장음표시 사용
391쪽
Dretinerem ritatis magistro , nos uti voluit ad earundem in mente nostratitudinem confirmationem. Hinc in fidei vacillantis saepe nimium indubitas Icctivam, tam obsignationem . ac certiorem gratiae spiritualis insensibilispersuasionem, sensibilia quaedam signa ac sigilla , Sacramenta puta, instituit. Hinc Servator D. Jesus ad corporis sui, crucifixi nuper ac mortui, nunc redivivi , contrectationem , tanquam adtollem , qui immediate dignoscere doceat resurrectionis veritarem, incredulum Apostolum invitavit. Hinc & ipsi Apostoli auditores suos ad fidem hortantes, plenissimam iis quae an nunciabant certitudinem conciliaturi , ad Sensus recurrunt, assirmantes se quae persuasa esle cupiebant illis, auribus audivisse, oculis vidisse, manu contrectasse. Falsa utique, inquit gravissimus Patrum Tertulli nus , disputans contra Academicos , Lib. de Anima , Cap. de Uuinque Sensus, testatio, si oculorum cer aurium ct manuum Sensius natura mentitur. Perversissima utique , dicamus nos abst blasphemia l) sapicntissimi naturae ordinis perversio, si Sensuum perceptiones tantum a natura datae sunt ad significanda in vitae ami malis regimine composito commoda & incommoda, non vero ut iis ut mur tanquam purae veritatis magi bis, ad aliquid certi concludendum de rebus extra nos constitutiss Ineptissimamcthodus demonstrandi certitudinem rei, si Sensus in certis tenemur ejurare t Quin, sallacissima fallacia i si Sensuum natura si nunquam non fallere, ct semper errare XVIII. Extra oleas nos hic vagari & a scopo plane aberrare, regeres pro- ώς D cul dubio cum in istis non agatur de veritate quapiam Philosophica sisuis . per Sensus cognoscenda, de qua hoc loco erat controversia; sed ahi alii de rebus fide divina recipiendis, quae Sacra naturalibus permiscen- vitae regi- da neutiquam sunt. Verum , praeterquam quod jam assignave-λ'cn ι- rim veritatem etiam Philosophicam naturalem scit. Dei notitiam 'ν μ' secundum methodum Spiritus S. ex sensibilibus beneficio Sensuum ἀμφ corid cognoscendam , ctiam caetera firmissimum nobis supped tant argumentum , ut vocant, a majori ad minus. Nempe, si rebus fide divina, omnis salsitatis ac erroris periculi prorsus expc te, smiter credendis rarumque indubitatae certitudini si mandarimprir
392쪽
imprimis serviat Sensuum testimonium, multo magis rebus natu ratibus, quarum aequa cum istis cenitudo neque est, neque esse potest, certo cognoscendis idem potest esse adjumento. Unde invicta sequela fuit, Scnsus a natura, i. e. Deo , non tantum homini tae dasos , ad discemendum quid vitae hominis animali prosit aut noceat, sed & alium esse genuinum eorundem Usum, atque excellentiorem prae illo quem cum brutis habet communem, do cere scit. etiam quia re vera sit in rebus: neque ideo quicquam nos peccaturos, si iis utamur tanquam purae veritatis magistris, adjudicandum secundum cos de rebus extra nos positis. Nec potuimus istud hoc loco praeterire , quandoquidem nemo accuratius operum Dei finem ac usum edocere potest , quam ipse opifex. cujus hic vox argumentum est quavis natione efficacius. Nihil
vero sic committi Philosopho Christiano indignum , ostendimus alias & alibi in Exercit. de guctoritatum in Philo phia u 2A sim Et consentit cum isto Dei, de Sensuum Usu etiam latius quam
ad vitae animalis regimen exten&ndo , testimonio ipsa rerum natura : sive modum cognoscendi a parte mentis, sive vcritatcs cognoscendas a parte rei, sive denique ipsum vitae nostrae regimen, prout id explicat nova hypothesis, spectemus. Naturam &constitutionem Animae nostrae , quatenus in statu Unionis cum hoc corpore organico in eandem personam juncta est, si atrendamus, deprehendimus intcr actioncs cogitativas illius & sensationes hujus nexum tam arctum & concatenationem tam insolubilem, ut vix
ulla in corpore bene disposito sat organorum Sensui inservientium motio, quin ilico mens occulta quadam quas vi inahatur ad judicium serendum de re sensibili , secundum illam Sensus perceptionem : atque iterum vicissim vix unquam anima rationalis judicat, quin ne quidem de re quapiam cogitat, nisi conceptui sormandosam sucrit per aliquam sensationem occasio. Unde & peculiaris quaedam in mente nostra deprehcnditur promptitudo & facilitas percipiendi res corporeas prae spiritualibus. Quae omnia tam evidens atque explorata existit haec veritas ipsemet Cartesus
agnoscere cogitur, quando rancip. I. Art. LXXIII. saretur ,
Mentem Minnam omnium dictissime ad illa attendere, quae nec semissus, nec quidem ima inarioni aesentia fiunt. Cujus rei causas ibidem investigans veri stime ait, id contingere, sue quia mos talem Aa a 3 ex
Italum uni. oris consequens, Senis jus ultra vitae animalis
393쪽
annis, cum tantum cucasensu est imaginaetiones occuparetur , maj
rem de ibis priim de caetreis rabis cogitandi usum 2 facilualem acquia sidit. Accuratissime equidem, si ratio utraque non disjuncta ab co suillit, sed copulata potius i Priorem enim, unionem puta, posterioris causam esse, arguit evidentissime experientia in phren ticis , infantibus, senibus, aliisque recto rationis usu nullam aliam ob caulam destitutis, quam ob denegatum insegrum, per vitiata organa , Mnsuum tum internorum tum exurnorum Usum. Accedit ipsa unionis, prout ab his Auctoribus explicatur, natura; quippe quae, si iis credimus, in nullo alio consistit, quam quod ad varias cogitationes mentis varii sequantur motus in corpore ; & reciproce ad varios corporis motus, qui illis lunt ipsae Sensitiones ) variae cogitationes in mente. Certo, si mens nostra talem , in eo quod corpori conjuncta sit, habet naturam , ut dissicillime ad illa attendat, quae sensibus non sunt praesentia, adeo ut propter unionem motus corporis cum cogitationibus animae &vicissim cogitationes animae cum motibus corporis firmissime cohaereant, utique manifestum evadit , Sensationes homini concciatas esse ad usum longe ampliorem, quam tantum ad vitae hujus regimen. Nisi quis statuere malit, ideo Deum mentem cum corpore conjungere voluisse , ut ipsa res dii scillime cognoscat, ac nunquam non erret : quod alienissimum esse a conditoris sapientia & bonitate, nemo negabit, attendens, quam Ipse Voluerit, hominem, prae caeteris omnibus creaturis in ipso rationis usu, otia stere organum pulcherrimum divinae gloriae , atque claboratissi
Imprimis vero essicacissime hoc argumento evincitur , ctiam alium esse Sensuum Usum, praeterquam in vita hac animali modoranda , si , secundo loco , expendamus , quid ad vitam hanc, ejusque integritatem, ex sententia Netotericorum requiratur ' Ii, postquam jam dudum bruta , instar machinarum artificialium, non tam agere & movere quam agi potius & moveri statuerunt, motibus pure au tomaticis, per stolam partium idoneam dispositi nem, & spirituum animalium per nervos & musculos variam ab extrinseco solum sectam versus haec & illa objocta determinationem , absque ullo principio substantiali intrinseco movente aut diarigentes
394쪽
Dg StvsuuM Usu IN PHILOSOPHANno. I srigente, idem deinceps de homine quoque affirmare coeperunt ; sita quidem ut negent , vitam hominis consistere in mentis cum
corpore unione, aut mortem in partis utriusque ab invicem sep ratione e quin contendant, vitae nostrae animalis actiones tam parum a mente dependere, ut etiam absque ejus praesentia & adjumento possint peragi in corpore recte disposito,accurate non minus, quam ciam anima copori adest praesens. At vero , si humanum corpus, quod ad actiones animales attinet, absque ullo principio subitantiali, multo magis absque mente humana , instar bruti, aeque queat discernere objecta corpori commoda ab incommodis, atque adeo vivere possit nihilo infelicius . quam clim haec corpori existit copulata, qua ergo de causa asseremus , Sensuum perceptiones proprie tantum a natura datas esse , ad menti significandum
quaenam composito commoda sint vel incommoda ; aut , non alia de clusa easdem nobis este concessas, quam ut micarent animo, quaenam res conveniant aut noceant toti composito ; ita ut Sensuum genuinus usu consistit in eo, ut vitae totius animalis regimen
ab iis pendeat, quod affirmare Cartesium , cum suo Paraphraste Claubcrgio , audivimus η Prosecto , si unicus sit ac genuinus
Sensuum Usus, menti indicare res in ordine ad vitae regimen, nullus revera is tandem erit ; quoniam, in hac sententia, nudus m
tus , absque tali indicio per sensationem menti facto, sufficit ad vitae regimen. Scire itaquEluiat ex Recentioribus, quamobrem si Sensibus opus sit neque ad vitae animalis regimen, neque ad id ut iis mediantibus mens quicquam certo cognoscat quamobrem, inquam , Deus a sensationum motibus corporeis men rem assici Voluerit, & quidem it, , ut inter sensationes nostras in corpore &cogitationes in anima istam volucrit esse perennem connexionem, qua fit, ut illae sine his, vel nunquam, vel valdd raro , habeant locum ' Detur huic negotio exitus i Nos, ne sensationis cum cogitatione connexionem frustrii a Deo factam esse concedere cum adversariis cogamur, Sensibus Usum suum tribuimus utrobiquE, de in moderanda vita, & in comtemplatione rerum. Quod si, tertio, res ipsas cognoscendas spectemus, caedom plu- ΣNI rimae natura sui tales existunt, ut absque sensationum ministerio
cognosci prorsus nequeant; quare etiam in philosophando hist stis,
cum sacere omnino est necessarium, nisi multarum veritatum nO- Soepties ne-titia
395쪽
gare eoacti, titia nostra culpa ac destinato consilio carere velimus. Non jam anti ostendam, omnem nostram cognitionem a sensibilibus quodam mittam fa)ὸ modo origincm primitus ducere , sic ut animam nostram , uti .h -- ante Sensuum, ita & Rationis, Usum, optime Philosophus com- Iosephamo paraverit tabulae rasae, cui nil est inscriptum, sed quidvis inscribi usum . potest; asserueritque non immerito, oportere intelligentem pha tasmata speculari. Ista, inquam, non jam ostendam, quod sponte suant & clare fatis innotescant ex iis quae de naturali cogitationum nostrarum cum sensationibus connexione dicta sunt ac demonstrata, ctiam ex ipso Cartesio, in praecedentibus. Iis in praesentiarum missis, solas nunc res sensibiles hic attendi velim, quas si cognoscere desideremus, ad Sensus recurrendum est; . quoniam, uti benEnon-nemo, Sensibilium assius judex esse nequit, quam Sensus. Ccrid, nisi solo Sensuum testimonio stare velimus, de ipsa rerum materi lium existentia quis nos unquam certo persuasos reddet ' Ninum, qui Sceptici, postquam de Sensuum fide dubitare coeperunt, e dem opera etiam res Sensibus perceptas, adeoque corporum imprimis existentiam ac veritatem dubiam & incertam dare debit rint. Neque id mirum est, quoniam de ea convinci nequimus, nisi sola ac immediata Sensationis fide r quam etiam ob causam haec veritas omni tempore habita suit res per se ac citra ullum discursum aut ratiocinationem notissima, β , propter sensationis evidenti stimam certitudinem, aliis quibusvis veritatibus maximὰ indubitatis annumeranda. Unde non immerito prudentiores jam olim judicarunt, Cartesio in congressu cum Scepticis, quando hyperbolicis suis dubitationibus tantum indulget ut supponat nullos se sensus habere corporaque esse meras chimaeras, nimia ac parum circumspecta liberalitate necessario suisse succumbendum: cum tinpossibile sit, unquam aliquem convincere de veritate, cujus cognoscendae adminicula ipsi abjecimus. Neque Sensuum fidei denuo adstruendae vel minimum inservit Auctoris meth dus, qua, investigata primum suae mentis tanquam rei cogitantis, indeque adstructa, ex clara qualim quam innatam sibi supponit Dei idca, ejusdem existantia, per multas demum ambages rerum materialium certam existentiam probat: Falsas enim in hoc toto processu suppositiones multas, principii petitiones ac circulos sis
quentes , similiaque argumentandi vitia copiose jam dudum in eo ostendit
396쪽
DE Stvmuri Usu IN PHILOsOPHANDO. 377 ostendit laudatus sum Gassendus. Verum non jam id agebam.
Si quid sensuum ope tandem de rerum materialium existentia constet, liquet, cito sero in veritatis inquisitione admittendum esse sensum I perperam ergo hinc in totum removeri,'&ad solum vitae animalis regimen restringi: quae est ipsa conclusio nobis probanda. Atque uti in rerum materialium existentiae indubitatam noti- XXII. tiam nemo absque Sensuum ope pervenerit ; ita neque naturam S earundem neque effecta & adjuncta quibus tamen indagandis Uiu, - , Universa occupatur scientia Physiologica quisquam concipere eorporum accurath, aut cerii quid de iis concludere poterit, nisi Sensatio- adiunctis Dibus usus, tanquam pura veritaris magistris. Ad hujus rei conis accin tς firmationem alio non videor indigere argumento, quam quod va-lidissimum nobis suppeditat quotidiE Dequens & obvia cuivis e Urientia, cum eos, qui nati sunt coeci, surdi, alteriusve Sensus vel usu omni vel integritate privati, deprehendimus vel nullo modo, vel valddimperfectE, obscurE, & confvsh objecta intelligere, quae eadem alii sano Sensu utentes concipiunt facillime ac clarissume. Quapropter de Anima nostra, dum corpori unita existit,
verissimὸ, saltem quod ad objecta sensibilia , Palingenius , in
Libra: Sunt quinque ipsius comites, fitaque ministri, - . Per quos cognoscit res omnes: queis fine profui
scia, lethaeo torpebit pressa sopore. Et post quaedam:
Nam contemplatur mens omnLι , ct omnia cauto
dicio expendit, quaecunque a Sensibus hausit. Mens igitur sol est anima, sunt f era Sensus. Inculces licet homini visu destituto vel millies globulorum tu
rum aethereorum, secundum certam proportionem, in motu suo celeritatem ac circumvolutionem, haud tamen unquam id imp
trabis , ut Harh & distincte nobiscum concipiat colorum discrimina: nisi sorte novo ausu, omnibusque hactenus ita ridic lo , ut in proverbium abierit etiam caeco committendum stiudicium de coloribus. Idemque in aliis qualitatibus sensibiliabus obtinet. Et profecto , quis nostrum plurimarum hujus mundi partium configurationem ac dispositionem; quis motuum ccclinium periodos ; quis corporum mixtorum ortum & int
397쪽
ritum ; quis admirandas plurimarum rerum vires; quis viventium generationem ac nutritionem; quis sexcenta ejusdem commatis alia, homini Philosopho inquirenda, concipiat clare ac rebus convenienter , nisi Sens bus usus , tanquam purae Veritatis magis risi Quisve ullus adeo existit rerum imperitus, qui, in re Anatomica & Bolanica immediatam Sensationem utramque facere paginam, ac nudam quibusvis rationibus potior habendam esse, ignoret' XXIII. Sed desino accumulare plura, ne nimius videar in confirman- 'fr da re tam omnibus evidente ac ingenita quasi, ut neque ipsi ad-
i μή id μ' verserit , hypothesium suarum quasi obliti, ad Sensum proVocare metuam quoties ita usus ex it. Idque faciunt non tantum in His. rebus propinquis, ac Sensu sacile discernendis, vertim in iis quoque, de quibus, ob distantiam nimiam, aliamve ad organum ac Vim perceptivam disproportionem, Sensus nihil distinctum dictare queunt. Exemplo sit globus Lunarisi Maculas il las & lucidiores partes, quas, biduo imprimis aut triduo ante plenilunium, sole
occidente, in ejus disco observamus, asserunt Recentiores, sola oculorum tubo speculari adjutorum fide nixi, totidem esse maria, montes ac valles. Quin & eodem stantes argumento visus , in peculiari Selenographia, tanquam in altera Geographia , omnes illas Lunae regiones tam delineant accurate, ut insulas & continentes, promontoria & sinus, maria & secta, certa figura, magnitudine, situ , distantia determinata , nominibus quoque Gemgraphicis discreta, in tabella exhibeant non sol im, sed & ulterius provecti eidem etiam , ceu Terrae habitatae, suas tribuant plantas atque incolas, homines & seras. Fabulas si quis haec habuerit , confictas , ne quid videatur Nova sapientia concedere Velcrum, Orphei, Thesctis, Anaxagorae, Democriti, de Luna, quae sit Tellus habitabilis, traditionibus, ad oculorum & opticitubi sidem provocant. Egregium vero i Scilicet, de constitutione corporis a nobis tam remoti, ut Sensum nostrum hebetem& obtusum vix assciat nisi fallaci instrumento adjutum, aliquid certi concludendum est Philosopho ex sola Sensus perceptione; interim tamen , in rebus propinquis ac pluribus Sensibus obviis dijudicandis, iisdem uti tanquam veritatis magistris res erit illia
398쪽
utengum sit, nec aliquid certi ex Sensuum perceptionibus de
rebus extra nos constitutis concludendum, citra corundem ab
sim & naturae ordinis perversionem, quis in Philosophia restabit Ex- ., hilari perientiae locus i Nullus profecto ; sed ipsa in totum hinc pro- experientiae scribenda. Quandoquidem enim ea omnis nihil aliud est, quam nil mant crebro repetita rei sensibilis per Sensus facta, & memoriae nectaba- ιφς- tur firmiter impressa, observatio, eaedem omnes rationes, quae contra sensuum in philosophando Usum militant, eodem jure contra Experientiam militabunt. Verissime eiso illa amplius erit m gistra, non Sapientum ac Philosophorum, sed stultorum; quippe quae, uti ipsi Sensus, non alium habebit usum , quam ut unice inserviat stupidis hominibus ex variis vitae ante-actae casibus er diendis , ut discant cautius posthac discernere ea quae ad vitae an malis conservationem aut destructionem faciunt; ista appetem prudentius, haec evitare circumspectius. Mirabuntur procul dubio, quotquot haec sedulo expendent frequentes Cartesii querelas de experimentorum desectu, in quem Physicae suae impersectae causas
transscrt. Quid enim attinet insta ita expetere experimenta, quibus , nec manus ejus nec fortunae , emtimsi milliculo majores essent, possent sufficeret Quid necesse est, majores aut minores in narura cognitione
progrestu suspendere a copia ea plura aut pauciora faciendi ' siquidem solo intellibu in Philosophia utendum sit; neque Sensibus, adeoque nec Experientia , uti liceat, tanquam veritatis magi Bris, ad dijudicandum quae sit rerum extra nos positarum natura acyroprietates.
Nec mirabuntur minus extra partes constituti promissa insentia quorundam Neotericorum , qui jactant, se brevi per experime ta evidentissima tam clarit ad oculum comprobaturos principiorum Cartcsanorum veritat , & ad solvenda quaevis phaenomena sus ficientiam, ut nemo si extiturus ista capere idoneus, qui non iis sit acquieturus : unde &spem concipiunt ac gloriantur, jamjam futurum, ut quivis certatim ad disciplinam Cartesi, novi pros lyt, sint transitur . Talia promittunt, qui iidem Sensibus tanquam veritatis magistris utendum non esse, sid eos in certis durandos , tanquam infidos testes, quorum natura sit nunquam non fallere &semper errare, vociferantur. Certe hisce quamdiu adhaerent assertionibus, frustni plane naturam rerum aperire satagunt
399쪽
38o D IssERTATIO clave non alium in finem a Deo destinata quam ad reserandam e rum rerum bonitatem & malitiam, quarum discretio ad vitae ani malis regimen spectat. Praestiter jt itaque haud profuturo labore ,
igne, sumo, flatibus, aetatem non absumere; parcere praestit rit operae, sumptibus, omnique ad experimenta capienda appar tui. Verum non haec prosequor latius, quando iam dudum sus- sciunt adductae rationes, ad conficiendum , tantum abesse, ut prudens Philosophus teneatur in certis Sensus durare , tanquam datos unice ad vitae animalis regimen, non ad sapiendum , ut contra possit non solum non uno in casu, sed& debeat, Sensuum diactamini ita adhaerere , ut eos tanquam purae veritatis magistros, tuto sequatur in dijudicanda rerum extra nos positarum natura &proprietatibus, citra ullum corundem abusum , aut sapientissiminaturae ordinis perversionem.
Minime vero omnibus hactenus allatis satisfacit Claubergius hunc in modum disserens , De Cognit. Dei ct Nostri, Exercit.
LX xx III. f. I9. 2O. Opponitur: Si sensius non haberemus , quom
do sciremus esseselem, es c. Resp. Non negamus , sensus nos docere, quod res sint, sive existentiam corporum mim hoc requiritur , ut compositoprodesse aut nocere intelligamur : sed , non quid lat, si
essentiam 2 intimam maturam rerum, quia hoc non requiritur ad con-
semationem compositi, ctc. Nam primum , inepte restringitur ex sentia rerum cognitio tantum ad compositi bene sse, cum etiam quod ressint scire debeat, quicunque rith est philosophaturus: nisi mistra tam anxie tanto Meditationum & Dubitationum apparatu laboraverit Cartesius in demonstranda rerum existentia ; cui Tr Etatui ipse tribuere non dubitavit, titulum Primae Philosopluae. V rum deinceps, falsum quoque est, Sensus tantum docere quod res fit, & non etiam quid sit. Exemplo sit coecus, qui constanti omnium videntium consentiente te amonio persuasus esse poterit &debebit de Solis aut Lucis ex sentia; an autem is, absque Sensuum ope, solo intcsectu indagare poterit essentiam atque intimam naturam alterutrius ' Utiquὰ non poterit , si quicquam crede dum sit experientiae. Ipse Cartesius undenam didicit lucis nat
ram intelligere, nisi ex hoc, quod observarit ad pressionem in oculo factam ab obvio corpore, scintillas quasi conspici ' Quin hic ipse non uno textu clare edisserit , sui quasi oblitus . Sensus etiam
400쪽
DE SEN suuΜ Usυ IN PHILoso PRANDO. 38 Idocere, quid res sint & quales. Princip. I. Anic.Lx Ix. Cuamvis enim videntes aliquod corpus, non m is certismus istud existere, quatenus apparet figuratum , quam quatenus V ret coloratum I longe tamen evidentius a simus, quid sit in eo esse figuratum , quam quidst esse coloratum. Et, Artic. seq. Multa aba sunt , ut Magnitudo, Figura, Numerus, ctc. quae clare percipimus non ali stra nobis sentiri vel intelligi, quam ut sunt , aut saltem sepossunt in objectis, io.
Iterum, Prisc. LII. Art. VI. Agno mus etiam visu ratione ad uto , Mercurium plus ducentis terrae diametris a Sole distare , oec. Ru itatis, Diopt. p. I . Art. I. A ranaa illa sipecilla in coelo nova bdera dctex re, G c. adeo ut, Iromota luminis acie ultra terminos , quibus imaginatis majorum sistebatur, viam simul nobis Misantur aperuisse ad majorem sir magis Aselutam natura cognitionem. Viderint quibus
omnis Philosophiae prora & puppis hic Auctor est . qui ista cohaereant cum iis, quae ante audivimus asserere Cartesium, Solo iureia lectu utendum esse; Sensus antum datos esse ad composito commoda ct incommoda indicanda ; nec refer si ad corporis cum mente conjusse
Quaecunque vero de sensuum in philosophando usu hucusque XXVI. disputavimus non sic accipienda veniunt, ac si contendamus, simia Coendum, sationem quamvis veritatis esse magistram, eique omni semper &ubiqud stare debere Philosophum. Nequaquam. Ut in re quavis alia sc&in hac sunt certi limites, quos ultra citraque rectum non gnitiokis consistit , quosque ideo hic assignare operae pretium fuerit, Philoseph, liriusquam ad Objectiones descendimus ; maxime cum harum so- ς princi utio multo si sutura & brevior & facilior, si hac de re aliquid ante dixerimus. Summa eorum , quae observare necesse habet, quisquis Sensationes duces suae Scientiae rite sumet, iisque judicium rebus consorme superstruct , huc sere redit. Caveat primo loco philosophaturus, ne Sensus assumat tanquam immediatum atque adaequatum cognitionis suae principium. Id namque si secerit , vel infeliciter mentis suae vim nimium coarctabit, vel Sensitiones ultra proprium objectum imprudenter extendet. Utroque modo errabit gravissime. Quemadmodum enim multae veritates Philosopho occurrunt nulla alia ratione indagandae quam Sensitionum adjumento, sicuti ostendimus; ita quoque inficiandum non est, res plurimas alias naturali rationis lumine cognoscendas