장음표시 사용
51쪽
Ex ERCITATIO IV. sive sinu, & Oualis Deus sit. intelligemus, quam si omnibus nostris de Deo cogitationibus primum aliquem & , ut ita di Cam , essentialem concitum substcmamus. Id quotquot negligunt Praesenti gravissimorum ci rorum periculo sese exponunt, ista saepiuscule Deo tribuentes, quae t summae persecti nis statu non tantum sunt alienissima , sed Ac quae altius inir spem ipsam naturam Divinam penitus evertunt. Neque hic satis juvat notio Dei confvsh tantum conoepti tanquam Entis infinite perfecti in quam facile , quotquot Deum cristere dunt , consentiunt nisi ad manum sit manifestum indicium, quo id quod re vera misectionein notat disci iminetur ab eo quod imperfectum est; quodque adeo conceptibus quibusvis de Deo formandis normam ponat ac mensuram primam & pro sus insallibilem. Tale praedicatum , nostro ludicio , INDO PENDENTIA est i quae cum ipsa natura Divina, in quantum in sub captum nostrum cadit, unum idemque notare videtur ;& quam qui unicE sequitur tanquam cynosuram in sormandis quibuni t de Deo cogitatis , certus is esse poterit, se non satili , hanc quamdiu servat fartam tectamque. depende .im cum appello , aliquid significatum volo tum negati Vi, tum etiam positivi. In mera negatione substandum, δερ - ita in quantum excluditur qualiscunque dependentia , sive passiva Deum tam emanatio ab influxu cujuscunque causae. Removetur ergo omnis omnino ratio causalitatis , sive intrinsecam eam quis cogitet, ratione Dei ipsus ; sive extrinsecam , natione alicujus principii extra Deum. Et hanc quidem manissim excludit primitas in causarum subordinatarum serie , respuens omne superius, atque inserens principium sine principio. Illam vero ipsa notio causalitatis arguit contradictionis atque absurditatis ;quatenus si quid sui ipsius causa soret, sibi id dedisset quod jani habuisset, nec tamin habuisset quod dedisset. Quae cum sint
identia, mirum . quid in mentem venerii Caiiesio , quando iterum iterumque inculcat, Deum a se me , non negative , sed quam maxime positive ; sic ut, quia illa ipse ea , qui se re vera conservat , videaris non nimis improprie dui posse sui cause: qu tenus Uus potentiam tam exsuperantem agno siti, ut Planesit causa,
cur ille ese perseverer ; quippe qui , dum in eo tantum est pse, te uti
52쪽
DE DEO INDE PENDENT L. 39tentia , ut rem extra se positam conservet , omnino tanto magisse sum Da propria potentia constemat. Ut nobis omnino liceat cog tare , isium quodammodo idem praestare restet, ius , quod causa efficiens restentu sui esse tus : nec videat, cur nomen causetantopere sit fugiendum, cum potius illo uti pinutile ac propem -m neces artum esse videatur. Quod si Viro placuisset pnilo
clarius ac distinctius philosophari, saltem , quid assereret dilia gentius attendere, videre facile potuisset, nihil istis inconcinnius
dici posse. Quandoquidem enim notiones causae ac causati indivisam ac reciprocam involvunt relationem eorum , quorum alterum natura prius cst altero, utique nullus eis in hac materia relinquitur locus. Nisi concipere liccat quodammodo , ac dicere non nomis improprie , sed perutiliter ac propemodum neces,rio,
escntiam Divitiam natura priorem esse se ipsa ; id est, eam id
sibi dedisse , quod jam pollidebat. Ut jam sileam istud longe
crudius, quo ita Deum vult sui ipsius causam, ut eum se conservare dicat per eandem potentiam . per quam res extra se positas conservat. Quae, si non nimis impropyrae accipiantur , qu dammodo , quin plane necessario, inserunt, conceptum potentiae Divinae , uti aliarum rerum creatarum essentiis , ita quoque cxistentiae Dei, esse praemittendum: quod, qui potest, capiati Quin , cum conservatio sit quaedam continuata creatio , per ista jam allegata cogitandum erit ac pronunciandum , nec mmis improprie, sed perutiliter ac propemodum necessario, Deum statuendum esse creatorem sui ipsius, uti est suarum creaturarum ;quarum esse , ut primum , sic quoque continuatum , ad potentiae divinae exsuperantem causalitatem est reserendum. Quae omnia cum sint quam maxime absurda & in Divinam peri ctionem contumeliosa , certe serendi sunt conceptus istiusmodi ac phrastologiae nullo modo , nec proprie nec improprie , n
dum perutiliter aut necessario , sed plane ac plene ab hoc ncgotio removendi. Loque sensu optime hactenus dictum quatenus respectus habetur alicujus , qualiscunque ea suerit, causalitatis Deum nullo modo esse a se positive , sed tantum mere negati-vE , omne sui principium excludendo. Interim , semoto omni omnino causalitatis conceptu , haud igravatim admittimus, Independentiam a parte. t esse aliquid stis I
53쪽
34 EXERCITATIO IV. Uit i 'i' quam maxime positivum t quam ob rem quidam eam Amtatis
nomine exprimere maluerunt. Etenim , cum ne vitillimae a
que imperfectissimae quidem rei esscntia in praedicato negativo consistat , imprimis cogitandum est , meram negationem debiliorcm esse quam ut susticiat ad ponendum primum & radicate praedicatum illius Entis, quod prae omni alio summe positivum
est. Quid i quod etiam ipsum purum putum nihil dici possit
suo sensu negativd independens; quatenus nullius causae insumi debet suum esse , quod nullum habet. Itaque , cum Deum Independentem asserimus, id volumus, illi ex se & per se convenire persectissimam Sufilentiam au ex, innuum ; adeo ut seipso, modo eminentillimo & ab omni causalitate longe diverso, existentiam possideat, quam suam alia quaevis entia suis debent causis. Attamen cum ista ratio existendi consummatissima , &a parte rei procul dubio maxime realis & positiva, a nobis tanquam positiva concipi non possit, nisi mox in alicujus causalitatis ideam incidamus quae tamen , uti docuimus , praeprimis hic arcenda est jure merito ac longe tutissime mens nostra , suae imperfectionis sibi conscia, ne quid cogitet Deo indignum, acquiescit in negativa Independentiae notione, quatenus ea os seri Dei essentiam nullius ad existendum indigam. Non iam laborabo in demonstranda Dei Independentia, quum, aian . -- LX antὸ dictis abunde constet. Quod enim in omni cauae. p., is , sirum Oriune primum est quale Deum esse evicimus ante, di huju, cum a finita causarum subordinatarum scrie pro ejus existentiaconesium argumentabam id ab alterius influxu nihil plane accepisse Hiis omni- potuit: quumque tamen cristat, utique per se atque ex se id .g. ν - , ς ist*rς γ Πζcςsse, Caeterum , uti ab omni causa , ita quo-,isi sis ''. que 'uOVis modo Independentem esse Deum , eadem de-sreditur. monstratione conficitur. Quandoquidem enim omne aliud d pendentiae genus eam quae a causa est supponere & involvere consat, utique in quod Ens hanc cadere non posse ostendimus, . ab eodem omnem alterius ordinis dependentiam esse removendam , per sese manifestum est. Id ergo potius inquirendum, de quo lis moveri posset, utrum conceptus Independentiae, pro, modo cogitandi nostro, caeteris omnibus in Deo occurrentibus praedicatis praemittendus sit, tanquam maxime clientialis & lim trinse-
54쪽
trinsecus i Nobis quidem sc omnino videtur e &, quia Ind pendentia ex nullo priori deduci, sed duntaxat a posteriori de Deo probari, potest; &, quia quaevis aliae in Deo obviae peria sectioncs ex ipsa Independentia, tanquam ex sente , a priori quasi queunt demonstrari r uti de singulis docebit sequens noster tractatus. Cui vero praedicato duo ista requisita conveniaunt , id recte habetur pro ratione rei sormali, distinguenda ab attributis, tanquam praedicatis illius, uti vulgo loquuntur, con-osecutivis. Nec obscure Deus ipse nobis in hoc conceptu prae-iisse videtur, quando sese manifestavit nomine nitu tanquam Memoriati suo. Videlicet, id uti derivatur ab ita in nativa significatione notat aliquid quod est absolutissime ex se ipse: quapropter & illud Deo essentiale esse ac proprium , nec uilli ab teri communicabile, docent Theologi & Philologi; ex quibus consuli potest facillimus harum rerum explanator, Praeceptor ac Collega honorandus, Cl. Johannes Leusden , Philolog..Hebr.
Dissert. XXVII. Quamvis autem omnia quae Deo conveniunt, ipsa etiam ejus V. Spiritualit.ts, sive Vita rationalis, essentiam notans ab omni ma- I ij ateria remotam , & intelligendo ac volendo actuosam , facile ex
Independentia deduci queant, atque ideo solius hujus conce- ,
plus, ad Dei essentiam pro modulo repraesentandam , lassicere quoi D.i videatur; attamen, quoniam Rationalitas ista Dei sive Spiritus confestilitas serme pari passu cum Independentia ex creaturarum contemplatione , ut supra vidimus, nobis innotescit, quumque etiam nos assueti simus in concipienda aliarum rerum natura Sio praedicata essentialia distinctd notare , quorum prius magis est commune , posterius rei magis proprium ac specificum ; facithadmittimus, ne nimium a communi concipiendi modo reced mus, analogico quodam modo excludendum enim omne -- persectionis sundamentum conceptum nostrum de natura Divina comprehendi posse duabus notionibus, quarum altera ejus Spiritualitatem cujus etiam suo modo participes existunt rati nates creatur ) altera conjunctam, quin identificatam cum illa, independentiam offerat. I t supremi Numinis brevis , & ad captum nostrum accommodata, talis esse queat descriptio: Deus es Spiritus Independeo Niae , quaecunque circumseruntur de-
55쪽
36 Ex ERCITATIO IV. finitiones , vel verbis tantum ab hac disserunt, re ipsa conveniunt, ut cum Deus dicitur, v. c. 'sentia spiritmius se ipsa viavem ; aut, Ens en ι- ; σύ. vel minus existunt accuratae ,
quod non primum praedicatum, sed attributum aliquod, esentia divina pro modo concipiendi posterius , assumant ; quales sunt quae Deum describunt, v. c. Ens necessario existens aut, Ens infinite persectum; stc. Sed haraim examen, servamus illis locis, quibus de N essitate existendi, Infinitate persectionum,' &c. sumus acturi. Imprimis vero silenter hic praetermittere non deberem praeposteram philosophationene Neotericorum,omncm Divinam incntiam frigida solius Cogitationis idea ci cumscribentium ; nisi ejus absurditatem pluribus detexissem, peculiari Exercitatione de Cogitatione, quaesit mens humiana. Quapropter & istud nunc missum sacio. VI. Caeterum , ex dictis de Independentia , quae eadem sit cum it, G γ' Essentia Divina , liquet , ni fallor , quid respondendum sit ad istis a n. qu rioncm, An ex natura cognoscatur verus Deus ' Rationem. , Dis secit quibusdam , cum S. Trinitatis per naturalis r eunsi di tionis lumen nescientia , tum profunda Gentilium idololatria; cendus su e quarum illa vcri Dei ignorantiam , haec ejusdem quoque abnegationem inserre videtur. Nemo tamen , qui ratiocinari ac loqui hic cupit , id simpliciter negaverit, nisi qui paria ter neget, Ens Inaependens , aut verum Deum csse , aut ex rationis lumine innotescere: quorum utrumlibet esse certissimum, jam demonstravimus. An vero quod de Deo cognosii potest, quodque Deus ipse Gentibus manifestum fecit , aeterea videluet DivINITAs cir potentia , non solius veri Dei characteres sunt,
f sed ficti quoque idoli elogia ' Quasi Tus Dei, ac opus Legis
Gentium cord pus in 'tum , Deum aliquem nomverum , per cujus notitiam redditae sint inexcusabiles , conscientiis carundem manifestaverit i Verbo , cum nomverus Deus re vera sit nudus Deus, utique vel verus Deus ex natura cognosci potest , vel . nullus plane cognoscitur. Id qui admittere non vult, hoc concedere cogitur: quo ipso omnis naturalis Dei notitia una lituri expungitur. Pareor, Gentiles ex obcenebrati cordis ccxcitate turpi illine errasse, dum illum veri Dei conceptum , quem opus conscientiae aeque ac creationis abunde suppeditabat, mira fatuitate
56쪽
tate applicuerunt istis rebus quae natura Deus non crant, sicque inciderunt in crassissimam idololatriam; at indὸ non rectius conscitur, cos verum Deum non cognovisse , quam inferre licet,
aurifabrum v. c. quempiam non cognoscere naturam veri auri,
quia sorte in dubia luce per aliquam visus fallaciam oblatum aurichalcum verum aurum putat. Imo ucro in hoc praecipue sunt gentes inexcusabiles , quod , cum verum Deum cognoverint , non tamen ut talem glorificaverint, sed ejus gloriam in foedum idolum transformaverint. Etiam SS. Trinitatem ignorasse, largior; at non ideo ignorarunt ucrum illum Deum, quire ipsa Triunus est , etsi hos in ipso subsistendi modos , utque inde pendentcm totam salutis oeconomiam, per ignorantiam purae negationis nesciverint. Aliud enim est, notitiam, quam quis de Dco habet, impersectam esse, nec salutarem; aliud, objectum impcrsectae talis cognitionis non esse verum Deum. Quapropter , si accurato loquendi modo sit inhaerendum, nequaquam potcst categorice negari, verum Deum ex natura cognosci pocle , nisi quis periculosa phrasi in extremum discrimen adducere velit universam Theologiam Naturalem; quippe quae, nisi pro objecto habeat verum Deum , in merum phantasma chimaerici alicujus idoli re vera convenitur. Hoc cum nolint quotquot contra Socinianos istam tuentur recte sentientes , crediderim facile, hanc, quatenus inter illos agitatur, de nomine praecipud esse controversam: quamobrem nec latius cam prosequor. Porro, haec Dei, cujus essentia sit ipsa Independentia , notio, plurimas suppeditat ac pulcherrimas observationes, .quarum ampli Imus in Theologia universi , tam Naturali quam Reu lata , usus conceptus hujus clegantiam mire commendat. Per omnes ac singulas ire curia pagina non permittit. Conabor hoc uno , quo absolvam , totum comprehendere : Nihil quicquam tribuendo Deo , quod non sis omni ratione Independens ; quodque absiste Independens est, Illi seu Mad bendum. Nova demonia stratione non indiget haec veritas. Quandoquidem enim attributa quaevis & operationes sequuntur conditionem rei a qua fluunt, utique etiam res ista , cujus solius tota natura est ipsa
Ind cndentia, sibi soli vindicat praedicata quaecunque Indepcndentiam involventia, & alia quaevis aliquid dependentiae com L 3 tantia, VII.
57쪽
TxERCITATIO IV. tantia , tanquam e diametro sibi advel a , prorsus respuit. Ex hoc uno canone neglecto, uti nati sunt omnes de Dei natura &persectionibus errores, omnisque adeo idololatria ac haeresis ;ita contra hic idem unus accurate observatus securam redditoinnem nostram de Deo ac Creatura cogitationem. Tribue
Deo intrepide quicquid visum est , dummodo salvas independentiam , ex Vero tribuis: De creatura in ordine ad Deum ut
. lubet philosophare , tantum si per omnia agnoscas dependentem , recte philosophaberis. Ex adverso : Detrahe Deo qui quam quod spirat Independentiam ; aut tribue creaturae vesminimam Independentiae speciem , mox blasphemus es simul ac sacrilegus. Atque haec prima ac praecipua illa Resormatae nostrae Religionis laus est & gloria , quod una prae caereris tota sit in eo, ut per omnia Deo sua confici Independentia, sua creaturis dependentia. Ut, si quid creet, in noc solo erret, quod
Deum nimium Deum, Creaturam nimium Creaturam agnos cat. Hic vero cum errari neutiquam possit, nequit etiam ullo
pacto fieri, ut haec de Deo doctrina existat salsa. Ita Rcso matre nostrae fidei, atque uni nostrae, plaudit ac testimoniumessicacissimum dicit ipsa recta ratio; dum circa Deum ac res diavinas modis indigniuimis sine ratione, ac contra rationem, d lirat universa secus sentientium cohors; quorum omnis errorsundamentalis , ac perpetuum mῶτον existit, Deum solum non agnoscere omnimodE Independentem. Cujus contrarium quoniam religiose observant orthodoxi, illis per solam supremi Numinis Independentiam stat victrix Dei Gratia , cadit mimicus illi corruptae naturae typhus. VIII. Lis vero soli Deo Independentiae omnimodae gloriam sic vi
Exi Orione seruerimus , nihil tamen commune nostram philosophationem Ind*ο ἀπ- habere volumus cum conceptibus corum, qui, longe alio m instituentes , in rerum natura neque dari neque dari posse condi. utiam tendunt plures substantias quam unam , quae necessario existat,iahium dari & essentiam habeat insnite persectam atque inexhaustam, quae-μby - que constet infinitis attributis, quorum quodlibet infinitam es- M sentiam insnite exprimat. Ut per Mundum intellectum velint
modum qua Dei attributum aliquod certo ac determinaro modo eo
primit : per partes autem mundi, quas ipsi vocant res particula
58쪽
res, nihil aliud nis Dei retributorum astiectiones e modos, quibus
Dei attributa cerro arque determinato exprimuntur : adeo ut qua
libet res particularis siit modificario Dei, utque , quatenuS una res particularis ab alia re particulari dissere, ita Dcus aliter atque aliter modificetur. Quae profecto verba , in quamcunque flectantur sormam , s quem habent sensum , alium nullum dare possunt, quam, unam duntaxat esse substantiam, quae sit talus Deus; multiplices interim esse unius illius substantiae modos, qui sint res quaelibet particulares in hoc universo nobis obviae, V. c. cogitant , extensae, &c. quae omnes in una illa substantia subsistentes cum ea faciant complexum quoddam, puta substantiam unam modis variis modificatam. Ut ex hac nypothesi e dem res, si consideretur ratione substantiae, omnes modos s stinentis, Deus dicatur, quae eadem, spectata ratione modorum particularium, omnium simul ad absolvendum hoc Universum concurrentium , Natura vulgo appellari consuevit. Id est, ut verbo dicam, Mundi nullam esse substantiam praeterquam quae Dei ipsus est: ut Mundus & Deus non nisi considerandi modo differre vidcantur. Huc plane aurigantur, quae de Partis unius univcrs ab alia dependentia tradunt, nulla facta mentione Dei. Nempe statuunt se quamlibet rem particularem quae finita est & dcterminatam habet existentiam, non posse existere nec ad m,, perandum determinari, nisi ad existendum & operandum deis terminetur ab alia re quae etiam finita est de determinatam ha M t cxistentiam, & haec rursus ab alia, quae ctiam finita est&ri determinatam hinci existentiam ; & sic in infinitum. Numquid clarius pro Naturae apotheos dici potest lRe ipsa itaque universa haec philosophatio aliud nihil est, quam I X. recoctus quidam Atticismus Plinii aliorumque, praeter hunc no- I itcnti estrum mundum nullum Numen agnoscentium, nocest, revera plane nullum. Tam enim nemo rationis compos sibi persuadz- ὰ tigiliis. dcre potest Deum csse quodcunque videmus, ut nulla in hoc universo res oculis obvia existat, quae non P undecunque eam intueamur, omnibus atque singulis praedicatis suis reclamet, i steturque sua dependentia , finitudine , mutabilitate , contingentia, insufficientia, &c. nihil sibi divinum inesse. Vide Exes citat. III. f. I. Quumque jam centies consutata sit ista impietas,
59쪽
ω Ex ERCr' AT Io IV. miror , Philosophiam , totam his sundamentis superstructam. ci subtilitatis specie se hodie posse commendare tanquam unice masculam: miror, desidenari toties viris etiam minime indoctis &malas, ut prodeat tandem aliquis, qui accuratam det stupidi commenti refutationem; cum derexisse tantum rem hic vere sit resutasse. Quod ipsum nequc ignoravit siectae princeps, quando tam ambiguis, obscuris , tortis phrasibus mentem involvit, ut religiosissimi quoque horum arcanorum interpretes fateantur, is ste re dure se virum illum explicuisse, per verba durissima, ct primo aspecitu incomprehensibilia. Nimirum aliam evasionis rimam non inveniunt, ad Iclinandam hanc Atheismi n tam ; qua nota omnem ei perituram gratiam norunt. Interim ipsi cavent quoque sedulo , ne , mistis verbis durissimis & i comprehensibilibus, ideoque merito hactenus rejectis, per phr ses claras ac distinctas mentem suam hic faciant planam ; quod facere de bat omnino tantorum mysteriorum Sacerdotes, ut desinant tandem quod conqueruntur passim a paucissimis intelligi tam profundae sapientiae cogitationes. Has interim cui debeamus primo auctori vel inventori, forsan percipietur inspicienti Cartesi Prisc. Pan. I. Art. LI. ubi sic ille: is Per suia is stantiam nihil aliud intelligere possimus , quam rem quae itari existit, ut nulla alia re indigeat ad existendum. Et quidem is substantia quae nulla planE re indigeat, unica tantum potest intelligi, nempe Deus. Alias vero omnes non nisi ope conis cursus Dei existere posse percipimus. Atque ideo nomen sub- , stantiae non convenit Deo & illis uni voce, ut dici solet in scholis; hoc est, nulla ejus nominis significatio potest distinis iste intelligi , quae Deo & creaturis sit communis. Conserre haec cum istis prioribus possunt queis vacat. Nos ad ea revertimur quae ad institutam nostrae Meditationis seriem perti
60쪽
I. Pluribus S inadaequatis conceptibus Divi perfectiones nobis apprehendendae. II. s surde satuuntur duo tantum tributa Dei Inter , IntelZectus S Voluntas. III. tributorum Divinorum cum Accidentibus creaturarum collatio. IV. Objectionis bus eorum . qui Accidentia esse contendunt, occurritur. V. Qualis inter essentiam S Attributa Dei intercedat distinctio, pressus exponitur. VI. Attri- buta Dei alia Independentiam. Hia Spiritualitatem ejusdem, sequuntur.
Rudentis Philosophi est , quoties cognoscenda f. occurrit res perseetionibus suis captum nimium Pluribus is excedens, eam, ne plane non intelligat, intelia i d quatis ligere ut potest; atque adeo notiones de ea se mare, si non re ipsa dignas, menti saltem suae fa .ri,c approportionatas. Sicubi, certh hla , ubi de bis avre- Deo sermo est, id locum habet: is enim tanto hende iam persectionum splendore mentis finitae aciem perstringit, ut pulchre dixerit ille, habere se intellectum nostrum ad contems tionem primi Entis, ut se habet oculus noctuae ad intuitum Solis. Quapropter, quicunque non cupit, quanto diutius considerat, tanto sibi Deum videri obscuriorem quae desperantis. P in