장음표시 사용
191쪽
De modis secundae figure. i Sec da vero figura modos habet qua or , quo, datis tribκs terminis, conficiaturδε sis iuersati ne latiua maiore, or uniuereati ab tina minor νniuersalem ne latiam dir uncocludens. Termini quid sunt is Domo: ut nullas lapis est animi, omnis aute homo est anima nullus igitur homo est lapis. cabulum aure it δyare.Et reducitur hic modus ad Munda priamae Murae modisimaiore pliciter conuersa. Secum Os modus est,in furitatis tribus terminis, conficitur buta ui ex oluersali affirmativa maiore, Mnsuersali negativa minore, uniuersalem negativam directim concludens. Termini quidem funt, imal, homst, Lapis: H ors homo est animal, nullus alit lapis est animal. iussur igitur lapis est homo. Vocabulum σμt a tu, mestres.Et reducitur bis Pos modus adseculi du primae si re mota,minore simpliciter conuersa,ac
si filicra positis. Tertius modus tu tris terminis,coincituro gi mus ex uniuersati negatiua maiora, et particulari affirmatista minori, preticularem vegativam directis cocludens. Termum sunt, pis, animal inomo ut nullus lapis en animat, quidam autem homo est animal, itur astita homo non est lapis. Vocabulum autem artis, Forus. t reaucitur hic modus ab quartum prima figurae modum atore simpliciter conuersa.Quantis motas ei,
iore νuiuersati an mutuat et minori particulari v gatiuaparticulare negativa directis cocludens. Te
192쪽
' mini quidem tibonio,ammes,lapis: ut omnis homos animal,quidam autem lapis non est animal quidam igitur lapis non es homo. Vocabulum autem artis, Baro .Et reducitur hic modus ad primum prime Rum modum,olluisem ad impossibile ducente. t. S E C V N D A vero,J Omnis syllogismi huius figurae ini persecti sunt, & ad priores duos modos primae figure redii cundum: ut Aristoteles diserte docςt ciuinto capite libri Priorum. Et redi cito hic modis.J Baroco reducitur perimpossibile ad barbara,sumendo contradictorium conclusionis pro minore in barbara, & inserendo c6tradictoriuna minorix, ex quo conficitur,aut bonum esse syllogismum invaroco, aut dua coiitradictorias simul es e veras. Id exemplo doceo,omni, homo est animal,quidam lapis non est animal; ergo iuidam lapis non cst homo,sic rcducitur : omnis homo est animal, omnis lapis est homo, ergo omnis lapis est animal. at concessum crat,quidam lapis hon in an Malibitur due contradistoria: simus vcrae. De modis tertiae figurae.
sequitur tertia figura, que modos sex babet. Tri mus ex his modus est,in quo datis tribus terminis, con' scitur ollogismus ex uniuersali affirmativa maiori, G uniuersali negatiua minori,particularem affirmatiuam directim cocludens. Termini quidem sunt,bomo, anima subnantiarat omnis homo estsubstantia,et om nis homo est animal gitur quodda animal est substa setia. Vocabulum aute artis,Darapti. Et reducitur hic modus ad tertium primae figura modu,minore per accidens couersa.Secundus modus en,in quo datis trib.
te inis,comitur θlloximus ex Nitiuersali negatius maiori, est uniuersali affirmativa minore, particularc negati m directim cocludens. Termini quidem sunt,
193쪽
homo, in tantia,lapis vi nullus homo est lapis, omnis 'autem homo estsubstantia, igitur quaeda substatia non
es lapis.Vocabulum autem artis Fel ton. Et reduci tuar hic modus ad quartum prime figurae modum,min, ruc5uersaper accido. Tertius vero modus est,in quo, datis tribus terminis, conficiturθllogimus ex particulari affirmativa maiori , O vniaersaliasyrmativa minori,particularem affirmativa directim concludes. Termini quidem sunt )omo, imal ubflatia: ut quidam homo ensabnatia, ct omnis homo ectanima igitur quoddam animal est subriatia.Vocabulum autem artis,Diasinis. Et reducitur hic modus ad tertium prirnaefigurae modum , maiore pariter o conclusione coiiuersa pliciter,ac insuperpmissis tralpositis. Qua
tus modus est,in quo,datis tribus terminis, conficitur
bilogi sinus ex uniuersali affirmativa ma*ri,ct particulari affirmativa minori, particulare affirmativani directis concludos . Termini quide sun homo, ubstantis,animabri omnis homo in substatia, quidam ho Mo est animal, igitur quoddam animal est substantia; Vocabulum auto artis eu,Datis.Et reducitur hic modus ad tertium primς figurae modum indre conuersa simpliciteriumnius modus est,in quo, datis tribus terminis conficitur 1 'llogismus ex particulari negativa maiore ,'uniuersaliaffirmativa mitiore particulare negatin directivi concludens. Termini quida sunt, homo, animal,lapis ut quida homo no est lapis, omisisnutem homo est animat,igitur quoddani a1nimal no est
lapis.Vocabulum autem artis,Bocardo e Et Reducitur
194쪽
ad impossibile ducetue,sextus modus est, in quo titis tribus terminis eo itur θν smus ex uniuersali negariua maiore, particulari affirmativa minore, particulare negativa dire sim concludens . Termini quia der uni Pomo,animal,lapis ut nuctus homo est lapis quidam autem homo est animalestitur quodda animal non es lapis. Vocabulum autem artis, Ferison. Et reducitur hic modus ad quartii primae figurae modis,m nores pliciter couersa. ct de modis quide hactenus.
S E I T v K tertia figura. J Huius figurq et omnes sylialogistiti imperfecti sunt, & in prima figura comprobantur. Et reducitur hic modos.J Bocardo per impossibile reducitur ad barbara, sumende contradictbriam conclusionis pro maiore, & colligendo cotradictoriam maioris. sit hic syllogis. mus doctrinae causa in bocardo, quidam homo non est lapis omnis homo est animat: ergo quoddam animal no est lapis. sc reducit,omne animal eu lapis, omnis homo est animal. ergo omnis homo est lapis,at prius datu suit,quidem homo non est lapis, quo fit ut diis contradictoriae sint simul vere, hoc non est admittendit: ergo prior syllogismus erat bonus.
De quibusdam regulis specialibus, tum quid commune omnibus cuiustibet figurae modis,
& quid cuique figurae proprium. Igitur Post definires modos,praeter iam dictas regulas , asia restant magis hpeciales, nihilominus ipsis
modis inseruietes, ut quae,veluti corrotaria queda, ex
tribus expositis figuris educta videri possint. arum quidem prima est. In prioribus quatuor primae figurae modi is in omnis tertie si minor fuerit nega tiua, ni hilsequitur.Secunda,la prioribus quatuor pri si rae modis,dr in omnibus fecundAsi maior fuerit part
195쪽
Fulari nihil sequitur. Tertia, In secunda figura opontet alterutra praemissaru esse negativa. Quarta,In tertia figura conclusio semper erit particularis.nue,tum has , tu supcriores illas regulas Nicephorus Graecus autor, ut alia dicordisigura; ira O grauius O intimciosius coplexus esSComune est inquit omnibusθlla gisticis modis per tres di ostias figuras,ut coelum deteriore sequatur propositionem ut aute deterior parti cularis uniuersam, abdicatiua alete, hoc siuegatio affirmatione.Atqui proprium quide prima Diire est, per modos saltem directos, halareis propositione uti uersalem esse, minorum seniper affirmatiuῆ. Secum 'dae ver)sigurae proprium ei,maiorem propositionem Ioniuersalem est e, mi ore verb dissimilis ab illa quat Enis,ue colligere coclusosieni fien per negativam. rtiae porrὐ figurs proprium est imaiorem propositionem indiferentem esse ; minorem verb affirmativam semper ct colligere conclusionem semper partu larem.
... IGI Τ V R post. J Profert quasdam regillas speciales,que trium figurarum,velut appedices,qu dana fiunt. Πρ ma.J Non valet igitur hic cbllectio nullus lapis cit animal, nullus som' cst lapis, ergo nullus homo est animas. Erinomnibus, Hic collectio ob id no est srma , omnis hono est animal, nil lius homo est lapis, ergo quidam lapis Est adiimal. Secunda. J Ob hane regulam hic jyllbfisimus hόn valet, aliquod animal est homo, omnis equus est animal, ergo quidam equus Est labino . Et in mbur secundae. 4Quare nia valet sic syllogismus,aliquod animal no est rationale,omisi, som6 hst latichalis, ere' aliquis homo nbncst animal. Tenia.J Latio huius regulae est,quia ex duabus amphaatisiis in secutias figit a nihil sequitur necessario, velite ea inepta coslegio, omnis homo est allimal, omniis
196쪽
regula docet hac no esse veram collectionem, omnis homo est rationalis, omnis homo est animal, ergo omne animal est rationale. C tune est.J Omnes he regule ius ad finem huius capitis sequantur,sacile ex vocabulis singularum figu rarum intelliguntur.
De tribus inscrumentis , quibus imperfecti syllalogis ini ad perfeci os reducuntur, bre-
i Cum sint auir tria νt supra diximus instrumenta , qbus imperfectisγllogismi ad perfecto reduci pq
sunt:nempe couersio,praemissarκm trai positio, is syllotimus ad impossibile duces de his paulo altius reperere hoc loco haud inutile fueris,ne quicquam pratem mittatur, quod ad intellecirum eorum, quae dicta sunt, conferre Nicunquepossit. Verumenimuero quia de hori primo,ut de conuersione,tractatu tertio fatis ti arbitror ὰ nobis est dictum , de reliquis duobus hinc
- restat tractandum. CvM Proponit tria instrumeta,quibus omnes syllogismi impersecti,ad perfectos reducunt.' smpe conmersio. JReductio per conuersonem vel praemissarum transpositi nem,uocatur Aristote.reductio ostensilia.
De transpositione praemissarum,& quot modis fiat. Transponuntur praemisse , quoties ambae locum
mutant,ita ut ex maiore minor, ex metnore vicis
simi maior fiat propositis,quod aliquando quidem eon
tingi alterutra, aut etiam utraq; ex ipsis couersa. 'o sane modo idoneum reductionis instrumentu hi. hetur aliquando ver) a que alicuius conuersoner e; si hoc pacto haudquaqua inter instrumenta illa,de quibus
197쪽
quibus nunc loquimur,c umerarι debet quin potius aliam tum vim habet,nempe per quam in omni figura
modi indirecti fieriposse probatur. Quo rivi tot modi essepossint indire tim cocludentes, quot sunt qui directim concludunt. i quide sententiae ista Iacobi F bri Stapulensis regula subscribit. t quascunqise praemissas aliqua sequitur c5cluso,easdem ad easde sequitur transpositaso id quod nunc exemplo tantum probare liceat sitq; hic syllogismus. Omne animal est subsantia, ct omnis homo est animal, igitur omnis homo substantia.Huius nans syllogi s praemissa transponas, ad easdem eade continuo sequitur concluso,ut omnis homo est animacor omne animal ein substantia, igitur omnis homo est substantia.Qwὸd certe in omnibus modis necessario ita euenire etiamnum demostra xiposset,sed nunc non est hic locus.
TRANspora vNTVR praemisse. J ut fit in eam estres, cum reducitur ad caelarent. Nam maior in camestres,fit minor in caelarent.2 empe per quam. J ut sit hic syllogismus in caelarent,nullsi animal est lapis,omnis homo est animal e millus homo est lapis transbonedo praemisias sine c5uersione sit hic syllogi simis cocluclens indirectim:omnis homo est animai,nultu animal est lapis, ergo nullus homo est i Pi,,uias nanci'e. J Na in prima figura mediu aliqti praedicatur in maiore,& subhcitur in minore: author TrapeZutius.
De syllogisno ad impossibile ducente. Pe r impossibile verὸ factus Ueditur orogi us
quoties contradictio ponitur c5clusionis, id assumitur altera sumptarum propositionum,nota pariter con
fessa, ex quibus deinde nepeposita assumpta colli
198쪽
gitur syllogi us alteram ab assumpta concludes quaequnt manifest/falsa deprehenditur quippe cuius comtradictoria vera peropothesim extabat una cum affumpta θ per ea alterutra perimenda νenit praemissa-ru vi ex sigratia itfactus syllogisimus in primo primae figura modo,omne antrial est substantia ;-ominis homo est animacigitur omnis homo est substantia missio sicli seni se coclum ipsa νel dubitet , vel negetur proros,lunc sic cotexto fγllogi u Ed imfossibile d cente:quida homo nou es substantia, hianis autem homo est animal , igitur quodda animal non est subnantia.utqvi haec quoniam manifestὰ falsa est Mequitnr alteram pristissarum falsem quoq; esse , non minorent quidem,quoniam; ct ipse in altero fγllogi o vera ex pothesi concsa fuit,ergo maiorem. Quare eius contradictoria q2ae erat omnis homo est substati vera estis Me nimirum conclusioprioris ollogismi erat,quod
Eras propositum. Vnde est ex hoc etiamnum error e
rem es vise 'Bur, qui per ciliis asuperius iliter amisi hieras positam.significari credentes tollogismu comine, siuum, eundem proinde illum existimare videntur
cuni syllo 'no ad impossibile ducente , clom senta se
P Εκ imposibile.J est itaque syllogisinus ducens adii possibile, cuni cx opposito conclusionis probandae cu unavera&concessa colligimus Unam propositionem perspicuε falsam & impossibilem, a uita opponens regreditur ad. coriclusionem probandam, & sic in omni s logismo ducete ad impossibile tria sunt necessaria, codclusio brisbada, ut ὀmni homo est substantia,oppositum conclusionii taliquis homo non est substantia,& id quod tanquatri vel mimum sit mitiar ut omne animal est substatia. Sequitur alictam.4 ouia
199쪽
salia concluso no colligit,nisi ex falsis praemisiis. Vnde ex.J Syllogisinus conuersuus partim conuenit cum syllogisimo ducete ad incommodubpartim disteri. Conueniunt inter se, quia ambo an omnibus sunt figuris,disserunt, quia in syllogismo conuersuo damus,& fingimus syllogismum prius factum ab apponente,sed in syllogisino ducete ad incommo dum,nullus praesiupponitur syllogisnus factus, et,ut ait Plii Ioponus in syllogistio conuersivo,collimitur ta contrarium quam contradictorium alicuius propositionis: sed in hillogismo ducente ad incommodum,contradictorium tantum, vide Aristotelcm undecimo capite secundi libri Priorum, quo loco legendus Philoponus.
d prster praedictos modos alij omnes matagna ex parte a syllogisti habeantur. Insuper illud nunc qualitum quidem ad de initos modos attinetiddi'ciedum haud ab reputo,quod
quis I modi contra praedictas syllogi Oru formas sue leges sentiorestanturq;, ora hiabilogibi habe
tur Siquidem hoc pacto contingeret in ipsa coaufione primum ex tribus datis terminis interdum omni inesse postremo terdum no hoc es,ut planius intelligatur quhd dictum est,ex tribus termissis, eruata eadem forma,cohclusionem colligi,nunc uniuersalem affirmatiua nune niuersalem negatiuam.Atq; id quidem
est quemadmodum O in prioribus analyticis Arist teles ciemdare terminos, in quibus omni in qbus
remini in quibus omisi,id est, ubi primus omni postremo inest,animo homo,equus: t omnis homo eri an mal, eo nullus equus in homo, igitur omnis equus
est animal. Alter rursui constituantur ollogismos,suitque
200쪽
te, mini in quibus trullisboc est, ubi primus nulli inest postremo,animal,homo lapis ut omnis homo eudiuinat: nullus autem lapis est homo, igitur nullus lapis est animal. Et vi hoc ita hi uniuersalibus Gesum spropositionibus, est ita in particularibus ossedereice pacticulare colligodo conclusionem,si quibus id ita placet.Ex quo manifestum euadi huiusmodi datoru terminorum contextum inutilem prors/s esse,id quod Oin secunda tertia figura simili ostendi potest, qua quam in tertia haud ita omni ex parte sese habet.Cete rum ut imiusmodi term morum facilis habeatur inura, tio haec a quibusdam tradita regula est per disiuncti nem; Accipiendi sunt tres termini , quoi u tertius ad
reliquos duos se habeativi genus adspecies que sub ip
hoc est dissaratus ad utrunq;, ut homo , equus, lapis, vel vicunq; superior ad istos sit, q&de se inuice prae
dicentur,aut conuertibiliter, aut non Conuertibilito quidem,ut homo,risbile, ubstantia. 2 Un cotiertibilia ter vero, ut homo,an allubstantia.
IN s v p Ε Η ΕΤ I x x v D.J Docet hoc capite Caesarium omnes colligendi modos praeter praediistos esse reiiciendo S in collectiles. tque M.J Locus est apud Aristotele qua to capite primi libri priorsi. Dant termini,in quibus omni,qn ex duabus propolitionibus simul veris , coclusib colligiatur uniuersalis assirmatitia vera,& datur termini in quibus: nulli q5 in eade forma a gumetandi,ex duabus propositi . nibus 'cris,inseri uniuersalis negativa vera: quocirca duox 0traria essent simul vera: t cxepli pis,in quatuor priorib. modis prim g figurie,maiore uniuersali affirmativa, mihore uniuersili negatiua,trihil colligit necessario. ro Aristotelis