장음표시 사용
71쪽
transserantur ad Deum, atque ejus omnimodam Persectionem, sic paucis statuendum cst. r. Quae Persectiones simpliciter &absolute tales sunt , neque quicquam impersectionis habent admixtum , eae quoque simplicitor secundum definitionem suam, sive formaliter , Deo tribuendae sunt. Sic Deus formaliter est AEtemus, Simplex, Intelligens, Volens,&c. II. Quaecunque praedicata notant Persectionem aliquam limitatam & secundum quid , O , in quantum separatis impersectionibus manent aliquid persectionis , eminenter in Deo locum habent , quat nus , praecisa omni impersectione, gradu ac modo excellentissitici tantum tribuuntur. Ita ino competit v. c. Ubi, moQuando, Intellectus, Voluntas,&c. rerum ci catarum: quat
nus ab eis removetur omnis dependentia , finitudo , successio, divisio, mutabilitas, &c. m. Denique, quaecunque Pers ctiones secundum quid ab omni adhaerente imperfectione ita ut concipi possint θεοταεπωs separari nequeunt, Caeduntaxat in Deo contineri dicuntur virtualiter , tanquam in causa prima , quae eas uti sunt in creaturis extra se potest producere. Atque hoc modo in Deo sunt v. c. Visus , Loquela, Motus, Figura, &quaelibet alia irerum corporearum attributa. Ex quibus liquet, hos modos , quibus Deus Persectiones quasvis possidere concipitur, relationem involvere ad persecti nes rerum creatarum, ex quarum contemplatione Dei perstetimnes cogitare discimus. Rident, sat scio , albis dentibus hanc omnem philosophationem hodierni quidam magistri, qui, explosis istis, scilicet i nugis, jam dudum se reperisse sibi imagianantur viam longξ magis compendiosam , ad Infinitas Dei Pe sectiones secundum sese cognoscendas, absque creaturarum ope, ex solo intuitu Entis infinite persecti ideae, quam se mente sua circumgestare innatam jactitant claram & distinctam. Verum μεγαλο μαῶ ista vel id abunde refellit, quod nihil illi attrib torum Divinorum ex ista idea hactenus deprompserint, quod non jam olim de Deo demonstrarunt alii, qui ex creaturarim contemplatione occasiones sumpserunt philosophandi de primientis Persectionibus. Quin utinam illi, qui a trita via hic recesserunt, ideae istius fgmento non ita corrupissent plerami que Divinarum persectionum conceptus, ut, nisi tandem licen-
72쪽
DE DEO IN pr NITE PERFECTO. tiae sat sitis, brevi Deus aliquis orbi hactenus ignotus sit introducendust Absit, quod ominantur prudentiorest Neque ominari immerito, .docebunt errores quos isti comitatunt circa plurimas persectioncs divinas, suis locis inserius notandi: uti qu-que plinius de hac entis infiniti clara idea agendum crit, cum Incomprehensibilitatem sumus tractaturi. Nobis religio est, etiam hoc loco quicquam recedere ab ista methodo, qua hactenus ad Divinarum persectionum Iconceptum ex careaturarumpcrpensione ascenderunt viri maximi. Atque illas in hisce, tamquam in speculo, relucere, nemo , nisi Atticismo nimium v liscans, negaverit. Ut nesciam, quid sibi velint, qui Attributorum Divinorum notitiam ex creaturarum considerario ne hauriri neque posse, neque dcbere, hodid contindunt. Alia pro secto mons Regio Vati, cui hae enarrabant gloriam Dei fortis, c magnificum per universim terram nomen. Alia item Apostolo, qui ex άις aeternam Divinitatem 2 potentiam intelligi, inculcat; Deumque beneficiis suis se cam τυρον reliquisse, testatur. Cui veritati ratio quoque sustragatur & experientia; quippe quae docet , nullas Dei persectiones a nobis cognosci, quarum sciendarum occasio aliqua non sit facta cc contempla tione creaturarum : quod petenti per inductionem demonstrari posci facili ncgotio. Quin, ex illis Dei attributis quae lumine naturae cognoscimus, ea concipimus facilius & magis positive, quorum prae aliis vestigium in creaturis exstat cxpressum. Nia hil est, quod objiciunt, inter Persectiones Infinitas Creatoris &snitas creaturae nullam dari proportionem, atque ideo notitiam harum non posse suppeditare conceptum illarum. Hoc , inquam , nihil est, quandoquidem conccptum hunc analogicum untaxat esse fatemur, non directe repraesentantem Persectiones Dei prout in Deo sunt, scd tantum pro modulo , quo earum capax est mens creata: at vero ad talem conceptum sundandum, intercedente rationis usu, sussiciunt ipsae etiam civitarum rerum imperfectiones ; cum nuspiam magis verum sit quam hic illud Logicorum, oppositorum candcm esse scientiam. Ut haec capiantur melius, non in hoc loco praetereunda via, qua ex perceptis entium finitorum attributis, ad cognitionem a
Persectionum in infinito Deo assurgimus. Triplex illa est, ''
73쪽
sub iat Dionysio Areopagitae vulgo adscripta: puta, Causalitatis, Ne
gationis, & Eminentiae. Nimirum , quoties rem creatam tamquam dependentem cogito , nihil in ea invenio persectionis , quin statim per viam Causalitatis mens ducatur ad cogitationem, casilcm saltcm perscctiones contineri in causa ejusdem prima ;cum perspicuum sit, nihil esse in effectu, quod idem non sit rit in causa. Inquirens porro , quo modo id sit in Creatore, quod suo modo video inesse creaturae, moX pcrcipio , in cre tura id multas annexas habere imperfectiones, quae cum Cre toris independentia prorsus pugnant : succurrit ergo via NU rionis, id omne removens, ob quod tale praedicatum enti Indcpcnd nti tribui proprie non poterat. Vetram cum in imperfectionis tumotione sequatur oppositae persectionis positio , mox conatur mens nostra via Eminentiae eo usque amplificare istius persectionis conceptum , donec aliquid cogitare videatur Deo dignum , quodque ei absque indepen&ntiae praejudicio tribui queat. Observo ut totum exemplo illusti durare creaturam di ind) colligo per viam Causalitatis, etiam ergo durare Crcatorem. Scd duratio creaturae dependens est , finita , . contingens : non ita, cogito per viam Negationis, durati nil pendens Creator. Qui orgo ratione durat hic ' Modo insta lics poscctiore, quam qui a me concipi potest addit via Em, Ocntiae. Unde tandem persectionis Divinae , quae aeternitas appellatur, resultat, qualis in mentem nostram cadit, conceptus. Ita mutuas sibi operas praestant hae viae ; quas quo quis accuratius in suis de Dei persectione cogitationibus formandis observat, eo puriores de ipsa habebit notiones. Caeterum, explicata sic omnimodi Dei Persectione , id su-P. .ctionis perest , ut accedamus ad ejus demonstrationem , quae facili ii ij...is' goti ipsius Independentia adstruitur hoc modo. Quod est i2 su , indw d n , xam p sectum est quam esse potest. Quod tam ebhi his., ' perscctum esia quam esse potest , infinite persectum est. Ergo, demonstra- quod independens est, infinite perseetiam cst. Propositio certa est : nam quodcunque non tam persectum est quam esse potest,
id a pci sectione possibili , ' quae sibi addi potest , dependet;
sitque hactenus non absolutis indepcndens est. Assiinitio in
dubia existit ; quoniam ideo aliquid sin P persectum est , quia aliquid
74쪽
aliquid majus ei addi potest : at quod tam perscctum est quam esse potest, ei quicquam addi nequit; necessario itaque, quod tam persectum est quam esse potest, id infinite persectum est. Manet ergo Deum , quia Independens est , esse infinitὰ pers
ctum : quod demonstrandum erat. Ilcrum : Omnis omnino
persectio possibilis vel dependens est , vel independens. Quaecunque independens est persectio , ea , hoc ipso quia esse potest , etiam est i mera cnim possibilitas , cxistantiam actualem excludens , est pura denominatio secta a potcntia rei, in cujus sinu latet, qua produci potest; quod ipsum independentiae ediametro adversatur. Iam vero si omnis independens persectio ipso actu existat, non alibi quaerenda erit quam in indepcndenti incntia : 'ca cnim quae dependens est indepcndentis perscctionis non est capax ; cum nullum attributum ex dat conditionem sui subjecti. Possidet ergo ens independens ipso facto in s se omnes omnino persectiones independcntes. Quod ad dependentes attinet, cae vel ab aliquo dependenti dependent, vel ab independenti. Si hoc , ergo a Deo ipso , qui sidus est ind penacias , depenitant; conssequenter is easdem, tanquam causa, virtualiter in se continet. Sed & omnes illae persectiones quae a d cndenti principio pendent , per subordinationem rerum dependentium finitam Ne qua antE tandem reducendae sunt ad omnis mi dependentis principium primum independens, quod ipse Deus est. Continet ergo Deus , quia Independens est , ipso secto omnes omnino persectiones possibiles; atque hoc' so existit infinitd persectus: quod demonstrandum erat. Plura addere nihil attinet. Uti nec opus est , multis probare , hanc persectionis infinitatem soli Deo convenire; nec ullam dari posse creaturam persectissimam, de quo latὸ Scholastici. Constat de utroque abunde ex eo , quod demonstratum jam sit, Pers ctionis Infinitatem indissolubilem nexum habere cum Independentia Divina; cujus nullam speciem alteri esse communicabilem,
Ex iis quae de Persectione mi infinita hactenus disputavi- VIII. mus, hanc nobis sinamus regulam , Nihil unquam praecipitan- Persectionister de Deo esse effutiendum, sed diligenter prius & serio atten- ndum , num qnod de Deo affirmamus aut negamus , infini- g
75쪽
. 66 LxER Cir ATro VI.ωMIudio t4 pzrsectione sit satis dignum , ne unquam deprchendamur inpietatis uti- eam injurii. At non id sussicit. Etiam in illam injurii cri-lit . mus, nisi quasvis rerum creatarum persectiones finitas semper cogitemus ac dependentes; rivulos scilicet, uti deductos eximmenso divinarum persectionum occano, sic in eundem reducem dos. Ita qui sublimare assuevit suas de perscctionibus rerum finitarum cogitationes, semper & ubique is Creatorem inveniet manifestatum in creaturis; quarum quot notat persectiones, tot observat reflexos ab iis Divinae bonitatis ac persectionis r dios. Hac dulci meditatione vere nobis Praesentem referet qualibet herba Deum ; & , secundum illud Senecae , Deus erit id quod videmus , ct id quod non videmus. Hac vilescet vel totius Universi imperfecta quaevis persectio; quae sine Deo nulla, absque qua etiam Deus Persectis limus. O hominum Rectore quam late nominis exit Fama Tui; ct terras Virtus Tua spars per omnes. In muttis etiam loquitur de Numine riam l
I. Inter Dei Attributa primum est Neres tas existendi. II. Eam perfectionem, Contingentiam imperfectionem ei e , ostenditur. III. Deum esse Necessu-
76쪽
17rium in existendo. demonstratur. IV. u pariter At Necefarius in operando, quo sensu, explicatur. V. Praeter Deum nil esse in exissendo absiaute Necessariam , probatur.
Ta quoque in compendio quasi , Qualis sit
Deus , pro ingenioli nostri captu & modulo vidimus , Ens videlicet Insinite perfectum. V rum cum hic conceptus tantum sit confusa n tio alicujus aggregati, puta collcctionis cujuspiam quarumcunque quae dari aut concipi pos simi persectionum , ad distinetiorem huius rei notitiam acquirendam omnino pertinet, lustrare sigillatim saltem aliquas earum Pe sectionum , quae pro modo concipiendi nostro istum immensae perfectionis cumulum conficiunt. Dico,
saltem aliquas carum nobis csse considerandas : omnes enim atque singulas enumerare , nedum inplicare , sphaeram finiti &creati intellectus excedit longillime , ac solius infinitae mentis, se incomprehensibilem comprehendentis, praerogativa est, sicuti suo loco videbimus. Inter eas quarum notitiam naturali rationis lumine manifestare nobis voluit Creator , numerandam primo loco censemus jure merito ExIsTENDI NECEssITATEΜ.
Ut enim primum cujuslibet rei praedicatum, quod in omnia alia ejusdem petiectione supponitur atque includitur , est ipsa Existentia, absque qua unumquodque nihil eorum est quae est; ita ex caeteris Dei Attributis illa praemittenda videntur, quae prae aliis Existentiam qus proxime comitantur & sequuntur e qualis sine dubio est Existentiae Necessitas. Atque hac ratione moti quidam hanc exiliendi Neces statem numerarunt, non inter Α tributa, sed inter illa praedicata, quae sunt Essentiae Divinae constitutiva r in perperam , quandoquidem ea ex Independentia
Divina quasi a priori potest demonstrari: uti ex dicendis inte
Est vero Necessitas existendi in Deo , tale Gus Attributum
Jus ratione naturae Divinae absoluth repugnat non xistere.
Nimirum Necessitati opposita est Contingentia; quae notat, rem H existin-
77쪽
existentem citra contradictionem posse non-esse. Ut quidem Contingens omne existat, atque nactenus sit aliquid reale si enim existentiam non haberet, non jam Contingens propriὸ ret, sed merum duntaxat possibile, & non-ens interim tamen eo usque sit assine nihilo, ut saltem repugnantiam non dicat ad id, ut nihil sieti possit. Hinc . quemadmodum citra controversiam persectius est esse, quam non se quum rem nolent Metaphysici, unumquamque rem tantum habere bonitatis &persectionis, quantum habet entitatis) ita etiam procul dubio persectius cst non posse non se , quam posse non ste : quo
quid enim ab imperfecto longius distat, quoque illi magis adversatur, eo etiam persectius id est habendum. Quum itaque is Ab uid persectius sit, Nihilo , persectior quoque erit ille existendi modus quo res quaepiam sic est Aliquid, ut Nihil esse plane non possit, quam si sc sit Aliquid ut seri interim pos
si purum Nihil; cujus uti nullae sunt affectiones, ita nec ullae perlectiones. Quibus perceptis, dubium esse nequit, quin Deus, pr pter Infinitalcm suae Persectionis, sit Ens necessario existens. Quum enim existendi Necessitatem tae simplicem & absolutam persectionem, jam demonstraverimus, utique cx ipsis terminis& per se nota est haec propositio, Quod exi tinfinite perfectum, existit neces arto : quoniam praedicatum hujus enunciationis in subjecto ejusdem includitur & continetur. Quod enim insnitas persectiones possidet, ei unam earum, puta existendi Neces.statem , negari non posse, res ipsi clamat. Non istis tamen probamus methodum Rcccntiorum, concludentium necessariam Dei existentiam non, uti nos , ex supposta vel demonstrata jam ante simplici ejusdem existentia) sed ex idea quapiamentis insnite persecti , quam se in sua mente reperire Gunt: de qua re vide Exercit. II. f. VI. Caeterum, etiam cum Dei In- dependentia immediate cohaeret ejusdem in existendo Necessitas. Etenim omne Contingens secundum se indifferens est ad hoc, ut vel sit, vel non-sit. Si namque in se ipso aliquid contin rct , quod saceret potius id esse , quam non-esse , utique , eo ipso quod estquam Ulcm existendi rationem in sua esscntia contineret, Nccessarium, non Contingens, seret. Itaque quando
78쪽
DE DEO NE crssARIO Ex Is TLNTE. 'Contingens existit, semper extra illud aliquid quaeri potest, quod
causa sit, cujus influxu res , ex sese indifferens aci utrumlibet, determinata sit ad existendum potius, quam non-existendum. Quam dependentiam a cujuscunque causae insinu quum Inde pendentia Divina prorsus respuat, respuit quoque eadem omnem pariter Contingentiam , dc ndentiam istiusmodi involvcnt tconsequenter , oppositam illi Neccssitatem cxistcndi eam inclu.dcre, manifestum est. Nec tantum omnimoda mi Independentia & Persectio Necessitatem ejusdem in existcndo inserunt sscd & cam arguit efficaciter ipsa rerum creatarum Contingentia. Uti enim plurimae res contingentes nobis passim obviae sunt. it in earum causam, per quam existini, inquirere licet; cum, uti demonstratum , eae ex se & pcr se existere non possint. Illam si contingentem assignaveris, & ipsa, per jam dicta, suam it rum habebit causam. Haec si rursus detur contingens , eadem denuo redibit quaestio : quae cum in infinitum propter causa rum subordinatarum seriem necessario finitam, de quam te re peti non possit; utique oportot illud , in quo tanquam in prima rerum contingentium causa subsistimus, escens Nectauium in existcndo. Ast hoc ipsum demonstrandum suit. Juvat hoe loco tribus verbis expedire huic materiae assinem IV. controversam a variis variὸ delinitam, An Deus. uti ostensata Mnparito
solute Neccssarium in existendo, ita pariter absolute necessarius P με Νςς 'st in operando' Facilis erit dubii solutio, si observemus, duo- .st k iribus modis a nobis spectari posse Dei actionem; vel absolute, prout cir quos mst habet a parte Dei & secundum sese , nulla habita ratione o, Ju s expli-jectorum, essinorum, aut modi operandi; ves relativὸ, quat nus includit respectum ad has vel istas res hac vel ista ratione cristentes, in quibus actionem Dei terminari concipimus. Ita m
do si consideretur, jubet Dei Simplicitas cinsia demonstranda γcredere, actionem Dei ab essentia ejus actuosa nulla parte disti gui. Quapropter etiam tantum abest ut essentia sine actione hie . Cise queat, ut quae essentiae, cadem quoque actioni cum essentia identiscatae conveniat absolutissima Necessitas. At vero, si φροωmus Dei actionem cum relatione ad has aut istas creaturas, hoc vel istoc modo ab actuosa Dei cssentia fluentes, certum est, eam Omnem esse nonincccssariam. sed indifferenter liberam, sive
79쪽
m exljlendo absolute Necessarium s
Ex ERCITATIO VII. objectum actionis spectes , sive modum operandi. Talis enim agendi modus cum ut persectissimus, ut maxime etiam congruustum Independentia: Creatoris, tum dependentiae omnimodae creaturarum, enti persectissimo & indepcndenti plane tribuendus est. Atque ita verissimum illud tritum Theologorum: Actiones Dei ad extra sunt indisserenter liberae. Sed de itisce alibi plura. Nunc ex dictis abunde intelligitur, absolutam talem existendi Necessitatem solius Dei attributum esse , nec ulli communiacabile. Nam ut Ipsi uni convenit Independentia , absque qua Necessitas ejuscemodi non consistit, ita omne quod cristit pro ter Deum ab influxu ipsus procreante & conservante pendet ;qui cum sit, ut dixi , in egressit suo indifferenter liber, etiam
res quaecunque ab eo procedentes sua natura indisserentes erunt ad existendum vel non existendum; id est, crunt prorsus co tingentes. Convenit quidem suo modo quibusdam creaturis alia qua Necessitas, vel potius Immutabilitas quaedam, ratione quorundam praedicatorum ; scd non ideo illa praedicata absolute &secundum se necessario cxistunt, cum quod sint, id vel fluat inde, quod aliquod aliud praedicatum Deus in rebus posuerit, quod illa sibi habet connexa tanquam non realiter a se distincta ;quo sensu substantia aliqua necessario est divis bilis, figurabilis,
Sc. posito Deum eam creasse extensim : vel fluit a lege quapiam naturae, quam Dcus rebus tulit, ut secundum eam innato impetu agant; quo pacto Sol necessario movetur di vel deniqud indὰ procedit, quod Deus certitudinem connexionis secerit inter duas res, ut si earum una sit, altera sequatur; qua ratione, posita corporis humani totali indispositione, necesse est animam a corpore separari. Itaque cum omnis Musmodi Necessitatis ratio derivanda veniat ab aliquo extrinseco, puta a Deo,
qui tales naturas creare, tales leges ferre, talem antecedentis cum suo consequente concatenationem sacere, liberrime voluit, cum,
si placuisset, eorum omnium nihil plane ponere potuisset, faci-lh liquet, ab omnibus istis qualiscunque Necessitatis speciebus
toto coelo distare illam, quam Deo asseruimus, absolutam ex
stendi Necessitatem. Verim de istis quoque uberius dicendi sibi locus est. EXER-
80쪽
I. Inter Necessiatem existendi S e ternitatem quaessit respectu durationis distinctio. II. c ternitatis
is Tempore , ratione carentiae terminorum, discrimen. III. Item c ternitatis , ratione carentiae successionis . a Tempore di frentia. VI. Sei
Eternitatem esse interminabilem, docetur. V. u-dem essesuccessonis expertem. demonstratur. VI. N que obstat ejus cum nostris temporibus successmis co- existentia. VII. Relatio ad temporalia spatia, seu vera, stupo ilia, qui juvet nostrum Eternitatis conceptum y VIll. renitatem esse De onus praerogativam, ex demonstratis conficitur
Ic , Deum existere necessario , Ostensum satis. i. Porro videndum , an , R qua rationς ς istat Iun=k eis, licia. & AI quando' Nam etiam haec duo At- statem exi- tributa cum ipsa rei cujusvis Existentia imme- sendi sdiatὶ cohaerere videmur. Istud nobis explica- AZimritabit conceptus Immensiuatis; hoc, AETERNITA-Υis. Quibusdam quidem Aternitas confundi- ρὰ, .hi, tur cum ipsa Necessitate existendi, quasi haec idem somni; re- 'iactis.ctius tamen ista duo distinguuntur. Non quidem nego , quemadmodum contingens, hoc ipso quod tale est, est tem- p rarium , ita quoquc omne absolutE N ecessarium in existen,