장음표시 사용
221쪽
his consequentiae vis inesse quoque perspicitur. t Nerὸ qua copulasiua dicuntur,ut non Nemae hypotheticae sunt,ita nec in his consequentiae vis vlla deprehenditur:quae nimirum facit potissimum ut ex propositionibus h ypothetic60potheticis 'ilogismistruatur. Impothetica tamen quoquo modo dici possunt,quat
nus ex categoricis compositae constant.Quare nec Boetius etiam, eum alias debilogi is ex hipotheticis copiosissi. tractet, ullos p scribit modos, iuxta quoso gismi ex copulatiuis perinde fierent. Nec ipse a
modum probo eas consequentiae formas,quasvulgo ex copulatiuis eliciunt , ut a tota copulativa ad alteram eius partem: ct item a destructione partis copulat uae,ad destructionem totius, quae licet necessariae νtiq;mt,νtiles tamen non sunt. Ex copulatiuis tamen rediὰ fortassis argumentatio procedet, siue f3llogisenum voces,siue aliam quamlibet argumentationisheciem, quoties per has ex disiunctis ad coniuncta procedimus hoc est, quoties qua diuisem praedicantur de subiecto aliquo, de eoderan etiamum coniunctim dici posse probatur . Quod quia aliquando ita contingit, aliquando vero minimὰ, certe ad hoc regulae ex ipso Araeotele colliguntur,quibus id discemere licet, quas proinde hic subi cere nongrauabimur.
I A M vero.J Distbluit quandam quqstionem quae ex stiperioribus oritur.Huius ame J Prima ratio cur ex propositionibus copulatiuis per te sumptis,non fiat syllo istius conditionalis. Quonia in coditionalibus coditio vel exprimitur vel stibintelligitur: at in eopulatiuis neutrum contingit. Vnde O.J Secunda ratio, in syllogismis coditionalibus optima struitur argumentatio,in qua conseques colligitur ex ante.
222쪽
Ex his uitur primaregii sym se dum accidens de Laut alterum de alters, . eodem p dicantur minimὸ - i : L
dicanturi tamen alterum de alteros seecundi
223쪽
. Vidit enim continetur, haec de eodem mutatq; coma,ctim praedicatur,ut Socrates es homo, P Socrater e cibus, ergo Socrates est homo albus ileni,homo est anima , di homo est ronalis,ergo homo es animal rmixto
' Ex uis Haec regula est a 'id Axisse tu 'Mςap.ῆ libri de Interpretati e uius hic duo praedicata dicuntur per acri licias de subi esto arretuo, vel alterum praedicatum de altero per ac id , ea Scinis X'tui minime praedicantur,ut non quiti inli 6-5 es .n ischs,h mo est bonus,ergo homo est bonus vii 'ς
prodicatum dicatur, de sus lectos: gr. ccidens Α. terum Πῆdicatu ni dicatur de Hierop edicantur ut homo est iciens,lionaeo est philtis di hu , is δ' homo est sciens philosephiis utitur sciens est genus philoso illii ἰ ut scientia niis Hirax se Φιλ-Fecunda regula.J Quand9 duo Erledi qnhur 4ς cto perte , si p'sterius contiqetur 'cte colligitur a diuisi, ad cola iuncta,uriton viii et cinatio, inti, est honio crato in1alie 6 Clausea inciamo animal,sed scerat collige tu,sti mo. Posterius duobus modis in priori includitur. Primo in ipsa prolatione,ut Cato est hoinoo laus &Cato, est albus,crgo Cato est homo albus albus.Secundo modo posterius evi aia prioris finitione, ut homo est bipes, hQP hQq ψm ly IS 'go homo est bipes antina t. Nditros Erect colligitur 9-i diu isis ad coniuncta. Tertia est: J Haec xcgui ton tiyi di Tum priorunti& docet quomodo liceat, a diutis co a V
Post haec etiam de cons quensis ration e haud um
quod insuperioribus septin sini Hug ncia a ioco nem .Frini. igitur dicta mesa ii sit,deind
224쪽
DE SYLLOG. HYPO T. do diuidatur , tertio regula quaedam subi cienda sunt,
Neque veris ut vana res existimari debet consequentia νimposte intelligerer quonia ad hos summa totius Dialecticae tendit Ntilitas. Sqnὰ haec ex eo poli1s
mum percipit si cui recte νti contingerit colun ionerationali ergo ur igitur,autsi qua huiusinodi est:qus alioqui νς exuer Hegius dicere sesebat mitum faces it negotii Rudiosis huius artis hominibus. Pomris hac ipsa rectὸ νti poterit,quicunq; rei ibandae tum
causam,tu signu intellexerit. Ita enim res una ab a dependri t certus proculdubio or o 4siquis in ipsa rerum ti tura esse intelligarur iid quod Seneca inter Phisophos no contemnendus autor, primo ' atur liu qua
yionii libro his verbis no tam diserre quam grauiter expressit: omnium ciniuio rerum certus dicitur omo, ct alia aliis ita complexa sunt, Ni quod anfecerit, ρ t causasitsequentium, avtygnum.
PosΥ Η AE cd Quoniam in superioribus regulis eo sequentae habita est mentiu ideo qualidam regillas, & drusesiones 4e ea subijcit.Cpnsequetia,ut generatina sumtur e de est cu argumutatione,siue haec suerit syllogismus,Enthymema inductio exemplum Nam omnis conIςque 3 2 est gummitatio & contra. mon ama hoc. J Nam Dialcflica eugiligens disserendi ratio: dissererς autem nemo poterit,nisi ἱnuenerit,& inuenta in form'm argumentati'ni, conIςce-xit.Porri. Locus hae dignus est obserpati'ης , et n.n.Omne veru vero est consentaneu:yt Aristo.'iij. cap. 3dibri
225쪽
De consequentia,& eius diuisione.
Consequentiam igitur hoc pacto quidam hiant , Consequentia es oratio ex antecedente ct consequente, uis quidem partibus costituta, quas rationalis aliqua coniunctio conecti Eam ita diuidunti ut sit bona, mala consequetia.Et bona quidem ab eisdem definitur,cuius si antecedens verum est, no potessesse,quin consequens quoq; verum sit:ν homo est,igitur animal est Mala vero, cuius etsi anteced& verum est,non est tamen necessee,νt consequens Nerusit, ut Socrates ambulat,igitur caelum seretium est.ponam rumsus diuiduni in materiale formale. Verum qui Arisotele potius sequuntur,1uam Barbaros sopbinas, ea in necessariam,2 non necessariam dispescunt,ut sit tu necessaria consequentis,qua illi formalent νocant , nonecessaria,quae materialis ab illis dicitur. Ergo fora malis cosequentia est, quoties datis quibuslibet terminis iuxta praescriptam aliquam argumentandi forma,s antecedens verum est,ct consequens esse verum η
cesse sicuiusmodi in primis sunt olligistica coissequen
tiae omnes, qua ex ipsarum propositionum, tum conuersione, tum equipollentia eliciuntur , si qua alis his tonsimiles sunto Materiali verὸ, qus tametsi bona quidem est, tamen iuxta eandem similimn argumen tandi formam firma ubiq; est constans non est , quales Je sunt Dialecticὰ argumentationes, est qrea per En
thhymemata' teras argumentationis species constituuntur,nepe terminorum tam gratia,videlicet qui materiae xicem presant. Itaq; materialis consequentia esto hoc modo argumenteris , Caelum Nolubile est, N 3 ergo
226쪽
ergo coesum rotundum est. wippe quod iuxta eandem formam ita argumentari licebit , Coelum volubileri ergo coelum testatum est. Caeterum probabilitas in his ac confirmatio, ex locorum aliqua Dialecticora peti
yC O N S E a V ENTIA M.J Tria in omni cosequentia sunt neccilaria, ani cedens, quod est prima pars argumentationis,consequens, quod eli secunda,& nota illationis: tota argumcntatio que ex his tribus componitur, consequetia cli
ut nulli liberales sunt aliari omne, philosophi sunt liberales,ergo nulli philosophi sint avari. Et bona qiuden3.JC0nsequentiae bonitas non ex eo pendet, quod antecedens est veati sint ut,& cgs qticias. Na huius cose luciatie, Fabius est cimctato i , ergo cellina mouetur, utraq; pars vera est ,& tamen inepta est consequentia Regula igitur haec perpetuo dada est memoriae,bonitas consequentia cx eo spectat,quod consequens necessariam cum antecedete habeat habitudine ac connexionem,si vero consequetia sit syllogismus,adde praeter illam neceslatiam connexionena, obseruandam esse modi Se figurae aptam dispositionem. partes bone consequentiqnrii liis modis connectuntur. primo, antecedes potest esse vera stimul,& conseque , ut Iustitia est formosia,crgo virtus forna osse est. secundo,autecedens potesse falsum,& consequens veru, ut homo est equus, ergo homo est animal. tertio ant cedens potest elle falsiim,& coosequens falsiim, ut homo est equus,ergo homo est rationis expers. quarto, bonae cons quCntie antecedens nunqtia potest esse veru, & consequens falsum .ea enim est inepta collectio , in qua antecedens potesse Verum , & consequcias salsum , ut princeps rerum Deus bonus est,ergo homines boni sunt. ' i
sequuntur dtiae regillae, tum instantiae contra secundam, tum ctiam quae sit bonae' consequentiae proprietas.
Scottuntur hinc regula duae, quaram prim s
227쪽
IIM antecedens bone consiquetie sequitur id equens ad oppo tum consequentis, oppositum sequitur ant keedentisint oppositum quide hic intelligo id,quod con- tradictorium dicitur. Caeterum ipsius regulae tale si exemplum, homo est,igitur animal est. Hic quia rectdsequitur,boms est,igitur animal et ad oppositum consequentis,quod est,n'llum animal est, recitd quoque se quitur,igitur nullus homo est. Secunda regula, suci quidsequitur ad conseques bonὰ cosiquentie equitur est ad eius antecedensevi quia ad hancibomo est,reue sequitur,igitur animal est: ad hanc rursus, animal est igitur substantia est: ad eandem idcirco , quae erat, homo est,recte quoq; sequitur substantia est,ut sit, homo est,igitur substatuta est.Sane has duas regulas ideo adstrere libuit hoc loco,qηὸd unaquaeque haruper totam artem logicam principii vim obtinet. Contra se cundam tamen regulam huiusmodisit in latia. 'Tam
δε quid necesse est esse,iaud quoq; possibile est esse. or
sus autem si quid possibile est esse,illud iam non necesse es essee. Igitur se quid necesse est esse, idem erit nonne
cesse esse quod prors s inconueniens videtur.Savὰ h uus difficultatis nodu Theophrastus Grycus autor, viput': in omnibus disciplinis consi matissimus , d gnus proinde qui in Aristotelis diatribam , ipso etiam Aristotele id ita adiudicante, succederet ut autor est ulus Gellius adhuc modumsoluit, 'nomnino, inquit,idem est possibile esse, no necesse essier quod hoc
negatiuam Jeriem habeat , illud vero affirmativam . quamuis tamem eade propemodum utrobique sit signi, Mationis vis. Itaque firmationem, quaeat, nec P
228쪽
est osse, non rectὰ sequitur negatio, per quam aliquid non necesse esse proponitur ide consequetia quidemqκa sit , est quae bona tum qus necessaria, bactenus qua breuissimὰ dictum sit. Bonae praeterea cosequentia id esse proprium obstruatum est, ut ex vero quidenon nisi verum sequatur unquam,exfalsio autem cum plurimumfalsum, nonnunquam etiam Nerum.
SE FUNTUR HINC.J Prima haec resulasti mpta est ex primo capite secundi libri de interpretatione, & vltimo capite primi libri priorum, cuius haec est ratio, quia oppositum consequentis, non potest verum esse cum antecedente. idcirco inseri oppositum eius. Secunda regula. J Haec est quaedam species gradationis siue aceruus vocum necessario cohaerentium,nisi enim necessario cohqrent, non val
ret collectio. Contrasecundam.J Haec qussito tratiatur apud Aristotelem tertio capite secundi libri de interpretatione cuius haec breuis est di lutio, duplex posiibile , aliud est actu tantum, quod affirmationem signincat, & istud sequiatur ad necessarium liud quod actum, & potentiam signita eat,& istud non sequitur ad necessarium. Vide, optime lector: quaestionem latis impeditam &sinuosam verbo uno esse expedita, in qua multi,& nobiles Aristo. interpretes &multum desudarunt,& integras paginas impleuerunt,qu eirca spero lige nostra scholiola studiosis mirifice esse pro- sutura. Roue praeterea.J De hoc precepto videndus est Aria teles initio secundi libri priorum. Ipse etiam An roteled Hanc historiam eleganter Aulus Gellius libro decimo tertio capite quinto explicat.
229쪽
AE p I v s mecum reputaui,ac toties admira-
Υ tione no parva captus sum , quid causigestet, S in cur bonus ille vir qui cum in artem Dialecticam tractatus aliquot scribere constituisset, eosdem pro sua ut videtur opinione ita dc-mum parauit,ut per eos ad Aristotelis Logica studiosi eius artis introducerentur: non id etiam tentaverit in eam huius disciplinet partem, que Demonstrativa dicitur, ac per hoc omnium potissima,& est,& habetur,etiam eorum iudiacio, qui illorum tractatuum autorem non frigide, immo fremi e ne dicam superstitiose sectantur, cum tamen illud,neq; grauiori illius labore,neque minori traducendorum in hane quoque huius artis partem utilitate fieri potuisse constet: maxime quod pueri olim quod utinam no-dieq; obseruaretur omisiis friuolis cauillationibus)ad philosophiam instituadi, in mathematicis disciplinis, ad quascoparandas hac parte plurimum iuvamur,antea exercebantur,&si non exacte, rudi saltem modo: quod & ex epia pas sim per Aristotelis libros dispersa disseminataq; , indicare plane videntur. Unde et in foribus Platonicae diatribe scriptsi legebatur, Nemo huc ingrediaturi Geometrii expers. quo nomine simul & Arithmetica intelligebatur. Sed ego iam cam ipsam vel subolfacere videor,oe videlicet hec hara
Dialecticae visa sit illi haud quaquam idonea ad sophisticas et aptiunculas,& steriles illas nugas, quibus per id ibis, quo vir ille claruit,scholae omne,,atque literarii Iudi nO ta vacabant sedulo,quam strepebant acriter.Atq; interim proh pudor dum in his nusq ills leuiusculae veluti imperiose docebantur coptimi quinq; bonarum artiti autores in pluteis S iub scamnis delitescebant,sitv S puIvere obducti, & ii hoc etia miserabilius est esca bIattis & tineis.In quom sit iere locum barbari paulatim,idq; sere in singulis artibus,ve verbi causa,in Graiatica Alexander Gallus in Dialectica
230쪽
Petrus Hispanus, in pdetica Gaitare lus Britanu P in Rhetorica Eberhardus quidam,qui ctiam ob rem ale obscurius fortassis traditam opus cillum suum Ilabyrinthi nomine irasci ipsi Taceo Cr distana,Flpri stam,Cornuttim Alanimam parabolis, & c. etero, huius farinae viros. Dii boni quos hic Itores recenseo Sed neque de suere tamen interim, lul mmathematicis quoque stud ijs operam suam nauai tit, quanquam non satis feliciter, verum sandi potius qua incusandi Qv quidem studia: iluoniam ut paulo superius diximus demonstrandi via, quae I Uque certistima est, comparantur in primis, de horum utilitate pariter & dignitate ex . Seuerano Boetio acris haud iudici j viro, paulo altius repetere libet, pruisqua instri tractatum aqgrediamur. Talia inquit ille udia sunt ea, qu mathem ica dicuntur: ut sit his careat diis es veritatis inquisitor: verum ipsum inti en Ire nonne hac veritati; sipecillatione nulli recte sapscdimae' Proinde qui live spernit, id est, aq denuntio non recte philosophandu. Si qui Gem p p. . amor sapientiae est: quam certe in his aliquis contempserit. Hec ille. Quare cum nec st dia minime spernenda sint nec via etiam Ctia ad illa pcrgmi .nIli Eenda crat. Hac igitur ratione persuasius,cu in caeteras Ula- lectice partes trabatus certos atque hos quiderios parare instituerim, in hesic quoque partent hoc clt. de Demonstratione tractatum aliquem parandum dux s.
C Ap ς A R 1 v s in hac elegati praefatione' traim hispanum qui etsi aliquot tractatus de arte diam
scriptos reliquit, nullam tamen mentionem ritu secit quae inter omne ix argii mentationes necessaria,'ri is,ac nobilis est . Continet enim verum solidumque nidi- eium, ovo argumenta in nra examinamus, an quaesti Brit p postis, confirmande vel refellendae conueniant Hu
eleπanrer pertractauit. A per hoc Prima ratio