장음표시 사용
171쪽
m eorum', i sua tantum voluntate volunt aliquid vel ostendi,ves non ostendi. Quod Qtet ab eis signariot literas signamus, ne aperiarur,nisi ab cis,ad qnos mittuntur,Ita Deus sttalas claudit. x . a 4 quasi sub signacialo, quia sua voluntate eas vel ostendit immitii, Val. i8. bus,ut e fit: vel cestu, ut die contingit. Ex hac etiam dierum noctiumque vidissitudine I si potentiam,& matellarem praedi- eat Dati id dicem dilienareant gloriani Dci &c.DIos die eru- tiat verbum & nox nocti iudicat ietitiarn. Ex ot tu etiam solis
uis paulo post di iis, In iste postilitabernaculum tuum, S ipse tan-τμί io . quam is onsus procedens de thalamo suo.Et alio loco, Fecit luna
in tempore, sol cognouit occasum suum: politisti tenebras, di ta- cta est nox,&c.ortus cst so tec. Vel potest loeus intelligi de tene ris, quas aliquando Deus nonnullis regionibus obduxit ad limmines stellarat vindicandos.ut in Exodo Fgyptis euenisse scria matur,& iri Mutthaeo Iudaeis,Christo moriente. Explicatur etiam a Chaldaeo, de nubibus in caelo coactis. Prior tamaeive possidiomi. limagis accommodata videtur.
8 uui extendit caesos seuos. Id est essicit atque ereat quos extendere dicit,quia rar tores furit τί r. io , natura in caeteris Vtriuersitatis partibus.Sic etiam di it David, Extendens' caelum sicut pellem. Hebraeique vocant firmamentum siue caelum rvp ra auiali,quod est proprie expensium aut ex nSu. Et graditur super Lict M maris.Ιd est imperat mari,S res ianirabiles d. io . edit in illo, sicut dixit David , Qui ponis nubem a Qensiam tuum, qui ambulas super pennas ventorii ni4d est nubes agis. mpe, iis quo vis.& ventorum impetum coerces,vel excitas,sicut equm equum, suo insidet, reprimit & i intellit.Ita Iob dicit Deum grat, Hi superfluctus maris. ia eius voluntate, et sella tir, et agita tu mare &rtiirab ,idetur omnibus dicente David, Mirabi Ita M. I 6. clationes maris; mirabilis in altis Dominus, 'alio psalmo, Qua descendunt mare in nuuibus, ipsi viderunt opera Domini & nu rabilia eius in profundo. Dixit de stetit spiritus procellae. Eti in
ς Qui facit Arcturi lo' Oriona,O Hyadas O interiora Austri. Vt hunc locum, qui nonillil habet ditii cultatis, e plicemus, ODortet primo animaduertere non eodem ordine haec stes laruara nomina apud vulgatum poni,quo sunt in Hebraeo: quod latuit Pa-guinum,& ob eam rem in sua versione huius loci,& in suo thesauro in ditiione Ply hus nonnihil errauit.Inia versione, luontaini has, Arcturum traduxit. In suo thesauro, quod putauerit etia
172쪽
C APO IX. A. vulgatum,qui Hieronymus est illi, ita hic traduxissMoy has vero non Arctvi um,sed Hyadas significat, quae tertio loco sunt in unugato nostro.Quod planum est,primo ex natura nominis,nam oritur a radice hus,quae congregare significat. Quare signi M hit congregationem stellacii ,cuiuis i Hyades sunt.Tu quod septuaginta viri non Arimirum,sed Pleiades conuertunt,quk ea dem,quae Flyades a nonnullis esse putantur, ut mox dicemusta tem nemine discrepante sunt stellarum congregatio. Accedit ad hoc,quod vulgatus noster nzra chima, quod tertio loco hic ponitur in Hebraeo,quod Hyades hic Pagninus vertisse putauit, in Amos capite quinto,uersu octauo Arcturum interpretatur. Non ita vero facile posset explicari vulgatus, si idem nomen hic Hyadus,& in Amos Arcturum explicaret. Quare coiectura non leuis in inueribordine hetc syderum nomina posita esse in vulgato, Vel quod in illinprimo, in Hebraeo tertio loco ponatur, & quod in i Io, tertio, in Hebraeo sit primo loco, & ita facile haec versio, cum
septuaginta virorum versione,& cum Amos loco citato conciliatur. Sed huius libri.c. H. vers31.nta: cima Pleiades transfert vulsatus, quare ambigua haec vox ipsi sitisse videtur. Hyades igiti rstellae septem sunt in capite Tauri ira ἴ υ ιιν Graecis dictae, quod est pluere. Quod pluuias quando oriuntur, vel occidunt,afferre δε--le .Has Latini Suculas uocant ignorantes Graece linguae,ut a Pro Ciceronis libertus opinabatur,quod hoc est a suibus duci putareiat, ut Gellius narrat lib. I 3. cap. 9. Congruunt Ver Firades cum natura Saturni, & nonnihil cum nutura. Mercuri'. Licet earum maior,quae est primae magnitudinis, sit natura Martis: quam Latini Palilicium Chaldaei Ald charam Graeci nominant. Cuius longitudo temporibus Ptolemei duodecim partibus Tauri cum latitudine Australi partibus. s. serupulis. I SOptuaginta tamen viri πλε α M pleiadastransferunt, quae easdem, quas Hyades Proclus de Sphcra esse duxit:nam eas etiam coli cat in fronte Tauri . Quidam tamen Vergilias , quas Latini esse credunt,quae ante genua Tauri mnuntur,portinetque ad na- ituram Saliurni,& aliquantulum ad naturam veneris. hod Urio.
na dicit in Hebraeo est , za chesit. Quod hoc loco, di in Amio, &vulgatus , & Hebraei Oriona declarant. Est autem non stella, sed i Sidus Australe iuxta frontem Tauri ex stellis. 38. compositum, quarum duae tantum sunt primae magnitudinis. Vna uae inhumero eius dextro resulget subrussa Martique,& aliquantulit Mercurio.attribuitur. Pertinebatque Ptolemaei tempori bus ad parti f
173쪽
in sinistro pedes qnae est ei cum suuio communisjestque Iovialis,& nonnihil Saturnalis in Tauri partibus. I9. cum scrupulis. 3 o. olent autem Oriente Orione terni pestates maximae excitari. Et ita quidam poeta dixit. iis Scum subito assurgensfructu nimbosus Orion. Septuaginta tamen auctores επι es vesperum transtulerunt, qui est planeta, quem Venerem Astrologi vocant. Ex quo apparet nosatis exploratam esse huius nominis significatiouem, sed cum parum attineat ad Iob vel spiritus sancti sententiam assequendam, quae nam haec sidera sint exacte scire, leuiter id curandu est.Quod significarunt septuaginua interpretes, cum illud AmoSconuertentes facientem Arcturum,& Orionem,PraetermitteteSsipecies, genus transtulerunt,sic ς προανπαντα - καταπιεναζων faciens,& ador
nans omnia. Quod Arcturum dicit tu Hebraeo est nuia chima vidiximus tertio loco positum in Hebraeo, & ita conuertunt i ptuaginta,& ipse vulgatus in Amos: sed huius libri. c. 38. Vers 3I, nuta chima Pleiades traffert vulgatus. Quare ambigua haec vox fuisse videtur ei.Dicitur autem a Graecis Arcturus π oiη-κτους- Id est, ab Ursinae caudae similitudine.Est enim quasi tu cauda Bootae signi.Nam describitur a Ptolemaeo inter eius crura.Cuius longitudo temporibus Ptolemaei viginti septem Virginis partis bus fuit,latitudo vero est Borealis partibus triginta &Vna,sc Pulis vero triginta. Estque primae magnitudinis.Quod si stellam, quas nunc comemorauimus longitudini partes addas. 27.dc scrupulos. 2.quibus aequinoctia praecesserunt, huius temporis loca dodecatemorijs constabunt. Arcturus igittar Bootae syderis stella est,cuius ortus,& occasus tempestates sistet commouere. Has e go stellas per Synedocliuin pro toto genere posuit stellarum. Ex quibus cognosci vult admirabilem potentiam,& sapientia Dei, qui eas secit,& pereas orbem terrarum gubernat,moderatui,&eius rationes procurat.Certum enim est,ut Aristoteles ait,Hunc mundum inferiorem regi vi, atque motu superioris. Hoc loco nopraetereundum silentio est, quam longe sit antiquior in Ecclesia,& populo Dei Astrologiae cognitio, quam vel apud docti stimos . quosque paganos. Nam huius distributionis stellarum in sydera primos mentionem fecita legimus Hesiodum, & Homeriain:qui bus plus mille annis Iob antiquior fuit. . . . et o Qii Dcit magna, σincomprebensibilia, et mirabilia,quorum non en
Conclusio est eoru m, quae dixerat, qua generatim enunciat, quπ0eciatim pronunciaret. Declarauimus autem hunc versum C
174쪽
te quinto: eandem enim habet sententiam , eisdemque apud Hebraeos verbis elatam,quam ille, quem dixerat Eliphaa, Qui facit magna,& inscrutibilia,& mirabilia absque numero. Quod magno mihi argumento est plurimi esse faciendos sermones amicorum Iob, cum eos sibi vendicet ipse ad suam causam defendenda. Hoc etiam probat id, quod nos cap j te quarto posuimus propositiones eorum esse veras atque doctistimas, aitumptiones tantum ratiocinationis esse falsas. Ex quo fit, ut nihil concludant, quod Iob summae dignitati deroget. Non solum autem verba, atque sententias Iob ab Eliphaa, sed etiam methodum & rationem disserendi mutuatus est, ut ex sequenti versiq constabit, ait
Ii Si venerit ad me.non videbo eum si abierit non intelligam. Quemadmodum Eliphaa quinto capite Dei summam potetiam disputauit, & ex effectis naturalibus, & ex effectis moralibus . ita& iob eandem prosequitur rationem. Positisque rebuS natur libus , accedit modo ad morales, & in ea re versatur, quae est i lius suae causae firmamentum, & ad se defendendum, & ad refutandos aduersarios suos . Quoniam Eliphaχ, & Baldad hominum pietatem, & voluntatem Dei erga illos ponderare videbat tur ex commodis, vel incommodis, quibus afficiuntur ι Deo, uterque enim ample disseruit bonis bene, impijs vero male esse . Quod quomodo intelligi oporteat, ut verum sit, proprijs locis explanavimus. Sed quia in eo tantum Iob clatrahebant, si asti merent, ob eam rem Iob detrimentiam fecisse, quod esset iniquus ; ipse hoc loco ratiocinationis assumptionem refellens s Piciatissilite tractat, ex commodis, vel incommodis, quae homines a Deo in hac vita suscipiunt, concludi non posse: se cum illis Deum amice, vel inimice gerere. Nam ita Deus in hoc seculo cum hominibus dirigit amicitiam, ut cos beneuolentia Dei e ga illos omnino lateat. In quo Dei eximia potentia cum sum
ma sapientia coniuncta vehementer apparet, ut cum tot singulis . hominibus,& emolumenta,& detrimenta, quam diu vivunt, afferat : cognosci tamen non possit, utrum a malevolo, vel be- ne uolo in eos animo proficiscantur . Ex hac etiam re Salomon rectes. 8.
admirabilem Dei potentiam commendat dicens, Et intellexi ct s. quod omnium operum Dei nullam possit homo inuenire ratio- Dei capientianem, corum quae fiant sub sole, & quanto plus laborauerit ad se psit C; - ς quaerendum, tanto minus inueniet. Etiam si dixerit sapiens se tibis hi, k'nosse, non poterit reperire. Omnia haec tractaui in corde meo, ut curiose tutelligerum. Sunt iusti, atque sapientes, & opera
175쪽
Poenarum in hae vita soluendarunt venia a De nonnuquam impetrari nopoleti.
eorum in manu Dei,& tamen nescit homo virum amore an odio dignus fit. Tum hac doctrina vehementer refelluntur, & irritae fiunt Baldad,& Eliphaet, quibus in Iob inuehebantur, orationes. Tractauimus autem nos hunc locum, & quem citauimus Sal monis in libro nostro secundo de vera religione cap. I9. ut pro baremus aduersarijs nostris haereticis, nihil certi nos habere poste virum in gratia simus cum Deo: & tota, quam tradidimus
doctrinam, hoc loco implicata est. Ait ergo Iob. si venerit ad me. Id est, si mihi benevolus adsuerit, Non videbo eum si abierit. Id est , si a me alienatus fuerit, mihique malevolus defuerit, Hon intelligam Ii Si repente interroget, quis respondebit ei' vel quis dicere potes, cin
Quoniam superiori versiti acutissime fiunditus deiecit aduersa riorum praesidium, ex quo illi erant infesti. Nunc refutat illud, quod superiori capite multis Baldad disputauit, suaeque vide batur esse orationis status, Tu tamen si diluculo consurrexeris ad Deum, & om hipotentem fueris deprecatus; si mundus inces seris,ssatim euigilabit ad te, & pacatum reddet habitaculum imstitiae tuae. Nam si intelligat id de huius vitae damnis, quaeresa ciri existimet, simul acquispiam Deum fuerit precatus, & eluvclementiam implorauerit, id refellit Iob. Nam contingit nonnunquam, Ut iram Dei, & poenas, quas in . hoc seculo nobis imponit , nullius precibus, nullis lacrymis a se homo deprecari possit. Siquidem dubium non est, quin peccati sui poenituerit Α-dam, Deumque fuerit precatus: poenas tamen omnes, quas si tu it ei, pependit, & ad hanc diem eius posteri persoluunt. Da vid etiam vehementer in scesere sito doluit: nihil tamen effugere potuit eius supplicij , quod ei Deus, ut Nathan praedixit, e cogitauit. Ita etiam Moysi,&Aaron noxam quidem ignouit: poenam tanae non videndi haereditatem populo promissam silmpsit ab eis. Ita cum Samuel nuntiaret Saul Supplicium adserendum,pro eo,quod non excideritvniuerfit in regnum Agaga addidit,Porro triumphator in Israel non parcet, & poenitudine non flectetur: nec cnim homo est, ut agat poenitentiam: qui locus hac ratione de poena in hoc seculo sollicda optime explicatur. Quod etiam non semper precibus venia impetrari possit a Deo stipplici j in hac vita pro scelere constituti, ut Baldad significare videbatur, fatis demonstrant illa verba, quae Deus Hieremiae dixit, Si extiterint Saliauel, & Moyses coram me, non est anima mea ad
populum istum . Eijce illosa facie mea,&egrediantur. Id est
176쪽
mecum presibus suis non agent, ut in exilium eos non pellam. . . Hanc rem latius persecuti sumus in Lacharia nostro capite priamo, versu duodecimo, & capite quinto, versu octauo. Et propterea dicit Iob. Si repente interroget. I n Hebraeo est si talia- tophsi rapiat,id est in supplicium. Et ita septuaginta transtul
runt επαλλαξη si deleat. Sed quia vulgatus recte etiam intellexit, si rapiat in iudicium,ut coniungatur aptius cum eo,quod hoc capite dixerat, Si voluerit contendere cum eo, non respondebit ei unum pro mille: id totum liberiore versione explanavit Vcrtens,
Si repente interroget. auu respondebit eie In Hebraeo quis ua iesibenu, reuocabit eum, & sic septuaginta reddiderunt δει MisConvertet. Id est,quis eius reprimet iram, & lupplicio liberabit Θ u. 4Vulgatus vero respondebit He traduxit, ut melius coagmentar tur suae Paraphrasi, qua interroget proxime conuerterat, vel quis disere potest , cur ita facis e Id est, quis cum es contendet, ut eum Coerceat P cum triumphator sit, & poenitudine non flectatur, ut Samuel dixisse commemorauimus. Quod amplius sequenti ve su ipse Iob declarat dicens. i 3 Deus cuius ira nemo resinere potest.
Quoniam ipse omnium potentissimus est. Et idcirco scribitur in sapientia. Quis dicet tibi, quid secisti aut quis stabit comi ctra iudicium tuum p aut quis in conspectu tuo veniet vindex intiquorum hominum λ Aut quis tibi imputabit, si perierint nati nes quas tu secisti Non enim est alius Deus quam tu. In Hebraeo vero est, si verbum de verbo conuertamus, Deus non reuocabit iram suam. Id est, si semel aliquem in hac vita ulcisci omnino decreuerit, ut ex multis scripturae locis a nobis: proxime probatum est'. Et hanc vulgati sententiat septuaginta reddiderunt ο θεοὶ ἔ ἀ να πίπειν, u ὀργη Deus cuius ira est irrevocabilis . Et pub quo curuantur, qui portant orbem. Probat neminem
ei posse resistere. Nam ij qui videntur auxit in ferre posse, eique resistere, quia potentes habentur, Reges scilicet,&Principes, qui ad gubernacula sedent orbis terrarum &propterea γ orbem portare dicit: hi inquam, curuantur sub eo. Id est, ei victi cedunt, cum eos ipse aliquando infregerit, ct vehementer debilitauerit. Vt in diluuio expertum est, & in excisione Sod mae, & Gomorrhae, & Pharaonis. Et hac de causa ei canit D uid , Tu humiliasti sicut vulneratum superbum, in brachio vir- Psal.88. tutis tuae dispersisti inimicos tuos. Septuaginta transferunt sub ipso curuantur mi τη του cete quae sub casso sunt. Doctio . lime quidem, de huic libro aptissime potentes homines parabo-Κ , lice
177쪽
r 8 C Λ P. IX. B. Jice cete vocantes, ac Deus in huius libri capite quadragesimo
.suam ostendit potentiam, ex eo quod bestias domet immanissi Nata. 73. mas, ut elephantem, & cete. Draconem etiam vocant David, Udi. I. &Esaias Pharaonem. In Hebraeo autem utroque loco est Pan.tan in cetus. Hic vero locus Iob, de quo verba facimus, ita cst .in Hebraeo, Sub co curuantur , zm 'ho re rahab , adi tores superbiae . Reges etiam N principes significat . Quos viri, qui tantum humana sapiunt, firmissimum auxilium ferre posse confidunt: cos tamen fallet spes, si Deus stomachum suum erumpere decreuerit. Nam tunc huiusmodi solci adiutorespr isternere, ut infirmissimum prasidium habere cognoscamus: dia i 3 r. cente Esaia, Dominus inclinauit manum suam , ct corruet auxiliator, & cadct cui praestatur auxilium, simulque omnes cons
a 4 QMotus ergo sum ego, ut respondeam et , et loquar verbis meis cum GeConcludit ex maiori se non poste Deum sibi iratum poenasque sumentem ab ira reuocarc,aut precibus ullo modo placare.Contra quamdikerat Baldad, Tu tamen si diluculo consurrexeris ad Deum, & omnipotentem sueris deprecatus, &c. Nam si ne- . mo, atque adeo qui potentissimus videtur ,xi resistere potest, quo magis ego miser atque afflictus non potero . Putabat e- nini Iob non posse morbum suum depelli , quod pestilentissimus, & insanabilis natura esset, sed actum esse de se . Quare vanam , & inutilcm 'lucebat consolationem , quam ei aseserebant amici, valetudinem, si in Deum conuerteretur, rec
reraturum . Ii s chi et um si habuero quippiam lanu non respondi bo,sed meum iudicem deprecabor. Id est etiam si iustus, & pius mero non contendam cum eo, neque pro meo iure somitabo,ut mc tantis malis,& calamitatibus vindicet.Sed id tantum precabor,& eius clementiam, & misericor- diam in hac re implorabo. Quo oratio confutatur Baldad dicentis,Si mundus,& rectus incesseris,s tim euigilabit ad te: & paca. tm reddet habitaculum iustitiae tuae: si in hac vita id necessario futurum esse intellexit. Nam possunt quidem viri sancti iustique pro iure suo a Deo petere, vi supplicijs apud inferos. constitutis liberentur , ut beata, & aeterna vita donentur, tin hoc seculo bonis spiritualibus augeantur . Nam id meritis Christi infinitis consecuti sunt, ut haec vere a Deo me'
xcri, & ad haec habenda ius suum experiri possint. At huius
178쪽
commoda vitae opes,honores,amicos integram valetudinem . s-cut non promerentur, ita neque pro iure suo poscere possunt. Christus enim tantum inos Deo reconciliarer, a tcrnaeque, Itae ius nobis restitueretur, res tam praeclaravgessit .ci tantas diuitias persoluit.Quare ius tantum nabenta re potestatem viri boni, ut Dei sint filij, di eius perpetui haeredes regni. Huius vero vitae bona tantum abest,ut ossicijs stiis promereantur, ut ea rotius de Cliristi seruatoris consilio negligere, & contemnere debeant. Et ita facile intelliguntur septuaginta viri,qui ili iuLNomespond bo, paulo reddunt obscurius, ita traducentes νυκ ρο--σεται με. non exaudiet me . Id est, pro iure suo poterit PrecibuS meis non re spondere.Animadvortendum etiam est. hoc S luperiori versu ser tuaginta auctoreS primam personam in tertianrconuertise, &tertiam in primam. Et verbum Hebrirum,quod respondere significat audire interpretatos fuit se.Na superiori versu illud , respondeam ei ipsi Audiat me interpretati sunt. Hoc vcro versu illud. non respondebo, interpretati sunt, Non exaudiet ut diximus Quod cum semel, & iterum sinuit ab eis tactum sit, non temere id, aut ignorantor feciste,sed magno consilio credendum est. Forte Audit intellexerunt,quod consequens sit eius,quod est,re potia bo, id est,si me audiet concedendo, ut cum eo disputem atque discepte. Nam respondere lilc,disceptarc est, atque di*utare.Tum etiam, quia respondere,cum in Deum transfertur,audire est. Respodet enim ipse eis, quos audit, ut ex sequenti versu cognoscitur. Quo idem verbum exaudire interprctatur vulgatus, illud vero quod superiori versu vulgatus dicit, Et loquar verbis meis cum eo , verbii de verbo in Hebraeo est eligam verba mea ad illum, id est accur tam,& studiose compositam ad illuni oratione habeam. Septua- .ginta vero primam etiam personam tertiam conuertentes traduxerunt διακρινει - ατα mi,discernet verba mea, id est, licet mihi ipse facultatem faciat disceptandi veniendique in iudicium cum eo,ac meum ius persequendi,orationemq; ad eam rem verbis selectissimis ego componam; ipse tamen discernet,id cstponderabit verba mea, ut cognoscat quidnam ego iuris habeam fis quitur autem. II 6 Et eum inuocantem exaudieris, me, non credo,quod audieris vocem
Deus viros pios in luctu,& moerore iacentes, ubi ipsius auxilium implorant,audit continuo, licet non statim malis liberet, dicente ipso per Esaiam, Erit antequam clamet ego exaudiam,ad huc rillis loquentibus ego audiam Etrur Dauidem De viro pio in ip- ι
179쪽
. ut Deus eo: inuo pre eant; non testondeat.
so sperante clamauit ad me, & ego exaudiam eum,cum ipso semin trabulatione: eripiam cum . Statim vero non eripit,quia con modius tempus expectat , & in quo maiores utilitates patientia. virtutis suae vir pius percipiat. Est enim ut ait David, Adiu-.tor in opportunitatibus, Et alio psalmo, In manibus tuis sortes meae sunt, id est tempora mea ut ait Hebraeus scis quibus tem-
Toribus mihi serre auxilium oporteat. Licet autem aliquantulu-pcrmittat calamitatibus virum pium iactari, nullum tamen de-.tr1mentum ei,si in officio permanserit,sed magnum commodum afferent.Quae cum ita sint,capientissime dicit Iob. Et eum invocantem me exaudierit. Id est, praulo mihi benevolus adsuerit paratus ad opportnno tempore iuuandum. Non credo, quod aveserit vocem meam. id est, certus non cro, nec rcligiose credam audisse vocem meam; hoc est mihi amicum, S adiutorem esse. Persistit enim in ea,quam dudum posuit, sententia certos nos esse non posse amicitiam nobis esse cum Deo. Quod ex hoc loco apertissime constat, nec ullo modo aduersarij nostri possunt tergiversari, ut libro nostro de vera religione capite citato tradidimus. Quare haec verba Iob non sunt eius, qui de Dei bonitate dissidat, ut temere audior Bibliae Roberti Sthephani in scholijs suis quibusda
Hebritis assentiens milii dicere videtur. . 17 In turbine enim conteret me, et multiplicebit vulnera mea etiam sine causa. Idoneam quam maxime causam reddit, cur merito possit non credere,quod cum Deus audierit.Nam licet eum Deus audierit,
eumque amet, sortu tamen continget,ut summis cum malis,& miserijs premat, vineraque imponant grauissima, & tanquam turbine eum,& subita tepestate pervcrtat: ut in Christi seruatoris nostr1 indigna caede vidcre licet, qui quamuis pater cum audierit ipso dicente, Ego sciebam, quia semper me audis,Angelum praeterea ad eu cum mandatis miserit, ut cum in acerbissima cons laretur tristitia: tamen contumelijs onus iis,grauissimis doloriabus affectus,iniquissimo iudicio oppressus,tanquam turbine,brevissimo temporis spatio. in crucem a laus,& crudelissima morte consumptus est,ut praedixerat Esaias, De angustia, & de iudicio sublatus est,id est,uix vineius iae in iudicium vocarus in ipsa rerum angustia, cum hostes eius animis saeuirent, subito extremo supplicio marstatus periit. Id quodcvenire potestalijs veris,&antimis amicis, ut contigit Apostolis diuo Laurentio A alijs.. re recte dicit Iob In turbine conteret me. Quod aulcm miseriae,& calamitates vehementer cogant timere virum atque adeo sanctissi mum,
180쪽
C Α, P. IX. A. Is Imum, qui alias de sua cum Deo amicitia certus non sit, ne sorte fuerit immutatus declarat aperte Dauid , In die tribulationis meae Deum exquisiui,&c.Renuit cosblari anima mea, &c.Et meditatus sum nocte cum corde meo. Nunquid in aeternu proijciet Deus, aut non apponet, ut complacitior sit adhuc λ Aut in finem misericordiam sua abscindetpSc. Vera igitur haec causa est eius, quod dixerat i ob. Non eredo, quod audierit vocerm meam. Quod dicit; stiam sine eausa id est natio merito, sine ulla culpa eius qui mala di detrimeta patitur. Stetit secudo capite dixit Sathanae Deus, Tu commouisti me aduersus eum,ut affigerem cum frustra. Non enim merentur offici js suis ut posuimus viri sancti, ut ab huius vitae malis securi sint: imo e re illorum est , ut in eis versen tur, quo Christum magistrum,& ducem situm imitantes tolerantia, & sortitudine sua haereditatem regni caelestis promereantur.Quare sine causa & sine culpa sua possunt a Deo in miserias, &ealamitates detrudi.Sequitur autem. I 8 Non cocedit requiescere spiritu meum, et implet me amaritudinibus. Potest id per futurum reddi,ficut est in Hebraeo, ut clarior sit amplificatiocius , quod dixerit. In turbine conteret me Id est talis me premet,& urgebit anxietatibus, & angustijs, ut extollere caput,& respirare non possim.
I s Si fortitudo qMeritur rebus simus est: si aequitas iudicii, nemo audet
Solertissime quidem,& acutissime in thesi, & proposito suo manens probat se non posse Deum ab ira retrocare, neque cum illo pro iure suo agere,ut se in pristinam restituat dignitatem:vt Baldad futurum asseuerabat. si ad Deum conuerteretur. Quod ce tum non esse apertissitne probat. Nam si pietate id, ut aiebat it te, impetrandum est, cum certus esse non possit de pietate sua, ut dixit δε venerit ad me non videbo eum. nec certum etiam habere potest de sua restituenda dignitate. Quod argumentum pressit amplius addens, quod licet de sua certus esset pietate, iure tamen suo,a Deo non posset contendere, ut eius malis mederetur: quia pietas viri boni, huius vitae non d eretur incolumitatem, Nῆcamplius urget docens,si suum ius fersequi vellet, Deumque in iudicium vocare, non poste tamen suam ei pietatem probare,Vtca aequum, & bonii ab illo impetraret. Quare omni ex parte oratio confutatur Baldad asserentis, si frugi fieret salute recuperatum. Demonstrae autem se nihil effecturum, si Deum in ius auderet educere. Nam x et aequo,vel iniquo iure esset agendum, si iniquo,