장음표시 사용
81쪽
Necessaruae existentiu competit Deo simpliciter tanquam exicti , AEternitas vero eidem potius tribuitur tanquam duranti . seu permanenti in ista sua existentia. Inde & luc a quibusdam dcsnitur , Infinita Dei duratio. Non est autem quod quem 1n hoc negotio offendat vox .uionis, quasi hic minus accurata Id enim uti lubens concedo, speream praecise indicitetur continuatio alicustis existentiae successivae , qualis est nostra duratio , per lapsem annorum , mensium, dcc. ita ex adverso nil video , ob quod vocem hanc sugere hic debeamus , si abstimcte sumatur , eaque simpliciter intelligatur qualiscunque rei in cxistendo persevcrantia. Hoc sensu, quatenus ώ duriste oppOmtur ωί re in non capio , quomodo quis dura' oriena de Deo ne re possit, qui non oppositum ejus, desc- m ς 'endo , de eodem absurdissime assi ei. Iernitatem nugivd, Durationem princi
ra, oh ea. V P xsecta sit simul. Nobis non displicet nota om
seriis is, k nibus ac celebris definitio Boetii , utramque explicationem milcontis , quando ait : e termi in Z inter nabilis vitae tota
8 ct pq io.. Minutatim eam non jam excutiam. Nosti o instituto faciet satis duo in ea observasse , per quae ternitas a sipatus nostris temporalibus longi illime distat. Primo , Interminalius dicitur AEtemitas ; non tantum quia re ipsa terminos quoscunque , sive principium & finem , excludit ac removet, sed & quia illos omnes conceptibiles se excedit , ut ne quidem terminos istiusmodi pati possit, quatenus ens AEte num sic Sempiternum cst , ut nunquam cogitari queat posse
aliquando vel non-suisse, vel nonaore. Aliter res temporariae, quae , quia suos ortus habent & interitus , duratione raudent certis terminis circumscripta. Dantur quidem earum quaedam v. c. anmae rationales) quarum existentia nunquam desciet:
quo sensu AEvum , tempori strusia dicto oppositum , a qui
adscribitur : attamen eae , quamvis durationen efacto terminatam non habeant, habent saltem citra contradicti nem terminabilem , in quantum ex natura rei praesens durati ms momentum cum sutura adeo nullam connexionem habct,iI.
82쪽
DE D g o AE TERNO. 63 ut quovis temporis articulo finem ei imponere, si velit, polist Deus. Quin, si paulo diligentius haec introspicere lubet, deprehendemus , etiam has ipsas res in suo esse pormanere dur tione quovis existentiae momento ipso facto terminata; quatenus per fluxum instabilis suae existentiae, ac labentem quandam sui innovationem , perpetuo amittunt illum durationiς articulum , quem modo possidebant I acquirunt alium , quomodo carebant atque ita, tametsi duratio mirandem in infinitum sit producenda , ea tamen quam actu habret, vel habuerunt unquam , praesenti momento in quo jam versantur ipso ficto finitur , dum quas adhuc in futuro habiturae sunt durationis partes , necdum eis in praesenti gaudent. Sed & secundo , durationem sisam omnem Emul totam ac
perfectam possidet quod est AElemum i id est , durat invariabili
quadam existentiae perseveratione , absque ulla minutorum sibi succedentium lapsu. Aliter res temporariae , quae singulis m mentis novum quas incipiunt esse ; quippe quae tempori subjectae , quemadmodum ipsa tempora , cum temporibus murantur , nec unquam omnem illam habent durationem, quam hibere possunt. Sequitur hic quod elapsum est praeteritum praesens, sed non nisi istud fuerit elapsum; hoc excipiet mox futurum , at non nisi eo ipso evanescat praesens. Neque , quia res olim fuit, ideo jam est; aut non, quia jam est, aliquanto posterit; dum hic sit isse esse potest sine esse , esse stare potest sine fore. Quod vcro absoluta AEtemitate gaudet , dum persectis. sma existit duratione , gaudet necessario ea tanta, quanta gaudere potest : quae durationis persectio ciun in nullum succelli vum cadat, utique ab AEtemitate secundum se penitus rem vendum omne fuisse, omne fore, quod non sit ipsum esse. Ut per AElcrnitatem res durans ponatur in momento eodem & pei pauo , quod quasi semper stat , partibus caret, in fluxum nunquam progreditur , in se ipso manet: unde quidam non ineleganter eam dixerunt, Nunc semper stans. Scite hanc tem
poris stricth dicti ab AEternitate proprie sumpta disserentiam cujus
accurata observatio unica ad aeternitatem rith concipicndam via est paucis expressit magnus Augustinus, cujus haec verba ex Enarrat . in Psalm. Cr. huc transscribere non pigebit. Ita
Altera AE ternitaι is, ratioue camrentia su et fionis, a Tempore
83쪽
Ex ER cxTATIO VIII. commentatur Doctor in verba haec Vatis : In generatione gen ratronum anni tui. o Sed qui anni tui l Qui , nisi qui non v se nient ut transeant i Qui, nisi qui non ideo veniunt ut nonis sint ' Omnis enim dies in hoc tempore ideo venit, ut non
,, sit, Omnis hora, omnis mensis , omnis annus : nihil ho- rum stat , antequam veniat crit, cum venerit non erit. Illi ergo anni tui aeterni , anni tui qui non mutantur , in geneis ratione generationum erunt .... Non enim aliud anni Dei,
aliud ipse Deus ; sed anni Dei, A ternitas Dei est. AEter- nitas ipsa Dei substantia est , quae nihil habet mutabile. Ibi nihil est praeteritum , quasi iam non sit; nihil est futurum, quasi nondum sit. Sed non est ibi nisi est ; non est ibi fuitem : quia & quod suit, jam non est; & quod erit, nonis dum eR : sed quicquid ibi cst , non nisi est.
Verum ad horum demonstrationem accedamus propius. Prius quidem nostrae descriptionis membrum, quo AEtemitatem asseruimus Interminabilem, admiserunt haud gravatim quotquot umquam veram Deitatem agnoverunt sapientiores. Certe ipsis sanioribus Ethnicis ridicula visa fuit, quam quidam eorum Vates tradiderunt, Θεογονία. Misemper fuerunt , Ora nunqam sunt,
aeterni sunt futiret, alibi Cicero. Nec dissicile est adstrucre , quod clamant quaevis Dei praedicata ; adeo se undique rationes offerunt, sive Independentiam ejus spectes , sive Persectionis infinitatem , sive existendi Necessitatem. Hanc si consderes , prohibet ea a Deo omnes cxistentiae limites ; dum ab ipso removet omne noninxistere. Etenim ubi est aliqua durationis cxtremitas, ibidem ipsum eta no existere habet locum. Itaque ubi no existere locum habere nequit, ibi nec ullum existentiae principium; quod quicquid agnoscit, aliquando non fuit: n que ejusdem finis; quem quicquid exspectat, aliquando non erit. Praeterea , cum omnis duratio aestimanda sit ex natura entium quae durare dicuntur , ea nulla Enti persectissim o nis persectis sima est adscribenda. Jam vero unamquamque durationem eo magis persectam esse quo minus angustis torminis est circumscripta , per se claret. Ea ergo demum Deo summe persecto erit digna, quae nullo modo limitata. Deniquὰ , aut jam .semper Deus extitit, aut ne nunc quidem cristit. Si enim aliquando.
84쪽
non uerit, unde obsecro esse coepit i Num ex sesel , quod Non est , non magis se actuare potest , quam idem esse simul potest & non sie. An ab alio vis productum ' Vertim sic t
tam tollis Independentiam : hoc est, omnem re ipsa Deitatem. Pari ratione , si nunc Deus in , semper quoque erit: cum nec intrinseri aliqua indigentia desciat Persectissimum ; nec extrinseca vi aboleatur Independens. Ns addam, causas subordinatas finitae durationis reduci debere vel ad seriem aliquam carundem in qua primam invenire non detur quam implicare, antὸ
ostendimus); vel ad aliquod earum principium primum, quod e titit semper sine principio, &, quia sine principio, etiam sine fine.
Sta desino probare quod miniis controversum. Potius ad V. alteram nostrae descriptionis partem progredior, qua Simultan stam esse .ssiternitatis durationem, diximus. Eam impugnare I, μμ siqvi
borant Socini & Vorstii sectatores; qui, dum nimie ubi plau- nudunt in quibusdam quas hic urgent argutiis, re ipsa parum se iuri subtiles probant in hoc negotio, quando non attendunt, quam male cohaereat, eandem durationem assimare infinitam , & t men per temporum intervalla successive suentem: quo nihil dici potest crassius atque ineptius. Id enim manifestissimum est, omnem successivam durationem partibus constare; ob ipsum enim partium
sibi sisccedentium lapsum successiva est & dicitur. Ergo rogare lubet, quas illi infinitae assignare velis partes , quos annos, quae secula; aut saltem ne de vocibus laboremus quas spatii temporalis partes illis aequipollentes ' Vis eas finitas ' At sic clare
negas totius durationis infinitatem. An vero infinitas i Sume ergo v. c. secula infinita. At jam quos annos statues ' Etiam, opinor , infinitos. Fuerit itaque infinitorum annorum num rus numero in nitorum seculorum vel major, vel aequalis, vel minor. Majorem non dixeris, nisi infinitum negaveris num rum seculorum : quandoquidem infinitum omne majus sua natura respuit. A qualem si volueris, vel etiam minorem , omnibus, quantum 1 ratione recedas , palam facies nimium.
Nullius ergo successionis capax est quae infinita existit duratio. His adde, permanentiam rei successivam, quemadmodum includit fuisse & sore, ita quoque involvere non se. Quod enim
suit, qua tale haud amplius est; quod erit, nondum est; quod
85쪽
jam est , mox non erit. Successionem ergo talem comitatur contingentia : hanc vero Plane nullam pat ur omnimoda N cessitas existendi, de Deo iam demonstrata. Quid ' quodd ratio per temporum articulos fluens nunquam sit infinite pers dii , adeoque nec persectionis Divinae infinitati congrua. Quae enim duratio est in continuo fluxu , dum singulis momentissumit incrementa, nunquam dici potest esse tanta , quanta esse potest: quae tamen infinitatis proprietas est. Conser quae hanc in rem jam attulimus , 3. II i. Deniquὸ , quodcunque continuo est actuandum id Independens esse nequit, neque cadit in rem cujus ipsa intrinseca natura est pura puta Independentia. Haec in extrema semper est actualitate , cum quantum iriun quoque ente est potentiae , tantundem in eo sit dependentiae--uandum autem esse de novo omne successivum , patet , quia quod succedet , nondum in , sed , quatenus aliquando crit, nunc in praesenti tantum esse potest. Liquet ergo ex diactis , cui durationi nec origo dedit initium , nec casus dabit finem , eidem neque tempora dare incremontumes Liquet, quae momentaneum & quotidie orientem nobis fingit Deum alium & eundem , Aternitatem , quam Verbis ponit , re ipsa tollere opinionem. Quod demonstrandum erat. Ita facilὸ hujus veritatis certitudo ostenditur: at non ideo perinde claram ejus habemus per omnia ideam. Sic enim senMIAEt j mm nobiscum comparatum est , ut quae a finitis creaturarum pers η's aeonibus recedunt nimium, vix ea nisi negativὶ & conceptue Ibis e. confuse concisamus. Quapropter ne quicquam curabia isentia. mus praevaricationem inserentium , simultaneam Dei dur tionem haud esse, eo quod sic neutiquam nostrae successivae durationi coexistere posset, nisi hoc ipso admittatur, nostrum praesens, praeteritum, & futurum existere simul , quippe quae eidem indivisae A ternitati pariter coexistant. Verum reddere isti debebant necessitatis rationem, ob quam nequeant coexist re sibi duae res disparis naturae , & quarum altera se alio liabeat modo ac altera. Speciem haberet objectio, si assereremus. Deo convenire verum aliquod praeteritum & suturam , quod cum praesenti ejusdem sit idem. Sequeretur enim tunc, uti Dei prae tentum coincidit cum praesenti, ita quoque nostrum praeteritum,
86쪽
DE DEO AETERNO. 67 quod coexistit praeterito divino , coincidere debere eum nostro praesenti. Atqui cum jam dudum omnes istas temporum disse rentias, quae in nostra duratione dominantur, penitus ab A te nitate Dei secluserimus, nulla est in hac illatione sequela. H bent intcrim hic recentiores Doctores nodum, quem claris suis& distinctis ideis solvent nunquam : imprimis quando ipsi pari
argumentandi modo tam vehementer in Immensitatis divinae negotio urgent, non posse Deum per essentiam suam rebus extemsis praesentem esse , nisi haec ipsa pariter sit extensa. An vero statuent quoque , non posse coexistere Deum nostrae durationi successivae, nisi pariter ipse successive duret Sumant Viri ac tum , & istis se expediant, si possint i Si nequeant , videant tandem famosae suae illationis imbecillitatem. Etsi vero Divina duratio acto nostrae sit dispar , atque co- existentia illius cum hac nihil plane faciat ad ipsam AEternitatis secundum se consideratae naturam nihilo enim illa extitit
imperfectior ante conditum hoc universum , cim nulla ei c extitit, vel adextitit potius, creatura non tamen nUo, quin, ad juvandum nostrum qualemcunque de avemitate conceptum, utile sit eam cogitare per relationem aliquam ad spatia rerum temporalium : ita ut mens nostra sibi ficilius illam repraesentet, nec incommode , tanquam durationem excedentem omnia spatia, non tantum quibus creaturae aliquae durarunt , sed & quibus durare quandocunque vel potuerunt, vel poterunt. In quo repraesentamine includitur successio absque qua durationem aliquam concipere dissicile nobis est , si non impossibile) at non . parte .ssiternitatis, sed a parte rerum quae Aternitati adexistere talem potuisse concipiuntur. Ita, si v lim mihi repraesentare Deum secundum aEtemitatem sum ante mundi primordia existentem, non potero distinctius, quam sconcepero , tam persectam esse Divinam durationem , ut si qualiscunque conceptibilis duratio successiva ante initium hujus Universi extitisset, illi simultanea sua . Et itate coextitisset Deus. Et haec sunt spatia illa imaginaria temporalia, tanto hodiEconatu impugnata a multis; qui procul dubio metuunt, .ne sint satis subtiles, nisi ipsum quoque nihil sibi sumam impugnandum. An vero mallent illis realia spatia remporalia substituere ' Sic Ia videtur: VII.
nstrum riti ternitatio conceptum.
87쪽
68 Ex crYATro VIII. tem Sestus videtur : ne scilicet mundum , qui iis nullos extensionis suae Deiprφρ' sines habet, duratione non satis amplum nobis imaginemur. tatem hinc non multum abesse mihi videntur , qui possibilem 'is θι IC, mundi aeternitatem ascrunt difficulter refelli posse ; tantum sirenseritur. statuatur 2Etemitas mundi alterius generis . quam illa Dei. Vcrum, cujuscunque generis statuatur mundi duratio , semper saltem successiva est ; hc prorsus exigente ejusdem in existendo contingentia. Talem autem aeternam esse non posse, 6. v. firmissime jam demonstravimus. Nia , quae ipsa creaturae notio suppeditat, argumenta hic transeo , infra sorsan urgenda suo loco. Exemtus Minni Aestus ab ordine sicli, Temporibus leges qui das d Tibi tempora leges
Nulla dabunt, nullam ponunt cui tempora metam. f., Nostra quidem assiduo Linuntur tempora motu, Dum nova sunt semper, tacitissue senestamus annis: Tu vero Tibi semper eras, Nisi semper es irim ;Cui mors eradios veniens non supputat annos.
Ut semel ergo Abi sipiamus, lubrica vitae. Tu nos fata doce, ct quo se mora porrigat aevi; ut mens jundi a Deo studiis det tempora sacris l
I. Immenssitas Divina quae: S qua ratione ab Omni- praesentia distinora y II. Spatia Imaginaria quid ; Nquis eorum in Immensitate Dei concipienda usus Τ
88쪽
III. Cartes visorum de Omnipraesentia Mei philoso
phatio; S quaedam in eam animis resones. IV. Immensitatis Divinae contra Vorsium, Socinianos demonstratio. V. Omnipraesentiae Divinae essentialis contra Cartesianos assertio. V I. Di cultatibus quibusdam horum obviam itur. VII. Immensitatem,
non Ubiquitatem strictὰ dictam , solius Sei esse ,
Idimus , quo modo se habeat Deus in ordine s.
ad nostrum tempus per aeternitatem ; viden- Immensio. dum qui sese habeat Numen in ordine 'ad spatia localia per ΙΜΜENsITATEΜ. Quae duo cumma valde sint analoga, quanto rectius perspecta fue- omniprrit natura illius , tanto facilior erit meditatio sentia di- hujus. Ea notamus supereminentiam illam dia s/ηδη 'vinae persectionis, qua per essentiam suam, modo tamen pers ctissmo ac sibi convenienti, existit Deus ubicunque corpus est, vel esse potest. Observandum imprimis , cum dixi existere Deum, ubi existit, modo persectissimo ac sibi convenienti, ante omnia me velle hic remotissimum habere conceptum cujus cunque proprie dictae diffusionis aut extensionis; quae, uti pa tes involvit, ita naturae spirituali atque independenti plane it- pugnat. Magnus Deus noster est , siasne quantitate . atque ideo Immensus: uti scite alibi Augustinus. Absit ergo, ut hoc loco Deum nobis imaginemur per modum subtilissimi corporis cuncta pervadentis ; quod quidam non sine calumnia obiiciunt. Dico, non sine calumnia: nam jam olim vetus schola asseruit, Deum ita totum esse in toto mundo, ut totus pariter sit in singulis ejus partibus ; i. e. ut mundo divisibili ac partes habenti ipse coexistat quidem , verum absque partibus sui , ac modo prorsus indivisibili. Sed & illud attendendum est in antecessum,
non tantum hic notari omni aesentiam vel et Aquitatem stricte dictam, quatenus dicit relationem verae praesentiae ad corpora desacto existentia. Latius patct Immensitatis conceptus ; quippe
qui , & Ubiquitatem includit , & insuper ponit, etiam istic I 3 - existere
89쪽
usui γ. EXERCIΥAYIo IX. existere Deum , ubi Quidem jam corpus non est , attamen per potentiam Divinam esse saltem potest. In quantum ergo vera praesentia , per actualem creaturae cujuspiam coexistentiam , ad Immensitatem per sese nihil pertinet, sicile intelligimus , qu modo Immensus extiterit Deus , nullo ctiam ex stenta corpore ; & qua ratione ipse sibi dicatur esse locus. Hoc sensu rem ille:
Dic usi tunc esset, cum praeter eum nihil esset iram, ubi nunc; in ser sibimet nam suscit ipse Interim, uti anth dixi aeternitatem, etsi nihil nostri temporis involvit , recth tamen , ad conceptum nostrum juvandum, cogitari cum respectu ad nostra tempora; ita quoque Immensitas T modum alicujus praesentiae, cui eam actualem non ri cessario includat , non incommode nobis repra sentatur. Ita enim Deus absolutissime existit in se ipso . etiam illic ubi nunc nullum existit corpus , ut tamen , si istic , ubi nunc nihil est, per potentiam divinam poneretur aliquod corpus , illi etiam ecientia sua Deus intime coexisteret praesens: quemadmodum scis licet ante hujus Univers productionem in se ipso Q e titit ubi nunc est mundus, ut, simulac hic existere ccepit, mox et verP coextiterit praesentissimus Deus. Et hic in conceptus ille, nimium a quibusdam hodid vexatus, qui vulgo venit nomine Spatiorum Imaginariorum: quem quomodo citra contradictionem reiicere pol sint, quotquot mundi nostri extensionem non agnoscunt isnitam , haud equidem video. Certὰ , admissis aliquibus Universi hujus limitibus , evidenti stimum est, tra illos , ubicunque domum sucrint, per inexhaustam Dei vim corpus aliquod poni posse. Etiam per mox demonstranda patebit, non posse tale corpus poni , nisi Deus vi infinitae suae peisectionis eidem coexistat praesens. At dum ista cogito , eo ipso & spatia imaginaria, id est, coipora quaedam postibilia, de paritcr Immensitatem divinam per relationem aliquam ad ista sp tia, concipio. Quapropter, cum hujus conceptus sundamenta sint, & mundi finitudo ab una parte, seperantia tum persectissimae Infinitatis tum etiam incomprehense Potentiae divinae ab altera parte, mirum mihi semper visum fuit , res 2deo claras& distinctas capere non posse , vel potius non velle , illos qui
90쪽
DE D no ΙΜΜENso. 7s tanto conatu haec spatia exagitant, tanquam nescio quae absurditatum portenta & chimaeras. Sed hinc illae lacrymae t Vortiacosum suum mundum re vera infinitum ponere necessiim habent; atque indὰ nullum corpori possibil relinquunt extra cum locum: imo si quod res est dicere liceat dum duo immensa repugnant , quam mundo assingunt infinitatem Immensitatis, Deo re ipsa derogant. Leve enim fuisset de Imaginariis Spatiis controversiam move- Ι ΙJre, nisi quoque in discrimen adduceretur vera Dei ἀα,& essentialis Omnipraesentia. Socino ac Vorstio jam olim Pla- omni λὰ cuit, Deum essentia sui omni mundo praescntem esse , negare. sentia Dii Riserunt quoque alii praesentiam Dei atomicans & inopicam , ut philoseph ipsi riunt. Impia vero haec semper visa suerunt, & in Dei Im- tio ermensitatem injuria quam maxime , rectum sentientibus ; qui omnibus illis sempcr opposuere illud Vulga , flavis.
Enter, Praesemer, Deus hic ct ubique, Potenter.
Istorum tamen insignia qui sibi aptent hodie deesse minime via dentur. Non meis haec dicam verbis, sed Cl. Vogelsingit, quiit, hac de re alibi disierit. si Cartesius e tripode veluti pronun- ciat, Deum ubique non existere: sed ubique tamen esse ratione suae ,,potentiae. Quia scilicet in Deo nulla sit extensio substantia , sed ,,potentiae duntaxat, M. Ita visum Cartesio fuit sive vaticinari, is sive incassiim furere. Quem tota armenta sequuntur. Itaqueri nuperi quidam Theologi , etiam Reformatae communionis, abnegata Numinis Immensitate , prorsus ad gustum pravitativ,, haereticae Vorstianorum, Socinianorum, S Remonstrantium, is definiunt, O praesentiam Dei nihil aliud esse , quam extrans
is cam denom nationem, naram ex operatione Dei, qua 1n omnibus is rebus corporeu operatur , cir propter ritam operiit onem iis praesensis esse dicitur. Vel , Ommpra entiam Dei nihil aliud esse, quamis efficacissimam Dra voluntatem , qua omnia sustentat 2 gubernar, Hexplicantat, ab operatione, qua extra se aliua producit. Immenissitatem esicntiae, qua Deus excedat mundi terminos, quaque is citra dimensionum interstitia limitesve Deus ante mundumis conditum incola sui fuerit, uti neque potuerit ullam creatuis ram producere, cui non adforet intimὸ per essentiam suam Grinc ulla mutatione sui, plan tollunt: atque fundamentumri omni-