Dialectica Ioannis Caesarii viri vndecunque doctissimi, nunc recens Hermani Raiiani Vuelsdalij fructuosis scholiis illustrata, & in multis locis emendata. Accessit huic Ioanni Murmelii Isagoge in decem Aristotelis Praedicamenta

발행: 1573년

분량: 426페이지

출처: archive.org

분류: 철학

311쪽

T H 1R1 V 2VII1. Is 6 empore est, νtcu dicimus semper , euius partes Diit, nunc,hodie,aliquado. Totnm in loco, ut cum dici ' ηρ ubiq; , cuius partes sunt,bis alicubi Rinns. t hqrat omitum nunc exempla subiicistiui uitqr a toto iii partem secundum Pgntitatς exemplum sit. Si in om nibus est Nero Nates .anilo,ct inboe νerus esse perhibetur, quod dixit..Aio te Aelacida Romanos Ῥlacere

posse. ἱ toto autem ad partem Iecudumtumpus,misi Deus semper est, nunc est. vrsus a toto ad panem secundum locu visi νbiq; Deus est. hie est. Caete- .rum in his haudquaquam id consequens est y ὰρα te ad totum argumhumi ducitur, nisi per MIationem si , ne destructionem , Ot non est bic rgo nec ullique est.

At vero a parte sicus dum modum lique rectὰ argumentatio procedit,licet n3 Nntra rvt,si quoquomodo mouetur Deus, e r simpliciter mouetrar: irascitur auget Deus , eryo mouetuar; pellentium amb ulatio simpliciter ambulat. Talius feta exemplis tu bicitum alibi per bu tractatum, si gis. libeat,

uti omnino pqtest , mi a toto νniuersali , siue a genere

ad species uep tes per destructionem quidem,ut sino est animal, quod eminus Nidetur, ergo nec homo est. . nec equus: per constructionem verρ ut homo es, aut equus,ergo animal. Sic ct a toto quod partibus integratur,ad ipsas partes per conrerum nem quide νι domus est, ergo tectum et estparietes: O funda entum.Per destructioncm νς ,νω non in paries, ς

tectum,aut fumiamentu' neque domus est

S v N τ praetereὶJ Totum in quantitate hoe loco dicitur quilibet terminiis conimuius cum uniuersat syn

312쪽

plus. Totum verb uniuersale est terminus comunixsinoe nota univirrsali sumptiis x iustitia est totum uniuersale,oiianis iustitia eii totum in quantitate . Ab utroq; termino eodem 6db aroumentamur. Coerisen in in J A parte in loco ad

totum udidum est argumentum niatiue tantum, e in coelio non sunt mala,ergo nec ubique.

De locis qui a catisi s dicunturi.

6 A causis loci dicuntur,vel ab efficiente, vel a materiali, l aformali,vel asinalia Tot euita moris causa

dicitur. Et Miciens quidem causa s, quae principium motus pruint , ut aliquid fiat. Materia , qua formas rerum siubiecta fuscipit. Forma aut,quae cuiust ibet rei steries s ct ratio.Finis Nero,cuius gratia aliquid taEsse sporro,qui has sequitur. Usciente igitim

causa am mentum ducitur, Nisi quis iustitiam nat ratem eise ostendere vollueritin dicat hoc modo, gregatio bominum nasuralis Udomo quippe natur Ister ciuile animal es. Iustitiam xero hominum fecit congregatio I titia igitur natumalis est.Locus quidem di ferentia maximὰ a causa eoiciente. Locus vero 'rima. si mram efficiens causa naturalis es psa quoq:ncturalia sunt. materiali vero, visi quis Mauros

non habere arma contendat , idcirco ' ferrum eis d si . Vel toc modo,Ferrum non est, igitur gladius non est.Locus quidem distoretia maximὰ a causa materia-Γ.Locus Ne o maxima,Si no est causa materialis,nevi Gqua ex ea conficiaritur,esepossunt, formati autem:ris quis probet Daedalu non potuisse volare,quonia nullas naturali forma pennas habuisset. Locus quidem differentia maximὰ a causa formali. Locus vero Maxima,Tantum τημ quodq; poten, quantu om

eius

313쪽

TRACTA TV s. IX. I 37

eius naturalis permittit. A me iue ὀ causa finali a gumentum ducitur ax t sit propositum, an iustitia bonast atq; hoc modo argumetum.si beatum esse bonum

est, iustitia bona est. Hic est enim iustitiae finis , ut s

quis secundum iustitiam visa ad beatitudinem perducatur. Locus quidem disserentia maximὰ asine iue dcausa nasi.Locus vero maxima, iussinis bonus est, ipsum quoque bonum est.

A C A r s i s.J Causa dicitur in uniuersum,ad euitis esse aliud sequitur. Causarum tractatio frequens est, & apud Dialecticos,& physicos . Causae pertinent ad philosophum

naturalem, quatenus principia quedam sunt, & ad motum reducuntur. Ad dialecticum vero quatenus vel per eas sui vel demonstrat ab eis argumenta ducuntur. Cong regatis hominum nasuralis es. J Hic locus sic ad syllogismum reducitur. omnis congrcgatio hominum est naturalis, iustitia orta est ex congregatione ergo iustitia est naturalis. Tantism vnti et pie potes. J A causa sorinali metimur uniuscuiusque' xei virtutem, ergo si forma non adsuerit, que requiritur ad talem operationem, & operatio aberit. vi calor estquedam forma accidentalis mediante qua ignis calefacit, ergos haec cesset etiam cellabit calor.

De loc s, qui ab efietibus dicuntur, & item

a generatione & corruptione.

Ab efectibus quoq; harum argumerita ducuntur. Verum ad hoc ipsum scire oportet, duplies esse cuius libet essectus causam necessariam, ut sine qua effectas esse,non potes , sufficientem , quae certe huiusmodi est:xis adsit, impossibilest effectum no esse.Itaq; abessem ad causam necessariam ita argumentari possumus per constructionesn, Gladius est, ergo ferrum ei tror domus est,ergorintritum est, ct lapides, ct ligna.

314쪽

ZOcus cy.max.ab lectu ad causam necessariam , Loe. sve. .Posito essetfvsonitur ct eius necessiria cauo h

Rursus ab affectu ad causam sufficientemper destructionem potius,quam per constructionem, quata can- fruendo argumentationem no semper eueni quod ii βλτe volumus. de non recte sequitur .Hinc interiit, ergo iugulatus eiSiquidem id ςuenire postὶt alio quouis casu,aut letali morbo correpto alicui. Dinruendo tamen ratus quod infertur, urino interi Aergo iugulatus non est.Ite lumen solis no est, ergo eius lux uora est, Propterea scire debemus, quod ex ipsis causes latior patet argumstandi capus, autore Hegio.Itaq; ab efficiente quidem causa arguere possumusstatua commendabile esse,quia Phidias eam fecerit ut PMyckius,aut Paraxitelet. Hinc illud ouidii, Materia superabat opus . A matreia νero res pretiosas aut utiles

esse,quippe quod tela serica pretiosior sit lanea, ct

nea item linea.Et iuxta Horati sententiam,Vilius argentum est auro.Hinc et scientia de anima. honorabilior ab A notele dicta est caetera quavis de natura parte.A forma aut res extare,ct item dignas, misetius dignat esse,νt homine, quod rationale animal sit, digniore quolibet animali . Afinei res bonas siue ν les,νt erepsi causa, liberales artes,st bonos νtiles habeant mei. Caeterum qui ab σι tibus dictui en locus, huc Boetius eundem esse dicit cum loco a gener tionibus. Sed nos eos seiuximus,quod generatio is delicet non sit, quae ad causas ipsas sequatur, cuiumoditam fcctus definitui: seu quae potius mia quadam sit ad e, Gipro contai:quemadmodam corruptio ad

315쪽

l eor- desitionem. tqui horum speculatio aliu postui Iat locum. generatione igitur,argumentum ducituri hoc modo,insuefactio ad virtutem bona est,igitur vir

ius generatio bona est,ipsum quoq; bonu est. A corruptione vero,ut desuefactio a vitio bona es , igitur ν tili mala est. Loc.qu.d .ma.a corruptione. Locus Neram . ius corruptio bona est, ipsum quod corrup turlue quod corruptu est,malu est.nne sciendu,quod quoties ab hoc loco argumentamur,praedicatum confiequxnris contrarium,ficu oppositum esse debet prydicato antecedentis. Quod tamen non ita euenit in loco a generatione , ob eam fortassis causam, quod per banc aliquid acquiratur, per illam autem deperdatur acquistum.Et enim vi generatio,reiproductio emita corru

ptio, eiusdem abolitio.

Asbefectibus. J Diuisio qua hoe loco Caesarius proponit

est apud Aristo.ii .cap. ij.lib. Auscultatoriorum.Est autem causa necessaria vet,ut loquitur Aristo.actu, quam necesiario sequitur effectus,ut ex arbore bona fructum serente,necessario bonus sequitur fructus. Alia est causa sufficies non tamen necestaria quet impellit, & addiuuat ad effectu cos .quendit,ut colloquium respectu amoris.Hic Sic iugulare, est causa sussiciens interitus non tame necestaria. qui horum. J In his duobus locus a generatione,& corruptione argumentatione, coponuntur prsdicatis etiariatis fiscundu has voces bonu,& malia. A generatione,sic generatio domus bona est,ersto domus est bona Generatio Catiline pniciosa fuit,ergo Catilina pniciosiis. At in loco a corrupti ne diuersum stimit predicatu in anteccdente,& cosequente ut domicilia latronii landitus euertere bonit e,ergo ipsa do

316쪽

DE LOCIS DIALEC T.

De locis, qui ab usibus, & communiter . accidenribus dicuntur. . Vsum definiunt rei cuiusq; ρperationem at mn proprie. Quadoci Midem multom rerum sius altiquis esse probatur quarum tamd nulla est operatio ilibrorum quidem e t Hiquis,nulla autem operatio : ct agrairem: gudij.It que rectius desin:tur,cui L rei finctio. In qui stat' t men coincidunt ii ,, Fertiis, ν oculi,vsus eius est,ctfuncti

pariter. Sed illud his cauendum moneo 'eabW- pro Mus Uurpemus:νt hi fasti mi, i itatur Interficςre hominem

317쪽

T R A C T A T V b. IX. I 39 vero maxima, i non inest aliquid ei nec illud quod il

lius est consequens,i se potest. Ursus hoc modosti eundu affirmationem, Pluit; ergo vapores iis sublime kuati sunt. Vnde nec illud la sipraetereundu est, quod aliquotiei quae uaturaliter priora sunt, hi propositioneta eri sunt consequentia s νt Peperit, igitur cum Nimconcubit.Quocirca non recte ita proponitur, inimis Haesunt,igitur belluri est. Sed contrario potius,Bellum est, igitur indisiicitias int . quam ut ludum pleruitque comitatur certamen O ira,ita ex ira iniimicitiae sepe oriuntur ex his funebre bellum: id quod ab Hor tio elegalitisinis adnotatum est terria ad Marcenatem epistola: Ludus enim geuuit trepidu certamc dr iram: Ira truces luimicitias, funebre bellu hic Aliquoties xero,quae naturaliter antecedunt,ea, edi iis propositi ne priora sunt,ut arrogans est,erro odiosus est . Ex ari rogantia enim quisen fit odiosius. rale est oe: illud; quod Anselmus inter medij ordinis theologos , cnisi iudicio fallor collocandus ; in libro de casu diaboli adnotauit

his ve=bis, aliud est,hiquit,rem aliquo, causam esset alterius retialiud positioilem rei causism esse , ut aliud

i sequatur GVari incendium non sit causa ibis,sed ignis E diuersio lucendi , positio tamen incendi, causa est, is ignem esse βquatura

Us v M inter locos numeratur, nihil aliud est,quam actiis ipse utendi, siue operatio siue functios vocetur. Sed illud. J Duo tur argumentum ab usu , quan do ab ipsa rei bonitate vcI rnalitia colligimus. Nam ex hoc sumitur maxima peἡ contrarium,cuius usus malus est ipsumi malum est,& cuius usus bonus est ipsun, bctum est. Ommu

318쪽

niter accidetia.J Ηqe sitnt que ωσε -οπολυ, hoc est frequenter eueniunt, ut coetus est,eago amat.philosophus est. erso suum negotium agit, & hominum c0nspectu iligit. Eoerfus hoc mod,. J Est enim pluuia vapor calidus, sumosus eicia tus,a corporibus humidis per calore solis,usciue ad mediam aeris regionem,a cuius frigore condensatur,& in nube comuertitur,qui nubes rursus in aquam dis luitur.

De locis qui extrinsecus sumunttir .

qui & quod sunt. Expositis locis , qui ab ipsis terminis in quasione

positis sumuntur,restant dehinc exponesiqui lices e trinsecus sumpti argumenta tamen quaestionibus suppeditant. Hi vero funtia rei iudicio siue ab autoritate, a similibus,a partibus,a proportioncia maiore, a minore,ab oppositis, 2 repugnantibus, a transumptione, cta transmutata proportione. Expositis utii J Extrinseci loci dicuntur, quando sumitur

argumentum ab his, que siunt otia uino separata,a siibsta tiaret de qua quaeritur, ut liberalitas est virtus ergo non est vitium.

De loco ab authoritate, sitie a rei iudicio. . Locus qui rei iudicium tenet, siue at autoritate dicitur, huiusmodi ab est, vindicamus id esse, quod Ῥel ota iudicat,velptu. bs vel sapietes, vel in πυ-- quaque artium paenitus eruditi. Huius exemplum est, praeter firmamentum esse planetaru- orbes septem: quoniam id ita astrologi doctissimi,ct in astrologia I prentes,penitusq; eruditi iudicarint. Locus quide diffiferentia maximAab authoritate, siue ὰ rei iudicio. Locus Nero maxima,Quod omnibus vel pluribus ei sa-

pientibus

319쪽

tlantibus hominibus videtur,ei contradicere non oportet.Huic ct illa astipulatur maxima. Vnicuiq; in sua arte perito crederidum est.Sane hic locus etsper alias quoq; complures disciplinas usium sus praestat indui. . bus tameu id praecipue spectatur obseruaturq;.rnam quidem,quae veluti caeterarum artium fundamentum quoddam est,acper hoc omnium infima,quippe literas. doces, νnde nomen habet,a Grecis a me altera νπὸ qua quoniam circa diuinos versata' sermones Theologiae nome illis ab accepit.Ηine elis disciplinarum omnium suprema existit , D mqnan aliarum regina haberi debet . Vera ut illius autoris axin primis apud poetas est atque historicos , caeremosElue idoneos, atque probatos scriptores ita huius autor ito ex nouo ct veteri testamento potenda est.Porra rema plex sit autoritas , humana atque diuinar siste debemus, qaod humana plerunque vacillat,dis Hasemper firma manet . Humana igitur contravientre i

ter dum licet , diuina nunquam: illa saepe rationibus fulcitur, haec rationibus nullis indiget, sibi sufficiem. tissima . Ergo eum in humanis disciplinis aliquis tuendus est, is c Ni Aurelus Augussint,inverbis es sententia utar 2 duplici via ducit r, autoritate,

ratione. Et tempore quidem autoritas, natura ν ro ratio est. Itaque quamliis imperitis adhuc auto iatas videatur esse accommodatior c oportet mira, me Aristotelis ait , addiscentem credere P ratio tareen apertior est eruditis . Authoritas igitur imperitis ad huc, ianuam quodammodo aperit dotarinarum,di di

320쪽

DE LOCIS DIALEC T.

D mestigiis haerere facit omnia hi omissa luce coin

monstrat. Lo c v s quLJ Locus ab authoritate illis maxime nitia tur, qu et in finitione probabili explicantur: est enim probabile , ut Aristoteles primo capite primi libri Topicorum finit, quo d vel omnibus,vel pluribus, vel sapientibus, ct his

vel omnibus, vel pluribus, vel maxime notis videtur . V Grammatica minimum ratione plurimum usu,to- ea authoritate constat. Porro. J Humana authoritas est, ei ' ius prima origo a nobis est,ut syngraphum instrumentum: diuina quae vel Dei, vel nominis voce profertur. videndus est Cicero, initio partitionum oratoriarum,& Rodolphus agrieola vicesimotertio capitc primi libri, Altera vera Plus valet authoritas in sacros incta theologia , quam ratio, quia circa ardva, res,& a sensibus remotas versatur, in quiabus ratio humada nutat.

De locis a s milibiis ,&a partibus. Similia sunt, quibus eadem qualitas inesse pe4'Let r. de semissitudo definitur, reru differentium eadem qualitas. Atqui si ite , ut hic accipi videtur, sunt qui ita definiant Simile est, quod eandem cu alte-- rosue veritatis probabilitatem habet. A similibus ergo ueasmilcboc pacto, argumentum ducitur , Nisi dubitetur,an homini proprium sit bipedem esse , id ita probamus,Similiter inest equo quadrupede esse, i h mini bipedem r at non est equo quadrupedeU esse proprium, igitur nec homini ene bipede. Locus quide di ferentia maxim8 a similibus. LocuI vero maxima, De milibus is est iudicium. Sane hoc loco usus est diuus 'Paulus , Si Christus inquio mortus surrexit, cst nos

mortui resurgemus. Vnde errare conuincuntur, qui

hunc locu uno pede claudicare dicunt: quod utatu

fallat

SEARCH

MENU NAVIGATION