장음표시 사용
281쪽
V p E R E s T pars illa Dialecticae, quae Iodicta est ars artium, & scientia scientiarum,ac proinde digna iudicata, quae piimum locum inter artes atque scientias omnes obtineat . Tumjeodem iure disputatoria ars appelleturi id quod nomen ipsim apud GraecoSplane indicat: quippe quod non aliunde deduci certu est,qua aco verbo prster alia:q significat disputo quoq; apud nos significat: id quod facile us pro coperto esse potest: qui vel mediocriter illius gentis lingua callent. Dam qui improbant,ae per hoc ut inutilem contemnunt hi, mihi videntur vel inuidia torqueri: Vel supore grauari: adeo ut sint plane sine omni iudicio. An iidem nesciunt a Quintiliano probatissimo : grauissimoq; studiorum cen- 1 ore sua Ium csse,ut a Graeco sermone pueri initium disciplinarum capessant λ Nec iniuria quidem: quihe p) ut idemolitor em a Graecis ad nos omnes bonae artes manarint: sed hi t ut vadeo, sicliti nihil probant, nisi quod ad tum laciat palatum; ita Gryllum suum ducem ut est apud Plutarchu)sequentes per loca inculta prorsus,steriliaque: & p nc deserta, gl .milibus ac huc Vcsci malunt,quam peram Cenes, atq:1eraces campos squalsantcs: optimas colligere fruges ' Vnde
probe pascantur. At de hoc satis supcrque ad praesens. Cri babiliter disputarc contingit. Unde eu nisse reor: se Dialectica ipsa a quibusda
282쪽
terum in hac parte de locis id praestitit: quod nec ante: nee post alius quispiam: Rodolphus Agricola e Frisia,quae Germaniae haud ignobilis prouincia est: vir profecto non satis laudatus etiam a laudatissimo,viro Hermolao Barbaro,cuius proinde si etiam vestigia imitari velim vix potero. Ita enim omnia,& grauiter & acute ab eo tradita sunt: ut veluti maiestas quaedam in his elucere videatur. Tamen si quid obiter apud eundem inueneror qrio ad rem nostram faciat
faciet autem haud dubie plurimumθ haud grauabor huic operis parti inserere, quantum quidem nostra haec institutio serre pos it.. HIC tractatus inuentionem, quae locos nobis suppediatat,continet,cur autem Caesarius post posuerit inuentione in iudicio, dictu est a nobis in pn fatione quinti tractatus. Per quae de quavis re.J Hic Aristoteles statim in principio
υ εδοντες, μιηθέν ἐξουαεν έν οτία se Igm Nam principia scientiarum in eadem scientia non habent notiora, scd per argumenta probabilia,' ex locis topicis eruuntur,probantur. Vnde euenisse. J Dialectica est ars artium nodignitate,sed via,& ratio, tua tradit ad disciplinas grauiores explicandas. locus hic est desumptus ex secundo cap. I . lib. I OPeodem iure.J Sic Rodolphus, nomen dialectices nonnulli latine tentantes dicere, distertaram, Vel disputatura, queadmodum gramaticem litoratura dixere. Grysiis suam. JHoc est ineptum Scinsulsium aliquem authore. Plutaresatis in Dialogo,quem scripsit,an brutis insit ratio fingit Grybdum gratum a Circe venefica muliere in suem eonuersiam, cum multis alijs sociis Vlyssis. hos cu repeteret Vlysies, Ut ad suos reduceret, Circe se facturam negauit, nisi Vlys ses prius cum aliquo sociorum iit certamen descenderet, quo instituto prodiit Gryllus, tanquam caeterorum duX, a quo Vlysses etsi astut is,1mus,& cloquentissimus ut Home-
ui ubiq; fingit' superatus est de hoe Gryllo Angelus Poli
283쪽
eianus vir prolitioribu r literis egregie perpolitus libro secundo epistolarum, epillola no tu & cetera,sic scribit. Nam etiam huic nostro secu lo nondum audeo sperare, quonium praua quadain consuetudine , sic pene quadam homines obbrutuerunt, ut glandem adhuc defendat repertis si tigibus, similesque mihi Grillo videtur illi, qui cum Ulisse dii putat apud Plutarcho, nec ullis potest adduci rationibus, ut e suexursus in liominena rcdire velit,quem prius ex homine, Circe mutauerat in suem.
inoniam igitur baec pars νt dictum eri 9 p
culiari nomine Duriemrca appellatur, de utilitate eius pauca nobis ex Arastotcle dioeda videtur,prius quatis Iocos ipsos aggrediamur. Eil autem utilis ut ille aio ad tria , ad ea ercitationes , ad colloquia , est ad eas
quaesunt secundu philosiopbiam disciplinas r quae eade
quid ni utilis sane est, quia methodu hanc habentes facila de propositio qIouis argumentari poterimus. Ad colloquio vero: eo quod multorum recensentes opinioncs, non ex his quae extranea sunt alicui disciplis; sed ex propriis sermocinabimur ad cos vel potius contra eos transimulates,si quid ab his nobis perpera dicta esse videatur. Q d quidem trem maxime fieri co uerest, cum inter confabulandum ut sit plerunque,vel in cou. couict quicquasu proponebatur discutiendum. Chrismodi profecto colyoquia illa videri possunt,q:sar apud Arel. Gellium in Noctibus Atticis, apud Macrobium in Saturnalibus passim leguntur.
284쪽
plinas, utilis omnino est, quod cu possiniss ad viranq; partem disputare, facile in sitariis intuebimur, quid Nerum vel fasmisit.Praeterea autem, ad prima eorum quae in νnaquaque disciplina principia sunt, utilis probatur . et tam ex propriis proposita alicuius dA
sciplimae principi' dicere aut distulaste de ipsis impossibile es eo quod in νnaquaq; disciplina prima omni principia junt . Atqui id multo comi nodi se feris
test ex probabilibus, qualia praesertim in hac arte tradantur, quae cum si inquisitiua, ad omnium method rum principia viam habere dicitur. Sed nunc qqidsi
Quoniam igitur. J Primia,ut Plinius ait, ubique plurimum Vaset. Vtilitas etiam homines desidiosos excitare solet. Scripturus igit Arist.locos dialecticos, dialecties utilitate proponit,ut ea re animos timenum in spent uberrimi seu chus suturi erigat. Hic locus est ij. cap. j. lib. Topicorum. Mi aut λη.JROdolphus agricola vj.cap. ij. lib. huc locum Aristotelis his erbis vertit. Aristo. itaque dialecticam tribus his utilem putauit,exercitationi,disserendi,confutando, aduerstario,&Probandis primis artiu princ pijs.2 ou ex bis J Extranea Aristo. vocat aduei sarium sectarum opiniones, propria vero, que ab adueisario concessa sunt. Ad eas porr. J Nam prinponia qugstione a liqua,utrinque rationibus adductis,facile elucescet veritas. Si autem no dubitaueris ut Plato ait v xitas te fugiet: Dubitatio enim, veritatis est inuetio.Propterea re iste dictum est ab Aristotele IDL πορικεν Mepi πάνθτων, ουκες ἄχρισον, hoc est, amnia in dubium reuocare nossi inutile.
De loco quid sit , tum & de ar
Locus igitur enic ut ab Ari totele ct Cicerona donitur 9 sedes argumenti: quae definitio cse tamen
285쪽
d itio dici meretuo ab edidem Cicerone a senissitudi
ne iustitutis esse monstratur.Vt igitur inquit earu rerum,q absconditae is demo irato et notato loco facilis inuentio est:sc cum pervestigarx argumeritu aliquod volumu locos nosse debenti/sὸ δ quib. argumemta ipsa promantur. Argumetum deinde ab i is quoq; definitur,ratio rei dubiae facias fidem Itaq; locus eri, ν eluti publicum receptaoAsp, et fui ''dolphus . ricola ait9thesaurus quidam,in quo facietiae deis ramcnta repositas id haec nimisu sunt ipsa argumenta. Argu emum distur, quod dr rei duae facit, hoc est,
rem dubiam probat, a loco aliquo educatur oportet.
Lo C vs Locus cst id unde ad propositam .iza teriam con uenien ducitur arguinentum. Idque indicat sini tio loci data a Rodolph' Agricola, communis quaedam rei nota, aliis admonitu quid in quaq; reprobabile sit imi enixi potest. Et qucadmodum locus naturalis coritinet locatur ita locus dialeeticus continet in se argunicium. m scri tentigna Ciς, quoq; liis yerbis probat , locus cst sedes. argu- .menti.Vidcdus est Arist.initio.1.lib. Rhetoricoru ad Theodes hen.Argum-om.JRatio inquit,quia jicet visus iaciatii qem de liis que videntur,tamen non est argumentum; quiatio est ratio rei dubiae inquit, quia nihil probari nisi dubiu, aut tanquam dubium p'test.facies fidena ait,quia Oini e a gumentum aut probabiliter,aut necessario rem coscit. Sic Quintilianus arguinctum est ratio probationem phehaises, qua collisitur aliud per aliud,& quq quod est dubiu, per id quod dubium non est, confirmat. Vide fabium lib.va cap.X.
De multiplici argumetiti significatione,& quen admodum ab argumcntatione differat ic argui latum vocamus
.ERGUMENTI Irad multiplex significatio a
286쪽
DE LOL. Ι - stulatiliano traditur . 4iquidem DbHs ad actum Aenarum compsta,et mentss dic tur, sus omnis scribend- minata materia,argumcntum appellari potest . Et argumenta tiam dicuntur orationum, 'Hut themat dum de Ciceroni orationibus. inconius Padia s exponit. Argumentum inquit . huius orationis tale eli, Eerum nullum borum tale aps gumentum est, quale hic qμeritur,ab arguendo ricta, quod νidelicet rem argu*t.boc est,prstbet. Nam arra et re vetere etiam ostendere dixermi Hinc illud Vergi Degeneres animos timor arguit, Hoc inquam tale amgumentum ab argumentatione disteri: ' argum gantio vi perbornm contextus,certum aliquid eas ih qna
δην cntum: νςro Vssui argumentationis ratio, quod ni tum nonnisquam diciturio cproindie ut is corpore sinim in inanima rursui mens, ita in argumem
ambio'm. Uumptum 'ocatura a Mero argumen elocutio expressiρq; , Argumentatio dicitar. Vnde a Boetio ita definivr,Argumetatis e se argumenti pes
GV ME M T i lite estapud Fabium den
cimo cap.y. libri institutionum oratoriarum. Hoc inquam. J
287쪽
De quaestione quid sit ;&qtieadmodum ab Elam ciation Propositione,& Coclusiono differat. --ΕM L cum argui m*dem faciat, quid hoc tiro res dabia voceturiinuectigadum quos est Ita silentavi, o res dubia laud aliud quippiam hic initasti de Gqu propositio dubit lis,qusproinde qonis sibi nomemtinuenit . at i sortita, exu quandoquidem Quaesti' dubitabilis propc sitiniri silet . Qu'cir ca sis non sit
ris dicenda est ,sed quae ς--nterrogationis nota pro- ponitur; νt nunquid anima immortalus e Eadem tu men oratio simpliciter proferatur,nempe citra inter ι rogationis uota , quatenus videlicet aliquid de aliquoi enuntiat, iniciatio dicitur. Quatenus vero ipsa θ logisimi limispars sit , Propositio appeDtur. Insuper. et conclusio esserpol, cu ex sumptis propositionibus ecti lecta fuerit facto 16llogi o,aut utcunq; aliter probata onuenienti adbibito argumento.Est enim conclusio, argumento vel argum isprobata propositistaedi
Iud ex. mplo nunc onedamus. Agὰ igitis quaesisset, P um anima immortalis es.Id ita quoiam probaus fit,ialiprincipio ex Platone desumpto Quicquid sim
per mouetur,immorta' es: anima autem semper mouetur,anima igitur immortalis est. atque ita eade ora
tio,quae prius in dubitatiose adducta,qua iis proinde erat,postea facta es conclusio. Ques in altero stlla fretio pars sumpta fuerit, propositio 'dicitur , et ante hoc Muciato. itur quemppropintis,e clatio et cocluso, ubiecto req; ipsa idθsunt, o si rDe istinguatur.
288쪽
sint eadem secundum rem,s diiseriant rone: idcm.ta pro. Inuniciatu-- qo,propositio, enunciatio, conclusio. i i
s ruo pacto loc sedes argumenti intellig itur,
ligi planὸ ρο sit quod ictu si lacus eat βdes argumElim Sand idiis uni aperire,no parua huic parti luce. fferre videbitur, itaque dicarures ex Boetio, ' sicines ara 'smeti partis maxini pri sisto inteagi debet,par' maxim8 propositionis differetia n quae etia, velu
ti inebra quedadocus im diuidit, mist ipsius
hmas.Locoru alius est locus maxima, aliut locus diseferentia ma x-δ. Porro maxima propositio que dicitur,ali stira quide intra ambitu a umeti continet, hoc est Uargumetallam inseritur a liquoties νοτι ex imposita,vim in argumHis platac cit . . d itur exe uob ciamus eius argunterii, intra curus ambisum maxi/sa propositio cotinetur. sitq; quaestio. si res umesitu Cosulatus atqj argumetatis palcto. Q Ystis diuturnius bonu est, melius eo es viviradiativirum est,regnum aut diuturnius est,quam cosulam ., reginum igitur mesius o qu im consulatu .. Huic ηMiru auget untationi mazima propositio insertas . qχα q idem est ' diuturmus bonum es , melius co est, quod minus diuturnu est.2 praeteria ita nota es extrinsecus Natione no e reari quinimo ipsia aliis nombatio es potest.Et quia inde Mititur argumentis, Fe . Δυ locus id estodes argux ti vocatur. Rurs s subi
289쪽
aili vinus vim adfert argumem. Sit er alicui nost- . in ostendere,qi d i Massapiensno est,a quo proindehmoi nectatur1Pllogismus, inuidus et alienis j clitur bonis,atqui sapient bonis alienis n5 affligitur, sallam gitur insidus ηmn est.Hic quide max/ma propostio inclusa rii est,sied extra posita,ν-ttingi euta tibvii sibonii m .M.nabula ex eaproposium que dicit, Cuicunq: definitio no csti uenit,nec psum, e nitu.In lup ct argumentu,quo ε desa ei dubissem ιὰ definitione deducta est.Scie dualiis spargumeti novie,tu hic,tu alibi tunc quidE maxima .ppositio,imis iv tota ipsius argumerationis pro- bario intelligitu nunc ipsa argumentatio , qM max 'ma propositione cosirmari solet,Id quod his quoq; ver bis Quintil aperte indicat lib. s. ubi de argamentis di
. Finit o loci alipuid dissicultatis continere vidcbatur:ideo Caesarius ea copiosuς explicat. rica νnus.J Ex hac diuisionee, ploratum est onanem locum. Dialecticunt esse tanquam propositionem per se notam, a qua argumenta vim sua habent. diuturnim bonum est. axini hqc propositio est apud Aristot.j.c. iij. lib. Ibricorum.
st locus maxima , & quid focus
i Ex his igitur qua dicta, fiunt , manse)lifim euadit, quod locus qdem maxima e st uniuersalisqprincipa-
290쪽
tio noc3uenit, nec ipson definitum , ct id genus aliae. liueo aB Huuersales, ct maximὰpropositiones dicunituroqih ipsesunt,quae cateras continem propositiones, quippe per quas consequeri strata coclusio M. Locus -vero disserptia maxima en , quo maxima ὰ maxima diserteris diram,ὰ definitione,aut a desinito , aut is alio quovis huius generis coitermino.Siquide per hucia maxima propositio,in qua ipse ponitur,ab ea dissertreaxma , in qua ide terminus ves ηo ponitur omino, etsi ponitur,non tamen qui argi mentu prae let adfi dem rei dubiae facienda. Oare ab illa ia aliquoties repetita maxima,haec dissert maxima, icunq; non conuenit deisitu,nec ipsa definitio propterea quod tamet se idem terminus in utraq; ponitur, ab eodem t me in utraq; n5-mitum argumentu. Vnde illaru duaru maxiruarum diera a d itione,altera a definito, viri memita disserentia accipit. res idipsum quidem est,
sed Boetius prope verbis innuci . visus est, Disseretis inquit maximarum priscisitimissi ideirco dictae suint, quod cum plurimae sint propositio es, quae maximὸ vocatur,per has illae veluti differre inter se deno curur, t eum ex quibus terminis maximὸ propositiones coin tuantur,per ipsas nomine expresso indicantur. Itaque non in eo quod maxim8,inter se disserui,sed in eo quod hic a de itisne,ille a definito, hic rursus a genere, aut d toto locus sit . Praeterea se maximὰ propositi ies loci argumelisorum sint,ct diserentias maxim om locos esse neces est. At de his quidem tammu