Didaci a Stunica Salmanticensis ... In Iob commentaria. Quibus triplex eius editio vulgata Latina, Hebraea, & Graeca septuaginta interpretum, necnon & Chaldaea explicantur. ..

281쪽

, a s C A P. LXV. QA. seriorem esse sapientia,ut cum eo disputans a te victuim iri pute .isferior te erit ellassa enita. Ita cst in Hebraeo ndari Thre a m tigrahelecha hochina diminuetur tibi sapientia Quod praeter eam se

tentiam,quam expressit vulgatus interpres:potest&aliter,ut Hebraei volunt explanari,id est.Tantum ne in consilio Dei sapientiae imbibisti, ut alijs hominibus imminuta, & detracta esset, & tibivni tota cocessa. Quae explicatio placuit Septuaginta auctoribus Nam ita locum hunc reddiderunt Mis δέ Gαφίκετο ratis ad te a tem accessit sapientia. Quod si ita hunc locum exponamus, etiahic versus pertinere videtur ad urgendum eo absurdo Iob, quod omnibus hominibus sapientiorem se esse existimet, cum ita amiacos suos cum eo disterentes pro nihilo faciat. Sed non arrogater cum de hominis aequitate, & iniquitate disputatur, contemnun- tur ij, qui ex aduersa fortuna alterum iniquum esse iudicant diceri . 7 te Ecclesiastico, non irrideas hominem in amaritudine animae, cst enim,qui humiliat, & exaltat circunspector DeuP. Nec arroganter is,qui nullo merito suo ab hominibus condemnatur,dic re causam suam optat apud eum, quem scit iustum semper iudia Eccles s. cium exercere. Valde tamen est difficile calamitoso viro optima sua,& honestissima cosilia sortunatis hominibus probare, Sapie-tia pauperis ait Ecclesiastes contempta est, & verba eius non sunt audita. π9 Quid nosti,quod ignoremus, quod intelligis,quod nesciamus', Argumentatur nunc directo, id est non debemus a te ita negligi, DU'y3' ut nos appelles fabricatores mendacij: & optes, ut silentio insciatiam nostram celemus, cum nihil tu scias, quod nos ignoremuS. Sed in qua ignoratione versarentur,exposuit satis ante Iob capia Iob. I I. te decimo reio,via nobis expositum cst dicens, Nunquid Deus indiget vestro mendacio, vi pro illo loquamini dolos, &c. Et ob F v. et . eam sorte rem nihil amicis suis Iob probare,nihil persuadere poQui tibi Γλ- terat, quod tanti suam facerent sapientiam, ut de nulla re ab eo

doceri posse putarent. Dicente Salomone, Vidisti hominem si d. bio '' pientem sibi videri)magis illo spem habebit insipiens. Et hac dei. ritu. r. causa stultam,secit Deus sapientiam huius mundi i Paulus testatur,quo mundo traderet Euangelium.

Io Et senei, σantiqui sunt in nobis multo vetustiores, quam patres tua Senes vocat eos, qui res multas experti sunt, & qui longo rerum usu multum sibi earum scientiam pararunt. Etenim de moribus, Sofficiis scientia multo praeclarius experientia, quam alterius doctrina tenetur. Si quidem hac potissimum ratione prudentia

constat, in qua vhiuersa de moribus disciplina vertitur. Habemus

282쪽

mus et o est) praestantissimos officis , de Theologiae magistros

ex quibus discere possiimus, quidquid ipsis sciueris , cum non ita vetusto habeas magistros atquciparentes. Sed aliud est bonum habere magistrum,aliud bonum esse discipulinia is xi Nunquid grande en, H consioletur te Deis; IM Hrba tua pr aua boenobibent. Id est non esset Deo dissicile miserias tuas subicitare, teque in in tegrum restituere, scd id scelera tua impediunt, quorum poenas tanto, par est, ut supplicio Pendas. Verba enim hoc loco res segnificant, ut in alijs multis sacrae scripturae locis vi vc t. Ita etiam ropulo dixit Esaias, Non est abbreviata manus Domini, Esi.

ut saIuare nequeat. Neque aggravata est auri eius, ut non examdiat, sed iniquitates vestrae diuiserum inter vos,& Deum vestrii, di peceata vestra absconderunt faciem eius a vobi4., ne exaudi ret.Sed Hebraea verba, ita ad verbum si reddantur habent, An p rem consolationes Dei a te & verbum latet apud te. Quod eandem,quam vulgatim conuertit, habet sententiam, id est, facile tibi Deus con Elationem asserret, sed nonnihil sceleratae rei animo

tuo hiclusum latet, quae id prohibeat. Sed illud tonsolationis in Hebrato est nuriniannechii incet,quod non solum consolationes, sed etiam poenitudines, ut ita dicam, sigia ificat, sicin verbum iri Rcrio tepertum est zmnacham,quod consolari, & poenitere significat. Et propterea cisaeci hunc locum ita verterunt ὀλίγα ω Σμαρπηυώ-ra minus quam peccasti punitus es,Ita enim Hebraea verba intellexerunt Parum poenitudinum, siue poenarii Dei ad te, subalidi, venit, & propterea illo modo conuerterunt. Se cundam vero verius partem; ut huic primae interpretationi ellet is

apta, ita transtulerunt,m -- πως λελα maxime abundanter locutus es,quia sic Hebraea verba intellexerunt, Et adhuc verbum aliquod apud te relinquitur, id est,adhuc hiscere, aut loqui audes in Deum p cum minores, quam debes poenas luas. Cui . intermetationi,quae sequuntur valde aptae sunt. Κ1 et 2 iud te Henat eor tu ,' quasi magna cogitans, attonitos Γ abes oculose

Id est,quid tibi tantos attulit spiritus, ut verba illa quae notaui mus auderes effari 3vnde tantam oculi tui praeseseruias arrogantiam 3 Cor&oculos dixit, quia superbia,&arrogantia animo menteque primum concipitur,deinde potissinatim oculisdimisi eatur.illud autem, quasi mregna cogitans attonitos habes ocuus, pira phrasi explieat quod breuiter dicit Hebraeus, Quid annuunt ocu

283쪽

Psta. IT. 2 a C A P.. XV. B. in ianuit oculis, terit pede,digito loquitur. Septuaginta conue tunt, επω εγκαν ἐπαυώ σου quid attulerunt oculi tui. Quem h

bitum hominis superbi sigia auit David dicens, oculos superborum humiliabis.13 uuid rara et soni a Dehm spiritus tuus , ut roferas de ore tuo huiu

scemodisti monese . Id est, quae inam te reS effert, ut illa in Deum enunciare audeas, Voca me,& ego respondebo tibi,aut certe loquar, & tu respondemilii . Quod tumet dicit in Hebraeo est, iasib , quod reberulas,vel conuertis, vel respondes spiritum tuum in Deum, post mus ekplicare. Septuaginta conuerterunt θυμο byses Stonaachuerupisti in conspectu Dei.Sed illa verba nonὰ superbia,aut arrogantia, sed ex rectissima fiant prosecta conscientia. .

niar.Quae argumcnta valde hanc sententiana consularent, si Iob

illud sibi Pelagianum persuasisset, natura vel viribus suis se iusiuesse. Quod tantum abest, ut Iob verum esse duceret, ut stuperiori capite dixerit , quis potest facere mundum de immundo concc-ptum semine λ Sed cum Dei praesidio per Christuis scruatorem se culpa vacare putarct,nihil his argumcntis refellitur,quod homo sit, S mulicre natus, Ditcnte Paulo, Si cnam unius delicto multi mortui sunt, multo magis gratia Dei , S donum ingratia unius hominis Iesu Christi in plures abundauit, & paucis interiectis addit, Vt sicut rcgnauit peccatum in mortem, ita & gratia regnet per iustitiam in vitam aeternam per Iesum Christum

Dominum nostrum.

3 3 Ecce inter sanctos eius nemo immutabilis, cr caeli non sunt mundi in

conspectu eius.

Probat argumςnto ex maiori petito fieri non posse ut Iob sicut rixerat) sciat, quod iustus si fuisset iudicatus, inueniretur. Quoar mento usus etiam cst alicra eius disputatione,quae in rapite

quarto ponitur, non ad hoc idem confirmandum, ut nos ibi planum secimus quorundam opinionem secus existimantium refellentes, sed ad probandum illo loco impios homines perituroS, quoniam impij angeli perierupi. Quae nostra sententia valde ex hoc loco probatur,nam si eodem argumento idem illic,quod hic confirmaretur eiusdem esset prorsus argumentationis & ratio' cinationis repetitio,quod frustra fieret, quare verisimile non esta viro docto atquς prudente esse factum. Iam vero ipse viri; D

284쪽

que loci conclusiones cum interse disserant, ostendunt aperte non idem utroque loco probari. Nam capite quarto ita ratiocinatur Eliphaz, Ecce qui seruiunt ei non sunt stabiles, & in Angelis suis reperit prauitatem. Quanto magis ij, qui habitant

domus luteas,qui terrenum habent siludamentum, consumentur velut a tinea. Non, Iniusti erunt,conclusit, sed ,Consiumentur, At

tota huius loci argumentatio huiusinodi est. Quid est homo, ut immaculatus sit, dc iustus appareat natus est muliere ρ Ecce inter sanctos eius nemo immutabilis:& caeli Mon sunt mundi in conspectu eius. Quanto magis abominabilis, & inutilis homo, 'qui bibit quasi aquam iniquitatem, Iniquitate igitur contaminari, huius ratiocinationis est conclusio . Cum erso non si eadem utriusque loci conclusio, non idem utroque loco probatur. Sed illici, quod diximus, hic vero Iob minime scire se iustum esse . Estque ad id probandum doctissimum, & acutissimum argumentum. Nam Iob scire non poterat se iustum esse, nisi sciret se om- nino esse immutabilem, ita ut nec scelus admittere, neque ab os ficio desciscere posset. Si enim id pro explorato non haberet, unde sciret se non peccasse, cum peccare potuerit λ Nam quam uis nullius sibi peccati conscius sit,cum tamen potuerit Peccare, . . relinquitur magnus dubitandi locus, utrum peccarit. Nemo enim omnes animi sui motus pro comperto habere potest, cuiusmodi fuerimis cum varij,& infiniti prope sint . Qua de causa facile subrepere delictum potest. Quod doctissime docuit Pa rus dicens, Nihil mihi conscius sum, sed nou in hoc iustificatus I. r. q.

sum . Et ob eam rem Christiam affirmasse puto, Nemo honus, Marc. IO. nisi unus Deus . Hunc enim pro certo bonum essς ffirmamu , 2bbisu, is quia a bonitate non potest desciscere caeteri autem desciscere possi unt,nemo certoscit,utru boni nominari possint: etenim id Christus respondit cuidam,qui magistrum eum bonii appellauit. Illud aute Iob minime scire se immutabilem esse constat exeo,quod revera immutabilis non erat, sicut&nullus homo est et hoc autem di probat ex maiori. Nam sancti Dei non sunt immutabiles, ergo . neque homines. Sanctos eius, ut placet omnibus, expositori- 1 . bus vocat angelos. Quod nemo immutabilis, dicit in Hebraeo est, pnio Q lo laamin. Significat autem aere aman, & credere, & - permanere, hanc, signi cationem secutus est Latinus interpres, illam vero Graeci vertentes .m zm non credit, quod eandem habet sententiam. Non enim credit Deus illis, quia mutari, α l; quomodelinquere possunt. Quocirca, de illis querit, eosque in Hidi- do mundi us

285쪽

ubes a. αε C A P. XV. B. eius, potest, eo metonymia, ut quibusdam expositoribus plι cet, continens pro contento, cIli pro angelis, qui in eo sunt. vel potest sine figura dici ipsos caelos mundos non esse, cum totlbrdes, & seces c ipsis expulerit, angelos improbos . Quod pertinet ad probandum sanctos cius non esse immutabiles: quia mutati sunt, & contaminati: non enim ipse cos con minatos

efficeret.

I s Quanto magis abominabilis, O inutilis bomo qui bibit quasi aquam

iniquitatem Concludit , quod minus est , Homines immutabiles esse non possi, duobuSque argumen is breuiter probat esse minus. Priamum, quod homo sit abominabilis natura sua, nastitur enim iniquus, & in offensa apud Deum. Siquidem peccato originam ii omnes homines natura tenentur. Et ob eam rem inutilis doctissime dicitur, non enim est natura sua idoneus, aptusque ad finem consequendum , ex quo ratio petitur utilitatis . Cum enim, ut Paulus ait. Omnes irae filii natura simus, Deum finem nostrum consequi natura non possumus, inutiles igitur natura sumus . In Hebraeo est QRa neelach, quod hoc tantum loco,& psalmo. δ 3. reperitur, S utroque loco vulgatus transfert inumtilem . Sed Septuaginta auctores, ex quibus Psalmorum versio Latina translata fuisse creditur, in psalmo transferunt inutiles facti sunt . Hoc vero loco ακαθαρτυ impurum . Et ita transfert Chaldaeus 2κ 2 mectab immundus: sed Hebraei dicunt foetidum significare . Quacunque tamcn ratiuiae e XPO- natur, in eandem recidit sententiam: nam inutilis, impurus , , foetidusque homo dicitur, propter peccatum quo natura ten tur . Deinde quod homo facile peccet , & propterea dicit , bibit iniquitatem quas aquam, Quod magnum etiam libidinis amdorem , & vehementes cupiditatis motus, quibus homo ad peccandum, quasi impellitur, perstringit . Quo fit, ut nonnulli Homo eui si tara effrenate peccent, ut diuturnam peccandi sitim explere verueile peccet. le videantur. Quod & sapiens docet in Prouerbijs dicens,Quasi Provem io. per risum stultus operatur scelus . Bibunt etiam homines iniquitatem, sicut aquam, quia λrte ,& temere nihil dubitores . . nihil timentes , nihil animaduertentes, quod sese dat flagitium suscit Hunt, & quasi praecipites amentia seruntur . Ex quo fit, ut stulti, amentes, insit pientes, insensati saepenumero diuali is, Maculis vocentur. - -

286쪽

t onendam tibi, audi meae quod vidi. narrabo tibi.

I 8 sapientes confitentur, O non abscondunt patres suos. 19 Quibus holis data es terra, non transiuit alienus per eos. Certissimis argumentis fidem facit maximam, eorum quae dicturus est, Et quod ea vidisset, & quod ea ex maioribus acceperit. Quibuς multam conciliat auctoritatem, ut eorum intelliga tur testimonium esse grauissimurn.Nam & Ωpientes erant, reli quorum enim testimonia, dictaque nenigenda potius ,& despiscienda sunt viro prudenti, quam citanda: sapientium autem te stimonium tantum pondus habet in doctrina morali, ut regula, ac virtutis normam Aristoteles esse iudicauerit, eiusque iudicio sipienti, teta

virtutem ponderandam S aestimandam esse . Erant etiam reipu- silmoniti mablicae gubernatores,id enim significat cum dicit, Quibuσρω data zμ ... hy est terra, id est, gubernanda,& administranda, estque hic persectil- rsimus sapientiae gradus, ut non sibi ilum, verunaetiam alijsquis. sapiat. Praesertim quod cura tanta, atque sapientia cox terram rexisse dicit,ut alienus non transiret peream. Id est,ut hostes,atque PraedoneS,neque agros populare,neque praedas agere auderent, neque Rempublicam bello tentare, aut saltem in potestatem re

digere possent.Id enim sapientia,& industria potius fit eius, qui Rempublicam gerit,quam ullis alijs opibus, atque praesidijs. Id quod luculenter tractat Ecclesiastes, ac vehementer dolet id hom sis; hui primines latere, Hanc quoque ait sub sole vidi sapientiam,& pro oti, ut op

baui maximam, ciuitas parua,& pauci in ea viri, venit contra ea bus ciuitas

rex magnus,& vallavit eam,extruxitque munitiones per girum, & persecta est obsidio.Inuentusque est in ea vir pauper & sapies, δ' P'&liberauit urbem per sapientiam suam. Et nullus deinceps recordatus est hominis illius pauperis. Et dicebam ego meliorem esse sapientiam sortitudine. Quomodo ergo sapientia pauperis ' Contempta est,& verba eius non sunt audita &c. Melior est sapientia quam arma bellica. Id etia aperte testatur Esaias dicens. Esel. 1. Propterea captiuus ductus est populus meus, quia non habuit scientiam,& nobiles eius interierunt fame, & multitudo eius siti exaruit.Quod dicit, Et non abscondunt patressuos,obsture id in Hebraeo, &'in Latino interprete ponitur. Nam in Hebraeo ad Vembum si conuertamus, ita est,mia abscondunt e patribus suis.Cla Tius Septuaginta conuerterunt,ccipio ν πατέ ς My I non a sconderunt patres eorum. Sed longe clarius Chaldaeus, qui re- Iiquis etiam interpretibus magnum hoc loco lumen attulit , R, I rinna m la mecadbin minisoria da abatelion ἰ - . non absconderunt,quae tradita sunt a patribus eorum. Significat

287쪽

ergo vulgatus, Non absio divit PatroS suos silanars isse. . μ' braeus non abscondunt ea se auditae e patribus suis apaque declarerat Eliphag. per mλnus maiorvum hanc accepisse doctrinam, quae discendi ratio tantam tenet auctoritatem,ut oraculi vim ha, Tradἰtionu beat. In libro entiri nostio primo de vera religionς clcmonstraui δη 'φM - nuis quanta sit traditionum auctoritas. Non pos est igitur ea d dirina non singularis, & eximia esse, quam S Eliphaa lucrat cxpertus,quam etiam per manuS sapienti una,& antiquorum hom . nuin, qui rempublicaim Optime gestcrant ac pit, Se ihi ς autehuiusmodi doctrina. i t i

dio cunctis diebus suis impius superbit.

Id est, iniqua agit vere cuim is sit perbire dicitur, qui Deo no ol . temperat, sicut etiam David Rit,Superbi sorum,qui te oderutilascendit semper. In Hebraeo tamen est , t mamitholet, quod vamrie reddit vulgatus, nam in Hieremiae. cap 2 3. vers I 9. conuertit Erumpenβ. . Hoci vero Riς0 Superbit Chaldaeum. rte secutus qui danu mitpas polluens, contaminans, siue blasphemans reddit . Sed verbum , n hul in quo reperitur Hebraeis inter alia dolere, di parturire significat . bςς undae huius significationis rati dinem ducetis vulgatus SMperbire transtulit,id es res iniquas min, litur. Sicut dicit 'auid , Eccρ paxturit iniustitiam,& concepitat doliarem de peperit iniquitatem, S in tine huius capiti Si pie l. ll-phat , Concepit dolorem, & peperit iniquitatem. Sed Hebraei primam hoc loco ligirificationem intclligunt,& ita intzr predit alitur cunctis diebus dolore conficitur, sic & Septuaginta interpretes ἰ uin, σε M. ς omnis tinpii vita in cura

Iniquus sem ter angis., qui rationis gubernaculo destitutufi vari jspertyrb re dole . tion ibus agitatur. Et ob Cam rem dicit, Dauid , Contritio, de Ris i 3 innei icitas m vijs corum , viam pacis non cognouerunt ,.non est timor Dolantesculos eorum. Ab hoc loco usque ita finem capitis copiose disserit Eliphaz de toto impiorum genere, grauis simasque docilissimas de h*c re dicit sententias,quas si in Iob

tus en tyrannidis eius . In quo vehementer eiuS amentia declaram tur, qi i cunetis diebu* stiperbiat, in eoque resistat, cum ignoret quandiu tyrannidem exerςere,& aliis inscitus esse possit. Deci Tatur etiam eoru ru,quos opprimit,quanta sit miseria,cum latea: cos, quandiu tyranni tantam acerbitatem perpessuri sunt: quae res vehementer angcbat David dicentem, Usquequo exaltabi

288쪽

Hebraealic etiam possumit Et numero annorum ab se diti sunt,iolento, id est cunctis diebus superbit, di numero annorum; qui ubsconditi iunt violento. Anni vero vitae eius absconditi dicuntatur, quia Deo tantum coeniti sunt. Septuaginta vero ita coibuertunt canes vero numerabiles p.

tenti tribues sunt. Quia nam nit*ena, quod absconditi sunt,

proprie sienificat, vulgatus intellexit absconditovcste tyranno,& propterea Incertos, ei scilicet, traduxit. Septuaginta vero x intellex extint diuina mente esse repositos eique tonstitutos, o propterea humerabiles siue certos traduxerunt Quare utraque versio cadit in Hebrida verba . xt Sonitus terroris semper in auribus illius. . Explicat: quod dixerat ex interpretatione Hebri eorum superi in ri versu, Cunctis diebus dolore conficitur impius,tractatque fla Timbiris eloquenter eas solicitudines, fraudisque cruciatus,quibuS im per iniquus iv piorum animi dies noctesque exeduntur, quas poena5 luunt grauissimas, non alterius animaduersione, sed uuae angore conscientiae. Cum enim ut ait sapientia) Sit timida nequitia dat testi- Sapio. 16.

monium condem nutionis: semper enim praesumit frua pertur

buta conscientia . Cum pax sit, ille semper insidias subpicatur. id est,

licet nulliis ei negotium; neque molestiam exhibeat, Vcretur ta- men hesibi instruantur insidiae i Necessc enim est, ut is, quem multi timent, a multis timeat. Hebraeus vero verbum de verbo italiabet, In pace vastator veniet ei . Quod vulgatus significare putauit, Timet ut veniat ei vastator, re propiora illo modo transtulit. Septuaginta vero, cum urerit securii S Opprimet . .. . eum calamitas, S propterea reddiderunt Myinc', χει i κατας υ cum visus fuerit pace frui, tunc eius veniet

eversio Est enim insignis temeritas, ut ij st sec os esse pos se opinentur', qui tam graues cum Deo inimicitias gerunt . Quare Paulus auctor est Thessalonicensibiis scribens . Quum es. s. dixerint, pax, di securitas , tunc repentinus eis superueniet in

teritu S. .

et i 2 θη eredit, quod reuertipossit de tenebris ad lucem, circunspe Ians undique gladium. Id est, siquando in calamitates incidat desperat de salute sua,&undique malum timet. Proprium enim est hominis iniqui, vis Cilodespondeat animum,resque aduersas non magno, sed abi Pς δ' 'cto animo toleret. Sicut David ait, In miserijs non subsistent, Pi l. ias. Cum enim stib ijs tantum humanis nitantur, illis destituti,quo

289쪽

nunciauit Esaias impios, quo se confirment in aduersa sortianax F non inuenturos dicens , Aspiciemus in terram, & ecce tenebrae tribulationis,lux obtenebrata est in caligine eius. Ex quo fit, ut cum nullum possit malorum exitum inuenire desperatione se ctus animus undique gladium, id est,malium, species progenere, sibi imminere formidet.Cuius rei praeclarum specimen fuere t nebrae illae crasissimae, quae obductae fuerunt Aegypt ijs, in quibus Sapien. I7. tanto perculsi fuerunt timore t dicat Sapientia, Vna catena tenebrarum omnes erant colligati, siue spiritus sibilansiaut inter spissos arborum ramos avium sonus suauis, aut vis aquae decu rentis nimium, aut sonus validus pr*cipitantium petrarum, aut ludentium animalium cursus inuisus, aut mugientium validam bestiarum vox, aut resonans de altissimis montibus echo: deficientes faciebant illos prae timore. a 3 cumst mouerit ad quaerendum panem,nouit quod paratus sit in manu eius tenebraram dies. εΑptissime impiorum hominum ingenium describit, qui quai uis alijs malis opprimantur, dum tamen diuitias, & s cultates habeant considiit, neque spem omnem suae salutis abi jciunt, cum spes illi suas in fortunis collocatas habeant, Sicut tradit Sapiens Preueri IO. ha Prouerbi js, Substantia diuitis urbs fortitudinis eius,&quasi murusvalidus circunstans eum . Cum vero hac urbe fuerint cxpulsi,& is eorum murus corruerit, tunc spe sua deturbati cognoscunt se miseriarum tenebris undique este circumfusos, & quam grauis eos casus manebat, intelligunt. Quocirca Egestas it D Prouerb. a. mino in domo impij, Salomon ait. Sed in Hebraeo est, cumse m verit ad qi arendum panem, n)R a te ubi nam,id est, quocunque locveum potuerit inuenire, ut ei necesse sit stipem petere. Sed cum haec vox valde ambigua sit Hebraeis, factum est, ut in aliam longe diuersam sententiam, quam vulgatus Chaldaeus,& Hebraei, hunc versum Septuaginta viri acceperint .. Nam in hoc nomisne, nite literae quiescentis nulla ratio ducenda est, ut saepe dixismus quare , 'N,e, significat ubi, insulas, & bestias, siue aues, insi las ,& loca deserta incolentes, ululas vulgatus interpretatur, LQ. I 3. vers. 22. eodem loco Septuaginta onocentauros,& tha mina seles siue Catos siluestres, huius significationis rationem

δε' σκοτεινu vulturibus pro cibo constitutus est, sibique conscius est, quod eum maneat ruinain tenebrosa dies.Quae verso destri

piissime superiori versui contexitur, quo desperationem h minis

290쪽

Hiere. 12.

Ececb. 39. minis iniqui exposuit, id est,desperat se e periculis euadere posse. Et merito quidem, nam misera morte mulctabitur, insepultusq; iacebit.Sicut Hielemitas de rege Ioacim vaticinatus est,Sepulti ra asimi sepelietur putrefactus,& proiectus extra portas Hierusalem.Deus etiam apud Ezechiclem,Conuiuium instruit auibus debest ijs ex iniquorum hominum cadaueribus dicens,d u fili homianis haec dicit Domitius Dcus ) dic omni volucri, & uniuersis auibus,cunctisque best ijs agri conuenite, properate, concurrite V dique ad victimam meam, quam ego immolo vobis victimam grandem super moles Israel,ut comedatis carnem,& bibatis sanguinem,carnes fortium comedetis,& sanguinem principum te rae bibetis, arictnm & agnorum,& hircorum,taurorumque,& altilium, pinguium omnium .Et comedetis adipem insaturitatem, &bibetis sanguinem inebrietatem de victima,quam ego immolavi vobis. Et saturabimini super mensam meam de equo,& equite λrti, de uniuersis viris bellatoribus, ait Dominus Deus sequitur

aurem.

α Terrebit eum triba uso, angania vallabis ea sicut regem qui praparatur ad proelium. Id est,ita eum miseria: & mala oppriment, ut ea nullo pacto effugere,aut declinare possit, id enim ca ratione dicendi, Angustia L. vallabit eum, in scriptura sacra significatur. Sicut dicit David, PCircundederunt me dolores mortis, & torrentes iniquitatis conturbauerunt me.Dolores inserui circundederunt me, praeocupauertit me laquei mortis.Facile vero est hominem sceleratum, ita . malis mergi,& miserijs circumuniri, cum sit valde infirmis praesidijs munitus: virum vero bonum valde difficile est, de fieri non potest, licet vehementer nonnunquam sit oppressus, ut desperet

omnino,quoniam eo nititur,de quo di*t David, Altisiimum pQ stilis , o. suisti refugium tuum, Quod dicit ad proelium Hebraioc est in ,

Iachidor, quod verbum est obscurum, nam alio loco eadem λrma no reperitur,licet rima cadurcilis simile in Esaia a 2.vers. I 8. reperiatur, quo loco Pila exponitur, & ita hic quidam expone dum putant in eandem sententiam , id est, Sicut rex exercitus sui globosipatus, qui in medio loco positus undique circudatur.Et

sic exponit Chaldaeusiparuba Mn din vati abdimelech dimhathad leistahara beligionim,rex qui ita se habet, ut circundetur le

sicut dux praefectias cades,id est, dux, qui exercitui praesit, in quevnum in bello cadent multa militum turba ruit ostes, Ut c planx,iocij,ut seruerat,miaxe omni ex parte circundatiun Hac ra