장음표시 사용
201쪽
i estondens autem Sophar Nadmatbites dixit. Tertius in amicis Iob numeratus secundo capite suit, & ita te tio loco disputat cum Iob. Ia Nunquid qui malia Ioquitur non audieti aut vir verbosus iustificab
Multa Iob locutu fuisse amicis videbatur, quia sermonibus eius non assentiebantur. Frustra enim dici putamus quae fidem non faciunt.Quare loquaces,atque verbosi videri solent sancti viri, ubi qmbu de vera pietate ac religione disserunt ,.ijs, qui huiusmodi doctri aEh ἡ ' nam aut negligunt,aut leuiter amplectuntiar, ita Paulus Athenis Act. 1 8. σπιρ ιλόγος e garrulus habitus est.Quod non audiet dicit in Hebrido non naat' respondebitur, quod clarius idem significat.Id est, nunquid multis,& inanibus verbis de tua iustitia conuicti non aude 'ibimus respodereξId est minime quidem. Nam viri docti non ver- bis, sed veritate conuincuntur,dicente Salomone, Qui latum verba sectatur,nihil inueniet. 3 Tibisoli tacebant homines'aut cum eneros irrisieris, a nullo confuta- Praueri I '. berise , ' Id est, tu Qlustres doctos homines disputando vinces λ Cumque tuis sermonibus eos vilipendas,irrideas,& ignaros rerum oster das,nemo tuam audebit orationem refellere.Quod Tibi est dicit. In Hebraeo est P badecha, &septuaginta viri amabaruch l
gisse videntur,nam .cλογημένος, benedictus transferunt.Neque mirum,nam' valde simila est' valde simile est' aeterquam vero quod bad a badad solum indieat, indicat etiam zmabadi in mendacia,vel mendaces, ut Esia. q. vers. . irrita facim signa Iba lim cliuinorum, vel mendacium Tt ita hoc loco in terpretatur Chaldaeus no a Ia chid bona ich,hacndacia tua, quae apte contienit interpretatio, nam continuo sequenti versu huiusmodi ponit mendacia .Quod vero dicit a nullo confutaberis sep- . tuaginta conuertunt non Φαπαυοδ ram qui tibi respondeat. In Haebra O tamen idem vehementius dieitur z, uJlmen maclia non est,qui te pudere cogat. Humuhium id est, ut potentes homi-- nes
202쪽
reclis. II. nes liberius,& asperius in pauperem, & praesidijs orbatum liqminein pro se idquciatem inuchantur,ut ecclesiastidias auctor est,d cens, Humilis locutus est sensate, & nou est datus ei locus Diues locutuS est, di omneS tacuerunt, & verbum illius usque ad nubes perducenta P pri locutuS cst,&'dicunt, Quis est hic Et si offenderis subuςrtent illiina ..
Dii Uti enim parmu ea scimo meus, o mundus sum in conspectu
Has duas propositiones hic Sophar refellere conatur.primam di. videtur Iob cum capite sexto versii. 3o. dixit. Non inueni tis in lingua mea iniquitatςm : neque in faucibus meis stultitia, personabit. Secunda vero colligitur ex eo, quod capite decimo cum Deo audet de sua iustitia , & innocentia in dii eptationem. venire dicens, Noli me condemnare indica mihi cur me ita ii dices
tque ν tinam Deus loqueretur tecum,o aperiret labia sua tibi. Si Iobus fuisset impius t temere putabat Sopbir optandum quiridem erativi Deus cum illo dilacptaret, qui solus iuperbos, & a frogantes homines bonis inses Sconuincit atque coercet. Ita Adam,& Cain cum Deo de crimini S suis loquetes conuicti t Cuerunt. Et propterea hoc idem Dauid optat atque precatur diacenS,EXurge Domesne,non confortetur homo: iudicentur gentes arrid Deum in conspectu tuo, constitue Domine legislatorem super eos , ut facillima. sciant gentes,quoniam homines sunt. ia vero non impius Iob, . t 1 . . u. t sed religiosus erat, merito , quod Sophar xcprehcndit, optabat. Nam piorum virormia causa,si agatur apud Deum, facillima est, tam in magnas saepe apud homines acta incidat difficultates. Et ob eam rem David etia dicebat,Iudica me Dcus,& discerne camiam meam Qua vero ratione Iob a Deo,convincendum cilc putabat Sophar subi jcit dicens. 6.m ostenderet tibi siecreta sapientia, o quod multiplex esset lex eius, inulligeres quod musto minora exigaris ab eo quam meretur iniqui
Zachar. . Qii i multiplex dicit in Hebraeo est 'hzz chiphalaim: duplicia, Esai. o. docuimusq; in Lachariam c.9. numerum esse linitu pro infinito. Sicut illud Esaiae, Suscepit de manu Domini duplicia,pro omniabus peccatis.Quo loco ponitur eadem vox: cuius ibi rei causam . attulimus, cx quo intelligitur longe aptiorem esse nostri inte pretis versionem quam Hebraeorum, qui duplicia interpretatur, duosque diuinae sapientiae modos commemorant. Quod vero logum dicit in Imbraeo est putau tulia,quod verbum valde ambigua
203쪽
cte narrauimus huius librycap. 6. versu. I 3. rectistimeque explicari in eius omne ambiguitate tolli hac voce Latina Ratio. Pr
bat igitur Sophar Iob conuincendu este si cu Dco de sua integri tate disputaret. Quonia infinita est agedi ratio diuinae sapientiae, quae si semel infinita sua secreta detegeret, facile intelligeret Iob longe diuersa ratione Deum de nobis , quam nos ipsos iudicare. Quia multa in nosti orum pectorum recestibus nos latent, quae Deo aperta,&mani iusta sunt. Quam Dei infinitam sapientiam,, L quod Paulus reuereretur prudentissime scripsit,Nihil mihi con se ius sum, sed in hoc iustificatus sum, qui autem iudicat me D minus est. Et in epistola ad Romanos vehementer diuinam sapietiam admiratur dicens, δε altitudo diuitiarum sapientiae,& :cion Roman. 1 L. tiae Dei,quam incomprehensibilia sunt iudicia eius, & iqueitigabiles viae eius. Quis enim cognouit sensum Domini, aut quis consiliarius eius f uit David etiam ait,Iustitia tua,sicut montes Dei i . iudicia tua abysus multa. Quare diibium non est, quin scientia ι'' γ' atque sapientia infinita Dei vehementer, vel virum debeat terrore sanetissimum. vade calua dicit David,Non intres in iudiciu 4 cum seruo tuo: auia non iustificabitur in conspectu tuo omnis vi-uens . Lt ipse iob postquam Deum secum loquentem audiuit reuerentior, & formidolosior factus quosdam suos loquendi mo- Iob. 4et. dos a rectae voluntatis concientia prosectos reprehendit diccs. Insii ienter locutus sum, ta quae ultra modum excederent sc ientia meam. Audi & dgo loquar, interrogabo ten responde mihi. Auditu auris audivi te; nunc autem oculus meus videt te. Idcirco 'ipsis me reprehendo; N ago poenitentiam in lair illa,& cinere . No dubium igitur est,quin sapientissimum sit argumentum Sophar: ex illo tamen non concluditur, quod ipse concludi vult. Et intelligeres ait quod multo minora exigaris ab eo quam meretur iniquitas tua, id est quod minores, quam pro meritis poenas pedaS,certum enim es Iob non obscelera sua tot accepisse vulnera; sed ut eiuS . I. Acximia,& constantissima virtus omnibus plana, & manifesta se ret: ita ut neque tetra diaboli inuidia quidquam calumniari pose set. Quare si Deus tunc sapientiae suae secreta detegeret, Vt Opta
bat Sophar potius ipse quam Iob pudore conuictus suffunderetur,ut postea planum faetum fuit, cum Sophar & alij anaici, Dei
iussu Iobum precati sunt, vi cis a Deo stultitiae suae veniam impe- Mitabili, traret.Quoniam non ita recte,sicut ipse Iob locuti ellent. Ex quo intelligitur non minus admirabilem cile infinitam diuime sapie- 4. 'tiae rationem in iis probandis, qui hominum iudicio condamnam mane, eon tur,quam in iis damnandis, qui multorum sententi s probi,& i demnant', tegri
204쪽
Mode de aliis est serenta sententia.
tegri habentur.Imo profecto longe maiora indicia immensae magnitudinis suae illo, quam hoc modo exhibuit.Ut ex Iesu Christo Saluatore cognosci licet, qui una populi voce ad supplicium de prehensus, & iniqua iudicis sententia tam nefariae libidini per
missus Mei tamen iudicio, non solum innoctitissimus fuit, sed etiaeximia eius innocentia ad omnium reorum saliatem per se viques sua manatist. Quem hominum in re tanta errorem nonnihil aniscorum Iobi error retulit,narraturque ab sfaia, Nos putauimus ait eum quasi leproliam,&percusi utri a Deo,&humiliatum. 1 se autem vulneratus est propter iniquitates nostras, attritus est,ipropter scelera nostra. Quocirca valde moderati homines e debent in serendis de aliorum improbitate sententijs.Quod vero: dicit Minora exigaris ab eo qua meretur iniquitas tua. Quoniam nἰ arnalia , & exigere , & obliuisci significat possumus etiam verter , Tui Deus oblitus propter iniquitatem tuam. Et ita Chaldaeus vertit , t arean se lach, obliuione obruit te Deus, propter iniquitatem tuam,Sequitur autem.
7 Forsitan venuia Dei comprehendes, et usque asperfectum Omnipo- potentem reperies e Id est miniui equidem . Quia inuestigabiles vias eius Paulus esse dicit. Et David Deus in sancto via tua,& semitae tuae in aquis multis,& vestigiatua non cognoscentur.3 mee ior caelo est, et quid facies profundior inferno , et unde cogno
s Longior terra mensura eius, et latior mari. Vt omni ex parte Dei sapientiam infinitam,& incomprehensibilem esse doceat, omnibus mensurae rationibus numeratis excelsi mili ne profunditate,logitudine ,& latitudine cum ijs eam rebum comparat,quae maximae nobis videtur, quibus longe ma lore esse dicit: 'nostros ante oculos eius infinitam magnitudine ponat.
Ita Paulus in epistola ad Ephesios, ad hunc etiam modum infini tam Dei maiestatem quasi describens ait, Ut possitis comprehendere cuni omnibus sanctis id est intelligere,quae sit latitudo,& l, glaudo:& sublimitas,& profundum. I o Si subuerterit omnia,vel in unum coarctaueris,q- contradicet e irret quis dicere poten, Cur ita facis. In Hebraeo est,si subuertit,claudat, &congreget.Itaque genus est
stibvertere; omnem excisionis,& euersionis modum comprehendens. Et propterea id tantum conuerterunt septuaginta ζωκα aeos τάγαροα si euerterit 6mnia solummodo traducentes, reliqua duo verba tanquam hoc uno comprehensa praetermiserunt, vulis
205쪽
patus vero interpres,& genus,& unum praeterea verbum transsuisiit, alterum praetermisit, nimirum, Et claudat,quod di genere,&subiecta specie continebatur . Oportet igitur intelligere quem euertendi modum Sophar subijciat, Si congreget atque claudat.
Nam rerum distinctione compositus & ornatus fuit orbis terr rum, quod si omnia in unum locum ab eo compellerentur, fieret illa indigesta moles, & rerum confusio, quam chaos Graeci no minarunt , quae magna esset orbis terrarum euersio. Quam prae
stare facile potest is, qui distinxit, & informauit uniuersum.Declarat igitur Sophar scientiam Dei infinitam cum infinita etiapotentia esse coniunctam, ac proinde temerariun i csse cum covelle iudicio decertare. Quod Iob non ignorabat,imo luculentius de summa Dei scientia, atque potentia capite nono disputauit dicens, Sapies corde est,& sortis robore, eiusq; fortitudine e rerum creatione demonstrauit. Quare hoc argumentum minime refutat euin, qui non potenti M& scientia sua, sed veritate, &honestissimorum consiliorum conscientia fretus,audet apud optimum,& aequissimum iudicem suam causam tractare. et I Ipse enim nouit hominum vanitatem, o videns iniquitatem, nonne
Van itas,& mendacium idem sunt, & utrumque nomen seuesignificat, Vanitas igitur alicuius rei in eo cognoscitur, quod mentiatur,hoc est, vel non est, vel non habet id quod esse, vel habere videtur. Vnde omnia vanitas dixit Ecclesiastes, Quod nihil praestat, id quod praestaturum videtur, ut deinde ipse declarat dicens, Dixi in corde meo vadam,& assiuam delici arbonis. Et vidi quod hoc esset vanitas . Risum reputaui errorem, & gaudio dixi, quid frustra deciperis r Deindeque res multas quaesisse dicit, quae iucunditatem ei allaturae videbantur, vidisse tamen in omnibus ait vanitatem, & afflictionem animi. Dicit igitur Sophar Deum, cum sapientissimus sit, hominum
vanitatem cognoscere,hoc est tales non esse homines, quales sibi videntur. Quare non verebitur,cum illis disceptare,quos arr gantia instatos ac deceptos esse cognoscit,neque vanis, & Vento sis eorum verbis esse credendum, quod & Ioannes de Christo Iesu narrat dicens , Ipse autem Iesus non credebat seipsum 41, eo quod ipse nollet omnes. Et quia opus ei non erat, ut quis testimonium perhiberet de homine i ipse enim sciebat, quid esset in homine. Quod dicit, videns iniquitatem nonne considerate quae Vedis magis mihi placet,quain quorundam Hebraeoriam, qui sine inita rogatione intelligendum putant,in hanc lente utiam, Videns
206쪽
i a C A P. XI. C. , iniquitatem,& eum qui non intelligit. Sed illo modo vertit Chaldaeus,& Septuaginta interpretes intellexerunt vertentes N. παρο υτου videns indecora non conniuebit. Id est, homianum crimina iudicio reseruauit. Quare in quo iudicio ea protulerit, quoscunque homines vincet in eo. Quod valde horribitile Dauidi videbatur, cum diceret, Si iniquitates obseruaueris Domine,Domine quis sustinebit.Non potest tamen in huius m di iudicio non vehementer confidere is, qui nullius delicii sibi conscius est, qualis erat Iob. Et ob eam rem nihil hoc argume
12 Uπνoua in superbia reditur, o tanquam pullum onagri se liberumnarum putat.
Id est, homo arrogans,& cui superbia maioresspiritus,quam pro viribus afferat,cum Deo de sita virtute disceptare audet, adeoq; se liberum,& legibus solutum eine putat, ut quemadmodUm Οnager vinculis ullius domini liber per montes errat, ita ipse nullius iudicij laqueis constringi posse credit. Est tamen hic versus in Hebraeo valde difficilis, valdeque de eius explicatione differt inter interpretes. Chalda us ita torum versum conuertieni,nN Dii Da naa .c mu na, nn n a guebar ha-riphithaccam libe vehit a merodacebarnasionae it ilid, homo acutus sapiens fit, animo suo, & pullus onagri cst , sicut hominis filius, in diebus quibus nascitur. Idcst, homines bona indola praediti sapientes fiunt,licet quando nascuntur, rudes, sicut Ona ger sint. Septuaginta vero interpretes ita transferunt , ἀνθρωπή
autem frustra verbis animatur, mortalis muliere genitus simili sest asino deserti. Id est, frustra hominem verbis monemuS,cum mortalis muliere natus tam solutus nascatur officij legibus, quiPpe qui sit earum tam ignarus, quam asinus deserti. Quibus ver bis non solum. Iobum offcij rudcm, nullosque fecisse in virtute progressus significat, sed etiam ad pietatem verbis informari non posse. Quae verba in Iobum quidem contumeliosissima sent; apertioribus tamen contumelijs Sophar, quam alij in Iobum hactenus inuectus est. Varie igitur, hic locus redditur propter duo verba valde obscura, quae in eo sunt, araa nabub, M a ab libebquibus raro sacrosancta scriptura utitur, varieque exponuntur, in a aa nabub ducunt Hebrati ex radice a a bib, sed neque radix, neque alia ab ea radice ducta vox, praeter hanc in tota script ra est. Hanc vero vocem quatuor locis quibus reperitur, V cuum declarare tradunt. Quos vulgatus secutus est vacuum . vertens,
207쪽
. vertens, &septuaginta viri frustra conuertentes. Chaudaeus tamen φ n hariph acutum interpretatus est. za, libebuero eius radix est aa, Iebab cor, quare auferre, vel vulner re cor significare dicunt, ut in canticis. vers. 9. una ab liba tini abstulisti mihi cor, vel vulnerasti me soror mea sponsa mea. Hoc vero loco sapientem, vel cordatum fieri, quia est in passiua significare dicunt Hebraei, Chaldaei huius loci interpretati nem sequentes, cann) ithaccam sapiens fit vertentes . Quem
etiam Septuaginta auctores sunt imitati λο γαu anim tur verbis traducentes . Chaldaei , & Graecorum sententiam
iam declaraui. Quidam autem Hebraei, qui docti habenturcia, libeb excordem fieri hoc loco significare tradunt, & ita i
tum locum explicant, Homo quando nascitur sapientia vacat. Sicut homo excors, & ignarus legum, tanquam onager se liberum ei te putat. Quasi dicat Aetatis progressu sapiet. Sed vulgato magna etiam ratione ducto atque ex eius r*dice coni
cturam facienti visum est aa, libeb superbire quasi cor erig gere, & inflare significare ,& propterea superbia erigitur tr duxit . Sed mihi Hebraea verba ponderanti visum est , aliam ctiam aptissimam , & Hebraeis verbis, & contextui huius loci explicationem reddi posse. ut nabub crescens, significare putemus, ut eius radix sit z a nub crescere significans,&araa nabub participium, quod habitus vocant, csse putemus in sormam redactum perfectam . Eam igitur versus habet sententiam, Vir crescens sapiens fit, nam tam rudis & ignarus rerum, quam asinus deserti nascitur . Vt Iob imprudentem, α Parum rerum expertum csse perstringat , quod non persectam egisset aetatem, & propterea sibi tantum arrogasse, ut i,ctaret velle cum Deo de sua iustitia disceptare . Putatur enim Iob quadragesimum tantum annum egille, cum in illas calamitates inciderit . Est etiam haec sententia contextui cohaerens , quod his verbis postea Iob respondens dixisse sequenti Iob. capite puto , Nonne auris verba diiudicat, & fauces com dentis saporem p in antiquis est sapientia, & in multo temp. re prudentia . Id est, Quamuis ita res habeat, quod integra,
& matura aetas multum aster a prudentiae . Tamen est homunibus iudicium a natura datum , ut posis int de rebus judic re, quamuis non multum sint aetate progressi, sicut etiam i uenum aures 1ermones audiunt, & palatus gustat saporem . S
208쪽
C A P. XI. C ii a Tu aηum firmasti cor tuum, O expandisti ad eum manus tura. ει Si iniquitatem qua est in manu tua ab Ieru a te, O non manserit in
tabernaculo tuo iulanitia. Eadem conditionalis coniunctio est in versu superiori intellist da,qtra: ponitur in principio inferioris, tanquam si diceret, Si firmaueris cor diuina, de expanderis, Sc. Quid sit autem firm re cor recte exponit subiungens. Si iniquitatem, quaesis manu tua absuleris. Non potest enim non esse instabilis animus scelere obstrictus: nititur enim non ratione, sed pertarbatione, qua nihil inconstantius, Quod imagine,&boni quasi umbra potius, quam ipso bono moueatur, quare iniqui leueS, aequi graues v cantur, &comparantur illi a Christo homini super arenam aedificanti,hi vero supra firmam petram. Quam ob rem iniustitia a tabernaculo repellenda est,ut hic monet Sophar, ne silper arenam aedificatum cito conuellatur. Facit enim impiuS, ut Salomon ait, opus instabile. Quod dicit Expandisti ad eum manus tuas, id est, si eum fueris precatus . Est enim expandere manus prccantis habitus , ut declarauit David dicens, Clamavi ad te Domine tota idie, expandi ad te manus meas. Oportet enim ad expiandum tabernaculum nostrum,& iniquitatem tollendam Dei auxiliu pre cibus impetrare, cum non simus sit Bacientes cogitare aliquid a nobis,quasi ex nobis: sed sufficientia nostra ex Deo est. Et ob eam rem precabatur David dicens, Amplius laua me ab iniquitate mea,& a peccato meo munda me. Errat autem Sophar haec persequenS Vehementer in eo, quod contumeliose tractet Iobum dicens,Si iniquitatem , quae est in manu tua abstuleris. Stat enim semper illud certissimum fundamentum , quod tertio capite potuimus propositiones amicorum Iob esse veras,assumptiones, autem falsas, cum in Iobum dicunt, quod in impium vere dice
Is Tunc leuare poteris faciem tuum abseque macula, ei eris Habitu , σnon timebis. Leuare taciem habitus est confidentis parumq; timetis, id quod Dauid declarauit diccns, Ad te Domine leuaui anima mea. Deus meus in te confido, non erubesca Recte vero Deo cosidit, qui est, absque macula, id est, sine culpa, ut sepe ex Iobi sententia hoc libro explicuimus. are amici Iob velint, nolint in ciuS eunt sententiam, est enim magna vis veritatis, quae non facile hominum calunisscedit, sed se per seipsam defendit.Quod dicit, absque macula,potest etia ex Hebraeo verti,Ex macula.Idest,Dei vi cxposui si auxilium impetraueris,poteris culpa expiare,& scelere liberari.
209쪽
IllQuod dieit, ct erifflabilis, ea esst natura hominis virtute praediti, ut sibi constet,nec facile mutetur, cum vemate ducatur, quae semper sibi consonat. Ex quo fit, ut Seneca virtutem persectam dis niat,aequalitatem, di tenorem vitae per omnia conssinantem sibi. Aristotelesque virum virtute praeditum dicit, esse similem qua Prau. 1 odrati lapidis, qui undique conuolutus consedit. Quod Salomon comprobat dicens, Iustus autem quasi fundamentum sempite num . Graeci vero paraphrasim adhibentes totuin hunc versiuni . ad eam reserunt puritatem, cuius is particeps fit, qui culpae veniam impetrauit, ita vertentes πι'--λιπον αυδωρ κατ 1ν, δυ υἰου μὴ φοι η sic facies tua tanquam
aqua pura splendebit,squalorem ab ijcies,& non timebis. Quam puritatem copiose tractat Esaias diccb, Lavamini S mundi est. Esui. r. te,auferte malum cogitationum vestrarum ab oculis meis: quie- scite agere peruerse,&c.Si fuerint Peccata vestra ut coccinnum , quasi nix dealbabuntur:& si fuerint rubra quasi vermiculus, velut lana alba contriequitur autem. 16 Miseria quoque obliuisceris, o suasi aquarum, qua praeterierunt, recordaberis . t Declarat quos asserat fructus vera pietas, reconciliatioque cum Deo. Qui locus ab alijs etiam amicis copiose tractatus est, & fi Iob,ut exposuimus sapientissime resutatus, si haec, de qua loquebantur, scelicitas ad hoc seculum pertinere putent, cum hul ulmodi faelicitatem minime iis offici js viri probi mereantur.Sin autem intelligerent futurum esse tandem,ut viri sancti a malis omnibus liberati stelicitatem consequantur, verissima praedicant. Et in hanc sententiam quae modo tradit Sophar de bonorum se licitate exponemus.Nam vere miserias obliuiscetur,sanat en impersectissime Deus contritos corde,& alligat contritioneS eorii, ut ait David. Et ut est in Apocalypsi, Agnus regit illos & deducit eos ad vitae sontes aquarum . Et absterget Deus omnem lach mam ab oculis eorum.Quod dicit, Quasi aquarum, quae praeterierunt recordaberis, Id est,quae praeterierunt,& redire non possunt. Hoc est tranquillam,& a miserijs securam vitam ages.Sicut dicitur in Apocalypsi,Et mors ultra non erit, neque rictus, neque clamor, Apoc. 7. neque dolor erit ultra,quae prima abierunt.
λ7 Et quasi meridiauua fulgor confinget tibi ad vesperam. Tenebrae in scriptura sunt aerumnae, atque miseriae,cOtra vem lux st tranquillitas prosperaque fortuna. Et ita illud Dauidis intel- Psal. I I. ligitu Exortum est in tenebris lumen rectis. Et alio loco, Lux or Pst so tacti austo,ia rectis corde laetitia,Ad vesperam, dicit, id est elapsu
210쪽
iam calamitatum,& aerumnarum aestu.In Hebneo tamen est heled cuius significatio adeo incerta est, ut paucis locis uno m do exponatur, sed singulis locis singulares significationes accommodantur.Nam Vulgatus hic vesperam,Graeci vitam, Chalidaeus, Pugosem corpuS interpretatur.psal.Vero 8.vers 1.vulgatus orbem Chaldaeus Na re artia terram conuertit, psal.88. vulgaritus substantiam , Chaldaeus Us n adit it reti mechaphra. erectus sum ex puluere conuertit.Forte omnibus locis lepus quadrat,& ita hic apte cohaeret in hanc sententiam,Tempus tuu erit quasi tempus meridianum . Id est clarissimum & scolicissimum. Et cum te consumptum putaveru,orieris ut lucifer. Id est licet de vita, di fallite tua, iam desperes: te Deus tame ita restituet eiusmodiq; beneficia,& gloriae ornamenta conseret,ut clarior & illustrior lucifero videaris, Quod dicit, te consumptum putaueris, in Hebraeo estnstyn tahupha, futurum verbi*y huph, quod tam ambiguum est Hebraeis,ut vix cius propria significatio investigari possit.Est iulis volare, illustrare , coruscare, contenebrare. Hunc vero locum septuaginta viri ita vertunt. ἡ a Mi precatio tua,
sicut lucifer.Chaldaeus autem Rhap κγ a s pilii uba dequabia, caligσtenebrarum ipsa erit aurora. Sed consideranti mihi di Iugenterque aestimanti loca omnia, in quibus hoc verbum vel aliudex eo repertum inuenitur, proprie significare vidctur, vibrare, vel impctu serri. Ex quo sit.ut volare nonnunquam significare videatur,nam volans impetu scrtur,ala ue vibrat:ubicunque voro volare interpreteS couertunt i vibrare vertas aptis Sime quadrabit: ut psal. 9o A sagitta volate in die apte etiam dices vibrante. Nam Vibrare hastas clicero dixit, & Vibrare spieula Virgialius,& Prouer. 23. Sicut aquila volabunt, apte sicut aquila vibrahunt, scilicet alas suas Iob 1. auis ad volatum,apte etiam aut Suel scintillae t alij vertunt ad vibrandum Id est micandum Nam Vibrare fulmina Cicero dixit: de marique loquens cum a sole collucet Vibrare dixit. Ex qua significatione hic locus,quem in manubiis habemus,qui varie exponitur, apte verbum ita de verho reddemus,Vibrabis,& cris ut mane.Id est gloriae, & honoris insignibus micabis,& clarus cris,ut mane.Nanmquod Hebraei illustraberis exponunt,puncta nisi mutentur,non permittunt eorum grammatici.quod vocis sint activae. Quia etiam nox veniens moueri, di Vibrare videtur,fit,ut contenebrare significare videatur, c dit tamen aptissime Vibrare, ubicunque ad tenebras ab inter pretibus refertur. Vt illud Esaiae.c. 8.vcrsu 2.ecce tribulatio, di te