장음표시 사용
331쪽
ctiam ante mundum conditum, Alicubi fuit, quatenus ipse insunitus omnisque extensionis expers vere tunc extitit, ubi nunc mundus est, tunc esse poterat. Quae, cum clariissima sint& distinctissima, qui non capit, cum vel indocilem esse oportet, qui haec intelligere non possit, vel malignum, qui non velit. Quapropter neque plura addo; imprimis quandoquidem quaedam ad-ntie insta dicenda venient, quae ad plenillimam horum explic tionem conducent plurimum, quaeque cum eis quae jam diximus collata, sacillimam facient solutionem omnium, quae Vel eadem, vel o illis principiis dedum, in citata saepius Clauiargit Exercit tione de Spirituum Nullibi occurrunt. Nominatim concidunt, quae adsert*. I 2. Unde Er ipsum Axiomatis nostri , Omne quod est, Nicubi est, praedicitumsatis inmisit; nihil emm aliud igni siti το Alicubi esse, quam in aliquo loco esse , per spatium ad quod eo tensum esse, σύ. adeoque corporeo modo quantum e se. Id enim quaim vis daretur vcrum esse de Ubi corporum , nulla tamen inde , uti
ostensum, ad Ubi Spirituum sormari potest consequentia. Dis. quiri porro posset , qui cohaereat, quod Auctor f. I. asserit, dem re vera esse, extensium esse, Ur spatium esse 2 inspatio esse, cum eo quod immediate sequitur , f. 9. Alicubi essesolum est intelli endum de his ct illis rebus particularibus , qua portiones quadam Iuni
iures; non de ipse Universe, seu toto mundo, vel corpore ingenere. Quasi totum Universum, vel corpus in genere extensum non sit lVerum cum de Ubi corporum nunc agere non constituerim, haec,
aliaque quae huc spectant in Dissertatione Clauber ana plura , transico, pergoque potius tollere alias nonnullas, quas contra Spirituum Ubi passim urgent dissicultates Nullibistae. Trita est & ad nauseam usque plus millies reposita Novatorum contra Spirituum Alicubi objectio, desumpta ab eorundem non- cxtensione. Inconceptibile cst , inquiunt, neque ulla ratione fieri potest, ut res noninxtensa atque indivisibilis pcr cssentiam suam coexistat rei extensae & divisibili. Quapropto pergunt quicunque rebus Spiritualibus το Alicubi tribuunt ratione essentiae, Rariter in iis&m extensonem concipere necesse habent ; si non crassam, saltem subtilem. At hoc absurdissimum. Verum universi hujus discursus fundamentum unicum est , non posse splures sibi mutuo coexistere, nisi inter se eiusdem prorsus sint
332쪽
naturae & conditionis: quod totum falsissimum est. Quid enim'
An non aeterna Dei duratio, omnis mutationis ac successionis e
pers, totaque adeo, uti loquitur Philosophus Christianus, simulor perfecta , coexistit spatiis hisce nostris temporalibus , annis, horis, &c. quae fluunt continuo de mutantur ' Quis neget, nisi qui senui, vel Deum nunc durare, vel durationem ejusdem succellivam non osse, neget ' At quod obtinet in rerum di versissimarum Quando , idcm in earundem Ubi obtinere quid ni queat ' QuaequE, obsecro, ratio erit, cur, si res eadem & immutabilis coexi stere queat rebus successivis earumque mutationi, absque tamen ulla suae durationis mutatione aut successione, cur, inquam, non
pari ratione res non-extensa & indivisibilis, qualis in Spiritus, coexistere possit rei extensae & divisibili , puta corpori, absque extensione aut divisibilitate sui' Vidit jam olim consequentiae hujus vim & robur Vormus cum Sociis: unde etiam sectum, uti postquam ridere coeperunt essentialem Dei omnipraesentiam, ut vocabant, Atomicam ct Atopicam, simul etiam negaverint, duc dem aeremitatem successionis ac mutationis opertem esse. Similibus hypothesibus qui utuntur , caveant ne in consequentiam incidant eandem :& qui queant non incidere' ostendant, velim. Nos terrent vestigia. Concedo itaque, quantum ad rem ipsam, quotici Spiritus Alicubi concipitur, concipi pariter extensionem; at non in Spiritu qui est Alicubi, sed in eo cui Spiritus coexistere concipitur, nempe in corpore, Ves, si ita vis, in sipatio quod extensum& corporeum est, aut tanquam tale concipitur. Recthergo instituis r Si spiritus essentia extensione caret, ergo neque per essentiae suae extensionem corpori potest coexitare praesens. Quod totum uti verissimum est , sic minime concludit, etiam spiritum corpori praesentem esse non posse modo sibi conveniente, id est, indivisibili; quod unum contendunt Nullibistarum ant gonistae. Quibus dum solvimus objectum argumentum, simul fatis ciamus dissicultati, quam movct De la Forge , Tractat. de Mente Hum. Cap. x m. cum inquit: o Philosophia Scholastica, cumis ex una parte doceat, essentiam mentis in eo constare quod non sit extensa, & ex altera statuat, naturam unionis duarum sui ,, stantiarum consistere in locali praesentia unius cum altera, simul
333쪽
3i D I s Q v I s I T I o,, ausere hoc modo omnia media concipiendi mentis ac corporis um--Onem. Quomodo enim quis comprehendat mentem , id est, si secundum eos substantiam cujus natura consistit in eo quod non est extensa, posse fieri extensam' Nam nullo alio pacto con is re possumus, quomodo praesens esse possit substantiae alicui ex- tensae, nisi ipsam etiam extensam concipiamus . &c. Ad quae notetur: I. Nullo modo necessiim esse, ut extensum sit id omne, aut tanquam tale concipiatur, quod alicui extenso coexistit; uti demonstratum satis. Quapropter etiam . ad dissicultatem hanccvitandam, nullatenus indi mus distinctione inter extensionem realem er serturiem, adeo ut per hanc res spiritualis corpori esset quasi coextensi; quam Auctor impugnat deinceps. Non magis ruam in explicanda aeternitate Dei, successivae rerum creatarum attoni coexistente, opus est concipere ortualem siccessitanem areati distinctam. II. Sa nullo alio patio concipere possumus, quom do Spiritus praesens es positsu miae extens, msi risum etiam extensum concipsamus, viderit Auctor, qua aut fide , aut prudentia,
sub finem Cap. x ii. professiis sit, se nolis negare , Deum non etiam persisam essentiam suamque substantiam rebus omnibus es praesentem. Prosecto, nisi lectori sito hic verba dare voluerit,omnino secundum ista necesse habet fateri, vel Dei substantiam extensam se concipere,
cum eam rebus corporeis praesentem esse fatetur; vel salso dici, non alio p to concipi pos, quomodo θ riuu rei extensaesit praesens, nse concipiatur extensu. r II. Quod ad unionem Spiritus cum corpore attinet, non quidem ea, nostro judicio, in locali praesentia consistit; attamen hanc ad illam omnino praerequiri , firmiter in superioribus probavimus. iv. Observetur, Auctorem diserte sat ri , NEU Lam Peripateticam docere, Gntiam mentis in eo consist
re, quod non sit extensia ; er uti addit paulo inserius nouis
mentem , nisi propterea quod non habeat extensionem. Audiant ista nostri Novatorest qui quamvis ignorare nequeant, hanc esse adversariorum suorum mentem perpetuam & assertionem constantem, nihilominus, plane contra ossicium viri boni , objicere illis non desinunt iterum iterumque , eos Spiritum sibi imaginari per
modum ibtilis corporis ac tenuis extensionis. Caetera , quae
habct hac de re Auctor, transeo; quippe quae, uti magnam par tem ex Cla ex o petita, ita quoque cum hunc resutavimus res tata sunt. Alii,
334쪽
essi, ut probent Spiritibus Alicubi tribui non posse citra absur ditatem, vehementer urgent, quid sit suturum, si pars istius
corporis, cui Spiritus coexistit, austratur, V. C. si manus h mini amputetur; vel si extensio ea augeatur, ut cum puer accres. eit, &c. Rogantque, an eo in casu adhuc Spiritus maneat in eodem Ubi, necne t Quibus respondeo . in eodem Ubi manete, quamdiu cidem spatio , coeristit. Membrum reseditam quod attinet, ei mens simpliciter non amplius existit praesens , absque ullo tamen sui motu, divisione, aut diminutione. Habet res se per omnia, uti in aetema Dei duratione nostris temporibus coexiste te. De ea si quisquaerat quid futurum sit, si mundus existere de snat i dicendum , extiturum Deum , uti semper extitit, citra ullam suae durationis contractionem. Quapropter quae a quibus. dam hoc loco quaeruntur, An Spiritus essentia dividatur, minu tur, prorepat in partes de novo additas, Vci retrocedat seseque contrahat in caeterum membrum, atque ibi intumescat i q. aeque sexcenta moventur his similia, ridicula prorsus sunt, & inepta adeo, ut responsum nullum mereantur. Oriuntur quippe dissicultates illae & quaestiones absurdissimae ex absurdo conceptu,
quem de Spirituum praesciatia sibi formant, aliosque secum sol mare autumant. Viaelicet supponunt, & sic sentire dissentientes fingunt, quasi ita dicatur & concipiatur Spiritus corpori coexistere, quemadmodum in. gr. vapor, vel aliud quod tenue corpus, corporis alterius poros, v. c. spongiae, interstitia replet, in ea sese insinuat, perque ea diffunditur; unde necessario st, ut, si corporis ejusmodi pars abscindatur , etiam simul auseratur aliqua pars corporis subtilioris , per id diffusi eique inhaerentis, nisi hoc sese contrahat ac in caeteram illius partem sese recipiat. Verumnis quis ex hactenus explicatis didicerit alios formare conceptus
de Spirituum Ubi, ac intelligere longissimum discrimen quod intercedit inter spiritus cum corpore coexistitiam, & hanc tenuis corporis in poros alterius insinuationem, frustra laborabo discutaetere crassas illas corporearum idearum nebulast quae sua sponte evanescunt, superioribus duntaxat rite perceptis.
Maioris momenti est argumentum quod pro Nulli bitate Spirituum desumunt quidam ab eo, quod Spiritus solos producere potuerit Deus, nullis creatis corporibus. Nempe inquiunt, hoc
hin Alicuisbi nil praejudicat.
335쪽
te, etiam posito, etiamn im Spiritus Alicubi serent i Sinon; utique inse iri se parabile Spintuum attributum non erit Ψο Alicubi esse, talide
conveniet, non sui ratiotie, sed ex accidente tantum, ratione cor
quo modo. porum in quibus Operantur, quaeque vere sunt Alicubi . Si vero, non existcnte corpore , Spiritus nihilominus forent alicubi, aue mittendum etiam erit, Spiritum a Spiritu distam , alterumque alteri propiorem esse, &c. At quis ista concipiat sine existentia extensionis intermediae t Ad quae observandum , sore omnind, spiritus alicubi, etiamsi soli existerent, quatenus essentia eorum esset, ubi corpora esse possent, ita ut, si haec producerentur, Spiritus iisdem vere coexisterent, quod ad Ubi Spirituum concipiendum susscere , ante suit dictum. Atque hoc sensu Immensus Deus ctiam ante creatum mundum extitit Nicubi, quoniam fuit, ubi tunc suit nihil, extensio tamen esse potuit. Quod additur de intermedia cxtensione, cujus respectu Spiritus ditiare deberent, id supponit, extensionem & spatium & distantiam coincidere prorsus, nec haec posse esse sine illa ; quod falsum autum mus. Sed latioris id indaginis est, quam quod in praesens, haec absolvere festinans, pertractare possim. Constrantur quae in hanc
Acti piri' Urgent alii i Si mens per se& ratione suae essentiae alicubi esset, ita, 'tari procul Omni dubio hujus ibi attributi sibi soret conscia, novisset
hie aut istie que adeo ubinam praecise existeret. At nullo modo ejus sibi conscia esse non fa- est. Imo, addunt, ignoraremus penitus , utrum Spiritus hiccii , sed aut illic sint, nisi id concluderemus ex operationibus eorundem tantμm iri' externis &transeuntibus; quas ubi nullas observamus , illico im rei sumus, utrum quis adsit Spiritus, nec . Ex quibus mania sustum esse putant, non peressentiam, sed tantum per operationes in corporibus, Spiritus esse alicubi . Verum salva res omnis est, si distinxerimus inter causam, uti vocant, essendi & cognoscendi. Fateor, non nisi ex operationibus transeuntibus nobis innotescere, Spiritum in hoc aut illo determinato Ubi existire: cum enim sit res quae sensus non asscit , quaeque in intulectum nostrum raro immediate agit, nos vcro, ceu cognitionis nostrae administris, ut
mur sensibus, quid mirum, si ignoremus, in hoc aut illo determinato Ubi Spiritum existere , quamdiu se suis operationibus inibi non manifestat i Sta & saepissime corporis alicuj his tenuioris,
336쪽
Dr Nu LOBITATE SPIRI Tuu Μ. 3I7 nobisque ob subtilitatem suam insensibilis, praesentia a nobis non percipitur , nisi quaedam ejus operationes externae sensus nostros assiciant. At, quemadmodum nequaquam inde colligere licet, corpus tale vere illic praesens non fuisse , quamdiu conspicuas nobis operationes non produxit, ita neque de Spiritu concludere id licet. Caeterim, parvi momenti est, quod dicatur mens sibi non esse conscia sui alicubi: plura enim sunt praedicata, quorum saepEmens sibi conscia non est, quae nihilominus vere ei conveniunt. Ne longe abeamus, dic , quaeso i estne sibi satis conscia mens, in qua parte comoris humani immediatd opcretur ' Si cst ; unddergo tam diversa de sensorio communi inter ipsos eruditos sententia 'Si non; ntim & ideo negandum, mentem in aliqua corporis nostri parte immediate agere ἶ Inquies forsan, bene attendenti id sit notum esse potest. At ne jam inquiram, quam hoc sit vel verum vel salsum idem a me tibi responsum puta ; mecumque idcirco agnosce, haud licere menti denegare attributum quodpiam, ex hoc quod ejus sibi non sit immediatὸ conscia. Nempe , non immediath, sed argumentando scia devenimus in cognitionem ple-
rarumque proprietatum nostrae mentis : quam argumentationem
quisquis secum instituit diligenter & accurath, actutum is certus erit nobiscum, Mentem etiam verd alicubi esse, atque esse debore. Ex omnibus hactenus allatis concludimus. Spiritus jure merito esse revocandos cx cxilio , ad quod eos nullo suo merito damn runt , & non ultra Garamantas tantum & glacialem occanum rei garunt, sed terra marique , inserni coelique sedibus , totiusque Universi finibus expulsos , proscripserunt Nullibistae : aut dei
rantes , aut ludotes, vafreque ac oblique ι etuantes, mentem, quatenus substantia incorporea, tanquam chimaeram mutilequemmen tum , ex tota rerum Universitare esse exterminandam , inquit H.
Morus. Quousque haec vere ' judicent alii l Ipsi quid ad haec'Iam mihi eos more suo videor audire conquerentes de injuriis & calumniis, quibus inique graventur. Non enim se cos esse, qui negent Spiritus, ctiam ratione essentiae , esse alicubi; sed , qui accuratius sollim explicent, Uuomoao alicubi sint; idque ordine meliori quam hactentis factum sit a Scholasticis. Videlicet, tam tum se velle, ut concipiamus gradatim Spiritum esse Alicubi; primum quidem per operationes externas ; hinc pcr potentiam;
337쪽
D I s c U I s I T I'o XXII. H. Mori in Nustibisai dicto Dise
incu denique per essentiam. M hoccine est , quod rotundὸ
assimare audivimus, Spiritus alicubi esse non alitιr quam cssicacia ter agendo ; tantum per operationem ; non vere . non prurie peressentiam, Rc. Quis, naec cum illisconserens, non miretur vel
prodigiosam contradicendi libidinem, vel viserrimam in palliativa nac curaastutiam φ Non ita solent qui pacem S veritatem amant candidi. Si dissentiant ab iis qui statuunt spiritus alicubi esse ratione essentiae, etiamsi extra se nil operentur, quid Viros pudet sua sententiael Cuream per verum elenchum oppugnatam non satentur φ idve adeo conqueruntur de injuriis amplius&calumniis' Quod si cum assi antibus idem re vera sentiant, quid attinet his obloqui non tantum , sed& eos tam immerito & acerbe passim traducere ' Cur non missas faciunt phrases oppositum sonantes, inusitatas, periculosas , ac turbantes docentium & discentium scholast Atqui cum stupidis istis, sciliceti Peripateticis idem se sentire, assimabunt, at scio, nunquam: tam animulis istis volum est esse Nullibi, ne videlicet corporum contagio ipsae quoque extensae fiant, atque ita omni sua excidant cogitatione. Uti orsus sum, ita pertexam hanc Dissertatiunculam verbis H. Mori, qui, loco citato, ad verba illa Ludovici de la Forge, Ou-do aera Deum esse omnibus rebus praesentem per suam Omnipotentiam, nolo negatre eum etiam persecam Essentiam suamque Substantiam iis esse praesentem, sic disserit: si Audin' tu, mi multasta s quid aperid profitetur unus E praecipui Condiscipulis tuis. & religiosissimis stupendi vestri Arcani, multibismum intelligo, Symmystis, o Deum etiam per essentiam vel substantiam am omnibus materiae si partibus adesset Et tamen vos non pudet interim asseverare, nec Deum nec Spiritus ullos creatos Alisubi esse posset Quo nihil se repugnantius dici potest vel excogitari, & ab omni ratione ali ,, nius. Quamobrem cum tam prope ad veritatem accedant mulli- ,, bim, impossibile videtur, ut adeo ex inopinato cana rursus r , , sugerent, nisi superstitiosa Metaphysicae Cartesianae admiratione occaecati essent, & ioculariis illius subtilitatibus praestigiosisque abstractionibus illusi, effascinati, &dementati. Concluditque demum : Quod quicquam existat, nec tamen sit usquam in
tota rerum Univcrstate, tam malesana vox est&ab omni r Milone aliena atque absona, ut a nemine mentis compote , nisi
338쪽
DE NULLO ITATE S RITU OΜ. I se per deridiculum possit proferri ; prout supra monuimus. - Unde mapis dolendae sunt eorum Vices, qui, admirationeri primi Autnoris tam absurdae sententiae capti & occaecati, eam ,, tam serio sancteque amplectuntur , tamque diligenter e m poliunt.
I. O sumptarum Θpothesium falsitas fertilis plerorumque errorum causa. II. A Us in brutis motus automatici iisdem in hominibus admittendis viam parant. III. Hominem Automaticum quem, Squo sensu . admittat Cartesus 3 IV. Per eum inane reipia redditur V supersuum animae rationalis in corporis motus imperium. V. Deleturque prorsis co mentis . tanquam verae causae , in motus eorporeos iniquos. VI. Obstat eidem impeditus corporis motus ad mentis aegritudinem , ab actam meditationem , S separationem eos a corpore in morte. VII. Opinio de Homine utomaticosareo. nos suos incertos reddit . num bona hominum pars. anima rationali gaudeat y VIII. Operationes bru
339쪽
torum pro automaticis hominis motibus nihil concludunt. IX. Operationes hominis multae rationem habent causam , et si inconsista ea fieri videantur. X. Etiam purρ animales actiones Λ rationati anima Iroficissi possunt. XI. c Motus corporis qui passiones auimi comitantur mentem habent principium sui. voluntarii sunt. XII. Convulsionum motus ipse ab anima est; inordinatio ejus δε perturbata corporis dispositione. XlII. utomata artefacta pro rerum naturalium motibus automaticis concludendis
A ubi pedem Mam, ct totam Terrae molem dimovebo loco , quondam Geometrae Syracusani vox erat. Adeo facile est, datis postillatis etiam valde exiguis, grandia quaevis moliri. Atque id in veritatis inquisitione non tantum obtinet, ubi ex principiis valde paucis & tenuibus infinita doducitur conclusionum continua demonstrationis concatenatione connexarum multitudo , cujus rei specimen exhibet elegantissimum Geometria; sed & salsitatis atque erroris par, si non major, existit sertilitas. Nimirum non solum in ratiocinando conscque tiae inconsequentes nectuntur saepius, verum legitima etiam firmae sequelae necessitate dogmata deducuntur sit nitide ex hypothesi salsa, quae tamen ob vitium praemissorum principiorum, iisdem nihilo sunt aut firmiora aut veriora. mae cogitantes haud mir bimur, eum, qui vel semel hypothesin salsam pro vera assumsit, ex una salsitate incidere in aliam, nec saeph ante quiescere in praecipiti hoc lapsu , qu im continuo descensu venerit ad imum ; istud nimirum absurditatis barathrum , in quod descendere potuisser tionis compotem negares, ni viam noscas qua istuc pervenerit. Scilicet, uti nemo de repente fit pessimus , quoniam quisque sceleratus sciatit reluctantis conscientiae morsus, quos simul &semel superare dissicillimum est & vix possibile ; ita nemo sicilem saltum in extrema incidit absurda , cohibente hominem ali-
340쪽
DE HOMINE Au TOMATICO.quatenus & aliquamdiu lumine rationis menti ingenito. Idcirco
sensim plerumquὰ sine sensu a minori ad majus hic fit progressus:
donec error, initio parvus & contemnendus, dum errorem trahit, accrescat eundo, atque in fine magnus evadat & monstrosi
simus. Ita ut quisque paulo ingeniosior promittere jure possit: Da ubi pedem Agam' in falsa hypothesi , ct totum sicutiarum
Rei hujus sidem ficit, neque uno specimine , hodierna Philosophorum secta, cui placita Cartcsii placent. Insolens ei non est, quaedam praemittere dogmata , quae primo intuitu minoris momenti videri possunt, & toleranda saltem tanquam ingenios, i, tilitatis inventa ; quibus tamen si quis inhaeserit , iisque convenienter philosophari perrexerit, absurditatibus involvetur longe maximis r quibus tamen ut pessimo more fieri solet repudium mittere deinceps recusabit, ne in praeconceptis hypothesibus errasse deprehendatur. Sit unum instar omnium t Coepit antehac R centioribus desendi, Bruta quicquid agunt agere ad instar machinae cujusdam pneumaticae aut hydraulicae ; per solam nimirum partium dispolitionem, &sanguinis ac spirituum motum tantlim ab extrinseco impressum, citra ullius animae, quae sit intrinsecum ac substantiale sen s & cognitionis principium , praesidium aut moderamen. Quamvis autem hujus sententiae patroni primi inon proderent , se opinari, idcm quoque in corpore humano evenire posse, haud tamen jam tum deerant inter eruditos prudentes viri, qui, attendentes quanta sit & organorum & o rationum externarum in bruto & homine similitudo , facilem ab illo ad hunc transitum & consequentiam aliquando faciendam, praevid bant. Inde non pauci vel ob hoc solum concedendum neutiquam arbitrabantur dogma de brutis, quae sine principio substantiali intrinseco agant aci instar horologiorum , quod crederent, viam per illud stemi, ad humana quoque corpora in ejusdem generis machinas automaticas converrenda; sicque tandem mentem substa tialem penitus ab iisdem excludendam. Neque hic metus suit omnino vanus: re vera enim Cartesus corpus humanum considerare coepit tanquam ergasterium quinque accidentium, Motus, Quietis, Situs, Figurae, & Magnitudinis ; quodque adeo vivere possit & movcri absque animae rationa-