장음표시 사용
211쪽
T H A U T A T V S. VI. ita necessario esse, ut est in conexione propositu νtsi homo est,animal est,atqui homo est,animal igitur est.Hic antecedens homo est,proponitur veluti dubium,cum dicituriSi homo est assumitur deinue ide ut argumentum,cum absq; conditione repetitur,atqui homo est. d quod demum necessario sequitur animal esse ,quemadmodum erat propositium. Quod sparte exultera ann si siue consequeEs assumamus , atq; dic muris autem animal,haudquaqua de necessitate euenit hominem idcirco essetanueniuntur autem certi temmini,in quibus persque νalet assumptio ue prycedes, siue subsequens assumatur,ut in homine, atq; risibilu, am mi recitdsequitur, Si homo est,risibile est, ita re-m ; sequitur,si assumatur hoc modo, iqui rimbile est,igitur homo est. sed in his haec s consequetia causa,quia homo ct risibile aequi sunt termini, atque idcirco νno posito,alteru comitari est necesse. Verum quia hoc in omnibus non ita se habet, idcirco non recipitur misimum, O stabila ed magis improbatur , Nincertum is missime constans.
P R i M v s In hoc priniis modo colligimus a po sitione antecedentis ad positionem consequentis,ut si iustitia est,uirtus est,atqui iustitia est,ergo virtus est. Quid hoc 'co sit antecedens quid consequens,dictum est supra a nobis. Ponere hoc loco est assirmare, tollere,negare. Inuemuntur autem. J In terminis equis, & recurrentibus possumus utroque modo,& antecegens, & consequens assumere, sed he formae colligendi, terminorum tantum gratia validi
212쪽
posito consequetis assis to, fertur id quod anteces
serat,boc modo, Si homo est, animal est: non est autem animal, iritur homo non est, Quod se contra hominem esse negemus, non tollitur proinde quod connexum est, Nisi dicamus, non est autem homo, non iam eontinuo sequitur,animal non esse.atque idcirco hic modus consequentibus appellaturiquemadmodu qui huncprecedit,Ab antecedentibus dicitur.Quare est' hi duo modi a recentioribus ita distinguuntur, νtprior quido dicatur. positione antecedetis,fequens vero, firmctione coissequentis. Caeterum vi Hron modo ex Latoeconditionalis partibus af rmativis firma ubiquesen tentia probatur, id quod paulo supra exemplis adhibitis ostensis est: ita eadem consequentiae vis erit, si
negatiuae eius partes fuerint vi,si animal non-mo non est non est aute=n animal, igitur homo no e II.
Item,si animal non est, homo non es; atqui hρmo eri, animal igitur est.
SECUMDus vera modus. J In hoc se do mogo colli miis ex opposito conse luentis ad oppositu antecedentis.Est autem oppositum consequentis,cotradictorium consequentia, ut si consequens sit negativit,amrmetur,si affirmatiuum negetur,ut si dies est,nox no est,atqui nox est,ergo dies non est. Si liberalitas & virtus est,atqui virtus non est,crgo liberalitas no est. Atque idcirco. J Huius loci ratio est, quia si adpositionem antecedentis sequitur positio cosequentis,oportet oppositu cosequentis inserre oppositu antecedetis. Pri cipium enim dialecticum est oppositu cosequentis no poΩse cohaerere cum antecedete Ut quia liqc est ratae fidei consequentia, s felicitas operatio animi est, necessario consequitur,non est operatio animi,ergo non est felicitas.Operatione animae non esse,& felicitatem est fieri non potest.
213쪽
De quadam argumentatione contra se
cundi modi regulam faeta, ex Themistio.
Hic iam obi3cies aliquis fortassis nobis Lem 'si qui inpromnio libri de Anima si contra praescriptumsecundi modi formam cui videtur Uus es argumentatione,Si quod est anima cinquieno proprium opus;potest contingere , ut ipsa a corpore seo sumsit; A veio nullum δ opus anima proprium, n-ringere nonpotest, ut a corpore scorsum maneat ,sub- atue.Sanὰ hanc argumentationem sunt,qui ob id casinarientur,reprehendanis ceu msnus firma,minusq; dignam talophilosophocalumnia aute huiusnodi e , Oportebat inquiunt,accepto consequentis opposito tatollere demoliriq; antecedenseat hic eotrarias ordo sertiatur. Verum hanc calumniari si qua tamen dici meretur Themistius haud dubie nobilissimus Peripateticus subtilissisne dissolust, ac diluit . Vnde quicunque atrita male animati sunt,ut hec quae in dialem atq; in exercitio argutiaru iactat ict prompta oibus sunt,
ignorasse Aristotele,puteis,hi pland ignorantissimi vi dratur. ηn verbu illud potest contingero quo qui
de Aristoteles insua oratione utitur ni necessariamPDdpossibilem ct cotingentem connexionem habet: hi quo genere non oporte abolito consequente,aboleaturo quod omnino ita euenit,quotis neeessaria conexid est.Sed hic in contraria obseruatso est is abolitio antecedentis aboleat consequens.cui rei causam ideautor huiusmodi affert semper.n. inquit9 id quod contingentersequitur, tanquam par sit antec
214쪽
. DE SYLLOG. HYPUT.dentis propterea quod quandoque accidit quandoqus
nou accidit.Ita qui antecedens interemit totum interemit. Toto autem sublate, conssequens est parti quoque abolitione Verri. Hinc ct ab eode autore 'aliud haud dissimile proponitur exemplum,quod tale est , Si annmal est quod procul ad nos accedit, pol contingere πt sit equus,'itur se animal non est,ines ut equus sit contingere pol. Quost, ut inscitie potius illi arguedisint, qui talem argumentandi formam, ut minus an cauili retur, non Aristoteles ipse qui rectissime ita argumentatur est. Haec ita ex Themisto, quem Hem laus 6Barbarus aetate nostim Latinitateidonauit , Nisτtique impense eruditus. .aHis iam objciet.J Caesarius hoc loco graue ponit quam stione quq contra hunc secundu modum exoritur . Huius aute hsc est soluti',quando consequens est,sue cotingens, siue possibile ,ruc possumus in secudo modo colligere ade fructioneantecedentis ad destructione consequetitis. Adde etiam, id verum cilc, quando termini aequi sunt. Quod ad veritatem qu estionis attinet, intellisere est propria animae operatio,& sic assiimptio est neganda. Huius loci a nobis facta est mentio in primo libro Ausculatoriorum cap.4. Sc in scholijs primi libri de anima,cap. 1 . oriebat inquiunt. JNam in secundo modo argumentandu est ex oppositio cosequentis ad oppositum antecedentis. Aristot.autem.j. cap.j. libride anun ex όpposito antecedentis ad oppositum coseque tis est ratiocinatus.
Tertius deinde modus est, qui Enegatur, A r pugnantibus, in quo demonstratur non posse ut horrisse illud. Fit aurip quoties c&lexae propositionis a
firmativae autecedens astruitu; , ut co equens tollatum,
Quod certὰ ideo ita euenire manssu est, quod huius
215쪽
Modip simner ex opimantibus,aut ex cotrari constent partibi sax repugnantibus quidem ut non se dies es,nox est atqui dies est,nox igitur non est.Ex contrari' autem in cinysanu est aegra esle atqui sanum
est,n est igitum agrum.In quibus syllogismis propositiones sumptae hum odi sunt,mi impossibile to recedens est,conseques esse. Imque cum ita proponitur non se dies,s,nox est,huius propo sitionis sensus hic es, non redisseequio dies est,ut nox sit. Dictum est autem
ex repugnantibus, alit ex contrari ,quoniam quealis
ter se habetit, syllMi tim ad hunc modum nullu consitumit. Q apropter haudquaquam recipiendus est
hic θllogisenus,nons homo est,album estis autem homo,stitur album non est,quando nec repugnantia sunt inter stthmo, album,nec contraria.Fitatem, si modus aliquoties,cum inter alterutra connexa propo-stionis partem negatio interponitur,atque ea ipsa riusus denegatur:visit propositios animal non est, homo es, haec repugnWns est,est ob id falsa. Fit autem veras negatio huic astonte adi riatur hoc modo, Non se an mal non est, homo est. Huius quippe propositionis h essentetitia, Si animal nά1rsit eri non posse, sit homo. Ea igitur concessa,assumimusprotinus hoc modo, Atqui animal non en , ac deinde Ancludimus , igitur homo non eff. Smiliter sepbsita proponatur , Sih mo en, non est animal , quae ipsa falsa est , pr pte/ partium inter se repse gilantiam i quares cst huic
deinde negatio apponatur,vera', hoc modo , homo est,non est animal. Namis huiussententia ens homost,nonpese fieri ν non sit animal. DEque ea
216쪽
concesse, is contexitur oliuisenus, nonsibo mo en animat,ion est: ataui homo est:amniis igitur'. Russus aute sit propolio ex Vtriusq; partibus negauinis si non est dies, ii est hianquae idcirco quod partes eius inuicem repugnaret, sat Ust autemNeri,si adiungamres negationeni,hoc modo. si non est dies,non est nox. Huius qreoque propositionissenseresin talis, quod si nonrit dies,e e ho potest quin nox sit. Unde ea ipsα concessa,assumimus hocpacto Atqui dies non est, Ohoncludimus deinde.Est igitur nox.
DT E R τ 1 v s deinde modus.J In hoc modo sit syllogismus cόnditioiialis qfi antecedens assirmatur, hcsic est cu negatio eque c5iu hctioni pretposita est,abijcitur,dςinde tollitur annex si,ut cόstat ex eiriplo textu. Fis 4 em.J Putare hunc Ic ne tegenesim est. sit,auic quoties connexe propositionis feriatiue anteceaera astrii stuἡ &E idque docet exeniptu --fami. deinde Traperuntius,id perspicue in hoc tertio modo scribit. Tertius modus trulla it, cu propositio is negatae cos ditionalis,quae cuiatrams Aut repugnantibus conliat partiu biis antecedes assirimaturi a cerie.J Na ea cst natura re
pugnantium aut contrariorum , ut uno Fortina affirmatos liatur altersi.s i imal noti t. J Huius ratio est,quia subli in superiore aufertur inse ius, .
inopacto tertius hic modus i supe ci: P .c rioribiis duobus differat.
his porro coctigere licet, quid intest inter hue ternum susteriore duos modos.San/jnter ipseos hec si diuersitas qu3M ut eo quide modo qui ab antecedeni libus dictus est ponitur; --, ut id quodsequi-itur, ruaturan eo mir, qui a consequontibus Eppellatus est,perimitis eosequens,ut id quod antecesserat, auferatur./vero in hoc tertio qui dictu in r
217쪽
pugnantibus neutrum horum seruatur.Siquidem neq; antecederis ponitur, t quod sequitur confirmetur; nec interimitur consequens, vi id quod praecesserat euerta tursed ponitur antecedens,Nt interimatur cosequens. Quod ideo euenire dictum est: quoniam hic propositionis modus partes inter se continet repugnates. Aduere
sum quippe est,atq; repugnans,quρd dicitur,se dies emnon est lux ; quare propositio haec falsa est, quae tamen rursus negatione preposita, fit vera hoc modo , Non si dies est,iux non est: qtq; ita consimilis est affimationi, nempe huic, si dies es , lux est; or quoή recte quidem
ita euenire receptum est, quado scilicet Ummationem geminata facit negatio.
E x hi porro.JDocet discrimen inter hunc tertium modu& duos superiores. Fani in primo modo argumenta colli guntur ab antecedentibus, in secundo a consequentibus,in hoc tertio vero a repugnantibus. Partes inter se continet re pugnam .J Repugnantia cohaerere non pollunt, nec desevere dici,ut si quis dica lauarunt essh pium, sapientem infelicem: at in his propositionibus praedicati oppositum, subievere iungitur,ut sapiens est felix,auarus est impius.
Q reus modus es eorum, qui ex disiunctissi consi unt , Iolla timo n. Fit autem cum datae disiun- situs propositionis antecedens in assumptione ponitur, Ῥt quod conseques est areferatur, hoc pacto , ut dies est, aut nox est, atqui dies est , non est igitur nox tem, aut sanus est,aut a rotat, atqui sanus est, non nrotat igitur . Hic vero se ita quistia argumentetur, aut dies est,aut no* est , atqui dies est , nstae igitur est; ac rumqui sanus es, aut aegrotat , es autem sanus igitur
218쪽
aii orat talisprofecto modus a Jγllogistus et in dictilis prorsu habetur. 2Vam in eo date disiunctivaepo . ta parte Nna , non tollitur relisua: quos viis repώ-liumtiam natura requirit. , i- A R r vis modu . J In hoc quartp modo sic componia tur W ilogismus. Prinia pars disiunctae affirniatur , ut secunda nepetur,ut aut dies est,aut lux sblaris no est, sed dies est, ergo lux solaris est. hic νera. J Incollectiles argumentati nes proponit, quia pugnantia simul coniunguntur. Quintii modus.. Mintus autem modus est,cum id quod tu disiunctiva propositionepraecesserat,in assumptione tollitur, ut quod sequitur. Iirmetur, hoc modo, Aut vivit,
aut mortuus est, non vivit autem, mortuus igitur est.
At bic Dp a syllogistus sit dr incollectibili quoties date disiunuiuae νua sublata parte, tollitur simul , cir
reliquum H aut Nisit; aut mortus est , n o minii a tem igitur non est mortuus.
IN Tv s a tem J In hoc quinto modo antecedens n negatur, Ut consequens affirmetur, idque exempla textus aliunde docent. Sextus modus.
Sextus vero modus est, in quo duobus per disiun-ssionem propositis, ostenditur νnumsit, non possiem mul esse ct reliquu. Fit autem ex disiunctiva in copulativam mtata, addita videlicet negatione, idq; m dis duobus. Primo,cum propositiones data antecedes poniturivi tollatur consequens hoc pacto, dies est, nox est,sed dita est,non es igitur nox. Item, non prudens est , tr ineptus, atqui prudens est , in tresipitur non est. Rcundo,cumpropositionis dat alit e
219쪽
dens tollitur,ut consequensponatur, hoc modo, quones 'dies est, ct nox est, sed dies non est, igitur nox e Iita Sanῖ tertius hic est disiunctivis modus consimilis ei es, qui ex propositionibus conditionalibus tertius est' positus,praeterquam quod in illo propositio cum coditione in hoc sine conditione proponitur. Verum hoc amplius hic obseruandu νt tam repugnantia,quὰm contrari ita sibi repugnent, atq; contrariasent, ut posito
no,interimatur alterum, et uno interempto,alterum
ponatur. Quare locutiones huismodi, Aut per*t, aut literas docet Item, ut cucurbit*forcni, aut ipsam cucurbitam, aliae plereq; quae apud Graecos olim inprouerbia cessero cosuetudine atq; ipso euentu ma is recepta fuerunt,quam veritatis conflantiarde quius, cor aliis penὰ innumeris amicus noster in opera adagioru non tam copiose,quamfructuose eleganti narratione perscribit,virprofecto hac nostra aetate extra
omne i cnij aleam positus,ut Plini' verbis utar, qui hoc sua aetate M.Ciceroni tribuit rerissimῖ. Ex praedictis autem sequitur,copulativam negatiuam aequipollere diunctivae affirmatiuae ex eisdem partibus, ed mi
contradicentibus: verbi causa , hanc, non dies est, nox est,huic,aut non est dies,aut non est Iox.
Sextin χero. J Expli at duos reliquos modos qui ex disiiunctiva propositi0ne in copulatiuapi mutatam, hunt. Pri mo. Ponitur antecedens cum id affirmatur,tollitur cu negatur, aut cum contra omnrno fit. Secundo. J Ex hoc feci; domodo septimus silmptus cst, qui fit cum negatiuae propositionis quet ex distinctiua copulativa facta cist, antecedens negatur, ut consequens affimetur. ut non & dic, clide nox est,sed dies non est ergo nox est. Hos omnes scilicari
220쪽
Fodus Cicero in Topicis ad Trebatium erudite copios a explicat. Aut perbi. J Spcciem hoc habet prouerbij quod ab Atheniensibus sumptum videtur,qui cum infeliciteraduc sus Siculos pugnassent,& multi occisi essent, aliqui coacti docere literas apud Siculos, aliqui Athenas redierunt, qui interrogati quid hic aut illi agerent, responderunt aut literas docet, aut perit. Ncc male ad Dionysium referri poterit,qui regno pulsus, Corinthi ludum aperire coactus est.
Aut cucurbita.J Id perinde valet ac si dicas,aut mortem,aut vitam, aut lucrum aut damnum, aut victoriam aut contra. Incertum enim est virum flos cucurbiti mox euanescet,aut cucurbitam pariet.
Lur cx copulatiliis non fiant syllogismi. Iam vero mirabitur fortassis qui piam, quid cau
sa subst, quod cum tres semisuperiuspostg Θpotheti
carum propositionum species, ct ex conditionalibus quidenti disiurisimis certi syllog mrum modi a nobis iam praescripti sint , nullos praeterea subgciamus, quibus ex copulatiuis perinde josio seni fieri demonstrentur. Huius sane rei hanc esse inuom arbi*ror pqua b Notheticae propriae dicunturibulusenod sunt,νι
in his conditio aliqua vel exprimatur, ut in eis , PAEpeculiari nomine hqnditionales appellantur, vel si intelligatur, ut in disiunctivis . Pus cum itapr poni tur aut dies est,aut nox est , haec ead propositi' cum conditione nihilominus pronuntiari potest, hoc modo, Si dies est , non est nox , velsi non es dies , nox M. Itqiueper has neque esse ahquid, neque non esse, sin
pliciter significatur, sed aut illud essese hocsuerit, aut 'quoties unum fueritino posse semul et aliud esse.Virrio