장음표시 사용
61쪽
est medic torvm morbidarum vires, sed etiam pens habere corporum laborantium naturam , habitum , vires
ac temperamentum . Ita demum rectum
de morbi diagno , prognosi, curandi methodo e nascitur judicium. culi de intestinorum membranas petit, ficantur. Prudentis igitu easque ad vehe inentes pasti con-lmodo respicere ad causaruvulsiones sollicitat. Ex quibus adductis clarissime apparet, morborum causas materiales non esse passiFac, sed ad actiones r motiones praeternaturales inducendas valde potentes k quasvis peculiari plane elemento, indole modoque operandi Minstructas.
Quae morbos inserunt causae , Otusque secundum naturam turbant non unice prima iii, directe, talenter motus in corpore pervellas excitant medentem S. I. In et enerandis morbis non una, sed plures conciri runt eausae, quarum seriem&ordinem uti cive scire oportet
Enim vero venena vel exitiosae morbidae materiae motus istos spasmodicos convulsi vos subriles in nervorum baiori systemate minime suscitant ita prorsus , ut causa horum unice illis sit adscribenda sed jam tum in motu existunt constitutae sunt partes corporis nostri , in quas agunt morbificae causae , ut proinde motus illi naturales tantummodo a morbidis re bus immutentur, perverse augeantur aut
S. . . Igitur motus morbosi partim motuum, qui jam vigent in partibus se.
eundum naturam, partim causarun
morbidarum quae partes motrices infestant pro dura sunt.
His cognitis non longius repetenda
erit rati, cur res infestissimae, ut venena vel tetrae in aere exhalationes tempore, quo epidemiae affectiones erat Tantur, non
inringulis similia , sed lubinde plane diversa symptomata inserant, ita prorsus, ut v. g. variolae in nonnullis valde benigne, in aliis acerbissime procedant sicut enim idem pharinacum pluribus oblatum diversas edit operationes, ita tiam eadem morbi causa pro diversa corporum conditione effectus exerit longe multumque discrepantes Nam secundum vulgatum canonem causae non tantum ratione activitatis , sed etiam receptivitatis operantur , sives, quod idem est , causarum vires perpetuo se habent relative, i . ab aliis prasentibus rebus multifariam modi-
In cunctis rebus, quae a natura fiunt infinitus fere causarum progressus observatur. Ut res illustretur exemplo . anno nae sterilitatis causa esto caloris foecumsandis desecti , huius causa erit coelum continuo turbidum ac pluviosum , quod a coi:-tinuo ventorum ex occidente, septun- trione flatu ortum fuit. Oui diuturniores venti dubio omni procul aliam causam sorsan peculiares ex terra exhalationi I, aut siderum positiones habent. Neque tiam haec ipsa suis , quibus oriuntur, Cau
lis erunt detrit ut . Et haec concatenata causa uin series prope in infinitum exten-
poterit. Simili ratibne innumerabilis erit causarum morbificarum productito dum semper causa producit effectum , qui postea causa fit alterius effectus scporro . Quemadmodum vero satis est , si physicus causas tantum proximas sterilitatis temporum novit, ita etiam sufficit, quando medicus earum rerum , quae prae ter naturam fiunt in corpore , causas proximas, Mantecedentes, quae eas regunts.
S. XII. Gusae continentes proxime formales morborum dicuntur, quae immediateoli proxima ratione animati eorporis functiones vitiant ae perturbant,
ita , ut hisce positis corporis afflictio isne praesto sint, kremotis, illae tollantur: laedunt maxime motus solido-
62쪽
lidorum uidorum perversi , inaeo uales, ordinis expertes
Causas proximas materiales quas sertur. Et quum medentes maxime occu-ipati esse debeant in removendis causis pro. ximis, perperam utique curas suas instituunt, dum toti in eo sunt ut humorum
acrimoniam vel acorem extinguant, aut
nonnulli tricientes per excellentiam blethoram minuant, quum potius primo vocant, oibo im nosse etiam oportet medico hae sunt illae quae turbatos illos motus sua natura ex- eitant: hisce vero caulis quia anteeedunt aliae tam internae quam ea ternae, factum est , ut illae χατ' in ἡνantecedentes, Graece -- ωνα hae
vero externae live προκαταρκ χαι
Oecationales a veteribus dictae sue t in
Medicam hanc causarum doctrinam illustriorem reddemus exemplo . Saevissimorum , quibus hystericae excruciantur Pathematum Continens et proxima causator malis erit vehementia spasmorum , quibus gentis nervorum iniretitur . Efficiens materialis erat copiosi, spissi et impuri sanguinis in nervos partibus congestio cau- ae antecedentes erunt vel internae vel externae r ex illarum genere lethora ex mensum suppressione , et generis nervos
imbecillitas accusandae eruetat. Quod vero attinet remotiores causas externas, e rebus naturalibus corporis nimia sensibilitas, vasorum exilitas, terror , vita motus expers , inordinata diaeta , liquidorum usus parcior quae ad genesin harum cinistrum occasionem praebent, adducendae erunt. omnium causae proximae v. g. vehementia spasmorum et quae hanc efficiunt, sanguinis stases vel stagnationes convenienti medicina removenὸ essent . Mensium vel haemorrhoidum suppressio est saepius causa antecedens cachinici vel etiani hectici status, ubi viscera depravata , obstructa et corrupta sunt atque vires cum bonis sunt exhaustae. Si quis itaque tali in negotio ad menses vel haemorrhoi te proliciendas curationis rationem dirigere velit, hic certe mirum a scopo ab eirabit et secundo successu frustrabitur. Si vero ad praecavendos hos morbos has causas antecedentes animadueuit, pro votorem suam utique Perficiet.
S. XIV. Plurimum resert causarum morbi-licarum ordines in morborum, medendi scientia non confundi
Si medicus in detrionstrando et sanando considerate ac prudenter agere velit, Opus utique est , ut ordines et successiones caucarum non invicem eo niundat, quod fincit, si causas antecedentes loco prox a-rum et efficientium habet. Quod vitium maxime in recentiorum temporum Pathinlogia solenne est, tibi ad acidum , vel ad humorum acrimoniam , aut ad plet horam
Causae, quae motus morbo os proxime exsciunt, duplicis sunt generis euel enim celerrime agunt, vel paulo tardius suam operationem perficiunt Illae rursus duplicis sunt ordinis, nimirum vel immateriales aut materia Ies . Prioris genetis sunt animi motus r Osterioris res, quae dicuntur toto suo genere infestae, videIicet ve
Animi commotiones , quae secundum scholas veterum inter cat a morborum remotiores Perperam referuntur cum potius emcientes sint celerrimae activita tis , immateriales dicuntur , uia in corpore sanissimo absente omni , quae vitio sit, materia solidortim et fluidorum motus cum vehementia ac celeritate pedivertunt, ut in gravi terrore vel ira apparet. Protinus enim concepta in animo iracundiae de cor palpitare , arteriae valide pilisare, et humores clim impetu ad caput serri incipiunt. A subiri terr re protinus frigent, et inhorrescunt ex trema , tubuli subcuta ne constringun- ausa essiciens vel proxima morbo tum re-itur, venae antea plenae detumescunt et in pro
63쪽
praecordiis congesto ibi sanguine oritur anxietas. Et profecto ea est motuum animi vis , ut omnium aliarum causarum quin etiam venenorum vehementiam acceleritatem in operando longissime exuperent, quia in instanti agunt, quum venena spatium postulent quibus etiam statim in principio adhue utiliter medicina opponi potest, quod tamen in animi pathematibus non valet. Inter causas igi
tuentur , in secundo autem venena ponenda sunt.
S. XVI. Res venenatae , seu toti animari. tium naturae suis viribus infestae , in exili admodum mole ingentes in corestrionali subito oborto libera sistitur perspiporibus vivis motuum perversionestratio, statim ingens morborum seges pro suscitant.
Venenorum natura et assis latius patet , quam quidem vulgo existi nutu , namque epidemiae grassari et acerbe affligere solent passiones, a virulentis maxime rebus, quae tenuissimae et valde core suae aut sermentescibilis indolis sunt, et ex tetris exhalationibus invicem in aere mixtis oriundi . Et prout earum et criet vis et natura subinde multum differ Ita etiam fit is notempore haec vel Ila Corpora aut temperamenta item has vel illas partes saevissime adoriantur. Ad venenorum autem classem quoque pertinent subtilioris indolis sordes, quae in sanis quae ac aegrotis ad partes extremas, salutari consilio amandantur . Hae ibi dii itius haerentes et intro repulsae veri yeneni vires saepissimae aemulantur, ut videmus in transpiratione prohibita, variolis, morbillis, scabia , purpura , erys pelate et doloribus arthriticis 'iolentia repulsis et intempestive sonticulis et ulceribus consolidatis.
Dantur quoque motuum morboso rum ea usae matellae vitiosae majori mole infestae, viae potissimum sunt sanguinis ceterorumque humorum in va-
f. XVIII. Quamdiu fluida , intemper se eo-
piaque delinquentia , non quiescunt, sed motu circulari jυgite tantur jam diu moibis procreandis in idonea sunt. Simul a vero motus fiunt e oertia vel vasorum alveis elabuntur te in iis firmam stasin eo neipiunt .es valde tarde progrediuntur, orpus Ita plethorici rei etiam intemperanti Dsime viventes saepius sine ullo incommodo spiritum trahunt: si natura est in perpetuo motu circulatorio et excretorio occupata . At ubi a terrore vel vento sepren- germina , quia humores, qui antea in motu erant et excernebant ii , jam deficiente excretione consistentes partes praeter naturam assiciunt.
Stases e sanguinis dum umorum plus habent periculi , ela aeutiores sunt quam horum congestiones e stagna
tuearent, vasis minimis firmiter impacti, in stagnationiblis vero non ex toto quiescunt, sed ob copiam&in- farctum lentiores tantummodo cursus faciunt, P ejusmodi stagnationes po- ius passionum chronicarum P mo-uum morbosorum transitoriorum procreatrices sunt.
f. XX. Stases sunt vel sanauinis vel seri im
puri aerioris i illae inflammationes, hae dolores spasticasque eontractiones potiissimum pariunt , utraeque ebriislium motuum ineundae matrices sunt.
Prout pravior vel levior sanguinis stasis est , et partes magis vel minus sensiles sunt, ita diversae naturae et effectus pro s vel extiae stases aut stagnationes, deunt morbi . Sanguinis stasis in Qς valde nervosis plurimum habet periculi,
64쪽
qualis est in meningibus atque inventri- μι---.culo et intestinorum canalibus item in Nemo expressin tu remin ipso u/ρο-
inem bran; , quae pulmoirales vesiculas crate valde infensis sal quinis congestio-
constituunt. Serum impuru s memora nas
capitis et cerebri lancinans hemicranias cephalalgias convulsiones parit in membrani, articulorum dolore arthriticos : is intestinorum tunicis atrocissima tormina in ventriculo acerbiisimas cardialgi in meatu auditorio saevam ot algiam i in dent iis ali, amentis gravissimam donta l-giam : in musculorum membranis rheumaticos dolores suscitat. Idem serum extra vasa tum variorum exanthematum , macularum , iustillarum et ulcerationum
causa fit. In glandulosis loci lymphae stas , defluxio nes et catarrhales febres in
Stagnationes inguini convulsionum spasmi rum foecundae genitrices itin , quae vel ex copia vel ex inopia humorum secuti dum rappocrati aph et Q.
nes ad alia loca, si mentes fuerint obstrii et in mulieri .s nobis delineatas reliquit. Eausmodi clarassurus locus extatio demirgiatim moνbi , ε qui hic est sana isti
sarisne Arsum vergente ae adsendente lyraeter ea plurimis in locis ut Lib. I. de Orbis titie m s. s. s. s. ir diserte explanat, quam graves passiones oriantur si menses ad caput, ad praecordi , ad st machum , ad heparac ad ventrem allapsi
fuerint, quae loca alias fusior explicatio ne persequemur. Neque in praxi obscurum est , quemadmodum menses vehementia v. g a gravi terrore repressi an, guinis ex pulmonum , ex ventriculi vasis ex renibus profusiones, in capite convul- Ad tutelam secundae valetudinis proportio humorum in vasis , quae nec excedat, nec nimium deficiat, semper necessaria esto atras statim proportio et atquili siones , vertigines, vocis britim motuum laeditur et nam ex nimi alpraecordiis strangulationes copia aeque ac ex inopia, si est supra, o ingentes angustias essiciant.
dum, muntur stagnationes, quae in lo- eis valde nervos naturam promte ac expedite ad spasmos sollicitant. Et quamvis in infirmi odibus et elanguidis nimia humorum et sanguinis copia staonans viscera m et palatum tonum plane resolvat et morbos chronicos potissimum accersat, tamen in vegetioribus , sensibilioris exurae et juvenilli aetatis hominibus fibras potius ad validissimas et asticas constricliones armat, quibus essicitur , ut magnae in sanguinis cἰrcuitu inaequalitates et insensi adrilia loca humorum translationes fiant.
S. XXII. Drans an gnis ex mensitim fluxu suppresso aut vi eo hibito graves mari. irae ad alia loea parit congestiones acerbissimis symptomatibus lipatas. g. XXIII.
Neque minus an gninis haemorri,idalis in plentoriis nervoso intestino quod colon vocatur, stagnatio, praves congestiones ad alia loca de affe
Non indignum annotatione est, quod in hanc rem prodidit, this cap.
XVIII., cum sanguis er haemorrhoidesis exitum non habeat inclinata ad prae, cordia materia subitis, gravissimis is morbis correpti sunt . Et quemadmo- dum fluentes hemo rhoides teste experientia Wfecundum Hippoe tem Zib. n. ρῖdem res , 6 64 a peripneum nia, pleurati de , ab ulceribus, a lepra intrat aph. a. ea. H. a melancholia
65쪽
berant ita nihil dubii est , quin codii bitus hic fluxus eosdem morbos proserat. Neque egregius locus coare vers. Psy. prae tereundus est, ubi scribit , ex haurorrhoiri de parum apparente vertigines. obortae parvam ac modicam deratiouem si, gnificant solvit venae sectio, quic, quid hoc modo appa neris , mali aliquid, significa . Item : Merad. veνs san- , guinis fluxiones statis temporibus con- , tangentes, si sanguinem non estuderint,ia comitiales morbi mortem inducunt.
is mentator in illa loca haec adaicit: multitudo sangurnis retenta nervosum genus invadit si superna petat, aut a poplecticus assectus aut convulsivus producitur, , hic quidem, s acrimonia plus laedereri aptus si vero corpulentia, eo casu
a nephritide, item a side lato morbo, id scelidas, putridas i stoiburicis maxῖο
S. XXV. Sicut languinis nimia eo pia ita.
etiam ejus magna inopia, periculosas stagnationeta, graves spasmos partium resolutiones cincit.
Neque enim tantum proportionem ex cedens sanguinis plenitudo, sed 'u- morum inopia perruti ales stagnationes spasmorum chronicarum passionum procreatrices, producit nihil enim familiarius usu venit , quam ut amisso vel nimium exhausto per morbos vitali nectare gravissimi, qui difficilem admodum curationem habent alii superveniant. Cbservavimus non semel, sed saepius atque iterum ab enormi sanguinis p sitso- is poplecticus assectus expectandus eritis corpora valde obnoxia sitisse motioniri potius item, si haemorrhois appareat bus pasticis, adeo ut vel resti aerationeri in sede, id sanguinis plenitudinem te- vel terrore accedente in summas anguri statur quam si solvere per fluxum ala-njas avxietates, animi deliqui , cor, tura non potest, in caput translata ver dis palpitationes tremores delapsi fuerant : quin imo in exhaustis corporibus gravi animi afficu aut resti seratione praepostera aut a validiori medicina , aut ab acidorum perverso abus aerumnosum
eum est malum,saepius subortum annotavi . A largiore saliguinis missione molliora corpora septentri onali frigido coelo paulo diutius exposita in catarrhales rheuma ticas aflectiones prompte incidunt. Neque indigna consideratione res est , quod fiex vena animalis aperta ingens sanguinis copia findatur , statim convulsiones fuccedant , ita ut quo major fiat effuso
intensiores etiam oriantur convulsones quae circa mortem evadunt vehementissmae . sorum raelo haec veri valde smilis videtur. ubi nimirum iii .ens copia sanguinis effunditur, non sufficiens ejus ad cordis musculum fit adfluxus , unde eius dilatatio sive diastole minuitur qualis vero diastole . talin etiam est Pitote , sive contractio cordis r proinde hac debilior reddita sanguinem invasis pectoris anxustiam , corporis extenuati straesertim capillaribus onstitutum nonnem, lurusum faciei colorem, varii colo satis valide propellere, in circulum a ris maculas . rurum, dolores , gingivas gere potest, hinc in partibus membra no
ia tigines fiunt, sunt adhuc alia ea sue valde aerumnosa pathemata spasmodica convulsu , dolores cardialgici , cum summa anxietate conatu vomendi iuncti convulsiva spasmodica tormina. s quaenis per sedem profusio violentia qua am
Sanguinis stagnationes in plet horicis ob eonsuetas ejus excretiones suppressa cohorte viscerum tonum solven
do subinde graves .diuturnas passio
Propultu Iam inde maxime in imo ventre cachexia, hydrops, calculus, morbus niger Hiρρειν atri , icterus niger scorbutus mille malorii opifex , valde enim impurus a suppressis excretionibus nascitur adguis , qui graves sponta sciassitudines, difficilem spirationem,
66쪽
m 1 neruosis capitis de medullae spinalis I S. X X II. Serum viseidum copiosum in ha
s agrians cas ad convulsiones sollicitat Tandem ad)ungenda S haec erit ratio: mo rus Ile contractorius , in nervosis membranosis partibus qui figetri a liquidi nerve influxu si istentatur , a resistentia sanguiniri, qui vasis vehitur , in aequilibrio detinetur , quod plane tollitur sane uita es uso, unde motus contractioni in illi
partibiis increscit . Ad motus enim temPerato , qui sanitati atrocinantur , utique prsportio sanguinis, humorum qu nimia contractioni fibrarum quam fluidum nerveum esset , resistant , perquam necessaria est contra etiam , ne nimia fibrarum expansio a languine fiat , opus esta
ut sustulenti nidi rier vel influxu fibrae Perfundantur , ouo systoles, diastoles exactum fiat Gu librium . Hoc supposites, jam ratio haud difficulter reddi pinterit , cur praesente aut convulsione aut
spasmo aut in horrore sebrili in corporibus non lethoricis sectio venae immane quantum pasmodica pathemata intendat ut in extremo vitae periculo aegri videantur
g. XXVI Et Sanguinis , QSeri, aliorum
humor ut exere menti torum stagnatione morbosas quoque iaciunae affli
sμομη Ser excrementum salino- sulphureum ubi non satis per subculaneum cribrum vel per tranarias vias expurgatur , intu remanet in partibiis glandulosis S nervosis stagnans eas lancinat arrodit isor,bo, ali nos producit, cujus generis suntdc lores artu ui , heumatismi , corya , gravedines, tusses, fluxiones salsae acres ex ocul is, di arrhoe e dolores abdominis aberosione n testinorum4 ventriculi , varii generis exulcerationes. Atque etiam se-oriles spasmos ab excrementitia transpira- Ionis materia intercepta in locis nervosis membranosis nasci , non ne ratione
, V ς' um est , io rao is mirari subit,
est nostris temporibus nonnullos, qui ab uno extremo in alterum delapsi plane mani conatu contra omnem sere pathologiam
bitu poroso carnos stagnans facit tumores cede maloiosci in cavitates ei tutum comprimendo laedit Ze ad corruptionem disponit interiores partes cinglandulis collectum earum tumores de dolores insignes essicit. S. XXVIII. Cruditates acidae biliosae a plava digestione Se alvo suppressa subortae R in canali alimentario diutius detentae ingentes dolores, inflationes, spasmos 3 ob eonsensum cum genere nervoso saevissimos spasmos efficiunt.
Profecto sedes plurimorum morborum ex alvo suppressa est, quoniam comptu
res varii generis e in desis sordes in intestinorum canale confluunt, quae non ex purgatae peIorem naturam ob diuturniorem moram ob novam cum aliis mixtionem induunt, unde comite si minerae s brium maxime intermittentium , fatulentiaraim , spasmorum , qui praecipue hypochondriacos 3 hystericas exercere solent, fiunt, inde anxietates, inde dolores , etiam in remotis partibus ut in capite, producuntur.
Hii mores acidi, corro livi eum bile permixti itidem S ualde corrosi amindolem nanciscuntur, atque inventriculo Si duodeno stabulantes graves afflictiones inferiant.
Sicut in nulla corporis parte sibi magis relicta S conseicua est acrimonia acida quam in ventriculo , ita haec ipsa nimium in ravescens , quod praesertim fit in senibus, hypochondriacis, melancholicis, quartanarias 5 vitae sedentarii addicti, Sevina acida bibentibus multas calamitates, ventriculi rosiones cum ardoris anxietatis sensu, eructationes acidas , o
mitiones de insignes debilitates , pectorisque angustias , dolores ancinatoriosi circa praecordia invehit , quin imo inde
67쪽
do holeticae&dysentericae assectiones ibus tales esse morbosum causas, quae nul-
tuu hri , eum ingitione dolo i arte vinci potuissent, prompte Impo
nunt, ut eo melius curatrones suas laepe
satis servolas excusare possint r nihilo tamen minus ex frequentioribus inspectionibus cadaverum illud in pathologicum usum trahere possumus, quod videamus quales essectus graves imo sunestos motb rum causae sibi relictae . non sublatae possise trahant.
Cum nulla ausa in rebus eontinis gentibus a se ipsa existat, sed ab aliis eausis prae incipientibus sustententur ne eesse est, ut infensissimae illae sta sexti stagnationes ab aliis producantur quae anteceden tes secundum scholas
Antecedentes stagnationum malium ea usae sunt maxime sanguinis&excrementitiorum humorum solennes&eonsuetae secundum naturam excretiones suppressae.
temperaturae in convenlent proportione&equilibrio consistunt, tamdiu ac nina placidis troportionatis, cui pro vita de sanitate militant gaudet motibus : simulac vero excretiones illae solennes vrt: um capiunt atque adeo sanguis vel humores excrementitii nimium in corpore accumulantur, statim hine inde exitiolae humorum fiunt stagnationes motus progreui a expertes sic morborum fit genesis.
res intestinorum ab erosione produ
Solennes illae universales moiborum causae in alas magnationes ubi vel natura vel arte motibus discussoriis , excretoriis removentur , sanum&salvum evadit corpus Si vero hoc non sit, in pertinaces obstructio nes, indurationes, corruptiones, extrava Iationes, sphaee sationes funestas
Universa thera pia , quam vel natura vel ars suis motibus adversus morbos suscipit, praecipue in eo posta est , ut causae illae lanctionum corporis turbat irae quae potissimae sunt sanguinis vel puri vel
impuri aut humorum excrementitiorum insensissimae stases, stagnationes , rem veantur , quod fit si umores subsistentes vel in ordinem motum redigantur vel per congrua emunctoria corpore expellantur. Quod si vero neque natura neque arsi essicere poterit, causae hae quo lonotus in corpore resident, eo perniciosiorem induunt indolem , adeo ut elusa omncuratione in extremam perniciem mor tem corpora deducant.
S. XXXI. Providendum hoc praecipue est, ne causarum morbidarum producis ineorpotibus dissectis conspicua pro ipsis morborum causis habeamus oendite musa
Habent utique disiectiones morbis defunctorum corporum in condenda aethi logia magis mortis, quam morborum multum utilitatis atque usus e nam mortis quae est destructio plenaria motuum vitalium causas omnino reddunt perspicuas se sibus manifestas . Perperam ero haec ausae mortis cum morborum proximis vel ab imperitis vel ab astutis medicis vulgo
Exeretiones summe salutifera vel animi sanguinis succorum eo pia vel ab eorum degeneri quae excretoriis motibus resistat indole vel a partis miolidarum depressis robore dependet.
Depressio robori, in solidis partibus
plurimum sane ad languidiores xcre tiones, generationem tum plet nor. e s
confundi solent, cum hi ignaris adstanti-j cum .cacochymiae conferta RQ 'ta
68쪽
, senes, infirmos , viri-rgenerandis idonea, maxime aer&in
Ex naturalibus, quae maxime internam solidarum habitudinem, di spositionem ad motus asticiunt, suunt aetas , temperamentum , sexu , dispositio haereditaria a parentibus, eonsuetudo, habitus eorporisci ex praeternaturalibus dispositio prava partium solidarum a morbis vel perversa
medieatione relictari ex non naturalibus diuturnus moeror , cura ae angor animi aliae animi perturba.
Vitia partium fluidarum morbis in-i non frequentius aegrotare.
na taxis edocet a bus Dactos propter ingentes sanguinis profusiones aut perpessis antea morbos illis maxime esse obnoxios. Rectissime enim c.tsis, scribit infirmna omnibω morbis pates. Quo magis elucet, quantum saluti. praetidii ad omnibus iis , quae vires conservant, quae robur tonum deperditum restituunt , cujus generis maximi sunt balsami ea medicamenta bene temperata .mixta, in avertendis morbis expectandum sit. S. XXXVI. Neque universi corporis, neque solidatum partium infirmitas , neque humorum .iangit inis nimia exsuperantia, neque excretionum suppres.
sio a se ipsa fit, sed ab aliis progigni
tur eausis, quas scholae remotas, procat arcticas, oecasionales, primordiales vocare solent.
Causarirm remotiorum, quς disponunt partes fluidas aeque a solidas admotus vitiosos, Iane plures sunt vel enim partes solidas earumque tonum robur atque efficaciam motus vel fluidarum copiam aut mixtionem& dispositionem ad motum respiciunt,
sunt vel naturales, vel non naturales, vel praeternaturales.
gesta tam solida, quam liquida, tus quoque, quies corporis, somnus& vigilia disponunt & modificant.
naturales , quae remotae morbos ingenerant, numerantur. Sed quia affectus antini vehementiores, prasertim terrori ira , ouae ceIerrime agunt, neque minus salutares sanguinis&aliarum sordium exincretiones cohibitae&suppressae inter causas morborum propinquiores, anteeedentes referendae sunt, quapropter ordinis doctrinae causas has ipsas ex rerum non naturalium numero, qua valde rem ea sunt, excludendas esse arbitramur.
S. L. Per spieientia ausarum remoti . rum, quae corpora disponendo ad
morbos agunt, non vaea in patho
logia o herapi singulari usu ea
fructu.Sιbolian Nam remotiores causae , quae ex rem rum si dictarum naturalium , non naturalium iraeternaturalitam classe petendae sunt , antecedentes et proximas causas demum progignunt , et constituunt . Multum itaque resert scire
qualis victus , loci, aerisque conditio qualis coeli status , quale vitae genus qualis animi dispositio , qualis aetas ad
hunc vel illum morbum ingenerandum conspirent. Ab istis enim morbi veniunt et nascuntur , ab illis quoque eorum principia cauisque ducendat iunt, unde discimus , ad morborum praeservati nem v Ivim conferre , si harum rerum usum et praecepta diaetetica non habeamus neglectui , sed accuratius illa o
s. XLI. Cum ingens, innumerabilis vero
eorum , quae corpus humanum inse-
stant , idque morbis obnoxium redindunt, sit copia, mirum est, homines
69쪽
66 cap. IV De Morborum 6 Motuum
scholian. lnoenerando sto illatim lassiciunt. ve, Etenim Manni tempora , uia tempe rit inter haec plura concurrunt , tota natu-
temperamenti&habitus&dispositioni socium primis in viis congeritur , adeoque parentibus ac teptae suos peculiares pro A stagnatione angit inisi excrementitio-prios fovent morbos Multum quoque rum humorum partes nervosa vehementet iuvat nosses, gracilia , an obeia , infir afficiuntur ad spasticas stricturas soInia, an obnitarant corpora, utri impar licitantur summa subsequente earum verse vitae&victus rationes, an noxia: Wbecillitate insalubres esculentorum, potulentorum adsumtorum snt facultates . Haec enim omnia ad morbos ingenerandos esse apti se a nemini facile ignotum est. At ve ro inter tot rerum infestarum , quarum in
Rariores quoque inter homine ς - ' hi untii r moibi quia mechanistrius corporis nostri ad eorum causas avertendas
auri corpus nostrum imperitur, ill crI- . .
mina , rarius homines gravior quodamleximie concurrit. morbo divexari miranduin est. Tam sapiemi constructa est corporis humani machina artificio , ut in continuo motui solida Mnluidae enis partes existant , cujus beneficio sanguinis humorum insensissima quies Missis continuo praecavetur , ncque minus super flui, efforet, inque corruptionem proni
humores continenter per congrua sua emunc ia ejiciuntur . Praescrvato iam itaque medicinam a beni latim corpo ri, nostra architecto in eius It ructura o
mechanismo positam solertior tiisque
medicorum animadvertit , quam medicinam naturae internam praetervandi
ac curandi methodum si prudens medicus recte intelligit , et sequi et imitari eamque adstivare scit, is certe non perfunctorie, sed reetissime ossicio suo iungitii . Cum itaque perpetuo corpori nostro adsistat medicina , quae in humorum
s. XLII. Quamvis plures sint res insalubres
ingenerandis morbis aptissimae, tamen non semper potentia pollent, ut motus naturales universae machinae tu ibare valeant , hujus generis sunt perniciales stases, stagnationes humor lim cum magna imbecillitate vel universi generis nervos vel certarum tantum partium iunctam. Ad harum vero causarum , quae pro ima merito dicendae sunt , productionem, non tina renicitior causa, sed plures conspirate , conseiri ire debent, cuOniam id ratius contingit, rariora et . iam ex ausis remotis vitiam morbi ex surpunt uro medicina , quaesa.II. circulatione et rerum inutilium excr
Meretur haec adsertio exemplo illustra 'i''ς
H. Motus ille familiarissimu1, qui asseatur, ni violentae 'dmodum ina
ctio hypochondriae nominatum est comvulsiva, spasmodica partium nervos rum praecipue ventri lii intestinorum
afflictiori haec ut producatur , non una sed plures concurrere debent causae e Neque enim sola a motu abstinentia, neque acidorum ac refrigeranti tim abusus , neque animi moeror , neque vasorum exilitas , neque pharmacorum , quae stomachum laedunt , copia , huic gravi malo venenum vel rigidus potus calefacto
corpori mariti sus aut vehementissima animi commotio hunc motuum praeserva torium ordinem valide subvertant et sinterturbent.
70쪽
causarum morbiscarum sedeo operatione Corpus humanum quanto ca
sis exitialibus, quae invertendis ejus naturalibus troporticinatis mo. cibus aptae laut , impetitur, non ut mere passivum, sed ut activum rea gens& resistens spectandum est, quae vivi da corporis reactio in vera pathologia& thera pia tabilienda scitu valde necessaria est.
Numquam enim causae etiam morbosaevires suas exerunt secundum suam activitatem , sed secundum receptivitatem dispositionem corporis partium, quatenus illarum activitati magis vel minus resistit. Et prosecto consideratio & relatio illa virium , quae causis morbi ficis insunt, ad dispositionem, motum partium fluidarum Se solictarum corporis animati cognitu valde difficilis, damcultatem etiam in judicando parit, ut saepe Niis conjectura, quam firmior praedictio Iocum habeat. Ab hac diversitate corporum rearentium fit ut idem dosi pharmacum valide vel leni, ier lvum vel vomitum moveat , di materia noxia in quibusdam corporinus . nihil quicquam moveat vel pertur , in aliis vero rigentes turbas faciat.
Ut eausa morbi fiat activa , id est,
motus naturales perturbet, certa Iusquantitas sive ad agendum efficaeia, .in eorpore ad hane recipiendam pia proportio requiritur.
Debet enim in morbis generandis, producendi conspirans consensus, e qualitas prope fraterna esse causa effi-
umquam poterit moestandamentum, hic cardo morborum nascendor ulu est , teque aliunde, quam hinc omnis comparanda ratio est diagnoseos prognoseos de therapias Res vero sic se habet : omnes causae corporeae vires potentiam suam exerunt in alia corpora, quidem motu, sui est in mutatio status in corpore mobili. Jam vero in omni corpore est resistentiai nullus fit motus, is potentia activa movens superet vires alterius corporis resistentis Si igitur causa morbi pernicialis virri epotentiam suam nocendi, wmotus naturales turbandi in corpus nostrum exerere velit, opus est, ut tanta ejus sit potentia, quanta requiritur ad motum naturalem partium corporis nostri immutandum destruendum, alias nihil emclet, ex quo facile Intelligendum est, quare exigua portio veneni v. g. uniciam granum arseniet albi, vel mercurii sublimati non perimendi habeat potentiam , laesertim in robustioribus is exigua rur antis vel emetici quantitas in robustioribus nihil moveat , iinbecilliores vero satis validα
Corporω igitur, quo imbecilliora, sunt, eo gravius a causa letvtintinois
Verissima sunt , quae chisis prodidia
Lib. I. cap. III infirmitatem omnibus morbis maxime e se obnoxiam . In infirmorum vero numero maxime sunt ii, ruiter nimias sanguinis profusones , peri uti nos morbos , per tamem , per assiduam vigiliam, per nimiam venerem, per gravem animi moerorem e satigationem vires, quae optime corpora prae servantis quae potentii rerum noxiarum res stum , exhauserunt . Ejusmodi imbecillsa corpora promtissime contagio afficiuntur , inque rassiones epidemias incidunt, vel ab alia graviori causa duntur : ita non semel , sed saepius observavimus, a validiori summo purgante vel a Iehementiori terrore scem mas puerperio, vel ab abortu valde cruento exhaustas in sonticum affectum illumicientis 3 excipientis, absque quibus de Rat λ&effectu causarum mordiicarum i Em icum , qui hypochondriaco hy τ