, differentibus tamen rationibus; siquidem se statores Mosaicae sententiae non informem dicunt aut vacuam inanemve eo sensu, quo Aristoteles eam dicit puram potentiam passivam . sed incompositam , id est, nulla
certa adhuc lege constitutam , confusumque Chaos dicunt, in quo tamen rerum Omnium producendarum semina latent; virtuale formarusti omniam receptaculum. Recte tamen cum Aristotele dicunt, Materiam Mosaicam fuisse primum subjectum,
ex quo omnia deinceps generarentur , un, cum rebus genitis duraturum. Differt tamen Materia Aristotelica h Mosaica, quod illa dicatur aeterna, in quantum dixit mundum aeternum; haec vero creata in tempore. Illius sententia uti erronea in fide, ita hujus prae aliis omnibus utpote fidei conformior , a Philosopho Christiano eligenda
est. Quamvis nonnulli excusent materiam aeternam, non quod ab aeterno actu fuerit, sed quod in potentia ante omnia; quemadmodum definitiones essentiales aeterna veritatis digunt. s. Utrum SMateria prima disribuat unicuique , quod suum est ' P. Urmalit e, quod per principia multiplici ratione ostendi potest. A Id quod tanquam materiale subjectum,
principiumque passivum ad formarum perse Iionem concurrit, id unicuique formae quod suum est, distribuere necesse est. Talis est Materia prima. Ergo. Et si1c procedendo de caeteris principiis. 6. Cur Materia si tam avara formarum, earumque tanto feratur demerios L . Per B. VO. Quia omne deforme , imperfectum, im B. UO.co1Dpositum necessario appetit debi tam sibi pulchritudinem, perfectionern& compositionCm. Sed Materia prima est deformis, imperfecta. 5c incomposita. Ergo. Quae per alia quoque principia simplicia& composita tam absiluta, quam resipectiva variis modis confirmari poterunt: quae ne tempus teram , illa ingenioso Lectori applicanda relinquo. Sed haec de tribus rerum naturalium principiis sufficiant; j in ad alterum par digma transeamus, quod est Infinitum.
Infinitum arituale dari pogit, etiam absoluta DEI potentia 'Duplex est sententia, negativa & affirmativa; utramque juxta Artis nostrae principia deducemus. Quaeritur itaque: infinitum ac irati creatum dari possit ' Negati se; quod δίper Artis nostrae regulas ita deduces. Per B. Si infinitum actuale dari posset, illa lud primo esset vel in genere bonitatis perfectionisque , vel entitati S.
Sed impossibile est, infinitum actuale dari posse infinite bonum δίperfectum. Ergo in hoc genere rerum infinitum dari non potest. Minor postea probabitur. Per M. Si infinitum actuale dari posset, illud foret vel magnitudinis, vel' multitudinis. Neutrum dici potest. Ergo. Non prius. Si enim corpus infinitum daretur , illud foret utique sensibile; si sensibile. ergo superficiebus terminatum; si hoc, ergo sensibus comprehensibile. Sed impostibile est, ut corpus infinitum sit terminatum ; esset enim simul finitum & infinitum , quod implicat; neque illud sensibus comprehenderetur,
cum infinitum omnem sensuum potentiam longe excedat.
Ergo infinitum corpus dari non potest. Neque multitudinis infinitum dari potest actuat C. Si enim tale daretur infinitum , illud numerari posset; Sed impossibile est infinitum numerati posse. Ergo. IIerum. Si infinitum actuale daretur, illud esset vel simplex vel colnpositum. Sed neque simplex, neque compositum esse potest. Ergo. Non
386쪽
slae COMA1NATORIAE, LIB. VII. gor
No Inpritis. Si tale quoddam daretur, il-
Iud esset vel ex quatuor elementis, Vel medium quoddam : non ex quatuor elemen- tis ; quia illud occuparet omnem locum, neque aliis elementis relinqueret locum , atque adeli omnia alia interimeret, sublata omni generatione rerum ; quod absurdum est. Neque medium quoddam inter elemonia
esse potest ; Quia illud haberet vel qualitates contrarias, vel iis careret: si prius, reliquas omnes infinitate sua destrueret; si autem hisce careret, non potest esse principium rerum mutabilium ; cum omnis mutatio fiat ex contrariis.
Neque uti supra assumpsi, compositum esse posset. Quia si compositum esset, ergo
vel 'constaret ex materia & forma , vel ex quatuor elementis finitis, vel uno infinito,& altero finito, vel ex omnibus infinitis. Nihil horum concedi potest. Ergo. Primo uon foret compositum ex materia& forma; quia omne compositum ex materia & forma, terminatum & sensibile esse debet; sed hoc neque terminatum, DCque
sensibile foret. Ergo. Accedit, qubd fieri non possit, ut forma& materia in compositione naturali infinitari sint ; quia duo infinita concurrerent ad unum compositum, v. g. hominem , animal, vegetabile,clementale; sequeretur quoque, omnes horum infinitorum partes & mem bra simul fore infinita ; foret itaque homo& non homo, animal & non animal, Vegetabile & non vegetabile, mixtum & non mixtum; quod implicat. Neque ex elementis finitis compostumdari potest infinitum; cum enim Omnia elementa sint finita , & compositum finitum esse necesse est. unde cessat ratio. Neque ex finito uno & altero elemento infinito; quia infinitum omnia alia confic rei & perderet. Neque ex omnibus elementis infinitis, omnem enim locum occuparent, & una alterius actionem infinitam superare non posset; unde infinita rerum confusio & interitus ; quod cum absurdum sit; ex his argumentis sat, ni fallor, patet, infinitum actuale sive categorematicum dari non possit. Quod alio modo sic ostenditur per I S principia artis nostrae.
Si infinitam actuale dari posset, illud necessarid haberet durationem infiniutam ; quia a nulla potentia finita destrui posset; ergo foret aeternum, quod est absurdum. Ergo. Si infinitum actuale dari posset illud necessarici infinitam agendi vim haberet; quod pariter dici non potest. Ergo Loquendo semper de infinito creato. Si infinitum actuale daretur, illud foret infinite intellectivum, V. G. homo. Hoc est absurdum ; ergo & illud, unde sequitur Si infinitum actuale creatum dari posset, V. G. homo, illud foret infinite appetitivum , quod impossibile est. Ergo. Si infinitum dari posset actuale, illud utique infinitae virtutis foret, chim in infinito omnia infinita existant. Hoc dici non potest. Ergo. Si infinitum actuale dari posset, illud conforme esset intellectui, prout a parte rei existit. Sed hoc est impossibile; cliin nullus intellectus creatus ad infiniti comprehensionem pertingat. Ergo tale infinitum dari non potest. Si infinitum actuale creatum dari posset, illud differret utique ab aliis rebus finitis. Sed inter finitum & infinitum est infinita distantia & differentia, quae im, possibilis est. Ergo. Si daretur infinitum actuale creatum . illud commensurari partibus suis non posset, & consequenter illis nunquam & nus iam uniri; unde interitus
Si darentur elementa infinita, V. G. ignis, & aqua , illa utique contrari tate qualitatum in se agerent. Sed hoc est impossibile; cum in infinito nulla detur actio & passo; cum nullum alterum superare possit; Ergo frustraneum illud foret, imoto. tius naturae destruetivum. Si daretur infinitum actuale creatum, illud certe infinitos effectus causare posset; cum operationes sequantur esse rei.
Sed hoc est perassurdum. Ergo. Si infinitum actuale dari posset, illud ad innumera alia infinita constituenda medium foret.
387쪽
M. Min. IE. Ubi non est finis, ibi non datur ulla finalis ratio, aut existendinus ope
In infinito actuali non datur finis. Ergo. Si infinitum daretur actuale, v. g. homo : illud vel iis us esset partibu1,
Non majus; quia majoritas involuit similitudinem totius, sicuti partes minoritatem ad totum ; foret ergo talis homo or in t m. Qiuod absurdum est. Ergo. Si infinitum actuale dari posset, illud constaret vel ex partibus similaribus, aut dissimilaribus. Nihil horum admitti potest. Ergo. Non ex partibus similiaribus : sequeretur
enim, quamlibet partem vel semper moveri, vel semper quiescere; cum enim idem locus sit totius & partium ; locus autem infiniti sit infinitus , ergo δc partium omnium similiarium erit infinitus ; non quod pars occupare possit locum infinitum ; sed quod pars corporis in quacunque parte loci sit, aeque dicitur esse in suo loco ; quocirca Ο-mnium partium loci eadem est ratio. Ergo in omni loco vel movebitur, vel quiescet. Non ex partibus dissimiliaribus compositum potest esse infinitum ; quia cum dissimilarium partium loca sint diversa totum illud infinitum unum dici non potest, nisi improprie , quatenus illa corpora disssimilaria sunt contigua. Praetere, partes illae dissimilares necetiarib forent vel finitae vel infimitae: Si finitar,totum non erit infinitum; cum ex partibus finitis infinitum nunquam resultare posssit. Esset ergo finitum & infinitum, quod implicat; Si vero una ex iis infinita dicatur, lilia alias destruet; neque infinitae, quia cum llocus rei locatae debeat esse aequalis, res lautem locata sit infinita, loca quoque infinita fore necesse est; Si ver, locus esset major corpore, daretur aliqua pars loci vacua; Si minor , daretur aliqua pars corporis sine
loco, quorum utrumque perabsurdum est. Nulla itaque ratione infinitum actu creatum in quocunque genere rerum creata
Sententia per modum objectionis eis, infinitum non potenti e tantum,
Infinitum potentiale triplex est : magnitudinis, multitudinis , succesionis. Haec tria vocantur potentialia, eo qutid magnitudinis infinitum, subtrahendo, in infinitum decrescere; multitudinis verb, addendo , in infinitum augeri: successionis, in infinitum continuari possiant; habentque partes actu finitas, potentia verti seu possibilitate infinitas ; De quo infinito, ut vocant, Syncategorematico, nemo controvertit ex sanae mentis Authoribus. De Categorematico itaque infinito, seu actuali, potissima inter Authores lis est&controversia. Quod, utrum & quomodo dari possit, ex Artis nostr te regulis deducemuS. Certum est, de de fide, Infinitum dari actu existens, infinitum absolutum , infinitum . non Categorematicum aut Syncategorematicum, sed essentiale, qui est D E U sopi. Max. Quod ita deduces primcipernovem principia absoluta. Per B. DE Us est ens per se, ex se, a se, propter se, independens, necessarium: Ergo infinitum. Quae omnia in Theologia combinata ostendi miis. Quia perseitas infinitam innuit essetitiam. Si infinitam entitatem & essentiam innuit perseitas, ergo infinitam bonitatem ; si infinitam bonitatem, ergo infinitam magnitudinem , sive immensitarem ; si hanc, ergo infinitam durationem, Crgo aeternitatem ; si hoc, ergo infinitam potentiam; si hoc, ergo infinitam sapientiam, Voluntatem, virtutem, veritatem,
gloriam habere necesse est. Sed Dgus actu talis est, qualem descripsimus, ergo infinitum absolutum est. Hoc posito , infinitum pariter actuale creatum dari posse, sic probabis.
388쪽
sise COMBINATORIAE, LIB. VII. 363
B. DE Us infinitum ens est; ergo infinitae bonitatis; ergo infinite diffusi eum& communicativum sui ad extra; ergo & id, cui communicatur, sivo communicabile est, infinitum esse necesse est. Debet enim effectus assimilari suae cauis; honificativum enim uti infinitum est, ita & boni ficabile. terminus scilicet bonificationis; ergo DE Us infinitum producere potest. M. DE Us immensitatis suae infinitudine ubicunque operatur, ibi producere potest effectum similem sibi, uti enim is magnificativum est infinitum, ita. magnificabile infinitum. Ergo. D. DE Us cum aeternam habeat durationem principii & finis expertem ; potest uti semper, ita nunc producere ens aliquod aeternum duratione. Ergo. P. DEos clim sit infinitae bonitatis, magnitudinis & durationis; ergo & potentia ejus terminos non habebit, cum sit omnipotens; ergo potest producere infinitum actu quoad infinitatem sibi simile. S. Quod DE Us cognoscit, id etiam cognoscit possibile ; impossibile enim Per DE Us non cognoscit simpliciter. Sed cognoscit infinitum actu. Ergo & illud potest producere.
Vo. Ens, quod D E u s cognoscit bonum, illud etiam vult. Sed D Eus cognoscit ens infinitum ut bonum ad extra. Ergo & vult. Sed quod vult, potest. Ergo infinitum actu producere potest. Vi. D Ε u s est infinitae & illimitatae Virtutis; Ergo obstaculum non habet, nec impedientem se, quo minus producat.
Potest ergo illud producere. Ve. Omnis intellectus ut verus sit debet esse conformis objecto quod cognoscit. Sed intellectus divinus est infinitus. Ergo & objectum quod cognoscit. Ergo illud in esse ponere potest. G. Si objectum divino intellectui non responderet, is essetfinitus & limitatus.
quod impium esset dicere, & gloriae DEI contrarium, neque quiescer dici posset, cum appetitus infinitus finitae rei productione non satiaretur. Ergo effectus debet assimilari causae suae: causa est infinita, ergo & effectus. Ex his omnibus nonnulli male inferunt, D EuM non tantum potuisse, sed actu mundum produxisse infinitum & finitum; quod per analysin sic deducitur ex eorum mente. Si Dpus non est, quem descripsimus, infinite B. M. D. P. S. Vo. Vi. Ue. G. ergo finite bonus. finite potens, in mundo producendo fuit ; sed quis ejus bonitatem finivit λ quis potentiae ejus terminum posuit puel etiam ipso superior, vel prior, vel anterior nihil horum, cum neminem habeat se superiorem, anteriorem, priorem; ergo
potentiae suae terminos sibi ipsi imposuisse
dicendus est. Si hoc, ergo infinita potentia mundum fecit finitum: si hoc, internisne an externis terminis p sed quibus externis, Cum extra ipsum sit nihil ρ quibus internis, cum in ipso sint omnia λ cur potius hoc, qu1m illud pro termino statuit at ex omnibus in ternis quisnam hic terminus fuit si dieatur potentiae, jam eam diminuis; si hanc dimi cuis , substantiam ejus diminuis, quod impium foret. Si dicas terminum fuisse volun talis . quia sic voluerit; contra, voluntas DK1 sine bonitate esse nequit; ergo uti bonitas ejus nullis terminis coarctata est , ita voluntas quoque in bono erit infinita; ergo utraque mundum potius infinitum quoad
totum,& finitum quoad partes,quem solum finitum producere voluit & produXix; major enim gloria D Eo resultabat ex toto,
quam ex parte; eX universo,quam ex uni Ue
si portione; ex omnibus, quam eX quibusdam; ex utroque, infinito scilicet & finito, quam ex altero finito tantum minusquc praestanti; quomodo alias infinita potentia re virtus, in finitam actionem exire debuerit, concipi non potest, neque per se, suique na-
rura, non bonitate, potentia, voluntate, neque etiam alio urgente & impediente. Actio ergo infinita infinitum sibi correspondentem parturiit effectum; semina ergo bonitas, magnitudo, duratio, potentia,sapientia,veritas,uirtus, gloria, ad infinitae suae substantiae testimonium infinitum produxit mundum, ita tamen , ut in eo mundus quoque finitus comprehenderetur. Ecce habes modum, quo infinitas mundi ex nostris principiis astrui possit.Verum cum in utraque tam assi maliva quam negativa sententia insignes dissicultates occurrant, quomodo illae ex
dictis nostrae Artis principiis di solvi pos-
Quod itaque infinitum actuale dari non possit, id minime ex defectu divinae poten-ZZ a tiae,
389쪽
sub ea saltem ratione , qua attributum divinum refert , incideret cum perfectione aliqua simpliciter simplici, quae DEo proprie convenit; ideoque creatum istiusmodi Ens sub dicta ratione coaequaretur DEO, quod impossibile est; & hisce rationibus ex principiis nostris deductis ostendo. tiae , voluntatis , bonitatisque provenire censendum est; sed ex impossibilitate rei factibilis. Vibi nota: Infinitatis rationem in Pgo in-Ventam creaturae communicari minime posse; quia si D Us infinitum aliquod in quocunque tandem genere produceret, illud
s B. Si D Ε D s infinita bonitatis suae diffusione ad extra, ens aliquod produce ret , in genere boni infinitum , illud haud dubie incideret, re coaequaretur bonitati divinae in genere entis. Sed hoc est impossibile; foret enim istiusmodi ens infinite bonum, saltem sub ea ratione, quae bonitatem D E I refert. Ergo vel ex hoc capite DE Us non potest producere tale bonum infinitum
Si DLos infinitam aliquam multitudinem aut corpus quantum produceret , illa haud dubie incideret cum perfectione DEI simpliciter simplici quae est immensitas & ubiquitas. Sed hoc est impossibile. Ergo. Si D E U s ab aeterno produxisset V. G. Angelum, hominem, mundum &c. illa haud dubie foret substantia infinita quoad durationem, & consequenter coincederet cum aeternitate DEI; foret enim id minime succes sivum , sed semper nuIN, Omne temporis attributum complicans; quod creaturae attribuere impossibile est. Si DE Us aliquod ens produceret, cui tribueret infinitam potentiam in quolibet genere, illud utique foret omnipotens, & sub hac ratione saltem DEo adaequaretur; quod est impossibile. Si D E U s produceret Angelum vel hominem infiniti intellectus & voluntatis, hoc ipsb jam is foret omni scius & omnivoleus, & DEO quoad intellectionem & voluntatem aequalis; quod fieri non potest. Si D E U s produceret infinitae virtutis ens, hoc ipsis id esset D Eo aequale, saltem quoad vires; quod inconveniens est. Si DE Us produceret intellectum infinitum, is haud dubie omnium possibubilium rerum cognitione polleret sine termino & mensura , essetquesu mma veritas; quod ob dictas rationes iterum foret inconveniens. Si DE Us produceret infinitum in genere gloriae & fruitionis sui ipsius, id utique foret sibi ipsi sussicientissimum, omni possibili defectu carens. Quod prorsus absurdum est Si DΕos plura hujusmodi infinita crearet, vel illa differrent, vel concor darent. Si differrent, ergo uni deerit, quo alterum abundabit, & consequenter finita essent & infinita ; quod implicat. Si concordarent, emgo duo esse non possent, frustra enim forent, cum duo aequalia infinita concordantia in idem infinitum & unum incidere necesse sit; neque itaque differre, neque concordare possunt. Si plura infinita DE Us crearet contraria , illa vel agent inter se, vel non agent. Si non agent, frustra condita sunt; Si agent, ergo unum in alia terum aget, unumque se habebit per modum patientis, alterum per modum agentis; ergo unum alterum destruet: Sed fieri non potest, ut unum infinitum alterum destruat, clim utrumque infinitum sit & potentia & magnitudine, unde nulla victoria. Patet itaque ex hac ratione implicantia & impossibilitas infinitorum. a S Plura pariter infinita DE Us producere non potest , quia singula efferat principia & ab aeterno, & causarent infinita; quod iterum implicat con. tradictionem; haec enim vel agerent per media propter finem, vel nihil agerent; si hoc, frustra producuntur; si illud, quomodo agent propter finem , quae nec medium nec finem habent; plura itaque infinita produci non possunt. M. R. Si DEUS plura infinita conderet, V. G. homines infinitos; illorum unum Min. effet vel majus, vel minus, vel aequale; Sed haec infinitis competere non possunt, cum majoritas, aequalitas, Iniut noritas tantum sinitis δc limitatis rebus competat.
390쪽
Sed dices di Si infinitorum hominum singuli habeant decem millia capillorum ; ergo jam decies millies plura infinita erunt, quam prius sergnt. R Hos esse debiles humanae mentis conceptus & ridiculas imaginationes, quibus infinitum actu concipit per modum CN-tis finiti, quasi illud sub additionis & subtractionis caeterasque multitudinis species cadere possit; est enim illa natura infiniti, ut vel decem aut centum millia capillorum infinito addita, id nec addendo augeant, nec subtractione diminuant : unum infinitum tantum esse censendum est, quantum infinita millia infinitorum, cium haec
addita illi, illud majus non efficiant; SG-cus enim finitum foret & infinitum additionis & subtractionis capax, quod impossibile est Patet itaque ex hac disceptatione, cur multitudo actu infinita impostibilis sit, quia
contineret omnes species finitae multitudinis possibiles actualiter, atque adeo esset finitum & infinitum simul, esset infinita multitudo . M non esset, quod implicat ; compositum enim foret, quod ita probo. Omnis multitudo est compositum. Infinitum non est compositum. Ergo nec multitudo. Ratio Minoris : Quia omne Compos tum constat partibus componentibus; multitudo infinita iis non constat; Ergo non est compositum; Ratio: Quia partes vel finitae forent vel infinitae ; non prius, quia pars finita non habet proportionem ad infinitum , quia illud nec auget, nec minuit addita vel subtracta : Non posterius, quia quaelibet ejus pars , pura binarius, Centenarius , millenarius , esset infinitesima pars totius, adeoque omnes aequales in-
ter se, quod de partibus infinitis diei non
potest. Qtiar omnia ex Sacra Scriptura colliguntur , ubi legitur, quod DEUS omnia in umero , poudere Er mensura condiderit; innumero autem pondere dc mensura res condere, est res finitas creare, non infiniista S, Cum DCC numerus, nec ponduS, negmensura, ad infinitum, proportionem habeant ; unde nulla infinita multitudo actu possibilis est, quia omnis multitudo est in aliqua specie multitudinis, & species multitudinis sunt species numerorum, nulla autem species est insinita : est enim omnis numerus multitudo facta per unum. Si vero obiciatur ; Posito uno contrariorum actu, & alterum necessario poni; intelligendum est, dummodo non repugnet rei factibili. Quod vero dicatur, omnem effectum debere assimilari suae causae, id intelligendum est de causi uni voca, non aequivoca, cujusmodi DE Us est; Unde non est necessarium, ut manifestet potentiam suam in producendo infinitum, cum sum-ciat, ut res assimiletur DEO, uti ens, perparticipationem. Patet quoque ex dictis, mundum non posse esse infinitum ; non quia DE Us eum infinitum producere non potuerit, sed quia implicat ex parte subjecti seu mundi factibilis, qui uti ex se & sua natura est corporeus, ita terminatam quoque substantiam
eum habere necesse erat. Possunt & ha C per QuaestioneS earumque Regulas supra traditas innumeris modis variari; ut , id sit in . tum ; cur, quantum, quotvlex, quase, ubi, quomodo,
quando, quibuscum, juxta Alphabeti in initio positi applicationem; quae omnia ne fusior sim, ingenioso Lectori applicanda committo. Quare ad alia.
A quo consistat scientia Medicinalis.
scientiarum , ubi quaecunque ad Medicinam pertinent, uberrime & amplissime descripta repgri t. Medici itaque est, totum hominem nosse, singulasque ejus partes, causas quo omnes circumstantes , a quibus communiter &particulariter juvatur, taditurque ; Ergo Coelorum , stellarumque influxum, vires Zet 3 azriS,
Edicina, pars Physicae, est scientiai naturalis quae versatur circa corpus, humanum , in quantum sanabile est. Objectum ejus est . universa corporea natura; siquidem nihil in mundo
existit rerum corporearum, quod non in usum suum convertat. Verum de his consulat Lector Lib. a. Cap. I. De divisione