장음표시 사용
51쪽
48 Cap. III. De Motuum Microcosmicorum QAus
tia sunt ejusmodi motus, qui ab ex. Iresidet. Qualis vero est sanguinIs per haretra intro, ela ab intra foras tendit adeoque febrilis animad vertitur
Neque enim ullus atrocior dolor occurrit, ubi non extremorum refrigeratio cum horripilationis sensu sororum cutis constrictio iunctae sint postea vero intensior cordis motus cum calore snperveniens extremorum spasmum solvendo dolorum finem facit. Et quum terroris eadem si indoles, ut constringendo extrema sanguinem intro pellat, hinc etiam fit, ut tandem in sudorem, calorem univer fi corporis terminetur.
S. XVI. Neque tantum ex spasmis liber e aequabilis sanguinis S hurnorum cur. Ius impedit in , sed etiam ob atoniam e nimiam partium solidarum S motricium relaxationem ac debilitatem retardatum fluidorum motum varia in languinis circuitu inaequalitate sad tu ibationes functionum in corpore animato fiunt.
Si quidem ob vasorum , fibrarum ac
membranarum, ex quibus solida contexta sunt, robur deperdituini vim contractilem Melasticam imminutam motus i. quidorum retardatii , adeoque eorum fiunt in vasis stagnationes, a quibiis multa mala , viscerum intumescentiae , in farctus, obstructionesi non raro indurationes, cirrhescentiae, corruptiones sub
stagnant in visceribus sanguinelitum separatur, inque vasa lympha tica copiosi iis transiens ea tandem disrumpit , unde tumores oedemato si
asciti ei e nascuntur. Schalion
Valet id maxime, ubi duo ampla illa& spongios , ex meris sanguineis vasis contexta viscera , hepar ac lien , ex nimia atonia in sarcia, obstructa , aut indurata fuerint. In his enim ut plurimum
sons, scaturigo hydropis , dic cach exta
progredien- viscera transitus , talis quoque est phae per abdominis vasa circulus.
Stagnante disticiliuste sanguine per hepar regurgitat ille ad vicina venae portae vasa ac viscera sicque ingentes in circulo sanguinis sunt inaequalitates ejusque nimiae iailiis partibus congestiones, quae plura mala progignunt.
Per nullum viscus difficilior est sanguinis transitus, quam per e par, ilia potissima vasa ad illud advehentia sunt venae, ii sufficienti pulsuri impulsu destituuntur. Compertum enim ex anatomicis est , omnem sanguinem , qui ex toto volumine intestinorum , ventriculo omento , liene S pancreate redit , per venae portae ramos advehi ad hepar qui imvero valde difficulter hoc viscus tra)ictat,
facillime praesertim in vitae sedentariae addictis, regurgitat ad eandem venam illaque viscera , unde sanguis hic prodierat. Hinc non est mirum , obta in diffici.
lem S impeditum sanguinis per hepar
transgressum eadem licera , unde hic sanguis prodierat, ab eodem per hepar Iiberum transitum non invenientes, tandem
in tarciri, distendia multum in functionibus suis vitiari posses. Si vero in me se n. terii vasis, mi a sanguinis copia subsistit,sacile inde generantur abscessis, febres lentae S me sente ricae . Ex obstructo hepa te et liene vomitus saepe cruentus et dejectio nigra foetida fit per alvum . Neque novum est , immodicum sanguinis per haemorrhoides fluxum ex obstrum: hisce visceribus subnasci , iii caeli ecbicis et hydropicis admodum familiaris evenit Quodn sanguis inter membranarum intestinatium interstitia congestiis earum nimiam distensionem iacit atroces subinde dolores graviter haemorrhoidarios affligere solent.
XIX. Dissicilis quoque est regressus san
guinis per uterum, qui valde copiosis, in se convolutis vasis constat
52쪽
g G sibus In reducendis Morbis Et symptomatibus. Αρ
Ab horum itaque a sanguine in farctu Ipem in utero vel continuas sanguinis auernentium suppressio aut immoderatus eri profusiones Vel omnimodam mensium sanguinis vel seri vise id albi fluxus concitatur I exinde quoque non raro ipse uterus in tumorem attollitur, elaeopiosae seri foetidi per uterum effusio. nes, hydropes o varii, vel etiam ulcera aut ab Iccssus uteri generantur.
- . XX ob dissici Diorem sanguinis per renes
atonia laborantes transitum mictiones
cruentae , renum tumores , exulcera
tiones , inflammatibnes, calculosa
Motus sanguinis valde retardatus in pulmonibus tubereula, abscessus respirationem difficilem althma, peripneumoniam , hemoplysin atque exulcerationem gignit. In corde au-xem eunctatior sanguinis transitus esus palpitationes summasque anxietates
Impeditio languinis per vasapro. gressus ad polyporum generationem
multum eo utribuit. Nam a sanguine luppressionem inducunt . Huc etiam ob similitudinem reserre licet, quod in gravidis vasa iliaca ab utero distento compres ta inflationem ac tumorem crurum circa ultimos gestationis menses efficiant , qui foetu emisso evanescunt.
S. XXIII. Nimia laxitas, a tonia glandularum multas praeternaturales de immodicas humoris seroti, ob copiosum a Lfluxum, excretiones excitat. Sehοι ἰοn Ex hoc sonte di arrhoeae, ejectiones eopiosi humoris per nares, per tussim, immodicae urinae & salivae prosusones immoderatae seri vitiosi tumoris seminalis secessiones per fluorem album , gonorrhaeam tam benignam quam virulentam, pullulant. Atque haec nimia glandularum in naribus ac saucibus Iaxitas etiam in causa est, quod tumores inque venerea hic sii- botti ei serrime has partes corrodant et foeda putredine inficiant.
S. XXIV. Glandulis , quae elatere fibra ruin ymphae per vasa appropriata ei reui tum adjuvant , obstructis ae tumefactis, humores lymphatici circa earum intra vasa sublistente eius fluidi par confinia stagnant, ibique diutius haetes perquam facile secedunt, unde fit, ut solidae Merassiores procedente tem pore ei ne rescant & firmius eoagmen.
S. Γεlίοn Polypi in vas majoribus haerentes liberum languinis itum ac redi in valde perturbant&plerumque in corde crebriores lipothymias, pertinaces palpitationes subitam mortem producunt . Si majora pulmonum vasa obsident, asthma convulsi viim , hydropem thoracis , catarrhum sui cativum vel etiam enormem haemo- pthysin efficiunt. In finibus durae matris epilepsiae , affectuli a poplecsticorum pertinacis cephalalgiae lauectuum soporosorum aulae sunt. In abdominis vasis majoribus tumores cede malosos de hydr rentes acrem Merodentem naturam in.
duunt, unde solidarum partium ero. sicines, exulcerationes , salsae lixi nes, rheumatismi, catarrhi profici-
Attenta observatione a nobis notatuni est, ea cutis vitia, quae ab acri et erodente Iympha Proveniunt , in quorum sensi sim scabies , lepra , herpes, tinea capitis , chores , exulcerat Iones foedae in tu venere vel corbulo, nec non salse ex oculis defluxiones a glandulis tumefactis ortum haberes, quae vel in collo vel in ipsa cute atque in artubus hae rent , ubi saepe tumores , globuli molles , mobiles , rotundi , nunc majoris ambitus, interdum ovi co- tum
53쪽
Cap. III. De Motuitm Microcosmicorum Legibus
contingit frequentius, quam quod eo ,
na insantum cum alvi supprefl one juncta febres Nepi lepsiae sunestae sequantur. Apurgantibiis improvideis erebrius sumti ita lentia , ventris tumores tympaniti, urinae suppressiones, sitim , sebri- calorem , sudorem gelidum in ipsa medicamenti operatione animadvertimus. Quod erudeles intestinorum dolores in pa-
Iumbini magnItudine, doloris expertes in maligna praesertim scabie due venerea observantur et quamdiu hi tumores non tolluntiir, persecta horum vitiorum cura aio frustra speratur.
S. XXV. Quo majores glandulae obstructae sunt, eo magis liber lymphae transitus
impeditur, eoque graviores exulcera rationes , apostemata vel lymphae eL
fusiones nascuntur. res vel paralysin terminentur, res mira xi notissima est. Sic nimia pedum refrigeratio mox ventris dolores concitat. Sic et-am dota ex calculo nauseas ac vomiti fh i es parit, pulsumque in latereatacto par Testes huIus rei sunt glandula in ingui-lvum ae depressum reddit trinae exitu inne&sub axillis sita, quae in peste aut sequbsolam pasticam compressionem saeptu saepius Net raro esti pasticam comprein utroque uretere impenditi tanta spasmi vis ac magnitudo , ut testem affecti lateris sursum trahat, aerus con strinstat A lacte post partum intra rnam mas stagnante febres excitarii Iochiorum fluxum sufflaminari, saepissime in praxi occurrit . Longe autem clarius motuum ho- spasmodicorum per eximios nervorum
plexus propagatio in hystericis conspicitur, ubi maximam partem pasticae illae oscillationes in intestinis incipiunt, alvo adstricta&nrina aquosa existente , inde
vero ad Plexum m tetricti Ira, testante id sum dolore in prima Iumhoraim vertebra,
eunte i ad ventriculum , di aphragma, ulmones, nuces iusque ad caput gras-antur, indicantibus a summis praecordiorum anxietatibus , di aphragmatis constrictionibus, faucium strangulatione, ani mi deliquio, respiratione ad suffocationem usque difficili vertigine , scotomia , hemicrani , quibus i iterdum pilepsiae suis attones superveniunt. Hae spasmodicae ac violentae partium nervosarum tractiones .commotiones saepius ex capite per eadem nervorum pari , ceu vias, ac bre eryspelacea vesci mi asmate venereo intumescentes saepe mali moris apostema vel ulcus excludunt, Glandulas mesenterii obstructas, valde tumidas sequitur hydrops ascites, vel ingens tumesceneia abdominis.
I. XXVI. Est quoque lex sit ma constans na
turae , quod vehementior spasmus membranis nervosis insidens , vitiosum hune motum perunsvorsam saepe
nervorum a membranarum compagem mirifice propaget .
Luculemi m hujus rei testimon; um praebent venena , . g. arsenicum alaum aut mercurius sublimatus , quae intra coreusai sumta statim tormina atrocissima , sitim ingentem , ob stricturam glandulartim Oe-sophagi faucium , extremorum frigus, sudores gelidos, anxietates intolerabiles, inquietudines, animi deliqui , vomiti nes, constrictiones praecordiorum&convulsiones excitant. Quae omnia a validis
sma illa&spastica partium nervosarum constrictione ac celerrima vitiosae hujuslinferiore partes, unde processerunt, re oscillationis fibrarum per totum nervoriimivertiintur , sed plerumque cum majori genus propagatione Proficiscuntur . Si symptomatum vehementia viriumque de dentes eruptionem moliuntur, a sola hae bilitatione. Ita saepius ex capite summas generis nervosi irritatione, punctione incordiorum anxietates cum vomitioni gravissima oriunturiathemata. Inde enim bux: torminibus ventris prodiisse annor3 psaesto sunt febres, vigiliae . a Vores, e luimus pileps , inquietudines , alvi constricti ne , tormina abdominis, Malvo suppressa seces virides, in quibusdam diarinoeae,
vomitiones, asthmata fiunt 3 nihilque
Spatat ejus sunt indolis atque in-nii , ut iis partibus, ad quas ingens
54쪽
inens sanguinis&humorum copia cum Impetu vibratur . magiiam in Lucan debilita Iem.
Scholian Est haec natura atque indoles omnium.
rium, de qui per paro xylinos , periodos
exacerbationes cordor humana,exercent,
Minia humorum copia fibrarum elate ut non continuo a regandeodem Dradu verem tonum ac robur valde infringi atq; 'hementiae, sed certo imporis spadio coh- enervat, adeo, ut pristinam vim ac r. quiescant, de quasdam quasi faciant indu-bur diffici ille recipiant. Unde fit, iit no-lcias. Adeo etia: atrocissima intestinortim vi, palmis insurgentibus ad capiendos aeque ac retinendos humores appulsos valge dispositae atque accomodatae sunt. Exemplo et se potest vesica, qtiae ab urina diutius retenta ita distenditur, ut polia a, o debilitat M ejus vim systallicam laticem urinosum di ficilius emitta P. Petenda hinc venit ratio , quare in ludimis morbis eorumque paroxysmi ac recidivis humores per palmoL repulsi prompte admodum ad eas partes, quas semel occuparunt, per vias quoque, demeatiis eosdem, rursus asstigere, ac acessere soleant. .
Ad leges, quae motus microcos micos respiciunt, etiam haec referenda
est, quod spasmi, quam partem se
mel vel iterum atque iterum occuparunt, ei talem inducant habitudinem, ut postea levi eausa accedente easdem spasti eas constrictiones repetant, habitum qua sit, consuetudinem quandam consequutae.
Elucet hinc ratio, .ctu omnes morbi pasmodici, ecqui circuitum habent , ut paroxysmi labriles, pileptici, convulsivi, vel acerbiores dolores , uti maxime videmus in hypochondii acis, coibutiacis, ex levi admodum causa. de occasione tam facile revertantur.
S. XXIX: Perpetua lex naturae est, quod spas.
morum in partes perata non siit eootinua, sed plerumq; ad certum tempus eorum vehementia se remittat, vel plane intermittat, interjecto autem aliquo tempore statis ae certis periodis, cumtodem saepe impetu , evertatur.
tormina , intolerabiles anxietates, Omltiones aut concitati alvi dejectiones a veneno, vel drastico purgant , aut emetico subortae, non continenter corpora a stigunt atque excruciant, sed remissicines D exacerbationes suas habent..
f. XXX. Quod spasmi illis partibus,quas diu obsederunt , atoniam atque imbecillitatem inducant, qe etiam una ex precipuis naturς legibus, observatis
Partium imbecillitas inuae diuturni tu spasmorum sequitur exercitives , haud aliunde arcellenda videtur , quam quod validissima illa fibrarum agitatione, mutua allisione de contorsione fluidissime anguinis ac succi nervos partes, quae tonum a. ac robur vita se emetunt, avolent ac dissipentur. Unde sequitur, partibus tamdiu illam inhaerere debilitatem, usque dum cum tempore paulatimque recentibus suceis spirituosis iterum perlata ac refocilla tae fuerint.
Atoniam imbecillitas, . quam vehementi spasmorum in partibus relinquit, variorum phaenomenorum iapathologicis rationeme causam ah
ministrat'. r. .: Mirum est , quam evi negotio plura, difficilia phaenomen per hanc legem mechanicam explicari possint. Res perquam notatu digna est , quod sub intermittentium paroxysmis maxima adsit pulsuum , cum intenso calore, Feleritas , ac vehementia, diebus vero vacuis mirabilis pulsuum tarditas ac debilitas cum partium retrigeratione observetur . Si affectus
55쪽
s a Cas. 1 De Motuum Microcosmisorum Leribus
motus pasmodici hypocondriacos,arthri Scholion licos vel hystericas exercent, pulsus val- Inile fit, ut profundior, ac vehemende dura, celeres cum anterno ardore, io inflammatio sphaceium post se trahat anxietate obtervantur et remittentibus vero Motus vero epiliptici, si lima comulsi- his paroxysmis pulsus tardissimi ac debiJvum , s diu perdinant , latumque italissimi evadunt . In ebrium paroxysmi vitiant tonum cerebra ac nervorum , ut . traiie acerbis doloribus cutis arida tensa, paralysis , hemiplexi vel a poplexi fi-tervida , stricta, exsiccata istur , ut nec quicquam humoris prodeat finito autem parox viso relaxatur, c tumida ac mollis redditur , largilsmoque sudore cum
sit fidiusculo sensu persunditur Sub spasmis, ebrili calore , ac doloribus urina valde aquosa ac tenvis, de quae nihil sedimenti deponit, minoitur , quum tamen indeclinatione ela mentibus spasmis propter nimiam meatuum laxitatem urina valde crassa ac saturata , quae lacile sedimenti im dimittit, excernatur . Quid no- tuis eir, quam quod partem vehementer inflammatam est acutissima sensatione vexatam non ita multo post tanta ton a
resolutio exciperes eat , ut omnis dolor sublatus se atque anquis c extremam debilitatem partis quiescens spha celosam
corruptionem concip at Sub omni Grarior dolore partis adest constrictio initam insequcns intumescentia certii de savientis doloris indicium est. A venenis causticis mire contorquentur intestina cum
ventriculo : operaticii vero peracta Post mortem venter ab intestinis Inflatis in magnum tumorem attollitur Fortior memetici aut uirgantis operationem plerumque ventricu Ii intestinorum atonia ac flatu lentia excipit m lave factato motu peristallico a I vi tardita subsequitur . Petenda hinc etiam est ratio , quare cessantu ebris impetu aut convulfione dem lini inpens languor ac virium prostratio perti-piatur. Similiter in principio tuis s ma- tecta admodum tenuis est , sub declinatione vero, remittente glandularum spasmo Ialde copiosa ac mucida excernitur.
S. XXXII. Q a vehementior itaque est pas
mus, cla quo diluius partem affligit: e major atonia , imbeci ita a virium resolutio relinquitur.
Quia partes per motus spasti eos par Oxysmos ad modo debit c d imbecillae evadunt, hinc fit, ut stagnan- res de subsistentes , qui affluxerunt,
hum Oic fomitem ac mat etiam ad n ψO , paro xysmos producundos in gene
s. ii . . Frequentissime accidit in intermittent.bus . ut paroxysmi statis temporiam intervallis redeant, etiamsi innis materia febrili, subaciadi ex rurbata fuerit. Quadere ego ita sentio . Nimirum ipsi paro-xysmi novam semper materiam te causam novi suturi paroxysmi progignunt dum intensiori calore, motu sanguini adaucto plures biicia ac saltae excrement tiae orae , in quas sanguis vehc memtiori luctu attritus tandem fatiscit, producuntur , ouae in artibus membranosis
paroxysmo valde debilitat: s, facile stat nant cai ti a concitanda spasticas nstricti ne exstimulant . Multo autem facili iis paro Xysmi regenerantur in partibus valde dcb: litatis, s materia se btilis adhuc praesens sit, inque abdominis visceribus adhuc res deat. Idem nostrum judicium est de causis, ita rese-bres aliique morbi sacile patiantii recidivam Nisi enim parte a m ,rbo fractas ac debilitatas convenienti medicin rc bo
remus atque earum innum instauremus materiam , nae in vitio est, evacuemus,
quid mirum est , s de novo priores morbi repunulascant. Ex dictis aperta jam erit ratio' itare cortex chinaeis alia su adstrinoentiai roborantia febrilibus pa-roxysmas, id genus pasticis pathematibus avertendis sint uti oti praesidia esca
56쪽
E Uectibus tu roducendis Morbis, Symptomatibus. IlI. XXXIV. In juvenili, virili aetate, item in
eorporibus vegetioribus Magilioris in. dolis sanguis in umores impetum magis faciunt versus superiora ; a senibus vero infirmis, segnioris naturae hominibus versus inferiora
Ita observamus , profusiones sanguinis per nares, per pulmones in haemoplysi samiliares admodum esse juvenibus Ἀδ eo ut
etiam ardentes febres in iis saepius per narium haemorrhagiam solvantur. Et quia
ex sanguinis impetu ad pectus facile phthisis gignitur, patet jam facile ratio
quare nulli aetas phthisico malo tam obnoxiast, quam juvenilis Ratio vero, qua re in hac aetate versus superiora magnus humorum fiat impetus , dubio omni procul in fibrarum robores, nimia tensione elateres, quaerenda erit , in senibus vero Minfirmis humores magis versus inferiora tendunt, quoniam nimia est solidoriim laxitas iu acciditas atque fibrarum robur diminutum , hinc remittit etiam ille vividus humorum versus superiora impetiis, sed magi vitiosi timores descendunt ad inferiora inqtie visceribus stagnantes chro. nicas passiones , corbutiim , cach ex iam nicae passiones cipsa etiam mors promte ad modiim suscitantur . Est enim mirificatristitiae vis tonum ventriculi et intestinorum labefactandi destruendi , ut alimentorum digestio, secretio, excretio mille modis inde turbetur.
Fluida & solida ex repetitis actibus
& consuetudine talem ac qiii runt naturam ac dispoliticinem ut racillime eo l.
Haec ex naturae universalis est hine probe custodienda , eo ito plurimorum phaenomenorum explicationi inserviat l)lures si int morbi , seu potius motus morbosi , qui biis fluida ex uno loco in alterii mcum impetu transseruntur , qui certo anni, mensis tempore revertuntur suamque
tragoediam ludunt. Qui semel vel iterum colico dolore correpti sunt, ii nolle rvrsus in eundem incidunt. Et quibus circa tempora aequinoctialia haemorrhoides ure consuesci int, illi eodem tempore revertente spasmos haemorrhoidales in lum. bis dorso osse sacro ac infimo ventie expcriuntur . Si qui certo anni tempore verae sectioni aut sacrificationi adsuescunt, recurrente eo tempore gravitatem ire Rhydropem , ne phritidem , colicam , tu sonem in iis locis patiuntur, que has xus haemorrhoidales ex his varia restit tantia incommoda producunt. Accedit illud , quod in juvetiit aetate semper al. vus sit adstrictior, in senibus vero mollior&laxior Oti in etiam horum libere hinc inde diselucre liquidiim nerveum juxta
naturae ordinem robur ac motii partibus
praestare possit. Sunt vero affectus animi certis naturis corporibus mimi Vero,nus infensi cum in uvenili aetate magno impetu agitantur humores , non mirum est , iracundiam juvenibus maxime esse noxiam , dum inde in enormes haemorrha Rias narium , haemoptyles, phthises, pleuritides , sebre ardentes, cephalat ias deliri a faei Ie incidant. Et quia in provectior aetate solida laxitate naturali laborant , facile intelligitur , moestitiam RCuras, terrorem quoque senibus esse in evacuationes Omiserint, saepe fit, ut inde
in morbos incurrant. Qiui nimiis ex Mcitationibus Iaboribus corpora assuetecerunt, si intempe silvae, diuturnae iii etipostea indulgent, acile aegrotant et maxime in articulorum dolores incidunt et
contra si quis ex multa quieιe, ut verba sunt Hippoerati Iib. de vis aeωρον ga . ad ampliorem labarem de repente per υe nia , misit magia detur , quam si ex mulini eiba ad afον tim vacuationem transmul iis O si ex mulι tabor de νepente adstitimo segniιiem exeiderit Oparte tamen O hiacονρυι quiescere . ρονι et item illi ventrem a ciborum eo ia quiesce ν e. Sin minus da lorem In corpore inducet, totius ευ stris
itemque praeter onsuetia dinem disru . Qui
sensissimos affecstus, quibus graves chro-l dormire consueverunt hiemali tempore m. II. et in
57쪽
ra cibum adsumere vel etiam expergiscii eadem hora revertente ad ciborum appetentiam coguntur vel evigilant. Quibiis in usu est certa noctis hora mingere , eadem singulis noctibus ad mingendum ev- citabuntur . Sic plura circa ha in rem valde utilia tradidit Hippocrates de veteri medicina g. ιν item de victis acu --
S. XXXVI. Motus omnes uiri guli, qui fun-
Liiones corporis animati turbant, in Ie qua natura noxii atque pernicioli sunt, nihilo minas salutarem septu effectum relinquunt causas morbo. rum jugulando orpori sanitatem re
Quemadmodum omnis ordo tam in m ratibus quam in physicis quodcunque eum illo re ho ordine convenit, inse&sua natura bonum ac salutare est, ita etiam , quod huic ordini repugnat cla contrariatur , in se&sua natura malum est Sicut itaqii motus , qui vitae Tanitati prasiant , temperati , proportionati cinaequilibrio consistentes ablolute salut .. res& proficui censendi sint, ita necessario
in se insertur , omnes eos mortis extra pro
portionem 4 qiii libritim constitutos qua vitiant, laedunt actiones, sua natura Scsuis viribus esse perniciales. Ecq iras est qui motus circulares hi imorum retardatos, depressos, excretiones suppressa si ex his pendentes angit inisi seri stagnationes viscerum in sarctus , obstructiones, cor ruptiones, quibus maxime natura morborum chroni corii in continetur, dicere velit salutares. Neque de motibus intensioribus& spasmodicis absoluta salubritas quae cor
Cap. m. De Molvim Microcosmicorum Legibus Ot.
in conclavi minus calefactio, ii laeduntur icor retrovertant, cum tamen motus Ili si somnum capiunt in hypocaustis tencta qui sanit .itii vitae pauocinantur , excre- Qui adsuescunt deterani nata diei ho torii, debeant esse liberii a centro ad peripheriam corporis ferri . Et quod spasmorum natura vites diametro adversetur vel
ex eo colligendum est , quia tu spasmis per spasmos symptumata , quae mortem
S. XXXVII. Non spasmi, sed qui spasmos sae
pius subsequuntur , intensiores saninguinis per vasa motus a validiori χeleriori eordis N arteriarum systole sol citati&ciui ab interioribus ad exte istiora devergum febriles dicti nitar salutarem saepenumero est. dium prae-ltant, dum corpora a causis morbpsis 2 ea ruui pravis effectibus liberant
Neque iam febris , ut ut eius esse tus saepe alutaris sit in se Tua natura adeoque abstraule nullo respectu habito salit taris motus vel conatus natura in bonum finem institutus dici potest , quia vires consumendo saepe , pr xi. rtim in morbis
chronicis, agnationes humorum . Viscerum corruptiones ac uitrcdines deteriores reddit, hinc fit, ut labris phthisi aut hydropi vel cach exiet scorbulo superueniens vel senilibus Minfiimioribus corporibus accedens plerumque , imo seretem p c mortem inferat Lialutaris itaque sectus equitur , s spasmi ejus sunt natum, it causam a qua proveniunt, nempe languinem stagnantem, evacuent Wcelerrime libriles moius identidem ases et stat nationes perniciosas discutiant, et languine res, qui copia et spissitudine laborat, tesolvant
S. XXXVI. Periti itaque is rudem is es medi-pora utilis sit illudque a corruptione N motu uim istii sunt in morbi, na-
in salutarem finem eonvenienti auxilio quam enim notum est, spasmos ejus naturae ac indolis esse, ut excretiones stant emunctorium cutis , quo utilissima per spiratio continenter fit, constringant atque huinorum motum ab ambitu corporis
Profecto in eo thera pia cardo versa - .extremis partibus ad interna ipsum tur, ut medicus valde pernitiales mor, bis
58쪽
hilaros motus discernat ab iis, qui mutarem possunt praestare corpori ellectu in cillos enim praecisis causis tanquam radicibus compescere , hos vero arte , qua fieri potest, exquisiti sina secundare adjuvare debet Neque vero feliciter hoc negotii im conficere poterie, si naturae leges effectus , item diversissimas motuum morbosorum , a quibus sustentamur causas de corporum amictorum naturam probe Mae curate intelligatae haec omnia invicem probe discernat. Et qui omnia haec bene norit , is nostra sententa optimus erit censendus medicus
De morborum, motuum morbosorum causis.
Uum turbatio functionum corporis vivirae sani a motibus, qui
se eundum leges naturae fiunt, valde immutatis proveniat nulla autem corpori mutatio sine causa , quae hanc inferat, inductioisit, necessario sequitur, ut motus in corpore inli nitet mutati ab adaequatis & quoad proportionem accommodatis causis profici
Ouoniam Variae, eaeque graves admodum turbationes motuum secundiim na- corpus asscitur , juxta estatum usippoe νε- ιιι , Lib. de Fla ib. s. a. nabe unaverit , υalde patens en ea afferre, majoνρον com
inra perffecta . Qitam sententiam divus senex magis planam ac perspicuam facit.
net huc illud celsici ca-sa in vesila ιi , e iusine prim dia in se casia in assectionis O
mam, Sique origines de princ piae quibus pravae corporis adsectiones proveniunt plene atque exacte perspectae sunt, longe facilior praecavendi morbos erit ratioci ex parva enim occasione saepe ingens nascitur morbii . Neque vero quicqi iam praeclarius a medico desiderari potest, quam ut corpora humana a morbis, praematura morte defendat.
S. III. Causa motuum morbosorum minus iecte in principio omnes corporis motus diligente ponitur.
Hoc principio fluidum illud nobiliss-mum in sanguine de nervis contentum atque ex purior ii delibatissima aetas de aliis mentorum substantia citiundum, significa tum, non plane repudianda est haec assertio Miloc enim motus secundam naturam efficit . id immutatum eosdem turbare ac pervertere potest At enim vero si tali principio en quoddam materiae expers intelligitur , quod sensu interno , intentione ac sapientia instructum motus ad certos turam meidunt, quae etiam variis modis fines in morbis diri at, id neutiquam ad- corpus humanum excruciant facile patet mittere possumus . Clarior enim ac distin
non unam eandemque , sed valde diversas: ctior prius huiusmodi principii, quod ratione principii, virtutis agendi esse motus ad vitam pertinentes tam in statu
causas , quae hos motus excitarunt. .
S. II. Plena exovisita causarum morbi cognitio Medi eo se itu summe et neces.
absolvitur . Nam si quis causas morbi, quoiano, quam adflicto diristat, tam existentia , quam explicatio a nobis desideratur. I. U.
Causae ex Metaphysicorum scholis in phyli eam e pathologicam corporis humani doctrinam minime, an sinferri debent
59쪽
Scholion . v. tale, quam naturales dirigendi Instru- Metaphyfici causarum suarum classe sic tum , sev stra supponatur, quippe curus
maxime secundum actiones humanas instruxerunt, quo reserri videntur caula efficiens, principalis , impulsiva moralis, phi sica, instrumentalis Mormalis, obleetiva , finalis , suriectiva, id geniis plures . Ut itaque genuinus harum disi inctionum , ita , qui ab instituto nostro non alienus videtur , apparcat, ponamus, hominem esse , qui imminentem domus ruinam praecavere atque avertere verit Causa igitur eficiens hic ponenda erit in domino, qui hanc impendentc domus ruinam praesentiri, intelligit, omnia ad hanc avertendam conquirit praesidia Causam materialem sub)ectivam constituet res , quae ruinam minatur obIectiva consistet in hujus abolitione 3 formalis erit modus hanc amovendi instrumentalis continebitur instrumentis huic scopo accommodatis causa denique finalis dicenda erit praeservati a damno. Hanc concatenatam causarum se tiem nonnulli ex recentioribus transferunt ad oeconomiam corporis humani , quod causa morbi ruinae cor iuptioni facit obnoxium . Remigitur hunc sere in modum explicant dicunt nimirum, hoc periculuui corruptionis esse omni modo a corpore avertendum, atque ad hoc concurrere omnium primo animam humanam , quae pr videat atque intelligo imminentem eorporis sui interitum, omniaque media ad hunc amolien- dum dirigat, adeoque causam esse morbosorum minuum emcientem , pro causa autem materiali seu subiectiva habendam esse materiam illam perniciosam quae corporis destructionem moliatur , causam ob techiivam esse esus ex corpore eliminationem , sormalem motu secretorios& excretorios, instrumentalem vias e partes solidas, finalam denique corporis ab omni interitu ac putredine conservationem. Haec utique animae methodus in contervatione corporis , quemadmodum est si inplicissima : ita etiam a tironibus, qu biis, simplicia, facilia , quae ingenium non adeo fatigant , maxime arrident, avidis- sinet coeco animi impetu arripitur . At enim vero , quum haec nimis generalia sint , atque e)usmodi principium , scientia , intentione , potentia motus tam
existentia non diim olido quodam ratiocinio probata estu causis , , metaphysicas, quae potius mentis, quam corporis operationibus exelicandis laterviunt, lure meritoque reiicimus , casque in physicam corporis humani scientiam neutiquam recipiendas esse existimamus , praesertim curae iis modi ad in illis omnis vera ratio&demonstratio in medicina , quae maxime in vera causarum , quae corpus in lanc21 nibus suis mutant, inquisitione versatur uno ictu praescinditur.
Quemadmodum sunctiones ac moiatus, qui ad machinae corruptibilis eo n-Iervationem tendunt, a causis mere
mechanicis, i. e. rerum Urporeatum facultatibus earumque mutua actioneae reactione dependent ita ab eodem fonte causa , quae machinam corporis nostri pei vertunt vel plane deliruunt, deri vandas elle arbitramur.
GaIen Lib. de Samplomat. Disserent.
quod sit illa , 'uae suapte natura propriisque ac in litis viribus ad morobi generationcm confert live proxime
live rem latc. s. h.Γ- Nam quemadmodum alimentis aeque ac elementis, venenis peculiaris inest vis ac facultas operandi in corpiis humanum e Ius motus diversmode mutando ita nul-him est dubii im, ii in causae morborum
opifices , proprias atque insta vires ac facultates nabeant, corporis nostri partes solidas ac fluidas militi satiam in motu suo turbandii alterandi. Patet id maxime ex diversis phaenomenis atque effectibus, qui in morborum ueneratione conspiciun
60쪽
Venenoriam che .nens illa operatio, qua celerrime pelvetiunt ac de ii ruunt machinae noli rae vitales de conservatorios motus, causartim ali arua nocentium S mcribi darum indolem , principi uiuis modum perandi periauam pulchre declarat.
Qtiod venenorum diversa genera sinti cuivi peculiaris potentia agendi in corpus pernicialis iniit, ex eorum. et Tectu diversillimo , quem exercent , satis clarum
ac perspicuum est . Ita mercuriale venenum peculiari latione a it in fauces earum oue glandulas, eas consti ingendo, exulcerando . Arsenici virus atrocibus rori neniis, vomitionibus enotanibus con vultionibus , upha celatione tunicarum
intcst in alium necat . Semen natiar insanram pati: hyoscyamus stupolem inseri, adeo conturbat phanthasiam , ut daemo- est , quin variolae , morbilli , purpura rubra alba , esterae, rubeolae , maculae pe- techiales scor buticae a peculiari caulae indole de ichemate proficiscantur , eo u id diversissim ii horum morborum si genus; symptomatum etiam de curandi diversi ratioci item quod unus alteri succedat Ita non novum in praxi est, variolas sit pervenire morbillis, his variola si ut tal-que tandem purpuram accederes, purpuram rubram sequi albam , vel albam rubiae supervenire.
Causae morborum virulentae non omnibus, sed certis a determinatat corporis partibus, in quas uram exercent violentiam, in lente sunt
Miasma pestilentiale , quod corpora inficit humana , cetera animantia non offen-nes Q pectra lic mines sibi imaginentur . dii, contagium , quod bovum gregem, Op. iiiii omnolentiam ac torporem menti summa virulentia adoritur , quis aliis infert ei irgantia acriora necant in fani bestiis innoxium est contra . Conta-matione intestinor lim morsus canis ab I-l tum stabiosi non alias partes inlicit,qtiam di sunestam ab omni liquido horrescen sit bciitaneas , dim: les ibi exulcerationest in stere . Venenum ictiis arant tal. mi producit . Virus impurioris coitu maxi-r ab les effectus caulatii C; nam ictu earum me elandulas petit inguinales, saucium I xl musco instrumentas delect .intur .eo-loltibus firmiter insidet . inque facie pusturumque sono ad gesticulatione in , choreas las attollit, quod non facile in ulla ror tripudia adiguntur. Ictiis scorpionis bida , etiam maxima impuritate ivmphae, subito oc mgidissimo sudore Otii corpii quae in scabies, corbulo , lepra est, pcisundit . Lythar Wyrium improvide, istur Materia , quae I corbutum in oe- copiose haustum colicam convulsivam norat , peculiari ratione inii via car- cum per nac uisim alvi adstrictione pro ni, tiam laxam , putridam , sano ui-dm it. Et quodvis etiam venenum p cii liari ac specifica sua antidoto oppil 'natur.
Qito clarius intelligitur , diveribrum,
quos venena excitant, pernicialium effectitum causam nullo modo , ut nonnullinium et hypothesis , in principio corporis nostri agente ac dirigente elus motus, sed in ipsius veneni peculiari cras , qua
tolenter totam motuum vitalium rempublicam evertit, quaerendam esse . Pari ra-t one plurimae morborum causae veneni
naturam indolemque aemulantnr, diversis etfectibus peculiarem suam textu raras ex hac dependentem activitatem
δε motum produnt. Ita nullum dubium
nolentam reddit, infecta est . Ex oculis in phtalmia promanantia est iuva non phthis inducunt , sed oculos inflammant. Contra habrius contauios phthisicorum pulmoni , non ocul s nocent Materia morbillorum effectrix nervis pneumonicis insidias struit , ac saepius
vehementissimam tussim proritat . Ua- olarum autem materia habitum corporis externiam aggreditur , silmmamque cutim exulcerat Serum acre , quod arthritidem parat, tantummodo atticulOrtim membranas invadit ex una articulatione in alteram rassatur , sique ad ister interna retropellitur , ventriculi