장음표시 사용
181쪽
natis eius quod Aristoteles dicit, positis,id quod cono. iunctis,ct innuere videtur, quae expostliua interdum: colanctio habetis.Boetius igitur vol&. AristotHis de
. firitione quodamodo explanare,oilogi u ita definit, Dilogismus est oratio,iu qua quibat positis ct con cois,aliud gram steneas pinna ct oces acturi Mecessario euem propter eg qposta re concessissimi. Torro per hocquod ab utilaq; dicis liud quiddam, ex necessitate accidi&ab his quaeposita sunt cδcessa gnificatur nobis,plane eos Mon essesyllogismos,qui ab aliquibus uni, hoc modo, Ouicquid es homo,homo
virbomo aut est immo,'itur homo est inno. Ite,omne animalest ubi otia, omnis bonno est animal, er
go omne animal substatia H semodi sane a stetis Uni ridiculipi orsis sunt,ob id quod in his coclusio non si aliud ὀ praemissis. Adiectupraeterea est, ct illud
aio temere,eo quia haec sunt, propter eos, pleruq; syllogismos faciunt: i sibus aut minus,auiplus,aut aliud quippiam prop stam est, quam proponi debuerat.
S 2 L o Gn s si v Oratio. J Huius finitionis hic est senuis syllogisinus est argumentatio, in qua s qu Fam propossitiones concedantur,& in naodo& fgura disponantur, consequitur concluso , quq est Altera a praemissis secundu sormam non secuticurii materiana , ex hecessitate consequenti e non autem rei, siue conclusionis. 13articula positis, noneu sic.intelligenda , concesiis , etsi eam Gellius & Boetius: addiderunt , nam sic syllogistinus sitim assumens, & bene concludens non esset syllogismus,quia falsa non conceduntur. Aristoteles autum primo tapite primi libri Topicorum doce llogistiuum astu mentem falsim,& bene concludem tem esse syllogismum .eu autem qui verum assumit,& mala, collagi non esse stilogismum. ia. l .
182쪽
Syllogismorum autem alius Categoricus est alius h potheticusat Categoricus quidem est,cuius utrassumptarum propositionum, pariter concluso Categorica est . FIypotheticus vero , cuius vel altera tantum, aut coincluso hypothetica est . At de hoc postea proprio quodsi tractatu. vrsus CategoricarumfFilogi morum alius communis est , alius qui exposetorius dicitur. Commuris quidem est,cuius medium, quod dici tur est terminus communis . Expositorius Nero , cuia medius terminus est singularis,hoc nomine fortassis di
ctus, quod per ipsum quasi expositio designatioq; fiat
propositionum ad demonstratione sumptarum, tegoricis item, bis quidem qui communes dicti sunt
ali sunt perfecti,ali' imperfecti.Perfectus quidem 1ol
logismus is dicitur,qui nullius alterius indiget, praeterea quae posita sunt,νt appareat necessarium,hoc est e conclusio ex necessitate sequat, Imperfectus vero qui aut unius,aut plurium indiget ad hoc di necessarium appareat ex bis qreae posita sunt νnius quidem, verbi
causa,aut conuersionis tantum,aut praemisiarum traxispositionis,aut reductionis ad impossibile plurium vero,cum ex his tribus perficiendi θllogismi iustrumentis duo necessario requiruntur, Id autem quoniam fiat pacto, postea, ubi de modi syllogisticis tractabit,pem spicuum euadet.
S Y L L o C I s M O R v M.J Prima ditiisio syllogisimoruma ditiersis propositionibus. sumitur. Ru lus. J Secuda diuisio a terminis pendet. Exeathegoricis. J Tertia diuisio quae a figura syllogisini sumitur. Syllogisnus tam perfectus
183쪽
sectus quam imperfectus recipit syllogisini finitione,& coissclusio nece trio sequitur, tamen id non est nobis manis stu in syllogi sinis secunde & tertiet ngurq propterea indigcn ite reductione, ut nos bene collegisse planum fiat.
Ex quibus, & quot propositionibus syllogismtis
. constet,& de terminorum secundum propositioncm differentia, tum de triplici figurarum distinctione.
omnis porro ollogimus, ut ex tribus terminis, ita Ex tribus quoq; constat propositionibus. Quarum quidem prima, maior propositio, secunda minor, tertia conclusio appellatur . Maior item cr minor com muni uominepraemi quoque dicuntur. Caeterum ex tribus terminis neutiquam trespropositiones fieri possunt,imo ne duae quidem,nisi singulis bis sumantur, his igitur,qui bis sumitur ante conclusione, ipsam non ingredierimedium dicitur,ut per que extrema in conclusione connectuntur . Aliorum autem alter malarextremitas is terminus est, qui in maiori propositione cumedio sumptus,in conclusione de minori extre itate praedicatur . Minor vero, qui in minore propositione cu medio sumptus, maiori extremitati conclusione
subi citur. in id quide ita se habet in his sollMisenis
e modis 3 directim cocludere dignoscuntur,quos Oab Aristotele accepimus numero quatuordecim: qu bus quinque indirectim cocludetes Boetius autumat, vela Teophrasto, vel ab eude o adiectos, atq; ita m meta esse decem O nouem modos,' ergo de initionei illaru terminoru omnibns illis modis ex equo con
184쪽
Aeniant, dieanius maiorem quidem extremitate eam
est tem sit ph ct medio in maiori se itur propc Librie rei qmn νὰ ,qui in rubrorsae plerum is termi nus qui blis strer ante conclusortem, ct medium vocari r quidem subhcitur in νnaseremptarum proposi nominet, In in ulterapi silicatur, primanis fecit figuram se tu vir i e praedicatur,fiecundam su νero in νtraq;
riim,omnis. in riit, syllogi hius constat ex duabus propositionibus & tioia pluribus, Hoc si diluiturς Aristotelas sum Q psit eo loco mos sitioite strictius.pro ea, quae conclusioneia . probat, des c sensu conclusio non est propositio. Hic autem propositio latius sumitur pro ca que actii Vel potentia conclusionem' probat. Ex his igitur. J Terminus medius est nem uus vinculum 6 ut ita dicana anima syllogismi quo inuen-i. to facito est aliud ex alio colligere, Inιerdinum concludetes J. Indirectini concludere est quado minor CX tremita8 de ma - .iore in conclusione dicatur. Directim concludere est quan do rei minus nῆ ordicitur de minore.
Quid sit figura, & 'quod unaquaeque figura
Quod tressintsyllogismorum gurae, triuna distositio teri historum paulo ante facta plane indicare potest. de ita figura a nonnullis desinitur.Figurae est trium te, Minorum siecundu debitam liubiectionem P aedirationemque ordinata dispositio. Horum autenu maquequeplures hos quidem certos sub θ modo f
au lor Aysotele,modos quatuor,secura ite quatuor
185쪽
tertia mer)fex sed ut paulo supra incitrii Amses , stir s
is strant θ llogismos, resiqui ovincs imperfectos.
FIG V R A E. S T. J FigVra in t syllogjsim q. varia icimini medii classiositio. Nain si terminus nudiu) sublicia uir in ia; aicetur in minore, prima collituitur a si bis pr dicetur ὀcud Ada. bi sub ij ciritur tertia. 7 ho . . ri ..'. teles duos pantum perfectos modo, Mia tuit. Nam rei 3o iii omnes ad duos priores niodos rimae figurd educitia tui .author Aristoteles septimo capite primi libri priorum.
id sit niodus: & quibusdam regulis. -
Hinc iam ad modosii os panLitta vcniendum es Unde etiam quidsit modus definiendum prias,tum vero O certae quaedam regulae subi ciedae, quippe qua nodis ommibus generatim inseruire di oricatur itaq; odum hoc panto definiunt quidam nodus es ordinatio duarium opstionsitu debita qualisne dr qucuret state.Totest quidlie 'a di finiri, is torta sis renisti Modus est, tum si tarum propositioiu ,tum ipsius
conclasionis secundum qualitatem, quantitat si, Beniens ordinatio . Forro autem quae sedebito tu Aqualitas,tum quantitas ,ex ipsis tandem regularu quae hinc sequuntur, lis ruicesit Primabitur regula es,. in omnis 'ilogi mo oportet praemisi aru t alteram, aut iii anq; affirmatisqm e P. Secunda lux omni θ:0 Miseno oportet, praemissaruM, aut alter
186쪽
DE SYLLOG. CATEG. megativa, ct ipsa conclusio erit negativa. Quarta , Si taliqua praemi sarum fuerit particularis, conclusio lquoque particularis erit. Quinta, Medium conclus
nem non ingredietur zmquam . Μ o D v s EsT.J Quemadmodum figura a termino medio, ita modus ab ordinatione propositionu in debita quantitate & qualitate sumitur.Prima autem.JRatio regitis,quia ex solis negatiuis nihil syllogistice colligitur. Tertia. J Ratio, quia coclusio semper sequitur debiliorem partem. ea- idemq; ςst ratio quarte regulig. kuinta.J Ratio, quia in conclusione una extremitas de alia colligitur.
Dc vocabulis quibusdam hanc rem inuςntis.
Interim autem ct hoc ipsum fortassis haud p rum expedirevidebitur,si priusqua modos ipsos aggrediamur,etiamnum aperiamus hoc loco breuiter , quis lst illorum vocabuloru quibus adosiusnos propi M. formandos νtimur myte e tui: quippe,qd in his,quan itum quide ad hanc rem attinet, ars quas latere videatur,unde er artis νocabula appellari solent, ut alibi, quoq; annotauimui. Scishinum itaq; p pon priores quatuor primae se m modos, qui perfeὶbi euidenteis; ffunt,quicus exsequetibus ab aliqua harxm quatuor lco onantium b,c,ris,incipitiis reduci habet, xt euide scilicet oe ipse habeatur, ad eum ex istis quatuor superioribus modum cum quo principali litere conuenit. Verumenimuerout hec ipsa resistis facilius percipiatur, adiun sunt alia consonantes quatuor, Gm,passquihas intelligi plaine possitiquρ modo reductis illasse debeat,vtru videlicet alicu ur propcstionis conversione.ali amplarumproposit*nsi tralistione , aut
187쪽
ollogismo ad impossibiis ducentς , qκi conuersiiuus 2 iquibusdam esse creditur, id quod c, litera ab his posita.
innuit, quemadmodum in praemissὸrum indicat transpositionem, p, cto propositionum conuersionem: p, quidem,si per accidens conuertenda es propositio alia qua, s, Tero, sesimpliciter. Porro per quatuor vocales his consona tibus passim interpostas, quatucr propositionum gςnera accipere debemus, videlicet per a, uniuersalam affli matiuam,per e,νniuersalem negat uam per l, parti larem af irmatiuam,per ol articularem negatiuam. Quibus iam expeditis , modos taudem ipsos aggrediamur.
A, uniuersalis propositio assirmativa. E,uniuersalis propositio negativa. I,particularis prpppsitio affirmativa.. .. V. O, particularis propositio negativa.
S litera in vocpbulo artis posta, significat propositionsi immedipic precedentcm,S pcr vocalcm donatam, esse sin plicitcr conuertedam, ut syllogi simus rc ducatur. P,deri)tρteandem proppsitionei a per ascidci .ese conuertendana. M, significat pismissaruna trapspositionem, hoc est maioris in loco minoris, contra. C, significat ipitini modum ponte per imposiabile reduci ad persectum syllogismum:liis bres iter obseruati, ars nullo negotio percipitur.
De modis primae figurae. Prima igitur figura nouem haei modos, ut d
188쪽
ex duabus uniuersalibus Dinatinis, concludens. Tem1otest ubstanti et omnis homo est anima igitur omom a. Secundus aut modus est,in quo datis tritas te in , sici tuinluxi mus iuersali negativa mat,est tu fati as,irmativa minori, uniuersiale M M mn dire Iim concludens. Termini quidem sent,
189쪽
I ri L A T V S. V. 8 r. sint,animal, homo, lapis r ut nullum animal es lapis,
quidam autem homo est animal , igitur quidam howo non est lapis. Vocasulum autem artis, Ferio.
P RI M' Aristoteles undecinao capite primi libri posteriorum,valde contendat hanc figuram est enim accomodatissima ad scientiam producendam , propterea Alathematici liac maxime ututur. Sed cu laaec prinia figura perfecta sit, & omnia genera problematum colligat, dire reli saperuacaneae esse videntur. Hoc sic distoluitur, no ob id duae fisurae sent stiperuacanes,nam prima maxime & Ib-la colligit uniuersalem assi malitiam, secunda uniuersalein laesaxiu m, tertia particularem affirmativa & negatiuam,
Sequuntur modi indirectini concludentes. Quintiis modus est, in quo , datis tribus terminis, conficitur Osio sinus ex duobus uniuersalibus a r--atiuis , particularem affirmativam indireritim concludens. Termini quidem sunt animac substantia, homo,νt omne animal est substantia,' omnis homo es animat,igitur quaedam substantia est homo. Vocabulsi aute artis,Baralipton, Et reducitur hic modus ad primum huius figurae modum conclusione, illius per accidens couersa. Sextus modus est,in quo datis tribus terminis coficitur olla risenus ex uniuersali negativa maiori,et uniuersali affirmativa minori, uniuersalem negatiuam indirectim cocludens. Termini quidem surit, anima homo,lapis: ut nullum animal es lapis, omnis aut homo es animal, nullus igitur lvis est homo. Vocabulum autem artis, lates.Et reducitur hic modissad fecundum huius figurae mota conclusone cfuero
sqsimpliciter. Septimus modus est,in quo datis tribΗ
190쪽
verminis, conficitur bilogi us ex uniuersali affirmativa maioritet particulari affirmativa minori,particularem affli aisuam indirectim concludens. Termini quidem sunt,animali iubstantia,homo ut omne animal
H substantia,ct quid. mi homo es animac igitur quaedam subnantia est bquio.Vocabulum aut artis, Dasistis. Et reducitur hic mo us ad tertium huius figura1nodum,conclusione conuersa simpliciter. Octauus modus est in quo datis tribus terminis conficitur syllogiFmus exuniuersesi affirmativa maiore,et vhiuersali negativa minore,particularem nega tiuam indirectis coeludens. Termini quidem sunt anima substantia ι lar ut omne animal est substantia, nullus autem lapis est ais a quaedam igitur substantia non est lapis.V eabulum aut .rtis, Fapesemq. Et reducitur hic modus quarturat Euius figura modii, maiore per accidens, minore simpliciter conuersa , ac ii super praemissis transpositis. onus modus entiri tuo da s Vib.terminis , conficiturio gi simus ex particulari anirmati maiore, 'nigersali rigatiua minore, particularem negatiuam indirehtim concludens. Termini quidem funianimal, μου. ntia,lapis: ut quidam lapis est subsantia , nullum autem animal est lapis,quaedam igitur substantia non est animal. Uc abulum autem artis. Friss β' reui.Et reducitur hic quoq; modus ad quartum hullis Bur' modum,rtrax praemissa pliciter. ημcoa,m perque irasto sita. ' - .
IN TY s moὸus. J In hoc capite seue modi enumerantur,qui indi ectim ςolligi ntur , quorum rarus apud bonos authores est usus. ia '