장음표시 사용
291쪽
tium crit. DissERTATIOOHHUI, ait, in hoc argumento no rim conabor hic exponere. Primo memini Cardinalem CusNum , Dotioresque abra plurimos supposuisse mandum infinitum, neque tamen propterea ab ecclesia unquamuisse comp os: contra videtur ad Dei cutitim pertinere ut ejus opera amp*sma censeantur; mea is , quam illorum sentenim , commodius ad tripotes, quia non dico mundum ese infinitum , sed tantum indesinitum. Quae quidem duo interse Qua parum dioerant: ad hoc enim init quis aecu in initum quid esse, ratione aliqua nuti debet,
qua probet rem uase habere, quod de Deo taurum probari potest ; sed ad hoc ut dicam esse quid indesinitum, saris est A nul ι sit ratio , qma probari possis id esse finitum. Mihi aurem videtur probari non pose ,
imo neque concipi, ullos esse sines materiae ex qua constat universus orbis. Cum enim MIenae hujus naturam perscrutor, invenio, positam esse totam in eo , quod extensiasit secundum longitudinem, Luitudinem, . ct profunditatem; ita ut quicquidpraeditum est tribus hisee dimensionibus, sit materiae hujus pars. Neque vero potest pinium ullum dari omnino vacuum, hoc est , quod nullam contineat in vera. , quia tale' spatium concipere nequimus, quin tres ham in illo dimensiones, oen inde materiam concipiamus. Mundum autem finitum supponendo, concipiuntur ultra ejus sines spatia quaedam tribus hisce dimensionibus praedita, cr proinde non pure imaginaria, quae Philosephi vocant, sed
continentiam se materiam', quae cum alibi esse nequeat, quam in mum do, liquet mundum extra es is praescriptos extendi. Cum ergo rationem instam noverim, qua probem , imo neque concipere queam, mund fines ullos Oe, illum indefinitum voco; sed ne are tamen nequeo, illius forsin fines aliquos esse Deo notos , bcet illis comprehendem dis impar sim: quame non dico absolute esse infinitum. Qu ae deCusi. no Cardinale, deque Ecclesia Romana sentcntiam de infinito mundo non corripiente, hic narrat Cartesius, unde habuerit, facile erit colligere inspicienti Lib. o. Epist. cv. ubi sic suo Mersen-no: Quaeso rescribe mihi, an de extensione munia quicqua uerit in fide definitum, utrum nempesi nitus, an vero po ius infinitus; a que, utrum spatia illa, quae vocant imaginaria, sint corpora creata γvera: nam, licet non erar animus hoc quaesionem movere, tamen
puto invito mihi tractandam fore. XXVI. Caeterum, etiam cum H. Moro prolixa fuit Cartesio de Infini- Alia ηὐ- ia Mundi extensione concertatio. Summa huc redit. Objecerat
292쪽
Morus : Indefinitam tuam mundi extensionem non intelligo. Extem dem rem fio enim illa inde ita , vel simpliciter infinita est , vel tantum quoia idsicto loca nos. Si intelligis extensionem infinita impluiter, cur mentem tuam p pM ob nis vocabulis nimium puppressis ac modestis ' Si tantum quotannis iram, re vera erit simia extensio; neque enim mens nostra aut rerum ast veritatis mensura est. Ac proinde materia tuorum vorticum
a centrissuis recedet, Ge. RespondetCartesus, Epist. Lxv II. . Lib. I. Neque vero asserit.uae modestiae est , sed cautelae , meo judicis, necessiriae, quod quaeaam dicam se inde ita potius quam infinita; δε- lus enim Deus est quempositive intelligo es e infinitum : de reliquis i ut de mundi extensione, de numero partium in quas materia est divisibilis , Gr ilibus an sint pliciter infinita,necne,meprofiteor nefre cis t.rutum me in illis nullum em agnossere. atque idcirco respectu mei dico esse indefinita. Quumque instaret Morus : Haud tamen latere te potest, quin bcuerinfinita , vel re verasinita; quamvis utrum Borumsint, tam facile ruere nonposiA. Ouod aurem vortices tus non distumantur e falsant, non obscurum videtur indicium, Mundum re vera esse infinitum. Etc. Ista, inquam, quum iterato urgeret Morus, clarius se explicat Cartesius, & confidentius loquiatur, Epist. I x IX. his verbis: Repugnat conceptui meo, sise . quod idem est, puto implicare contradititionem, ut mundus sit finitus vel terminatus, quia non possum non concipere spatium ultra quosibet praesuppositos mundi fines; tale autem spatium apud me est verum corpus :nec moror quod ab aliis imaginarium vocetur , st ideo munias finitus existimetur; novi enim ex quibuspraejudiciis errori prosed tussit. Quibus convenienter ita , Princip. Part. III. f. I. 2. De mundi aspectabilis constructione ut recte philosophemur , duosium imprimis o servanda. Unum, ut attendentes au infinitam Dra potentiam 2 b nitarem, ne vereamur nimis ampla , ct pulchra, ct assoluta ejus opera imaginari: sed e contrario caveamus, nos quos forte limites, nobis non certo cognitos, in sis supponamus, non satis magnifice iaciei oris potentiassentire vi amur. Alterum, ut etiam caveamus.
ne nimissuperbe de nobisipsissentiamus. Ouod feret non modo, si quos
limites, nobis nulla cognitos ratione, nec divina revelarione , mundo
vellemus a fingere, tanqua vis nostrae cogitationis, ultra id quod a Deo reveras. tum est, ferri posset; sed, dic. Adde quae extant
Ibid. Pan. II. f. 2I. 22. Cognscimus aeterea hunc mundum,
293쪽
hense. sive μυ- ω corporeae universitatem, nullas extensioni liae fines habe re. Ubicunque enim fines illos esse singamus, semper ultra ipsos aliqua spatia indefinite extensa, non modo imaginamur, sed etiam vere ι--ginabilia , hoc est, realia, esse percipimus; ac proinde etiam sub mtiam corpoream indesinite extensam in iis contineri. Hincque etiam colligi facile potest non plures mundos, sed unum tantum, e seposse: quia perspicueintelligimus, illam materiam , cujus natura meo solo consillis quodsi substantia extensa, omnia omni spatia imaginabilia , in quibus alti isti mundi esse deberent, jam occupare. Nec denique praeteriri debet insignite huc pertinens locus, ex Lib. I. Epist. xxxv. Si insuper artenaamus ad infiniturin potentia ejus Deo perquam tam multa creavit, quorum pars sumus minima deniaque hinc tenuitatem nostram, inti rerum omnium creararum magnitudinem perpendendo, st qua ratione illae a Deo pendeant , illasque modo potentiae ejus congruo aestimando, non vero pyxide veluti quadam concludendo quod ii faciunt qui volunt mundum esse finitum ) harum omni
Atque ista, si non omnia, pleraque saltem sunt & praecipua . quae de mundo, ejusve materia sive extensione, Finita, & Infinita , extant inscriptis Cartesii. Juvat quae istic sparsa iacent in ordinem cogere, Ac ad quaedam capita revocare universam rei summami neque erit opinor , cui amplius de mente Viri superesse queat dubium. r. Animum non fuisse , ait, hanc quaestionein movere; sed invitosibi tractandam fore. Gravem pro ad causam fuisse oportet, ob quam invitus trahatur ad tractandam rem , ad' quam expediendam sponte potius advolare debuisset: cum citra infinitam extensonem vorticosam mundi structuram non consistere, jam observaverimus. II. Anxie percunctatur, numquid de mundi extensione, finita an infinita , in fide fuerit desinitum 'Innuens sic satis, in quam sententiam animus inclinaret ; definito enim mundo opinionem , ut pervulgatam & ubiqud receptam, ita fide nunquam fuisse damnatam, qui nesciat nemo est. Di. De indefinito interim mundo , an quid ab Ecclesa sit definitum, nihil istic inquirit. Deinceps ergo demum incidit de indesnito cogitatio ; insua scilicet, quam illorum qui mundum esse infinitum dicunt, sententia commodius a isti possiet. IV. Caeterum asserit,fbi videri, probari non posse , imo neque concipi , ullos esse fines
294쪽
DE LYTEN sio NE INUNITA 27 materiae, ex qua constat universus orbis ; nec rarionem ullam πο-visse, qua probet, imo vel concipere queat, muni fines ullos esse. v. Excusat opinioncm supponentem mundum ιnfinitum, quod non meminerit, propterea Cardinalem Cusinum, Doctoresque alios, ab Ecclesia unquam suisse correptos. VI. Quin contra commendat hanc sententiam : quod vidcatur H Dei cultum pertinere, ut ejus opera amplissima censeantur. viti Tam ampla videlicet. ut rerum creatarum magnitudinem potentiae divinae an initu i congrue aestimemus. v m. Quod non faciant, qui volunt mundum esse sinitum ; quippe qui pyxide veluti quadam eum conclauunt. IX. Quique adeo non magnifice si sis Creatoras potentia sentire videntur; quando im res quos, non certo cognitos, in mi operibussu Aponunt. X. Qias insuperbe nimis dese ipsissentiant; dum tim res , nulla cognitos rarione vel revelarione, mundo volunt affingere. XI. Cum vis nosti ae cogitationis ultra id quod a Deo re vera factum est, ferri nequeat. xii. Ut morandum hic non sit panum imagia rium ; quia quod spatium ultra quositat praesuppolitos mundi fines concipimus, verum corpus est; quoniam in eo substantia co poma indefinite extensa continetur. M. Utque erear sit, ex praejuinctu profectus, id imaginarium vocare, & ideo mundum mnuum inistimare. . XIV. Quoniam dari προis aut conripi tium ullum Omnino vacuum, hoc est , quod nullam contineat materiam. xv. Ut hinc facilὸ colligi possit, non pium mundos, sed unum tantum, meposse. xvI. Quia nempe peraptae inreluxinus. mineri hujus universi omnia omnino Patra imagianabilia , id quibus abi munus esse deberent, Iam occupare. XVI I. Ut tandem cognosiamus, hunc mundum, live substantiae corporeae univcrstarem , nullos extensionis suae fines hisere. XVIII. Repugnetque conceptui, sive, quod idem est, huc cercontradictionem, ut mundus sit sinitus vel terminatus.
Talia cui exciderunt, non semel, non aliud agenti , is quo XXVIII. pacto mundum non re vera habuerit extensone infinitum t ego quidem non video. Caeteris quidem admiscet, sateor, mestiora mi amisia quaedam, V. c. cum sensire profitetur, sin mundi extensio sit - asseri, empliciter inita, necne; sore totum, se in illa nullum sinem et cere; Zimr ομ--g res non posse, illiu orsan fines alims es Deo notos; orc. V xum ista smiliaque merito reserenda esse ad vocabula nimium sup 'VP
295쪽
pressa st modesta , quibus mentem suam obscurare nititur , sicilὰ
credat cum Moro, quisquis eorum quae hic cxhibuimus continuum filum atque universae cogitationis Cartesianae non interr ptam seriem , quam dedimus , vel leviter attenderit. Saltem quicunque etiam caeteris quaeratur color, in quemcunque verba deflectantur sensum, tres postremi 1 nobis notati articuli tantae sunt in hoc negotio evidenti ae , ut quavis exceptione existant majores. Certe qui asserit, alios mundos esse nonposse, eo quod intelligat perspicue, materiam hujus nostri omnia spatia, in quibus ala esse deberent , jam occupare , qua obsecro ratione illi dubium esse potest, num
ipso facto infinitum sit nostrum universum ' Hoc enim qui sensire protetur, quo iundamento ponit se perspicue intelligere, omnia spatia in quibus alii mundi esse deberent , an occupari ab hoc nostro. Si enim simissiones quidim Deo noti , nec id negare queas ; qui potes negare Deum sorsan extra illos aliquid creare posset En, ut pelluceat artificium t Sed & quid clarius isto di
gnositamus, hunc mundum nullos extensionisse fines habere ' Non ait negativd , Non cognosiimus , ullos fines mundum habere , quod potuisset videri magis pertinere ad cognitionis imperfectionem, quam ad rei cognitae actualem infinitatem et verum exertim de positivὸ inquit, cognoscimus, nullos habere mundum fines. Imprimis vero quid dici poterat hic plenius & planius, quam: Puto
implicare contra actionem, ut mundussit sinitus vel terminatus ' An
vero credemus , aliquem sanae mentis id a se impetrare posse , ut dubium id habeat, num sit nec ne, quod ipsum putat implicare cohtriauctionem. Adde expressimis hisce Cari si effatis consentire, ut jam ante notavimus. hypothesin ejusdem de mundo vorticosio, cui omnis recentior physica in aedificata eximi; quaeque salvari nulla ratione potest, nisi Universi exiciis o supponatur actu inmnita. Quae cum ita sint, judicium penes lectorem esto, num tantas habeant Cartesiani causas conquerendi , suam Philosophiam opinione de mundi extensione actu infinita inique gravari lNos quod attinet, ne hisce quidem litigiis inhaerere necesse ii l mus , quandoquidem Dissertationi huic nostrae sat amplum campum aperit materia hujus Universi , si non Infinita, Indefiniatasaltem: in qua distinctione cum mirum in modum sibi placeat Cartesus, quid illi inter duo ista discriminis intercedat, vide dum
296쪽
dum est paulo accuratius. Textum Auctoris, quo hae de rediet nil bicam serit, dedimus f. xxv. cx Eps xxxvi. Lib. 1. Addam illi iri Verba clara &perspicua, quae occurrunt Repons prim. p. 9. D ''quidem, ait, hic distinguo inter indefinitum oe infinitum, illud;uerantum proprie infinitum appello, in quo nulla ex parte limites inventun iatur; quo sense olus Deus est infinitus : illa autem in qnibus sub aliqPatantum rationesinem non agnoseo, ut extensio spatii im inaris , mu titudo numerorum, d visibilitas partium quantitatis , ct ilia, indefinita quidem appello, non autem infinita, quia non omni ex parte
fine carent. Ex quibusliquet, duas ob causas Cartesium maluisse mundum hunc appellare indefinitum, quam infinitum : Primum , quia id tantum vult proprie dici Infinitum , quod ratione aliqua probetur esse tale ; id Indefinitum , quod nulla ratione probari potest esse finitum, qualis est materia ex qua constat universus o bis. Deinde, quia in mundo sub aliqua tantum ratione , videlicet respectu extensionis duntaxat , finem nullum agnoscit; cum Infinitum hoc tantum censeat appellandum, in quo nulla ex parte, respectu nullius praedicati aut persectionis , limites inveniuntur. Atqui nequicquam Cartesum juvare potest haec distinctio , ad declinandam vim efficacissimarum rationum, quae pro stata mundi extensione urgeri queunt. Quandoquidem enim de Ins nitate mundi, non omni ex parte, sed tantum sub aliqua ratione, scit. extensionis, hic disputatur: &quidem ita, ut quaeratur, an hoc respectu mundum Infinitum non esse, firma ratione probari possit, utique in hac controvcrsa plane coincidunt hactenus, atque unum idemque sonant, Indefinitum Cartesii , & Antagonistarum ejus . Infinitum. Quibus rite intellectis, nemo hic sibi patietur imponi per το Indesinitum, sub cujus umbone in hac controversa RG centiores fere delitescere, quodque instar caput Gorgonis identidem objicere, consueverunt; perturbantes ita quantum possunt quaestionis statum, atque in litigiosis vocibus, quando se rationibus impares experiuntur, praesidium quaerentes : quod profecto disputatoris est flexiloqui & parum generosi. Nos candide agere instituimus: atque ideo, ut nullus maneat am- XXX. biguitati, in qua ludatur, locus, tribus articulis, quae nostrast MVndi de extensione universi Infinita , Indefinita, Finita, sententia, 'I' y qclar &distincte sic paucis desiniemus. I. Infinitam mundi hu-
297쪽
nus sese nunquam eo usque diffundit, ut non in infinitum ulterius& u'tcrius extendi atque ampliari queat, tantum abest ut negemus, ut contra hoc ipsum quam maxime contendamus: nequit enim assimitti haec infinitas potcntialis in mundi diffusione, nisi actualis ejusdem terminatio omnino supponatur. H. Indesinitam hujus universi extensionem etiam faciles admittimus: si ejus nomine v niat magnitudo tam vasta, ut eius termini, ubi definite sint. &quantum ab invicem ditant, praecise a nobis des niri nequeant. Atque ita mundum agnoscimus Indefinitum, quo sensu indeta tum dicimus V. C. numerum armarum in littore maris, aut amplitudinem Terrae Australis incognitae, aut prosunditatem --ris, aut altitudinem Solis, &c. quae omnia certo cotius cognoscimus aliquos re vera habere suae magnitudinis terminos ac limites, licet eorundem definitum ubi nequeamus assignare. At si sum, tur acceptione Cartesiana vox Indefiniti, aut pro re in qua sit vera infinitas, ct si certa tantum ratione, puta respouu extensionis; aut pro re. quae nulla ratione probari queat finita, prosus negamus , mundum posse aut debere dici Indefinitum. Quin ex adverse asserimus, i. Finitum esse re ipsa hoc Universum, ut omni modo, ita nominatim respectu extensionis; idque solida ratione non tantum probari posse, verum etiam argumentis compluribus
eisque ciscacissimis, Universi hujus, sive matariae ejusdem, dis fusionem nec a parte rei esse, nec , parte mentis concipi posse Infinitam, citra multiplicem contradictionem , demonstratu esse s cillimum, contendimus. Hoc si ostendamus, procul dubio v rum faciemus elenchum ; quum Cartesum contrarium ejus e pressissime asserere audiverimus. Non explicabo aciem, neque omnes adducam argumentorum
classes, inversus mundi extensionem , quaesit , aut esse possit , Infinita, militantes infinitas. Tantum quas hic rationes Pppo. Stat tum mundi creati conditio, tum rui Creatoris perfectio , notabo. Neque has quidem omnes uri bo; contentus, unam aut alteram Qrtius adstrinxisse, alias istuc pertinentes paucis attigisse. Ut vero quae res ipsa clamat audiamus primum, attendi velim diligenter ad corporum. ex quibus constat hoc Universum, naturam. Intima eorum egentia curgentibus id prae aliis quibus.
298쪽
D ExΥgvs Io NE rNr INITA. cum nobis hic res est extensionem necessario involvit. Ea quum sine partibus neque sit, neque concipi possit, nulla ratione mundo parecs integranaes denegari possunt. Et haec quidcm , ut optinor, extra controversam collocata sunt. Jam vero, quodcunque partibus constat, id Infestum nec esse, nec esse poste , invicte conficitur ratiocinio hoc, quovis Hercule sortiore. Partes nimirum, quibus constabit totum extensione Insilitum, a parte rei vel finitae erunt, vel infinitae. Tertium hic ne cogitari quidem potest; propter membrorum oppositionem contradictoriam, medium quodvis respuentem. Neutras autem in sinitum corpus admittere, sic ostendo. Non sinitas; est enim manifestissimum , c
tremae partis terminationem candem omnino esse cum terminatione
totius r ut toti, ex sinitis partibus conflato , non magis deesse possit terminus & extremitas, quam ipsi ejusdcm ultimae parii finitae. Quae quamvis luce meridiana sint clariora , neque ulla ulteriore confirmatione egere vidcantur, ne quid tamen in algumento nostro desiderent importuni disputatorcs , qui quidvis tapE n gare malunt, quam suis valedicere hypothesibus, Vel etiam asiscrtionem hanc nostram demonstremus claris & distincitet Indubitatum est, paries omnes simul sumtas & unitas ipsium totum esse , adeoque illas huic existere prorsus adaequatas. Pariter itaqud indubitatum existit, inter partes & totum, hoc ipso quia illae huic adaequatae existunt, rationem vel proportioncm dari. At finiti ad Infinitum ullam dari, aut dari posse , proportionem, nemo dixerit, cujus non insania sit sine ulla proportione infinita. Rationem habere imor se iucuntur quantitates , quae possunt multiplicata sese mutuo syperare. Def. s. V. Euci. Multiplicetur autem finitum quotiescunquξ, nunquam superabit Infinitum e nunquam enim finitum finito additum finiti naturam exuit ; nec partes unquam toti dabunt, quam ipsae non possident, persectionem. Quin, si finitis partibus constare queat totum Infinitum , quid eveniet si nova eis pars sinita addatur ' Tinitis vero finitum addi , quid vetat ' Numquid hoc casu totum Isinitum adauctum dices 'Quis neget ; cum addita de novo pars suam toti, qua anth caruit. adjecerit quantitatem ' Quis tamen affirmet , qui non simul net se habeat largiri, unum Ins nitum altero Infesto finita quadam
siti parte poste esse majus ' Quae quam sit insulsa cogitatio , nemo
299쪽
non videt; atque ex insta dicendis constabit abundE. Est itaquὸ plus quam cerium . contradictionem non unam ponete, si quis asserat, Infinitum totum ex finitis partibus constare posse. Quod
Vertim neque partes infinitas Infinita hujus Universi moles,ves quantitas quaevis alia, admittit; seu numero eas infinitas dixeris, seu extensione. Aliam autem, praeter hanc alterutram, i finitatem panibus tribui nullam posse , clarum est. Certe paristium numerus infinitatem omnem pro us respuit :.nis numerus admittendus sit vere innumerus, talis nempe , cujus unitates a solute colligi nequeunt; id est , qui revera sit non-numerus. Quid enim aliud est numerare, quam sin uias unitates percurrere,& a paucioribus ad multiplicatiores gradatun astendere ἶ Quis numerus , qui non decades , centurias, chiliades , &c. complectatur; quique adeo non constet partibus finitis ' ex quibus Infinitum totum resultare non polle, planum modo secimus abunde. Quis numerus, qui non subducta unitate fiat minor; addita unitate, majori Quumque Infinitum, qua tale, sua natura se m
jus non admittat, neque etiam minus, non tantum in admittet
infinitus numerus, scd se absolutam suam insnitatem unitati debebit; adeo ut unius unitatis adjectione vel detractione , infinitus numerus sinito succedat immediath, & snitus infinito. In insoni re fas est eos, qui in extensione Infinita infinitas numero partes atamittunt. Sed & aliud hic occurrit plane insolubile. Pone, si lubet, partos illas num o infinitas, ex quibus hoc universum Infinitum consari contendis, pone, inquam, eas palmaris magnutudinis , vel etiam majores , minoresve , pro arbitrio ; eodem enim vis demonstrationis redibit : tantum si divisibiles posueris ;de quo nulla nobis contcntio. Singulis palmis quaterni continentur digiti ; totidemque grana singulos iterum componunt diagitos ; atque ita porro quaevis pars major plures minores in se complectitur in infinitum. Continebunt ergo semel infiniti palmi quater infinitos digitos ; & decies sexies infinita grana ; si que in infinitum; quoniam hic in corpore progressus a partibus majoribus ad minores continuari potest sine fine. Elige nunc, obsecro l ntim in Infinito corpore palmorum numerum num ro digitorum , granorum , &c. statuere velis aequalem, an
300쪽
DE Ex TENsIONE IN pr NITE 231minorem. AEqualem si ponas uti exigit natura Infiniti; quod, cum sit quid maximum atque absolutissimum in suo genere ,
inaequastatem omnem respuit tot unitates admittes in corpore , quot quaterniones , &c. utque uno verbo absolvam , directe
incurres in 9. Axiom. I. Eucl. statuendo, partem tolι aequalem.
Fac ergo palmorum numerum eo qui est digitorum minorem ; quod natura partium exigit) sed dic simul, unum numerum Infinitum altero numero Insnito infinities esse minorem. Quasi
quod Infinito minus est, possit nihilominus vere esse Ins nitum lQuas de ulla re crota dici debeat, quod de sola Divinarumpe sectionum plenitudine cogitare fas est , eam csse infinities infini- iam in infinitum ., & ab infinitis sine fine participabilem. Hisce
omnibus cum exitus dari queat plane nullus , constat ccrto cem
titis , Infinitam quantitatem in partibus numero infinitis nulla ratione componi posse. Quod demonstrandum erat. Superest, ut tandem cogitetur , quod unum restat, an non XXXIII. partes mundi Infiniti integrantes esse queant magnitudinis infini- N μή extae. Verum nec hoc monstrum absque multiplici contradictio ne sibi quis imaginatus sucrit. Etenim partem aliquam talem misistis ' mundi Infinitam statuosne toti mundo aequalem , nec ne i Inae- finitam Ex qualem non dixeris , nisi pariter unius Infiniti prae altero Infi- tensionem nito admiseris excessiim , ob quem alterum steri inaequale dica- ς' poni, tur. At Infinitum quodvis nullum exccssim ultra se admittit, ' η quoniam de natura Insniti qua talis est , ut contineat totam plenitudinem praedicati, cujus ratione Infinitum dicitur di adeo ut extensio Infinita tanta sit, quanta absolute dari potest ; cons quenter ea, qua major cogitari nequit. Quin, ne quidem e cessiim unius Infiniti ultra aliud Infinitum cogitavcris absque evidenti repugnantia. Quis enim excessum concipiat, nisi limites . sipponantur in re, quae ab altera se majore exceditur; limites, ii quam, ultra quos excedens ex stim excedat' Infinitum itaque si
cxcedi ab alio cogites, terminatum id concipis istic, ubi excessiimpatitur. Quae autem contradictio sit, nisi haec sit ' nescio. Id ergo solum reliquum est, ut partem Infiniti mundi Isinitam toti
mundo Infinito aequalem statuas .: quod rursus e diametro adversitur, &9. Axiom. I. Eucl. Totumparte majus est; & I. Def. v. Pars est magnitudo magnitudinis, minor majoris, cum metitur maj N n rem