장음표시 사용
71쪽
Etenime anni tempora varia tempe ro inter haec plura concurrunt , tota natu- satum generam quaevis elatis partes s ios a debilitatur, excreta aries necessari sus. sectiliares edunt di proferunt morbos . flaminantur ventriculi sitit, di restis ieinde corpora diversi sexus . diversi perit, ingens subucia vitiosorum hum temperamenti 'abitus Huposition re a rum primis in viis congeritur , adeoque parentibus aceeprae suos peeuliares ir illagnatione sanguihi de excrementiti O-priis fovent motbos multum quoque rum humorum partes nervos vehementet iuvat notra, grae ilia , an obesa , intit assiciuntur, ad pasticas stricturas soIma, an robusta sint corpora, utrum per licitantur lamna Iubsequente earum versa vita victus rationes, an noxiae aecillitate hilalubres esculentorim, potu semorum adsumtorin fini facultate . Hare enim omnia ad morbos ingenerandos esse apti Gnma, nemini Deile ignotum est. At vero interim rerum infestarum , quarum injuria corput nostrum impetitur, diserim in , inius homines gravior quodam lexim e concurrit morbo divestari miranduin in
Rariores quoque inter homines oriuntur morbi quia mechani musco Nporis nostri ad eorum causas avertendas
Quamvis, Iures lint res insalubrese ingenerandis morbis aptissimae, tamen, non semper potentia pollent, ut
motus naturales um vertae machinae
turbare valeant , hujus generis sunt perniciales sta se Mua nationes hutnorum cum magna imbecillitate vel
tantum part um unctae . Ad harum
ver quintum , quae proximae meritoiddiendae sunt , productionem, non una remotior causa, sed plures conspirare, consentire debent, cruoniam id ratius contingit, rariora etiam ex causis remotis vitia, morbi
Tam sapiemi constructa est corporis humani machina artificio , ut in concinuo motui solidae, fluidae ejus parres existant , cujus beneficio sanguinis humorum infensissima quies&ssas continuo praecavetur , neque minus super flui, efforet, inque corruptionem pronili timores continenter per congrua sua emunctoria eiiciuntur . Praetervatoriam itaque medicinam a bentimissimo corpo
ei nostri archite, heio, structura mechanismo positam solertior quisque
medicorum animadvertit , quam medicinam naturae internam, praeservandi ac curandi methodum si prudens medicus recte intelligit , et sequi et imitari eamque adjuvare scit, is certe non Perfunctorie, sed rectissime officio suo fungitur . Cum itaque perpetuo corpori nostro ad BIta medicina, quae in humorum circulatione et rerum inutilium excr Meretur haec adsertio exemino illudira tione consistit, non facile morbi nascun-
Μotus ille familiari uimus, ut aue
ctio hypochondriaca nominatur, est comvulsiva e spasmodica partium nervosarum eraecinue ventricust, intestinorum
afflictiori ac ut producatur , non una
sed plures concurrere debent causae e Neque enim sola a motu abstinentia, neque ac Horum ac refrigerantium abusus , ne que animi moeror , neque vasorum exilitas , neque pharmacorum , quae stomachum Iaedunt , copia , huic gravi malotur, nisi vioIentae admodum causae , ut venenum vel rigidus potus calefacto corpori immissus aut vehementissima animi ommotio hunc motuum praeserva tortii ord inem valide subvertant et in
72쪽
Pe causarum morbis carum sedeo operatione Corpus humanum quando a cau
sis exitialibus, quae invertendis ejus naturalibus troporticinatis mo. tibus aptae sunt , impetitur, non ut mere passivum, sed ut activum re agens& resistens spectandum est, quae vivida corporis reactio in vera pathologiad thera pia tibi lienda scitu valde ne- cellaria est.
Numqtiam enim causae etiam morbosaevires suas exerunt secundum suam activitatem , sed secundum receptivitatem dispotitionem corporis partium , quatenus illarum activitati inanis vel minii resistita Et profecto considerati, relatio illa virium , quae causis morbi ficis insunt, ad dispositionem de motum partium fluidarum, olidarum corpori animati cognitu valde difficilis , dissicultatem etiam in judicando parit, ut saepe plus conjectura, quam firmior praedictio locu in habeat. Ab hac diversitate corporum eatentium fit ut idem do si pharmacum valide vel leni ier alvum vel vomitum moveat, .materia noxia in quibusdam corporibus nihil quicquam moveat vel perturbet, in aliis vero ingentes turbas faciat.
S. I. Ut causa morbi stat activa, id est motus naturales perturbet, certaesus quantitas sive ad agendum efficacia, de in corpore ad hane recipiendam pia proportio requiritui.
Debet enim in morbis generandis producendi conspirans consentiis, qualitas prope fraterna esse causae essicientis& excipientis, absque quibus de natura Scelsectu causarum morbificarum
rite, κατα λωγυ nihil iiicqi iam statui umquam poterit. Hoc tandamentum , hic cardo morborum nascendorum est, neque aliunde, quam hinc omnis comparanda ratio est diagnoseos prognoseos de thera pias Res vero sic se habet: omnes causae corporeae vires& potentiam suam exerunt in alia corpora, uuidem motu , qui est immutatio status in corpore mobili . Jam vero in omni corpore est resistent i ai nullus fit motus, nisi potentia activa movens superet vires alterius corporis resistentis Si igitur cause morbi pernicialis vim potentiam suam nocenili, motus naturales turbandi in corpus nostrum exerere velit, opus est, ut tanta ejus sit potentia, quanta requiritur ad motum naturalem partium corporis nostri uia mutandum destruendi im , alias nihil efficiet, ex quo
facile intelligendum est , qua te exigua
portio venen I v. g. unicum granum arsenici albi, vel mercurii sublimati non per ἱ- mendi habeat potentiam , praesertim in' robustioribus is exigua pur antis vel emetici quantitas in robustioribus nihil moveat , imbecilliore vero satis valuist
S. PII. Corpora igitur, quo imbecilliora
sunt, eo gravius a causa levio lino
Verissima sunt , quae His prodidie
Lib. I. cap. III infirmitate ua omnibus morbis maxime est obnoxiam . In infirmorum vero numero maxime sunt ii rui per nimias sanguinis proni sones, peri uti nos morbos , per famem, per assiduam vigiliam, per nimiam venerem aper gravem animi moerorem de fatigationem vires, quae Optam corpora prae servant i quae potentiis rerum noxia rum resistunt , exhauserunt . Ejusmodi imbecillia corpora promtissime contagio afficiuntur , inque passiones epidemias incidunt, vel ab alia graviori causa laedunturo ita non semel , sed saepius observavimus, a validiori summo purgante vel a Iehementiori terrore loemmas a puerperio, vel ab abortu valde cruento exhaustas in sonticum affectum illum
se Θ.dicum , qui hypochondriaco hy
73쪽
to necant, quia ob sulphur graveolens ἰvaporosum fluida cerebriis nervorum partes inficiunt contaminant, vires su rapiunt motus vitales sistunt. Ingens etiam est potentia odorum in partes , quae motum impetum in corpore nostro sa-ciunt, quod appatet in odor Mnentis fragrantioribus, quae subiecta naribus in omnibus, qui nervorum: cerebri imbecillitate laborant, vehementes motuum cur
sericus audit, incidisses, utpote qui maxime omni hur imbecillis corporibus, infestus est.
S. IV. Causa eo potentior ad nocendum est, quo subtilioris indolis & majoris molis existit.
illi in mechanicis celeritas cum massaeomparata constituit impetum i ita quae Miones in moene VM inclincciar me agit materia subtilis nocens, molus accedit, maximam in agendo potentiam producit. Omn: veneni, mat riae morbida virulentae ea est natura indolesque, ut ob tenuitatem summam partium aut sulphur earum aut salinarum, causticarum celerrimae operationis si, uti in cicuta , a pelles, helleboro albo, arsenices, stibio emetico apparet, k subtilissima, quae aere vehuntur, morborum mi asmata id testantur. Igitur per se liquet, vim nocetidi eo esse venementiorem,
quo major materiae virulentae est moles S. V. Omnes morbis inferendis apta cau
Celerrime in sanguinem, partes fluida agunt aeida, austera, actu frigida, valde spirituosa, v quia incratiando S coagulando liberum sanguinis maxime perexigua vasa eircuitum destruunt, ad morbo tum chronicorum generationem plurimum con
Nihil frequentius in praxi medica occurrit, quam quod homines ex frigido p
rotent, inque acutas 4nronicas tuo li agunt vel in parte solida, et in gyψxς'x
hu quoque frequentius observatis , quam
S. I. quod ab acidorum abusu praesertim foemi-Quae in partes tenuissimas sive spiri bis i vitae sedentariae addictae pessime se-olas agunt ausae omnium pessim se habeant inque mensum luppressiones sunt, quia vires&robur orpoli, asp*im dic λ stectiones incurrant Deni- quibus vita pendet, destruunt. Nihil vero magis in parte corporis nostri impetum iacientes destiuit, iisque ad. tersum est, quam piri redo.
Constant est observatio , quod plurimum terroris Q per uli habeant illi morbi, qui putredinem intus ahint, cuius generis sunt omnes malis nae sebres sansui in intestina crassa flusus ater fit in celidissimam abit putredinem , quae brevi tempore perimit . Qui sphacelo qui exulcerato cancro pereunt , ob putredinem , quae celerrime subtilissimas sanguinis partes inficit de vires adimit, extanguuntur . Narcotica , ut hosci
que nihil familiarius est , quam quodi mines ex potu spiritus vini largiori praesertim matutino tempore vacuo ventricumlo hausto in insanabiles viscerum corru ptelas incurrant. Postremo i hac tria, acida , frigida spirituosa ad obstructiones concretiones polyposas, quae ma gnorum morborum fomenta e crebriores causae sunt, producendas omnium aphisama sunt.
Agunt iram maxilne noeentes morbi sicae ausae iii eas partes solidas, quae motibus praesunt, usus m neris lunt nervo -membranaceae
74쪽
mo ibosio praeternaturales celebran
Etenim partes, quae motus secundum nituram ordinatosi proportionatos esfieiuni fluidorum circulum regunt, o tusque secretorios, excretorios gubernant, sanitatem efformant , sunt utique etiam motuum morbolorum opportunum subjectum, atque instrumentum S. IX. Firma ierpetua naturae lex et , quod omnes motus functiones in universo corpore tranquille ita ei de peragantur, ii partes, quae motibus Irae sunt, quales sunt nervo -mulcu-osae , nullam a causa quadam violenta patiantur injuriam . Quotiescum. que vero illae paulo vehementius agi. tantur vel ostenduntur, protinus insignis turbatio motuum riunctionum
animi ae corporis subsequitur.
Naturalis enim tonus , robur con-Bitutio partium, quae motus obeunt quam maxime sanitatis negotium omnium functionum liberum exercitium dispensat. Quare firmum ac statum nobis est, quod in omnibus sere morbis, maxime motibus morbosis laeso nervosarum partium occurrat a causis morbifieri, nocentibus in dirci , adeo, ut quo maior sit causae impetus & violentia in morbo , eo violentior laesio , pasmus , vel motuum resolutio sequatur . Et quamvis intellem non apere possimus omnium causarum morbifiearum modum agendi, lassicit tamen ad scopum medicum, effectiis nosse , eosque mechanica ratione produci.
mox sequitur mutatio fibrarum in mo
Insensissima autem nervoso-musculosis partibus sunt omnis generis venena, animi commotiones , humores valde acres causti ei Geidici ases quoque ina- gnationes humosum in vasis&extra va-La. Denique rigidum excessivum valde inimicum est nervosis partibus, quod et iam adfirmat reppMνarea es V a b. 18. item de humidονωm f. s. . his verbis
S. X. Agunt violentae&perniciales eau-Iae maxime mechanice in fibras corporis nostri motrices, eas vel nimium distendendo aut comprimendo, eonstringendo aut irritando, pungendo, ar
rodendo, di se indendo, quas actiones
S. I. Recte igitur plurimorum morborum
sedem partes nervosae, membranaceae motu .seas instructae eonsti
Morbi capitis, ut epilepsa, variae imsaniae species, sensuum abolitiones, dotiores, affectus soporosi , membranis quae cerebrum, sensoria investiunt
nimiter insident. Conuulsivae motiones quoesum etiam violentae tusses, asthmata spasmodica , sngultus , cordis tremores palpitationes atroces, vomitiones . abortiones requentes pertinent , ne
vosis partibus potissimum inhaerent i se viores ventris rosiones , dolores colici iliae . cardialsici, qui dentes, artus juncturas, vias urinarias male habent, nervos etiam partibus infixi sunt , nihilque dubii est, quin saeva illa , quae
hypochondriacos mystericas immaniter exercent, pastica lymptomata in partibus nervosis, maxime in ventriculi ac intestinorum tunicis , inque mesenterii plexibus iis nervis, qui ad pulmones. diaphragma praecordia abeunt, sedem instructam habeant. Febriles motus, qui eos praecedunt , spasmos ad nervorum partiumque nervosarum athemata referendos esse , nostra est sententia
ram infra susius itoque persequemur normes illas sanguinis per menses , hinmorrhoides , pulmones aut nares , vel ventriculi venas, perruptiones identidem
non sine spasmori adflictione generis nervosi unquam fieri , certissimum est.
75쪽
3. XII. id genus alia morbosi omites ibi Nulla in universo eorpore para tam 'no pessimorum humorum conserta sa.
Litiles morborum fomites materia fovet,quam canalis ille nervoso membranaceus, qui ventriculi de intestinorum nomine venit
Longus ille canalis, qui alimentorum Praeparationi Mesestioni praeest, morbistineris morbosis solennem quasi ossici- Plurimorum itaque micilium in ventriculo primis viis collocandum est.
omnis sere generis tam malignae quam benis nae febres maxime omnium vero intermittentes, ex his quotidianae, tertianae s lices, duplices s biliosae, choleram praebet Congeruntur ibi diversissimae ricae oesquae lentarum nomine veniunt, o indolis, subinde valde aliena alimen mitem, mineram 1 iam in duodeni flexu tala confluunt quoque o universo corura postam habent. Pestilentiae morbus, pare ibi succi excrementiti valde acti aqui ungaricus dieitur, , alignae se vaei sementescibilis indolis , ut suntlares castrenses, item quae epidemice exlvmpha salivalis, mucus plaque bilis laetis inquinamentis infestant , plerum Aliis excretoriis octausis di constrictis cu-lque causam suam prima in regione fovent, iis tubulis sordes tenuissimae indolis ad hasin in hac operationem pernicialem pri vias depelli, ibique deponi consuescunt. mum exerunt Plurimi affectuum perim
dicorum, quo in numeria maxime habemus pathemata dolorifica, de spasmodica. quae remotas maxime partes exercent, a
colluvie pessimorum uiccorum prima in regione collecta ut Plurimum propuUulant Cardialgiae, summae circa praecor dia anxietates, di arrhoeae, dysenter ae s
Si sanguis pervenas meserati a dissicilius regreditur transmeat per hepar uti fit in hypochondriacis , achecticis senibus, stagnatione , impurus evadit, δε- eulentias Per glandulas in intestinorum cavitatem insundit . Praeter hae nulla pars corporis est , ubi tot plicas, val- lvulas, flexuras anfractus triri promte, cholericae passiones, tam facile , tam diu humores, cor Iemihormina a materia corrosiva, haerent, morantur , ipsaque mora pessius , ventriculi intestinorum uni sinam naturam induunt ouam tam inurmiter insidente incunabula tua tranunt. reo ione, iraecipue in ventriculo, ne clContinuae eructationes acidorum lucco non in duodeno, hem in coli flexuris arum , anxietates constrictoriae inflatio
Aeredit NiIlud, quod ipse aer pessimisines sub costis nothis in sinistro latere dolo- subinde inquinamentis imbutus cum rifica cum alvo constrictiori suae conti alimentis ad has vias immediate delatus nentes sic dictos hypochondriacos exer ad sermentationes peregrinas, adfatulemtias concitandas si omnium aptissimus. Eequis igitur non pulpicit, primam hanc regionem ob varii pessimi saepe generis partium combinatione , sermentationes de diutinas moras amplissimam esse , imo instruitissimam causarum, materiarum morbidarum ossicinam . Ex quo porro intelligitur, quam prudenter ii medic: cent, vix aliud quicquam designant, quam huius morbi affectam sedem esse in ventriculo ac primis viis quaerendam miri caput pessime habent Eravissimi affectus, ut melancholi , mana , pilepsia . acer
bissimi dolores, convulsiones , vertigines etiam . frequentissime ex male moratis affectis primis viis oriuntur, adeo , ut Vi tiosorum humorum saburra per alvum vel vomitum expurgata protinus mitiorem a
Want, qui in omni morborum Curationes L . ante omnia ad statum primarum viarum uram induant Dolore arthrit IcI, PQ
'cinentem advertunt prospiciunt, ut per agrici ibi etiam causam suam delite Uncongrua evactiantia, emetica laxantia diem saepissime habent, hinc fit , ut ii Ρ clysteres, vel etiam temperantia, absor tim in principio elementi medicin i hentia, corrigentia di salia deletava, per alvum educantur, lenissime ἱ ζης
76쪽
x incedant. Sed prolixius haec omnia jure meritoque reponenda venit, quia haec persecuti sumus in Differt quae agit de ipsa activitatem tactum causarun,
morboli in membranis nervolo- musculosis maxime relident, causae morbi ferae exitiales in has primario agunt, facile patet, pro differenti harum partium textura Mad motus anomalos dit positione multum discrepare effectus laesionum sebalian.
Constanti notavimus experientia, quod corpora, quae fibras habent tenerioris sensibilioris texturae, temperatura cholericae Maetatis juvenilis,lonte acerbiores dolores , convulsivas artuum tractione , spa Gmos , anxietates &febriles impetus expe-xiantur , quam ubi fibrae sunt densores, laxiores&ubi temperamentum est phlegmaticum segnius provectior aetas. Ita interceptio solennis mensum fluxu in juvenculis tenerioris texturae atrocςs pastica si convulsivas nervosarum partium
tractiones parita in torpidis vero es habitus corporis spongiosi , laxi seminis de eo. lorem faciem, pedes tumidos insignem morbidarum valde immutat atque modificatur. Juvat itaque, inuis morbiim curandum sustipiat, ante omnia inquirere,. ouale si genus nervosum, validum, an imbecillesia valde sensibile, intrum haec imbecillitas sit inveterata, an recens a perversis animi passionibus, nimia Venere, vigilia, ebrietate acidorum abusu vel ab imprudenti medicatione inducta , vel an a nativa, haereditaria dilatatione , vel a praecedenti graviori morbo deinpendeat, ubi certe omnis erit lupervacanea cura , quae in evacuatione aut remotione causarum materialium est occupata I
sed tum potius id efficiendum erit , ut commoda& benigna vivendi ratione ac medicina amissum buri tonum nervo sis partibus restituamus.
S. XVI. Homo prae omnibus aliis brutis ani-etrantibus&eopiolius cerebrum merios tenerioris texturae subtilio tis sensationis obtinet, ideo fit, ut longe frequentius aegrotet, gravioribus. norbis obnoxius sit , quam quodvis
ex animantibus. languorem potius inducit, morborum cachecticum , qui chloroseos nomine vente, progignit.
f. s. I principaliter in partes sentiles
nerveas agant, at clue morborum plu
rimi, praeeipui nihil aliud sint
Hujus asserti veritatem ipsa experientia, optima rerum magistra , stabilit atq; confirmat . Rarissime febres vel epilepticas Cum igitur insensae morborum au bonvulsiones in animantibus animadvertimus, statas sanguinis eruptiones inqtiam videmus,neq; pathemata pasmodica Rui-biis maxime adfligitur geniis humanum, in illi locum inveniunt, unde ob horum de-
quam acerbae generis nervosi adflictiolestum imoetuosiores sanguinis, hum nes plurimum utique refert, ut medieus in quovis morbo nervorum lustematis dispositionem, imbecille, an validum sit, ad motus a nomalos proclive, nee ne probe noscat.
Supra jam satis ostensum est, motus praeternaturales in morbis non solum suis caus deberi, sed maxim ex parte a dispositione subjecti, in quod agunt, dependere . Quapropter inter causas morborum Praecipuas partium nervosarum constitutiutum ad asa dea congestiones&translationes non observantur: sed brutorum morbi magis ex sanguinisi humorum copia
stagnatione, extravasatione, suppurationem viscerum corruptela ac spha celatio-- ne subnascuntur . tu vero homo oravius inequentius aegrotet , quam ulmium animet brutum, tamen vita omnia sere animantia exuperat . Causa, quod frequentius morbis laborem, in serisbili solidarum partium textura , a m
tus labriles, pasticos suscipiendos ad modum idonea , quaerenda est . Quovi
77쪽
7 acas ' De Disserente Μαrborum Rutione
vero diutIus vivant, haec causa videtur Isi viscera snt corrupta vel obstructa , fisanguinis, humorum in corpore ani quaedam viscera nativa vel inveterata immantium stases nisi removeantur, mortem: becillitate laborent, si venae tinguinis pu- Intendunt eamque certissime inserunt jam autem ea est motuum febrilium&spasmodicorum indoles, ut plerumque salutarem effectum exerant in rcsolrendis discutiendis&tollendis pernicialibus illis sanguinis humorum stagnationibus. Quo cognito jam facile elici poterit ratio, quare homines natura sens biliores, imbecilli frequentius quidem laborent, sa-cilius vero convalescant diutius quoque subinde vivant, quam qui natura,c busta valentes sunt, atque rarius morbo am
De inerente morborum ratione causarum indole atque ectu.
S. I. mgens est morborum ratione este ciuum disserentia , quae unice differenti ea inarum i quae eos inducunt, indol . virtute atque actione desumenda est.
omnes quidem morbi in eo conveniunt, quod iunctiones eorporis vivi, sani laeviant. Quia vero id differenti modo gradu atque effectu fit, quaerendae utique hujus differentiae erunt causae, quae partim in materiae laedentis perniciosae natura, partim in locis martibus affectis, partim in ipsius corporis aegrotantis natura res dent Quanta se causarum morbificarum differentia , supra jam ostensum est i loca vero , quibus ea insident , insignem quoque faciunt differentiam, quod jam olim agno
ra reddit. Si illud imbecille vel senile sit,ri vel impuri copia turgeant, si tonus venutriculi e intestinorum destrii causit, e prima regio vitiosorum humorum, aut vermium copia reserta si, si menses vel aliae solennes evacuationes interceptae, si nervorum systema ad spasmos valde proclives tunc profecto una eademque mor bi causa valde discrepantem ratione summtΘmatum, eventus . curationis producit effectum
Exquisita morborum differentia medentibus se itu admodum est necuse
Morborum plena 4 exacta ratione disserentis causae, effectus cognitio medicum tum in prognosi , tum in curando multum juvat . Nam secundum ripροενaii reatum Ziιν de ανιμμα . . praedictiones morborum splendidae sunt ae gloriosae ex cognitione , quo qualiter requando anguli desinant, sive eo vertantur , ut incurabiles fiant, sive curationis spem exhibeant . um differens morborum ratione causarum indole si aptiorem
.certiorem medentem reddit, ut sciat,
quae medicamenta , an debi Ita aut sortiora , quo tempore, qua os sint porrigenda&an salus vel spes curationis ab iis stexpectanda , necne
Quidam moibo iuniciunt acuti ebreves, quidam onsi, illi ex assibus inflammatoriis viscerum vel a laetione partium nervoso - membranaceatum ab inhaere Ne acri ea ustica mate ἄhi vero potius ex humorum Ustagnatione e spasmis Ortum suum habent.
Plurimum relati, ut medicus sciat, an morbus , quem curandum sulcepit , si acutus, vel longus . quidem ille cito finitur, vel cito hominem tollit, neque periculi expers est nam sisases non discutiuntur, removentur in .exit Ia Iem
78쪽
Causarum Indole atque uectu. 73
lem putredinem 5e sphace Ium transeunt mala plane ad tempus quiescunt, po- In longis morbis secundum cessum Lib. III stea certis periodis redeunt
cap. I. neqMe sanita , neque exitium est In propinquo , sed diu ius eνseverant , acuti vero periculi non sunt expertes, quia plerumque inflammatorias stases viscerum vel partium nervoso- membranacearum aes ne pro causa habent , quae nisi natura adiuvante , quae in hisce morbis optima est
medicatrix , Per auctiores motus rem O-xentur, in exitialem putredinem transcunt . Iippo erat e Lib. I. de mox bis f. i S. in acutorum classem maxime reponit inflammatorias, acutas febres, phrenitidem , peripneumoniam , anginam , pleuriti dema inter longos vero refert tabem alvi fluxum , podagram , arthritidem cach ex iam , coxendicum morbum , stranguriam , in senioribus nephritidem , haemorrhoides, ani fistulas , in vili ecibus
De continuis illud circa praxi tenendum est,quod plus habeant periculi, quam
intermittentes, quia continuoi sine intermissones, utut non aequali vehementia, universi corporis stinctiones laedunt, diuvi res frangunt, quae penitus ractae causis de est ectibus morborum removendis non amplius sui sciunt occedit , quod in continuisi ubi natura est in motu valida auxilia numquam proticiant . Quia vero vacuo tempore vires elanguidae recolliguntur, de pasticis motibus conquiescentibus omnia tranquilla reddita sunt non tantum adest periculi, S medicamentorum etiam expeditiori certior est operatio, utpote quae ex male habentibus prit luxum sanguinoIentum . Quod pertinet linis viis longe citius hostiles causas exturbare, quam ex interioribus nervorum de
viscerum edibus propellere possunt Morborum acutorum alii sunt benigni, alii maligni in illis non tam pernicialis indolis et eausa moibi
neque tanta tabes e proeli vitas ad corruptionem , qu .im in malignis qui facile inclinai, in putredinem vi
ad iram acutarum illud sciendum est quod natura ibi plus sibi vindicet, quam
quens aeger sine illius vitio peνea , e monet idem celsis 3 quod in cura eorum non
statim contemnendum sit, si quid non statim rosuit, neque statim removendum si quid pauli ilum saltem Iuvit, quia proiectus tempore e pletur.
S. IV. Sunt quoque morbi ci continuive intermittentes illi dicuntur, ubi sine intermissionibus accessiones elasymptomata urgent, quia eorum causae firmius vel nervoso generi partibus membranaceis insident, ubi universalem &continuum quendam pasmum, uti in febre fit, esse iunt. Six ero laedentes ausae a partibus vitali .hus paulo remotiores sunt, ein primis viis vel excretoriis consistunt unc palmi intermittunt, de symptotae vitibus in sentissimam
Ouia beniet ni a causis non adeo vitae infestis producuntur, symptomata si in mitiora ex tempora sua ac ordinem servant in excretionibus criticis de rem diorum etiam viribus magis obediunt , e ex hiscerar pereunt homines, nil magna aegro
tantium vel medicorum culpa Quia vero malignorum causa grassantur magis in eas partes corporis, quae moti im Fc impetum faciunt solidorum robur firmant. hinc vires, a quibus vita proxime pendet, valde prosternunt, insuetis incedunt sumptomatibus, inconstantis sunt decursus expertorum etiam remediorum vi res eludunt e plures perimunt. S. I. Dantur quoque cx morbis chroni
cis quida in maligni, S: hi fiunt, si
79쪽
Casini Disserente dictorem Ratione
succis valde impurim in putridaminon una semper methodo corruptionem proni sunt.
Drecipiant, sed quae uno tempore prosunti remedia , alio noceant, neque tram eadem auxilia omnibus oris propter dissi-Ita scabies. gonorrhoea , purpura in Mentem vim atque naturam conveniant. termittentes febres , scor butus , di arrhon Solertis itaque, periti est medici , mo dolir benignae vel etiam malignae. O ' borum , qui erat Iantur, origines, ca tua indoles ut plutam uino constitutio 'fas a priora , id est , ex praecedenti temne ipsorum corporum laborantium dependet, si succis impurioribus in corruptionem pronis venae magis vel minus reserta, sique partes sol dae adhuc robustae vel a rubore penitus dejectae sunt. Et quia
temporum anni mutationes de pracedentes constitutiones tempestatum praeternatura te, magii potentia gaudent corporis nostri succos prava diathesi imbuendi, ad
corruptionem eos disponendi, hinc eis citur, ut arthritides , intermittentes febres Plirpura, quae alias satis benigne placide incedunt, pessimos mores induant, neque absque omni periculo sint Chionicis quoque malignis merito annumeramus an crum , si in exulcerationem abit, item spha celum , qui a causa interna fit, quan doquidem summam dystras a de promtitudinem sanguinis, humorum ad putrida Incorruptionem indicat.
Morborum quidam sunt communes, ct M plures uno in oeci invadunt, Graece dicuntur epidem ii . Quidam
non multos communiter, sed separatim sparsimque adprehendunt e po- radici vocantur. Illi a communi causa , nempe aeris vitio, in tui mentis hia pravae vitae, vicitus ratione
Epidem ii certis iantum temporibus prodeunt, Ex quia aeris vitiis, alienis exhalationibus, inquinamentis in eo Contentis temporumque constitutioni plane praeternaturali debentur , fit , ut in uno districtu plures invadant. Quia vero harum mutationum aeris magna est differentia , neque unius ejusdemque semper indolis sunt inordinatae aeris constitutiones Mexhalatione in eo contentae noxiae , quae diversissimo saepe genio moribus incedunt . quare accidit , ut porum ac tempestatum habitu probe cognoscere , eo constio , ut postea communes e)usmodi afflictiones convenienti diaeta vel auxilio avertere de corpora ab iis praeservare possit. Nihil enim praestantius est, quam sub praeternaturali temporum morbosorum constitutione accuratiori vitae , ictiis rationi invigilare, ut vel morbi communiter grassantes arceantur, vel corporibus bene sic praeparatis modestius S benignius se exhibeant.
Alia quoque est morborum cndemiorum , alia p.indemiorum ratioci hi spectant ad universum populum S
quali sunt plebeji ae vulgi secem maxime asticiunt, atque uno eodemque tempore in multos cujuscumque sexus, temperament , aetatis , conditionis aut generis vitae fuerint, promiscue
grassantur ac desaeviunt, cujus generis sunt morbi pestilentes Enaemii vero certis locis proprii sunt de inquilini, Mab aere, si tu loci, victu con- ueto, de pravis aquis nascuntur.
Ad morbos pandemio maxime pertirinent castrenses, qui ut fame de annonae difficultate , ex insolentium eorum, a quibus natura plane abhorret , est , ex alimentis, quae uliginosis in locis ac scetidi justo diutius condita silerunt , vel situ pii trilagineque obsita atque inquina ta sunt , vel ex ingurgitatione aquarum
stagnanti tim nascuntur. Hoc gemas morbi sunt febres . dysenteriae , di arrhoeae morbus tingaritus , antinae . Ad pandemio referri etiam debent , qui ex frugibus deratis , aerugine , suae pestis segetum est , obductis , secati corrupto .lolio temulento infecto originem suam traxerunt superioribus annis , uJus ge
80쪽
et eris exemplum nuper habuimus , cum sebalua ,si copiam pluviarum temulentum lolium, Saepissime fit , ut compositi Upareane secati admixtum miras convulsiones exci-lmoria, ita epidemii cum endemiis fretavit Endemiorum , qui certis regioni quenter miscentur , febres omnis genebus vel etiam Iocis proprii sunt, causae
variae sunt, quas longa serie numeravi. musis pertractavimus in Dissertatione
S. IX. Sunt quidam morbi contagiosi, quidam contagii plane expertes illi ex
subtilioli mi asmate sermentalis indolis proveniunt, dum eum aere Se alimentis in ventriculum destendit e primum sueeos ibi contentos, postea
lympham d. sanguinem inficit atque
Ex coirtagiosorum classe maxime emiment pestis, omnes sebres perechiales dicatarrhales malignae, item variolosae morbillosae , dysentericae . Ex numero chronicorum scabies, lepra , lues venereala gonorrhoea virulenta , ulcera mali moris sunt. Res notatu dignissima est , quod omnes febres acuta , quae ex sanguinis inflammatoria stas fiunt , item morbi chronici, qui ex viscerum conriseptione nascuntur, a contagio sint immunes I contra vero, qui acivmphae corruptione de putredine fiunt fermentativaei multiplicativae indolis snt, α contagiose propagent. Sanguinis enim ut d sphace losa sve iriemis , sive erae nis partibiis insideat , propter intecti ne minus est terribilis , quia crassioris paulo est texturae in sensus asscit , sed ruat in tenuissimo lymphatico humore r det, penetrantioris est naturae, quia in poros altius se insinuat, fuidas partes in intestinam similam motionem promptissime abripit. ras , item variolae , morbilli , catarrhales Ela aliae grassantes saepe cacochymicos, scortaticos , hypochondriacos , vermi
bus laborantes, arthriticos elaque venerea insectos invadunt, tunc semper minus tractabiles fiunt, multum medentibus
sacessunt negotii quia simplici methodo&remediis alias morbo appropriatis nodi
Differens quoque morborum idio- pathicorum o symptomaticorum est ratio . In illis morbi causa functionum turbatibnem et illi , ubi sedem
suam habet . Quandocumque vero eausa morbi in alio loco residet, quam
ubi functiones turbat, symplumaticus morbus dicitum.
Motbi sunt vel simplices vel compo-Dtio illi dieuntur, qui ab una morbi
causa proxima oriuntur, hi vero lunt, cum plures causae in morbum produ-vendum conspirant,
Ita epilepsiae convulsiones, si quando
dentium dolori ex eorum eruptione vio lenaea vel atrocioribus intestinorum tor. mentis, aut calculo vel vermibus silet veniunt, morbi habendi sunt symptomatici. Idem fies, si vertigo apitis d lor, si tinnnus& di s lias auditus aut melancholia ex male affecto ventriculo, cruditate acida ibi mente4 spasmos ac inflationes concitante subnascior . Daruoque vomitus symptomaticus est , olori ex calculo supervenk4 tussis syrmptomatica fit, ab acidorum Se acrium hia morum saburra primis in viis congesta oritur . pilapsi id iopathica est , quae supervenit oravioris capitis pertusoni , si testuea vel fragmenta cerebri membranis infixa snt a vomitus idiopathicus fit pyIoro existente eroso vel duodeno huis more corrosivo , bilios oppleto . ussa id iopathica pulmonalis est , si tubercula obstructiones aut vomicae ibi haerent, verserum acre a sanguine secedens ronchio. rum membranis artius insidet . Hae distinctio inter morbum diopathicum Sesymptomaticum maeni momenti est in praxi mediea, nam laciliut semere symptomaticus tollitur , si causa in prima