장음표시 사용
221쪽
que creatu ras conservat Deus s
ro: EXERCITAT io XXIV. Oilensi sic est Conservationis a nobis descriptae veritas non tantum , sed & necessitas. Quae quia se cxtendit ad omnia quae
in esse successivo perseverant, non erit opus ambulare per sit gulas rerum coni vatarum classes. Quaecunque durant alia a Deo . cidem dependenti contingenti ac successivae durationi subjiciuntur m aequo omnia, atque ideo pari virtute Dei, ut Creatoris , sic Conservatoris , ad existentiam sui indigent. Magna illa suerint num parva , visi a num pretiosa, nil attinet; cum nulla excellentia tam magna existat quae hanc dependentiam transcendat , nulla vilitas tam parva quae insta eandem subsidat. Quin tantum abest , ut res nobis minimi momenti visae ab hac Conservatione excipi dc ant, ob abjectam sui conditionem ,
ut, si quod majus aut minus hic locum habere posset uti non potest in cis , quae quantum habent intitatis tantundem habentd pendentiae quo quid existit imperfectius, eo minus id sibi
sufficere primaeque cause sustentatione carere posse, cogitandum foret. Porro , cum cum in modum nulla creatura ab aliarii
deat aut pcndere queat, quo ipsae omnes pendent a Deo, facta patet hunc actum conservandi solius Dei esse privilegium. N que de eodem dubitare sinunt quae de Conscrvationis cum Cre tione identitate jam dis utavimus : ex qua fluit, vel Constr-Vare non posse creaturam ; ves, si conservare possit, etiam creare posse. Atqui creare non post e , suo loco satis ecticaciter evicimus. Etiam quidem nonnunquam creatura alteram com servare dicitur, vel quatenus eam non-destruit, vel inquantiunparticulae quaepiam unius in locum particularum dissipatarum auterius substituuntur quod scri quotidie , observamus in corporum illorum continuatione quae alimento indigino sed quam Daec nulla sit ejusdem ordinis cum illa de qua hic agimus Dei Conservatione, nemo vel leviter ad ania tradita attendens ignorare potest. Unde intelligitur, omnem Conservationem , si spectes modum operationis divinae , immediatam semper esse: etiamsi ratione causarum secundarum , quarum usum qualemcunque , eo quo jam dictum in modo , admittit aliquando, aliquando omnino praeterit Dcus, in Mediatam & Immediatam dispesci soleat. a Istud denique prohὰ tenendum est, Conscrvationem, non minus
222쪽
D5 Dro pstovir,rNTE PER CON smVAGONEM. 26; minus quam Creationem , omnemque aliam actionem Dei ad ebis,seriai extra , liberrimam esse ac pure arbitrariam ; quando persectis Numen e sima independentis 'causae natura postulat, ut non diutius com amihi'Iervare teneatur , quam quo usque lubuerit. Neque mirum; cum ad Entis primi petiectionem nequaquam pertineat conti- 'nuata suarum creaturarum existentia. Quamobrem qua ficilii te omnia creavit olim Dcus, quaque etiamnum ea conservat,
eadem, si velit, quicquid praeter se existit abolere potest. N que , si conservare aliquid desineret Numen, quicquam idcircis decederet illius vel conssantiae ves immutabilitati ; quandoquidem illis non magis adveriatur rei exHentiri abolitio, quam n vi rei nondum cxistentis productio: quae quo pacto cum inam tabilitate consistit , quando egimus de Creatione, vidimus. Mira hinc semper mihi visa suit illa Cartesii collectio , qua ex Divina immutabilitate eandem motus quantitatem in hoc universo conservari debere concludit. Gravius tamen est, quod contendunt hodie multi ex ista cavea Philosophi , Deum nec univcrium hoc totum, nec partem aliquam illius, anni hilare posse. Et cur n queat ' Ne spatiis imaginariis serte sat locus; ac pulcherrima ista mundi, tanquam nullos extensionis snes habentis, idea periclit tur. Sed jubet brevitas mittere dogma , quod penitus abnegat liberrimum Dei Conservatoris in rem a se conservatam dominium.
Caeterum cum Annihilationis mcntionem soci, mininae per eam Vis I. actum aliquem positivum intolectum volui ; qualem quidam eam habent : sed perperam. Revera enim in ejusmodi conceptu tacite supponitur, ac si in creatura aliquid iis, quod a mero Com flavi. amisistionis insum non pendeat. Si enim pendint, utique tantum non-conser- cessante influxu isto, cessabit existete ejus essectum, ia est, viae, vationem.
tura hactenus conservata. Quare superfluus plane est positivus anni hilandi aetiis. Imo & absurdus. Quo pacto enim quo nihil plane ponitur, actus positivus dici potest ' Tt quis nisi conceptu monstrisco cogita, persectissimum agens omnipotenti suo influxu producere plant nihil Rectius itaque sentiunt, qui opinantur , ad Anni hi lationem nil prorsus pcrti re praeter
purum causae primae non nfluxum. Scilicet, uti ante mundum conditum praeter Deum nihil erat, tantum quia Delis ex-- Ce 1 tra
223쪽
2- LxERCITATIO XXV. tra se nihil operabatur ; ita quoque nunc , si duntaxat Deus extra se operari desineret , nihil eorum quae ante existiant extisteret , reairentque in nihilum , quae sueraut quondam nihil. Ut Annihilatio sit re vera nominio , & quaedam quasi non- Conservatio. Prorsus se res habet quemadmodum in aeris nostri, quae nocte accidit, obtenebratione. Nullam ea arguit luminis diurni, quod antὶ extitit, per positivam actionem solis aboliti nem ι sed sussicit hujus in nostrum hae spherium merus no influxus, no illuminantio.
' L i iter Procidentiae actus, Gubernatio. meditationis di cisiimae acpericulosae. Il. Error asserentium, solum Teum omnia. creaturas nihil operari. III. ADter raror issi oppositus , nultam Dei in operantes creaturas infiuxum agnoscens. IV. Vera Dei σι- cientia in causarum secundarum actiones asserta:
V. Atque a di cultatibus quibusdam praecipuis vindicata. VI. et triusve causae, primae S sicundae, eadem esse docetur iis effectu quopiam producendo
224쪽
actio. VII. Subiorum' in hac sententia occurrentiam brevis solutio. VIII. Tres hujus Providemiae quasi actus . Praecursus . Concursus, o Gubernatio prim dicia. IX. Virium ad operandum largitio ad hos Providentiae antas neque sufficit, neque pertinet. X. Praecur seu quid , S quo inque actione creaturae prior 3 XI. Praecursus Divini actionem creatam praedeterminantis necessias demonstrata. XII. In xus Dei generalis S determinabitis aliorum quam sit non uno modo in Deum contumeliosus yXIII. Praemotionis Dei emearis cum libertate creaturae coviciliandae di cultas undo potismum oriunda χXIV. Duplex in hanc rem praenotanda magPri momenti observatio. XV. Creatae causae libertas , uti non independens , ita nec prorsus indifferens . statui pote i. XVI. cisterius causae veram likertatem cum determinatione alterius consipere . S ex natura rei, S ex adversa pothesi ipsa, docetur.
XVII. Praedeterminans Providentia neque Deum peccati auctorem statuit, neque peccantem creaturam excusat. XVIII. Eadem neque Deum injustitiae arguit, neque causarum secundarum potentiae acti praejudicat. XIX. Concursus Dei agnoscendus tanquam causae totalis , immediatae, Sprincipalis. XX. Concursu mei cominuato indiget creatura quamdiu in operando perseverat. XXI. Gubem nantis Providentiae Divinae necessitas paucis δε- monstrata. XXII. Ea ad quasvis creaturarum actiones extendenda; etiam minimas, contingentes, liberas , malas. XXIII. Gubernatio Dei tota
fancti a , independens , irre ibilis , sapientis
sima, constanti a. XXlV. Procidentiae Di-nae in Ordinariam S Extraordinariam ; item . in
225쪽
Realem V crustatem . di i D. XXV. realis Providentiae consideratio unicum genuinae Philo- ophiae Unoratis Fundamentum. XXVI. Trictatus de Deo . o 'ne Providentia , Epilogus.
.ictus, Gubernario x meditationu
D alterum Divinae Providentiae actum transeo, sive ad curam Dei circa rerum creatarum activitatem , GUBERNATIONEM puta ; siimia voce generaliori signiscatu : nam & alias specialius aliquam quali hujus Providentiae Partcm notare solet. Quae eadem ambiguitas in vocabulo Concursu observanda : uti ex infra dicendis intelligetur. Attentione vero attentissima ac multo majori hic opus erit , quam in ullo capite de Deo hactenus tractato ; tam ardua & periculi plena est haec meditario. Nimirum , vix imo vix concipiendae alicui activitati par est nostra cogitatio , quam non exigat ad actionum quas in nobismet ipsis deprehcndimus mensuram. Atqui illae s se hic nobis offerunt viae , quae quantum coelum tellure nostra est altius . tantum existunt viis nostris sublimiores. Quamobrem quisquis cura minus circumspecta ac pede parum stabili incomprehcnsibilis mysterii altitudinem constendere nititur, etiam ex levissimo lapsu praeceps devolvitur in errores prostandissimos; quorum quidem initia prima specie apparent tenuia , incrementa vero existunt tanta , ut nullo unquam dogmate purioris rei Theologicae facies conspurcata fuerit foedius , quam perperam intellecta hac Providentiae divin. e parte. Est haec re vera haer sum quarumcumque corculum: quandoquidem una tame omnium summa cristit , in impiis comiptae rationis clementis hanc saniorem impugnare docti inam ; qua vitiata facilis via est, ad pro- sanandum univcrsum divinarum persectionum sacrarium , cumque obtrudendum Deum, qui re ipsa iners atque impotens pro
sus sit idiaum. Ex adverso , nulla aequξ pia est de Numine persuasio , quam quod eius Am provido consilio & Moci insnu regatur omnis qua lase patet universi machina. Hic.nu-
deus & medulla est puriorum de Deo cogitationum; absque qUO
226쪽
DA Dio Pstox intini PrR GUIPRNATIONEM. 2 7 nunquam erit, ut quis rith agnostat & Vt retur adorandam supremi Regis majestatem. Eius gratia freti tantarum rerum meditationem aggredimur di sed mouestam ; quando hic tutius
est humi serpere , quam in sublimi pati vertiginem.
Intestigimus per hunc Providistiae actum , omnem illum II. causae primae influxum , quem prebet ad quascunque quarum f Rr s: cunque suarum creaturarum , sis causarum secundarum, a Nin Tristita
nes. Duplex in hoc nNotio sese offert causa, utraque Vere op omnia, erra.
ratio : interim altera alteri sic subordinata , ut quicquid init iuras nihil insertor , id agat acta a superiore ; indeque idem csseetiis au- ver i. plici causae sese debeat , Deo scilicet & creatum. Notandum itaqud hic occurrit duplex principium eripγε λκον , sive operativum ; una tamen ὀνέρπεια , sive operatio , a gemino illo principio fluens; atque unum denique eνέργημα , sive opus prodi
etiam. De hoc quidem dubitari nequit. De isto cons abit facii, quando illud planum secimus. Ut ergo a primo faciamus initium , asserimus, effecta quaevis, quae a causis suis naturali r tione procedunt, & Deo tribuenda esse, & creaturae ; utrique tanquam causae proximae & totas in suo genere. Adversatur nostrae huic thesi duplex error , in extrema E diametro opposita cedens. Alter creaturas nihil agere , sed solum Deum : alter Deum nihil agere, sed solas creaturas, contendit : quorum ille etsi sit stultissimus , hic prosanus quoque , neuter tamen suis destituitur propugnatoribus. Priorem otinionem rejectam suscitarunt quiJam Scholastici, docentes, nihil adtivitatis creaturis competere , sed duntaxat Deum agere ad earum p sentiam. Admodum vicina huic sententiae existit illa hodierna Cartesiana Philosophatio , quae &xoepta mente humana) praeter materiam ac varios ejus modos increaturis admittit nihil. Quum enim illa iduo sint mere passiva , sequitur exinc , res omnes creatas omni prorsus aetivitatis principio destitui, nec quicquam extra se produccre posse. Imo , ne mens humana quidem hic excipi potest, quandoquidem cum contendunt meram esse cogitationem ; quae Iam nullum ectetam extra se ponere apta sit, clarum est. Si leo stria sanaticorum, non se, sta solum Deum in se, a re, quod agere dicuntur , contendentium. Et hos quidem enicacissiis darguere poterat vel propria suorum facinorum conscientia ;
227쪽
quorum cultam sancti Imo Deo ceu cauta, transscribere, a horrentius cis ab omni pietatis sensu , quam ut a nobis consulari debeat. Istos vero rescitit evidenter constans Universi harmonia, conservata per alumentum mutuum quod sibi praestant ejusdem paries; quippe quae sibi invicem id praestare nequeunt absque est rius in alteram influxum & causalitatem. Adde Dei variam in
creaturis ad naturarum varietatem accommodatam operationem:
frustra profecto huic accommodatam , nisi sic possulante variaturum creatarum activitate ; quandoquidem divina virtus , si per se solam cogitetur, in quovis subjecto quidvis operatur cademo randi facilitate. Verum , quoniam de Dei potius quam cre turarum activitate agendum nobis est in praesens , desino pluribus confirmare, quod ne nimium abeamus ab eo quod prae in nibus est argumento sypotheseos instar hoc loco rectius 1 nobis assumitur. De altero itaque errore videndum erit diligentius; illo scilicet, qui citra ullum verum Dei influxum causas secundas operari contendit. Agmen hic ducunt, post Atheos, Epicurei, qui nihil hujus Providentiae Diis suis saciunt reliquum, verentes cossem ex suis intermundiis ab otio voluptuoso vocare ad negotium. Exe
ita , ex eorum mente , Lucretius: Natura videtur,
Libera continuo dominis privata superbis, s sua per se sponte omnia Dis agere expers. Quibuscum in partem societatis veniunt Peripatetici, .illi qui mundum sublunarem divinae curae subducunt. Ruunt quidem haec omnia per ea quae jam ante de Creatione & Conservati ne nobis disputata sunt, ut solo conitemptu vindicanda videri posset sacrilcga impietas ; nisi inter ipsos Christianos jam olim Durando, nuperius quoque Taurcho, cum suis, libuisset eamdem recoquere, negando cum actionibus causarum secundarum concurrere inum. Atque utinam n ent isti soli l Etiam ho-d J uitae & Sociniani, cum socienis suiso etiamsi , ad declinandam negatae divinae Providentiae invidiam, vasto consilio verbis sere utantur modestioribus, quando tamen ad rem ipsam vinium in , cumprimis autem ad concursum Dei in liberas rationalium creaturarum actiones , sc consulunt libero suo at , bitrio
228쪽
Da Dio moviDrNTE.PER GuBLRNATroNEM. - 2o hitrio per effracis divini influxus divortium ,'ut supremo coelorum terrarumque Regi tribuant re vera pro sceptro arundinem. Istud ergo nobis hoc loco ponendum cst sundamentum, cui si muni superstruatur aedificium , ac tale quod sustinere queat S phillarum quorumcunque insultus. Summa rei est, nullam a. creatura qualicunque suere actionem, qua talem, quae non paria ter proficiscatur ab essicientia Dei, tanquam causae ejusdem verae ac realis. Hanc assinioncm si demonstiatam dederimus, faciliori negotio superabimus quicquid circa Providentiae hujus modum ab adversariis movetur dicticultatis. Ergo hoc agamus i dc pa
. cis quid . : quandoquidem res omnis conficitur, attendendo duntaxat notioncm tum Creaturae tum Creatoris. Faciam dicam cum Seneca) rem non discitem, causiam Deorum Dei agam.
Multa demonstratione jam saepius evicimus , indubitatum esse axioma , tantum esse in creaturis relatis ad suum Deum dependentiae . quantum est in eis entitatis. Nunc itaque scire lubet, num quid entitatis quaecunque creaturae actio includat ' Si includat ut includit; nisi sorsan actio creaturae nihil sit) tantundem action iergo includit dopendentiae. mpendentiae stilica talis, qualis est Uerta. cujusvisentitatis; id est, istius, qui Dei tanquam suae causae ii fluxui vero ac positivo se totam debet. Quamobrem , vel nihil
pland est creaturarum actio, vel si quid positivi sit, id totum a Deo habet tanquam a principio sui. It tum : planum jamamd fecimus , a Deo tanquam a causa sui pendere cre turam quamvis , quousque ab eo pendere potest. At si s lius essentiae non item operationis suae respectu , a positivo Dei influxu penderet creatura , minus certe a Deo penderet , quam ab ipso pendere posset. Nisi quis conten re cupiat , actiones creaturarum ipsa sua natura ab alio pe dcre non posse; id est, divinas esse & infinith persectas. Quin, cum modus operandi eum qui essendi est sequatur , creatura autem quolibet existentiae momento vi essicacis Dei influxus ,sve Conservationis , subsistat, rugari nequit, eandem in Op rationibus suis pari Dei influxu, sive Concursu, indigere. Et quis concipiat rem , cujus tota substantia Dei est; cujusque t men accidentia , actiones puta eodem cum sua substantia m do ad Deum nil pertineant' Subicctum ergo dependens crit ,
229쪽
disti eutiati bus quibusdam praecia pura vindis
α' Ex nae ITATIO XXV. adiunctum in dependensi Creaturae secundaria & subordinata
erunt entia. priim interim nec ulli causae obnoxia agentia ' Via demus claa, quam nemo assii mare possit , Deum minus insita
re in actiones causarum secundarum per Concursum, quam m-siuit in essentiam earundem per positivam Creationis de Conservationis ossicientiam, quicunque non monstrosa contradita
ne, eandem rem simul agnoscere velit dependentem, id est creaturam, in essendo , de independentem, id est Deum , in opserando. Sussicient ista : quapropter alia addere desino. Tam tum notari velim . hisce rationibus non solum nos ostendisse ejus Providentiae de qua agimus veritatem , sed de universalem ejusdem necessitatem ; atque adeo simul confecisse , extendere
se eam ad quasvis quarumcunque creaturarum actiones. Qua doquidem enim eas cruimus ex ipsa natura creaturae qua talis consideratae . nequeunt , citra hujus abnegntionem , illi magis subduci sablunares actiones , quam coelisses; liberae, quam necessaris ; mahae , quam bonae 7 minimae , quam momae. Quatenus enim omnes in eadem creatae entitatis categoria incli
tantur , etiam pariter eidem subsent dependentiae. Quaeque interim seo modo atque ordine di de quo constabit ex sequent
bus plenius. Dissicultates quae nostrae sententiae obstare videntur, nunc prius amovendae suist. Nil moror Epicureorum fatuitatem , metuentem , ne nimiis rerum molestiis implicetur Numen , si cunctis nostris actionibus praes . Toto creto ea aberrat ab omni conceptu saniori cla Deo ; quem qui cum molesto conatu ac sati troiae eoncipit actuosum , ne Deum quidem concipit
AE δ stivolum est, quod urgent de bonis quae malis, dem lis quae bonis in hae vita Dequenter eveniunt : quodque miniami Qturum autumant, si cura iusti ac benigni Dei circa sitas las rerum actiones versaretur. Sed solvit jam dudum egregio hunc nodum Seneca, in suis de Providentia dissertationibus. Itaque , quid alii huc adserant, videamus potius. Urgent primis, siasminuum Ile talem Dei in nostras altiones influxuindisi enim certum sit, creaturas tanquam causus principales naturalis que inditi ac sufficiente virtute praeditas esse ad operandum, sequi omnino putant, eas causae superiora auxilio non indigere. . Sed
230쪽
Dg mo a RomnNTE rest Gult MUNEM. LII Sed colinquentia inconsequens est. Etenim, sit causi iecunda suffciens ad operandum, etiam tanquam causi principalis ; non hoc ipso sussciens est ad operandum tanquam causa prinia. Aliud enim est , sussiciens esse ad operandum in suo genere a aliud,
prorsus independens esse, nulloque primi emis auxilio indigere. Scientia causae creatae secludit omnem causalitatem quae se ejusdem secum generis ac naturae; non subordinationem ad eta cientiam illam , a qua quemadmodum pendet ipsa causae creatae virtus , ha non minus actio ab ea procedens, cum dependentiali causaprima utrique illi aeqvd sit essentialis. Itaque, si sub di-
nata non pugnare cogitaverimus, iacith intestigemus , depcndentiam a causa prima nil praejudicare sussicientiae ad operandum quae
competit creaturae in genere causae secundae. Si instes, causae cre
tae suarum astionum persectiones in se ipsis continent, facila ergo' ex se&per se eas producere poterunt, citra alterius auxilium ti egero , speciem habituram fore hanc obiectionem, s creaturae actionum suarum persectiones in se continerent a se &ex se. AN qui id es salsissimum. Quamobrem , quemadmodum Creaturae actionum suarum persectiones in sese non continent ex sese, sed dependenter a causa prima, quae eas in illis posuit; ita quoque esdem ex sese elicere non poterunt, nisi dependenter ab influxu ejus. dem cauis, qui eas sicin ipso ficto illas exserere. Ut verbo dicam, tribue creaturae virtutem operandi quantumvis iussicientem, nil repugno; duntaxat si, quantam in ea ponis sumentiam ad age dum, tantam agnostas in agendo dependentiam. Manet itaque firmum , nullam actionem rct in solidum cau- VI. sae creatae tribui posse , ut non ea pariter a nostit causam M Utriusque Deum. Verum , num utrumque hoc principium influat in cau -- undem essectum eadem numero actione; an potius distincta in hoc negotio statuenda sit actio Dei, dc alia ab ea quae creat a virae est ' quaeritur. Mereturque hoc dubium eo diligentiushoc e iu 2σι. loco expendi, quia eodem utitur Durandus , ad evertendum Oviam
quem jam adstrintimus Dei influxum. Si Druso inquit, age- pr. noret immediatὸ ad productionem effectuum causae secundae , aut
ageret eadem actione , qua creatura; aut alia. Non eadem
quia impossibile est , eandem numero actionem esse a duobus vel pluribus agentibus ita , ut quolibet sit immediate 5 perse- Dd 1 cte.