장음표시 사용
371쪽
seeundum idem militer, per idem tempus .Praeter haec autem ad utrunq; reliqua pertinent morim pari alogi siqui per hunc locum fieri cosueuerunt, hocpracipue peccant,s, ex quatuorposeremis aliquid omittitur. Vnde iv quatuor quoq; modi assignantur. vr mus,c- omittitur particula ad idem , vi decem sint
dupla ad quinque, ct non sunt dupla ad sex: eryo d rem dupla sunt, o dupla non sunt- Similiter se quu
Mσatem inter duos locarunt, idcirco pronuciet ipsum dextrum esse er no dextru.Secundus modus est, quando omittitur particula secundu idem , ut hoc est duplii secundum longitudinem , ct non est duplum secundum latitudinem: duplum igitur est, ct non duplum, aut siquis oculum nigrum esse dicat, et no nigrum: propter . ea quia id quod circa orbem ipsius Oculi is,qui medius pupillam tenet album sit, ipse vero orbis niger spectetur. Tertius,quando omittitur particula smiliter, ut cognosco Socratem, edi eundem no cognosco πenierite, igitur cognosco Socratem , ct eundem non cognosio. uuartus vero , quando omittitur particula per idem
tempus,νis quis Socratem proponat siedentein, ct nosedentem, ad diuersa tempora respiciendo.
Per ignorantiam. Hsc fallacia comittitur, esi aliqua var icula finitionis elechi oniittiturina et echus est coclusio opposta alicui propositionu cocessarii in syllogisno, u in modo,& figura coclusione coli igebant. syllogismus vero clechi est syllogismus,qui ex oppolito c6clusionis cu altera propositio, ne colligit oppostsi alterius,fcontraria vel contradictoria. qua quidem desinitione. J Locus est apud Ariflotelcm iij.cap. pruni libri Elenchorum, nunquam ab Aristotele data e ςxistimo finitionem tam tenebrosam cum tamen ipsa prva piat omnem finitione perspicua esse oportere, datur enim
372쪽
i discendi eausa nec ex tot partibus copactam. sed puta Aristotele tot particulis in hac finitione. usum , ad explodedasi oesoninasbphistarum cauillationes. M contradictio. Hoc est conclusio contradictoria alicui pretini sarum Vnius OSei licet sit biecti&predicati. & iecit udu nonacn & iecitndu rem ut homo, homo. non omnis sed rei. no satis, icis esse eande voce, sed oportet eando rem csse per voce significata. Et non inis. Oportet elenchu contradictione es c, non eiusde nominis synonimi, sed eiusdc secundu voce. Ex his quae data sunt. J Hoc est cocessa ab aduers irio .Pon connumerare. J Non accepto qsito ad sillogismum demolirationis- Ad idem.J Respectu eiusdem. Similiter. t dictio code moduaccipiatur. Per idem Vt dictio secundu diuorsum te pus no accipiat, c ter ratis dilucide a Cηsario explicatur. ubcοmractionem. JHoc addit authore Aristotele qui ait,dico asit opponi eius de de eode no aut aequivoce,& quicuque cetera contra sophisticas determinavimus importunivate
De loco a petitione principio. In principio petere, est id, quod ad demonRrati nem propositum est,ponere ct accipere , ut confessi m. In principio igitur petitur aliquid, cum eius adhuc d sederatur demonstratio, quod tamen νς confestimi accipitur. Vnde ct ab Aristotele definitμr secundo Tri
rum analyticorum volumine hoc modo, Petere in
quit id quod est in principio, est ostendere quicovam
per id, uodperseipsum manifestum non est, quod pro fecto est propositum non ostendere .accidit autem modis quatuor. Primo, quando asyllogista est incollectialis ratiocinatio fuerit. Secundo, quando id quodsi mntur, ignotius eo est , quod colligere volumus . Tertio, quando quod sumimus, sque ignotu est, atque id qhod conficere volumus. Quarto,ωχη posterius sumitur ad mirandum id, quod priuii caterum praeter hos
373쪽
DE ELENCHU SOPHIS T. sunt ali' quatuor modi , quos octauo libro Topic rum idem auctor recensent. Primus, cum quod pretia lariter demonstrandum est, νniuersaliter quisposti l uerit:νt si quis nolens probare,contrariorum eandem esse disciplinam,ponulauerit idcirco omnium oppositorum eandem esse disciplinam. Secun us,cum quod vestiersaliter est ad ostendendum propositum avicular iter ab aliquo petitur: veluti si de omnibus murariis
propositum ejis, de aliquibus solum quispiam postulet.
Tertius vero,cum quis diuidenspropositum petit: Ny cum oportet quempiam coniunctim ostendere ructrinam sani o aegri esse, istum utrunq; postulet sed sem,atque diuisimi verbi causa , Est ne medicin sani l rursus, in ne medicina aegri e atque idem dehine ita argumentetur, Medicina sani Hi, et medicina item aegri 6ι igitur medicina sani est, en item aegri , Quam tus demum, cum quis eorum qua ex Meessitate se inuicem sequuntur,alterum petit: vis cui propositum esto tendere,quod diameter es incommensurabilis lateri quadrati,ir assumat,quod diametro latus incommensι
In principis. J Haec raptio committitur,quando ntecedes non probat consequens quia id quod tanquam manifestum S perspicuum sumitur, sque ignotuin est, atq; id quod est probandunt,ut si quis ita colligat,sunt qui aduersa nobis vestigia figant,ergossent antipodes. Pramo Et omnis homo est animai,nullus homo cst equus, ergo nullus homo est animal. Secundo quando. ut Pythagoras docvit animas in diuersa migrare corpora, ergo eius assertores non erant. Terris quanλ. Jut anima equi non remanet separata a corp'ie,ergo nec anima bouis, Quario.J Ut homo est capax disciri plint, & ergo animal rationale est capax disciplinae. De
374쪽
T R A T A 1 V d. X. Io I De loco a consequcnti. A Consequenti locus dicitur, qu admodi est AriRotesta tradit,quotiespropter consequens redar' ' lgutio sit,ut si quis petat consequentia conuentiqxa in i icouertitur minim8. Exempli gratia, si quis, quia hoc . lex necessitates, illud est, idcirco putauerit, quia illud sit,ct alteru quoq; ex necessitate esse. Vnde deinceps,que propter vinionem ex sensu sunt, hoc modo
pleruq; sit. Hinc enumero id quod iei est,mel esse
susticantur, eo Mauus color ut fel, ita et mel quoq; consequitur.Quapropters quis ita argumentetur,hoc mel est,igitur lauum,rectὰ quidem sequituriat contra non rectrisi hoc modo,Hocmusi est,igitur mel e L Huius aut loci,a' duos,alij tresflatuut modos. his primus est,quoties quis, i ab antecedete ad conseques rediὰ sese habet consequentie ratio,ita 8 contrario 2 cosequente ad ipsum antecedens firmam similiter atq; constantem co1equentia Nim essὸ existimauerit .s vis animal est,homo est,igiturs homo non est,animal non est. Secundus,quoties facta consequentis,ab abolitione antecedentis credit aliquis ct consequens peraeque aboleri posse, νω homo est, animal est , igitur s homo non
est , animal non est. Tertius vero modus est, quoties excommuniter accidentibus per id , quod consequens
esse salet, volumus ostendere id quod praecedit: νt qui insanus est , in sotudinem fugit , Democritus au tem in solitudinem fugit , igitur Democritus insanus est. Dicitur autem per consequens, quoniara confe-quitur infanum esse , in solitudinem fugere , veru tamen non convcnitur . enim se quis fugit se
375쪽
DE LOCIS DIALE L. solitudinem,cousequens continuo est,νt insaniat. Inue nias sequidem qui res humanas dessiciens, tabilitatem ic quidem quaerat, ct ob hoc ad loca d tumultibus lia iberasecedat,qucmadmodu Democritumfecisse memo iris proditum es , proinde falso creditum est ab Athe niensibus,eum insisniuisse. Quemadmodu falso quoque creditum est olim ab infidelibus nostra religionis mona i
ctos despuisse, s rellisis omnibus qua pomiferant in
deserta loca secesserint νnde et Anactorita dictis u D Eremitae t de paulo primo Eremita Hilarione Hieronymus,de diuo Antonio Athanasius, et de alijs compluribus Seuerus Sulpitius in eo libro,que dς vita diui Martini,inscribit memoriae prodiderunt.
A consequenti.J Haec sallacia committitur, cum credimus conseQuens conuerti cu antecedenxe,quod tamen non coi
uertitur, ut si pluit,terra est madida, ergo si terra est madida, pluit. si iustitia est,uirtus est,ergo si est virtus,est iustitia. hic captio complectitur omnes vitiosas argument i ncs,quae eanones consequentiarum no obseruant. Visi mal es. J Hoc exemplum non conuenit huic primo modo, nam animal esse non tostri hominem e sse quare sic legendum puto,si animal non est,erso homo non est, igitur si homo non est , animal non est. fallacia est consequciatis, quia. antecedens infert antecedens. Secundus J Hic syllogismus est in primo modo syllogisinorum cqnditionalium, in quo a positione antecedentis ad positionem conlequetis est colligendum . Eι querna in0dum. J De hac re videndus estgilius Polydorus, de Inuentoribus rerum.i. p.vij.libriti
Dς loco ab eo quod est, nunc caussam ut catissam ponerς causan
Hic locus ab eo nomen habet, quod es non
376쪽
cum asumitur id quod non causa est,tanquamproptesti it Ἱdsiat rega ulla. in his)y logi mrs , quisunt ad impossibile,iu quibus scilicet M cessariu es interimere aliquid ex his, ussumpta sun Huius quidem exemplum est, quo .arii loteles ipsi
ytitur,vis grearatur, Sunt ne anima xita ide' ' si a respondente concedatur,ita deinde elenchus j j ii-eus fit, Omne quod est contrartu corruptioni, generatio est: atqui mors corruptio quadam est vitae contraria, anima ct vita sunt idem,νita igitur est teneratio, ct νHeregenerari. Hoc autem impose sile ostiquippe q*i vivit, iam non generatur, sed genitus est. Hic si is,qui proposuerat,num anima cor vita sunt ide, per interemptionem inferat ob consequetu scillaet falsitate,stitur idem nisnsunt an ma Nit.r, restondens hoc quoq; cocedat argumentationis vi impa sus,ne tuc quidem subterfugere poterit reda; earionis nota. Quippe qui quae antea concessa sunt,eade ipse postea negauerit:quod certa per imperitiam eius accidit, yio aduertetis capropositionem,quae inter ta est, caui fam non esse eur illatum it consequens falsum, ac perii hoc ne interimendam quidem false, quandoquidem
l posita, vibilo minus id quod impos. sibile est,eodem syllogismo collactu equitur. Quin hae
potius interimeda erat, Mors corruptio quaedam est: i que mimirumsul propositio est. Siquidem neq; morsu corruptio, neq; Nita generatio en: scit vi generationei NIta,lta corruptionem mors comitatur. Itaq; in syllo -
377쪽
Hic locus.J Hic elenchus componitur, quando put mus aliquid esse causam conclusionis, quod tamen non est causa,vi ebrietas est mala crgo vinu est malu. Q α interem pia est. J Hare scilicet anima & vita sitiat idem . nam ea sublata, nihilominus salsa sequitur conclusio. Siquirim.J Huius ratio est,quia penςratip est motus ad formam acqu iredam, corruptio vero formae est abiect: o. Mors autem & vita non sunt niotua, sed motu concomitatur, & pius terminis sunt.
De loco ab co quod est, plures intorogationes ut unam ficere.
Restat ultimis ex his , qui extra dissionem dicti sunt,locus,vome me fortitus, quod per eu plures ii terrogationes facta, una esse credantur. Quoties bis tur due pluresve interrogationes fiunt, ad quas restonso datur perinde atq; una fassast,captioper hunc locu fieri dicitur.Quod profecto tunc euenire solet, clim
ia σε estodelite' plures esse, idq; νςl per imperitia,
- ob diligen em ad respρndendu circunspestione. Porro interrogationes plures dicuntur, qu i plui de νno,aut unum de pluribus,aut plura de pluribanterrogatur, De quibus ct Aristρteles hoc modo. In haruautem aliquibus quidem,inquit,facile est videre, novita, sed plurei quoque danda sunt respρωρnes, Hutrum terra es maret an coelum In alluib. rero no
cum aliquispercusserit hunc, hune hominem, O nahomines permississe dicatur. Drsus i cum interrogamus,Sint nc hac bona an non demonstratis i m bonis quam malis,utrumuis responderit aliquis, redargutioncmhqudquaquam Fugiet,ob fas videlicet conces-
378쪽
sone.Quandos aure assumptis, hoc est, admissis qui-Busta redargutio non minus fiet, vis quis concedas similiter or unum cst plura diclivi exempli causis,al-'ha,vel nuda,vel caeca. ms caecum est i quod misum
non habet,natu tamen habere, O caeca erunt q visum nou habent,nata tamen habere. Igitur cu hoc quidem
Nisum habet,illud autem non babet: si tum interroget qui 'iam,sunt ne haec videnti an no videntiae virulibet respondens dederit,erunt proculdubio inbo vel videntia,vel non videntia. Quod quide viis falsum esse satim deprehenditur ex hypothemacta. Haec ita ex
Aristotele penὸ ad verbu,ut eaetera magna ex partes quae in hoc tractatu continentur,omissis multoru a bagibus in re non magni moment
REsTAT ultimus. J in hac impingimus captione, qualido duet plures nobis proponitur intcrrogationes, ad quas unam damus responsione. similis captio est apud Gellium, Iib.xvj. cap. ij.postulo ut hespondeas, deserisne sacere aduutcriu an non utcunque dialectica lege respondeas, hqrebis in captione siue aias siue negas.ta si te dica, adulteru quam si neges. Vt mrum. J exemplum in quo plura predicata interrogantur de uno sublego. In aliquibus vero.J Exemplum
in quo unum praedicatum de pluribus subiectis dicitur. Si Distinctione hic cauillus est submouEndus. haec sint bona,haee vexd mala. Ig-.J Exemplum suando plura prae dicata dicuntur de pluribus subiectis, adhibenda est etiani distinctio, haec esse videnda, illa vero non.
QiTmadmodiim ad ignorantiam Elenchi omnes praedicti loci reduc i possint,&γὀd dupliciter Elenchus
INQUIRENDvM deinceps, quo dropudiati loci
379쪽
ου , siue elenchi sophistici ad redargutionis inscitiam regocari possint, idq; e x Aristotelis praesertim inuituto,Vt qui de omnibus his ita inunciat: ut di inguendi sint,inquit, parentes syllogi mi omnes, atq; redargistiones aut ad ignorantiam elenchi reducendi,velabi's precipud, pii hanc omnium dictoram modori prImcipium facimit: quatenus elenchus ipse generatim accipiatur uenulq: omnes intra suae desinitionis ambitu positas particulas a lectatur. Dico alitem generatim, quando alioqui ex dictis modissiue locis unus, ipse habeatur, n e ad quatuor vltimas particolas fabae definitionis relatus. Itaq: sciendu,quod oes paralias mi, quicunque iuxta praescriptos modos sunt, peccant
xel quia illogi ni non sent,iametsi videntur Nel quia
eo tradictio in his non rectὰ est habeat, Nel quia no cadem ub3que tam rei, quὰm nominis ratio observetur, id quod nunc per se ulos locos discurendo breuiter Gedere ope pretiu fuerit. Ergo quicunq; sent ρ Diuocationem,per amphibologiam, est per figura distionis , omnes ad elenchu reducuntMr, eo p in his duplex tum nomen, trim oratio sumitur, ob rei videlicet δεχημficatae L erstate. Similiter aute ct qui per copositi nem, ct diuisonc,oe accentu fiunt, ob ipsius tum ora
cides fiunt,cst ite propter consequens, Oper id, quod est finiere quod in principio est,necn5 per id,qwest non carisam vi causa=n ponere propterea quod unusquisnhorti praevaricator sit praescriptae nuper fγl gisticae t
a propter id quod quoquomodo, mpli
c ter,ysion iam non de eodem Uyrmatio oe negatio es
380쪽
Uuare nec in his vlla en Nera contradictio. et credaτur. Postremo aut est qui fiunt propter id, quod est plu es interrogationes ut una facererquδd in his non enueleamus,nes discernimus propria ipsius propositionis rationem, quae qui de s Ni unu de νno dicatur . eadem en unius rei ct rei pliciter definitio, ut hominis, cor unius hominis. Clim ergo,quae in Fllogismo fumitur,apparet esse propositio,or no eLt, quatenus iuea non Nnu de uno prascatur, manifestu quod est hic ad inscitiam redargutionis reuocandus eR.Est enim redargutio 1 Fllogisnusquidem , nempe contradictionis. Ex quo iam palam factum G,omnes locos siue modos ad ignorantiam elenchi reuocariposse,bos quidemquiis dictione sunt,quoniam in his apparens eu contradiactiorisios autem, qui extra dictionem, maiori ex parte propter fγilogi i rationem definitionemque. :
IN Q VIR E N D v M.J Quoniam fallacia elenchi latissime patet,docet quoquontodo caeterae fallacie ad ea reduci. possim t. matenus elenchus.JCaesarius innuit elenchu duobus modis accipi. primo generatim, ut est quoddam uniuersale omnium fallaciarum, & omnes fallacias silo ambitu cople- .etitur,&sic omnes redargutiones ad elenchum reducuturi secundo naodo elenchus accipit particulariter pro quatuor vltimis particulis finitionis,& hoc sensu,elenchus est ex numero fallaciarum. Tyra uaricato sit.JHoc est tras redit pro 'seriptas leges Vt unum de uno.J Vna propositio est in qua Vnuna,hoc est univocum de univoco dicatur, ut iustitia est Virtus. videndus est Aristoteles septimo capite primi libri de Interpletatione: