장음표시 사용
341쪽
ri l. 3. cet,sed inimicos insultare, & potentia in eos valere permittit, m n pi operia hi iratum & insensum arbitratur. ocirca dicebat David, Exur
chi ge Deus iudica causam tuam, memor esto improperiorum is citata eorum, quae ab insipiente sunt tota die.Causa vero,& impro Thren.
tuoru Causa vero,& improperia a
Dei sunt,quae virum sanctum attingunt; cum ipse se Dei patrocianio commiserit, in eoque rationes omnes suas collocauerit. T lius autem huius versus ea est apud Septua3inta auctores sentenutia , Sive taceam ridens, atque contemnens contumelias quibus afficior,siue clamen Dei aequitatem implorans,non est,qui iaciat iudicium. Verba verbis apte etiam respondere iam docuimuS.-.8 Semitam meam circumsepsit, trosire non possum O in calle meo tenebrM posivit. ' Narrat per aliquot versus, & amplificat calamitates suas, id es , Deus ita me miserijs,& aerumnis obruit,ut emergere,& respirareno possim, non est quo confugia. aut unde aliquam cosolationem accipiam, aut leuationem ullam expectem . Simili tropo usus est Hieremias dicens, In tenebrosis collocauit me, quasi mortuos Se-piternos.Circumaedificauit aduersum me,ut non egrediar, aggrauauit compedem meum . Conclusit vias meas lapidibus quadra iis, semitas meas subuertit.Sequitur autem.
9 Spoliauit me gloria mea, o abflulit coronam de came meo. Gloriam,& coronam idem hoc loco significare puto,diuitias,sor Prauer. I tunas,& spledorem domesticum, ut dicit Salomon in Prouerbi j S.Corona sapientium diuitiae eo reta Vel sorte coronam dixit, regnum innueret. Satis enim probabile est rege fuisse, eius enim Proaer. II. Amici reges ut diximus in principio, in robia vocatur. Quidam Hebraeus in commentariis dicit Coronam filios significare: quia
dicit Salomon in prouerbijs, Corona senum fili j filiorum. Omnia 1 o Des ruxit me undique, O pereo, ct quasi evulsa arbori abnust spem
Saepe diximus Iob de sua salute desperasse, quod natura recuperari non posse videbat.id quod hoc versu significat. II Iratus est contra me furor eius, ct 'me habuit quasi hostem suum.
Quod dici non potest, quantum exanimet quantoque dolore cQ-ficiat viros bonos, cum tam immensam Dea potentiam sibi mi stam esse videant clusa quo opem & auxIlium In rerum anga- .stias compulsi sperabant. Ita etiam dixit Hieremias,Tetendit arcum suum, quasi inimicus, firmauit dexteram siuam quasi hostis.11 Simul venerunt latrones elua σ fecerunt sibi viam per me, o obse derunt in gyro tabernaculum. Latronestraren.3.
342쪽
Latrones vocat,maxima illa pericula, & extrema pene discrimi na sibi a Deo illata:vt patet ex versione Grecorum tem. i . tationes vertentium, quae in illum omni impetu simul incurrentes undique illum ita obsederui, ut nihil mali vitare potucri radesignificavit David dices, Super me confirmatus est furor tuus, &omnes fluctus tuos induxisti super me,Et Hieremias, Repleuit me 'i amaritudinibus, inebriavit me absynthio. mum I. Is Fratres meos long fecit a me, noti mei, quas alieni recesserunt a
I3 Inquilini domus me. ,O cilla meae sicut alienum habuerunt me, crquasi peregrinus fui in oeulis eorum. i lOptime hominum ingenium ob oculos ponit,& qua ratione mortales amicitiam,& beneuolentiam quam frequenter usurpanti ' . de qua gloriari Qlent inter se colant, ut discamus ab hominibus spes omnes nostras abducere,& in Deo ponere, sapienterque E clesiasticum dixisse,Non agnoscetur in bonis amicus, in tristitiae.& in malitia illius amicus agnitus est . Quia, ut quidam Poeta dicit.
Tempore felici multos numerabis amicos. Tempora Ffuerint nubila dolus eris. Fallax homI
Admodum enim pauci homines virtute, sed omnes sere utilitate i dirigunt amieitias, ex communicationeq; utilitatem, ut dicebat Aeschines orator,fiunt inter eos amicitiae, Ex quo usu venit illud, Grii 3'quod dicit Ecchesiasticu Omnis amicus dicit.ego amicitiam coIo, sed est amicus solo nomine amicus,Sodalis amico coniucundabitur in oblectationibus, & in tempore assii ctionis aduersiarius erit . Aristoteles etiam hac ratione puto ductus dicere solebatia eIλia ἀμὶ φiλος amici amici nemo amicus. Et ob ea rem Chri stus merito stos Apostolos amicissimos esse duxit eorum ita con astantia commendans, Vos estis,qui permansissis mecum in tentationibus meis,Non ita Paulo Apostolo accidit dicenti. In prima IVς- - . mea deisnsione nemo mihi asinit, sed omnes me dereIiqiserunt,n5 a Timρ illis imputetur . Dominus autem mihi astitit, 3d consorrauit me Quare ad Dei nos amicitiam conseramus, quia licet ab omnibus alijs perfide deseramur,nobis tamen semper aderit, Ad idem de clarandum pertinci,quod sequitur. -
343쪽
. Hs seruum meum vocam,o non respondit,ore proprio depretabar irrum Facileque intelligitur. Suae enim potius quam heri, seruiebat utilitati qua sublata , difficile homines huiusmodi in officio con
i Halitum meum exhorruit uxor mea. Quod stetidus forte & grave olens propter morbu esset. Sed quod exhorruit dicit, in Hebraeo est mJZara. Quod varie explicatur, Chaldaeus, & quidam Hebraeus in commentarijs alienum decla rant ex radice Eur, id est, Uxor mea me alienum duxit. Hanc sertu significationem vulgatus secutus,Exhorruit, couertit. Si ve ro radix siit ipsum mi Zara, quod circu ire, Scircundare inter alia significat, postlimus vertere, Spiritus meus circundedit uxo rem meam, id est, Precabatur illam,& ut ad me accederet, obsecrabat.Et propterea Septuaginta transserunt m λε-πτω γιν Ethece Milo de supplicabam uxori meae. Cum viri sit imperare,&vxoris uersa sor- obedire,ut Paulus auctor est, Mulieres viris suis subditae. Sed in una omnia aduersa fortuna ita conturbantur,& confunduntur omnia,ut ne ς' x bδς- que caput sit nec pedes. Et oraba filios uteri mei. Locus est obscurus. quoniam quos filios orasse dicemus cum primo capite narre tur omnes eius filios domus ruina periisse. Quare Graeci vertund
κολιμ d - ους Iδων tuis blandies vero vocabam filios cocubinarum meam. Fas enim erat olim viris plures uxores ducere.Na plures habuit Abraha,& Iacob,eratq; lege vetera peri misitim,Concubinae vero vocabatur inferiores uxores, quae thori tantum participes erant, non ante aequalis meis,neque eoru fili
haereditatis. Septuaginta igitur ita hoc & primu caput cociliant. ut primit caput de fili js principis uxoris intelligatur,hoc Vero de fili S cocubinarum, quos remansisse putant. In Hebraeo tamen estuura ira, tibiae bet ni,quod ita quidam Hebraeus explanat, Oraba stilicet,vxorem meam pro si ijs suscipiedis, id est,orabam,ut mecum rationem haberet ad filios procreados , quo accepta restauri raretur iactura . Potest etiam facilius exponi, si prius intelligamus articulum .,.seruientem dativo iurantis etiam esse apud Hebraeos. Et ita quidam non indocti Hebraei explicant illud EsaiaeQ8.quo loco ide est articulus, Ad legem magis, & ad testimonium Per legem, S per testimonium . Orabam ergo atque precabar uxorein meam per filios, quos habuimus. Alij putant filios uterii vocare cos seruos quos unice diligebat, ut dicit Ecclesiasticus, Si est tibi seruus fidelis,sit tibi quasi anima tua : quasi fratrem sic ea tracta.Ouoniam in sanguine animae comparasti illum. Eademquα,
de causa lios uteri eos poterat appellare. Dicit etiam de seruo
344쪽
Salomon seruus sapiens dominabitur si ijs stultis,& inter fratres Proveri r nhaereditatem diuidet. Literis etiam sacris consignatum est quam charus fuerit Abrahamo seruus eius Eliezer, ut filium eum suum Gin s. ita vocaverit,& haeredem facere,cum liberis careret putauerit. His igitur omnibus modis laic locus suboscurus illustrari, & declarari potest.Stulti quoque despiciebant me. Merito stulti vocantur, qui alaum quempiam ea Iolum de causa despiciunt, quod calamitate sit afflictus cum bonis,&iniquis aeque possit accidere, dicente . praesertim ecclesiastico, e spernas hominem invisu suo. Breuis Σςς-x in volatilibus est apis, & initium dulcoris habet fructus illius.Septuaginta transserunt Oi δε --πο. Ipsi autem in saeculum me abiecerunt.Sententia eadem est,si verba verbis conferamus , difficilior versio est, In Hebraeo est d, ix haut lim quod
pueros, iniquos, di stultos significat, sublato tamen utroque. . & alijs punctis,nam haec omnia adesse,& abcile possunt, ut de literis quiescentibus, Spunctis saepe diximus sublato igitur utroque. saeculum significat,vi interpretationi Graecorum cohaereat. Vel possumus dicere , .iis si pueros eos referre, quos superiori versu filios vocaverat, Nita relatiuum loco antecedentis Graecos posuisse . Et qahm ab eis recessissem detrahebant mihi. Hoc etiam stultorum cst,& corum,qui temere non dubitant de absentis dignitate detrahere Quod valde molestum erat etiam Dauidi, & in malis,& incommodis suis ab co numeratur, Aduersum me suserrabandomnes inimici mei. In Hebraeo ad verbum cst, Surgebam, & l
quebantur de me.Quod quidam exponunt honorifice pueris intiquis stultis assurgebam, & ipsi gratiam reserebant detrahentes mihi.Sed melius est Surgere in cam partem accipi,quam accepit vulgatus surgebam inquam ut ab eis recederem. . a s Abominati funt me quondam consiliai ij mei. Id est,qui mihi erant a consilijs, & quibus aliquando maxime fidebam. Ecce alia humanae societatis experientia, & quam sit infirmum praesidium cognoscemus. Hoc idem expertus est David, qui ait,Amici mei, S proximi mei aduersum me appropinquaveru S steterunt.Et qui iuxta me erant de longe steterutit. Et quem maximὶ diligebam aduer attis est me. Ecce alia,quod & accidit Davidi dicenti, Etenim homo pacis meae in quo speraui, qui edcbat panes Psal qc. meos,magnis cauit super me supplantationem . Christus etiam ab Apostolo suo hostibus suis crudelissimis proditus est. danti Sigitur excmplis instituti, illud Ecclesiastici satis prudens este con es et silium intelligemus.Ab amicis tuis alicudese
345쪽
ao Pelli mea, eonsumptis carnibus, adrisit os meum, derelictasunt tratum modo labia circa dentes meos. Eandem sententiam,& Hebraeus,& interpretes omnes classici e presserunt, Extrema sum macie consectus, duiersa tamen ratione dicendi unusquisque usus est. Nam Hebraeus si verbum de verbo vertamus ita habet Pelli, de carni meae adhaesitos ineum, & euasi cum cuti dentium meorum,id est, Ea tantum cutis mea non est tabe consumpta, quae est circa dentes meos. Estque Hebraea phrasis ad maciem summam significandam Os carnibus adhaerere, ut cognoscitur ex psalmo Iol. Λ voce gemituS mei adhaesit os meu carni meae. Vulgatus autem id clarius reddere volens,intelligens fieri no posse,ut cutis adhaereret ostibus,nisi consumpta carne, quae interiecta est,transtulit Consumptis camibusatem cutem circa den tes labia esse duxit: & propterea reddit, Derelicta sunt tantum modo labia,&c. Graeci vero obscurius hoc totum verterunt. Nam primo aliter,quam Hebraeus,& vulgatus versum diuiserunt accetum Athna,qui Latinis est colum,non sub Os meum, sed sub Adhaesit collocantes: deinde )Σxy haami plurale esse voluerunt, quod eisdem eonsonantibus,alijs tamen punctis,ut harmai dicamus esse potest.Ita ergo primam versus partem intellexerunt,in pelle,&in carne mea adhaesit,tabes scilicet,vel putredo.Et propterea paraphrasi vertentes traduxere ἐν δερ τὶ ει απησαν ora inpelle mea putruerunt carnes meae.Secundam vero versuS Partem ita intellexerunt,Seruaui ossa mea in delibus meis, id est, Omnia ossa mea consumpta vel putrefacta sunt, praeterquam dentes, ita
bentur , id est , nulla mihi illusa rcliqua sunt, praeterquam
at Miseremini mei, miserinini mei, abcm vos amici m ei, quia manua Domini tetigit me, . Idest me Deus supplicio affecit, est autem boni, & Christiani limminis miserari casum , S ealamitatem eius , in quem Deus ani- maduertit.Contra vero est valde acerbum,& immane,id, in quo suos amicos Iob statim reprehendit,dicens. χα Qqare persequimini me cui Deus, o caratibus meis sutur mini ' Dei enim est poenis mulctare ac supplicio coercere,quia iudex, α
quia pater est sed cum id officij munus non faciat ad stomachum eius,ingrati sunt vehementer ei, qui in hac re opera ei suam sub Naim. ministrant,quibus, & Dauid mala imprecatur dicens, Quoniam quem tu percussisti persecuti sunt δε super dolorem vulneru meo rum addiderunt. arnibus meisaturamini,ratio est, dicedi ad eorum nimiam
346쪽
nisiantacerbitatem,& crudelitatem significandam, qui cu eius dolores consolationibus subleuare deberent, augebant conui cijs. Hanc dicendi rationem ita explicant Septuaginta interpre
et uis mihi tribuat,ν scribantur se ones mei' quis mihi det, ut ex rentur in libro
et 'sbio serreri vel plumbi lamina,vel certesculpantur in silice.
Id est, Nam quod efficere sermonibus vestris conamini,vi me rationiS mea & meorum dictorum poeniteatitantum abest,ut aliquid proliciatis; ut potius a vobis irritatus, quod rem apertissimam negetis, optar , ut sempiterna eorum relinqueretur memoria,&ne comprsini possent in aliquo libro scriberentur, vel potius in tabulis plumbi,vel silicis stylo ferreo sculperentur.Non enim debet constans, & magnus vir vlla ratione ab optima abduci sententiae. Sed hoc locorninime praetereundum censeo, luati taliberalitate,& magnificentia Deus sancto Iob in votis,& optatis occurrit: opta at ipse, ut in silice aut plumbi lamina verba sua scriberenturi, ne ulla unquam delerentur obliuione, at longe meliore ratione id a Deo praestitum fuit. Nam post tot secul rum aetates ita frequenti totius ecclesiae usurpatione celebratassint,ut eorum memoria semper recentissima fuerit, & omnium seculorum posteritas verborum eius immemor non sit sutura. 2 3 Seio enim quod redemptor meus vivisio in nouis O die terram
Hic versus cum duobus sequentibus obscure ponitur in Hebraeo, S ita in varias totus hic locus trahitur sententias . Quidam to tum intelligendum existimant de restitutione ea qualuit a D coin pristinam.valetudinem, statum, & dignitatem restitutus,&multis alijs benefici s audius,ut in fine huius libri narratur,& hac ipse resurrectionem suam vocare. Quorum sententia mihi sane non probatur, neque cnim cohaerere potest cum caeteris elin diactis . Nam saepe, ut explicuimus, significauit se de sua iam salute desperasse,neque ullam sibi requiem superesse, nisi sepulchrum,Vt capite septimo , Desperaui nequaquam ultra iam vivam: parce mihi, nihil enim sunt dies mei. Et capite decimo septimo, Spiritus meus attenuabitur, dies mei breviabuntur, & sbium mihi superest sepulchrum. Et in fine eiusdem capitis, putredini dis Ni,Pater meus es,mater mea, di soror mea vermibus. Vbi est e Lo nunc praestolatio mea 3 Cum quibus testimonsis haec explic tio concordare non potest. Quare non dubito, quin totus locussit exponcnd de illa,quam e pectamus,corporum resurrecti
347쪽
poni auxiliuDei implo rant , a quo se opp ignari intelligunt.
ne, ut a vulgato interprete exponitur. Hac enim se resciebat spe, sperans tunc sui corporis incommoda persecte resarcienda rsicut capite decimo quarto dixerat, Constituas mihi tempus in quo recorderis mei:putas ne mortuus homo rursum vivet Z cu ctis diebus,quibus illinc milito. expecto, donec a cuiaa impatitatio mea: vocabis me,& ego respondebo tibi, operi manuum Uarum porriges dexteram. Hac ctiam spe Paulus voleb G ut se Thessalonicenses in aduersa Mrtuna consolarentur, scribens et , Nolumus autem vos ignoram fratres de dormientibus, xt non contristemini,sicut di caeteri,qui spem non habent. Si enim ςr di inti quod Iulus mortuus est,& resurrexit: Ita & Deus eos, qui dormierunt per Iesum, adducet cum eo. Quia igitur per Christum , ut hoc loco Paulus docet incolumes , & multis insignibus gloriae ornati sancti viri ad vitam reuocabuntur, sanctus Iob v cat Deum redemptorem suum dicens. Scio quod reomptor meus vivit. In quo magnopere considerandum est, quo animo sancti viri erga Deum sint, ut cum nunc bus redemptorum suum a pellet, uem proxime hoc eodem capite thostem suum appellauerat. Ita enim sit, ut viri sancti poenis allecti, in illius clemen tia spem suae salutis ponant, quem aduersum se iratum sentiunt, de ipsius auxilium implorent, a quo si oppi igitari intelligi mi. Ita Hieremias eodem capite a nobis oxime citato, quo Deum v liit inimicum factum elle dixerat: monet dicens, Leva ad eum manus tuas pro anima paruulorum tuorum, &c. Ita Dauid iri psalmisi pe supplicem se ad eum conuertit, cuius in se graui se mas iras experiri dicit. Nun liram enim Deus tanta in aliqu*m, dum hanc. inortalem vitam agit accenditur ira, ut non lati si tuum clementiae locum relinquat. . Quod vivit dicis, proprium Dei est, ut vivat si perque sit: quod leuat sperantes inso, quo .erus Deus a dijsirentim bilinguitur quoniam hi, dij ino tui fiunt, siquidem non pol Junt opem fetae Ioganxibus . . Sicut d xit Esaias, reo vitiis a mortuis Θ incommodo eos urgen ,qui ex illis responsa quaerebant. Et propter ea . in sacra scrip tura Op
ph viri iurant dicentes, V uit Duus, vivit Dominus, Quod
dicit , Et in nouissimo die de terni Iurr 'cturus sian. Id in lino seculorum,quando vivisita mortui S cst judicium, redditurus, meu mortuis, S cx sepulchra, excitabit, yx sicut ip e vitii , ita ego,, qui in illo spemui, conpare & animo viva. Sed Hub ea si verbilaride verbo reddantur; variant,staterum habent n)pi ' li vo
348쪽
ει ue eo est tertiae personae P resurget,illud aute in nouissimo
die, in Hebrim est nouissimo tantu, potestq; per nominatiuii conuerti. Quare in alia sententiam a quibusda hic locus declaratur, id est nouissimus Redeptor videlicet meus) super terra consur get, idest,caeteris intereulibus,ipse perpetuo cosistet,visit expli, et ditio vitae Dei cu dixisset, Vivit. Quae explicatio mihi certe non placet. Nam hic locus vesurrecturvi de sententia piorum , & d ctissimorum virorum est de resurrectione,ut diximus, non de restitutione Iobi intelligendus. Quod vero tertiae personae verbum resurrecturus sit apud Hebraeos. Priinum animaduertendum est, primam & tertiam personam futuri distingui ab Hebraeis per Rradici apposita,quod facit primam personam,& per ν quod tacitetertiam. Literae autem MN eeui,quas quiescentes vocant inter se permutantur,ut tradunt Grammatici,& nos hoc libro saepe dixis mus. Quare potuit re esse pro 3 in exemplo interpretis vulga;
Deinde ut verbum tertia personae sit, de eius non liquςt supposito, neque potant ullo modo illi probare Nouissimu,aut Redemptorem esse suppositum. Nam Chaldaeus doctissime quide repra Dur ne redemptionem eius verbi suppositum esse sensit,& illudi nκ aharon Post haec interpretatus est, hal halar vero,Super terram, quod vulgatus e terra ille halai Superi me paraphrasi redd it, alludens ad pulverem ex quo homo factus iu it, ut est in Genesi,& in quem post mortem redibit,& ex quo rursus per resurrectionem restituendus est. Ita ergo Chaldaeus hoc traducit,3: post laaec redemptio eius consurget super me, Id est,Postquahaec mihi calamitas vitam abstulerit, ipse mea mortuis eXcit - .do restiolet,ut haec illa siit immutatio quam capite decim uar . to se desiderare dicebat. Habet ergo versio Chaldaea eandem, . 'quam vulgata nostra sententiam. Septuaginta vero interpretes 'aperte locum de resurrectione intelligunt. Nam ita conuertuntina εγωογιἀεννανς ν ο - - με ν δ Η γῆς ἀνα σαοὐ δερμαμωτὀ - ἀνα Muar τα τα scio, quod aeternus sit a quo soluendus sum, & a quo excitanda est pellis mea, quae. tolerat haec. Sequitur a
'et 6 Et rares Hreundabor pelle mea. ParS Pro toto, pellis pro corpore, id est, Postquam animam e hsauero, rursum a1 corpus redibo. Quod vero Circundari dixit Paulus dixit, Induere, Corinthijs scribens,Oporist corru- I cor. IIptibile hoc induere in corruptionem, & mortale hoc induere ui mortalitatem. Sed in Hebraeo id obscure traditur, difficileque posse nonnulli putant editionem Latinam ad Hebraea verba μ-
349쪽
commodari. Dissicultas autem sita est in Verbo, cireundabor, cui in Hebraeo respondet 'apa nicephu, quod est numeri pluralis, di activum verbum,ut placet Hebraeis a verbo 'pa nacaph, quod
frangere, & conterere est, & ita locum explicant ex Hebraeoque conuertendum existimant, Et praeter Pellam meam contriti runt hoc, id est, Vermes, vel morbi,aut uolores mei non ibituri pellem, sed etiam ossa & cArnem attriuerunt. Quod totum vel
contemnens,vel quia illud ut dicunt manu indicabat, illo pronomine demonstrante rati Zot significauit. Sed aptior est vii gata versio facileque potest ad Hebraea verba accommodari, sicut verbum 'apa nicephu non sit a 'pa nacaph, sed a i p) iacaph, ves p cupli quae sunt circundare, vel circuire, sitque in voce passiua . Quod si a virumque verbum requirit, diximus saepe iam deesse posse, quod sit litera quiescens. Tunc ad verbum ita i eos reddi poterit, Et rursum pelle mea hac circundabuntur, iubaudi, ossa mea vel artus mei. Quae sententia nihil diisertab ea , quam reddidit vulgatus interpres, quae placuit etiam Chaldaeo interpreti . Nam hanc huius loci paraphrasim ediadit.&ηκm mi na tua umin baiar deitaph misci telie da. Et postquam inflata suerit pellis mea,eris hoc . Inflabitur autore,
pelliS,cum artus,& ossa totumque corpus ut exposuit vulgatus circundederit. Septuaginta vero interpretes liberiori illa paraphrasi, quam diximus, usi sunt, Pellis mea, quae tolerat haec . In qua reddenda verbum pD nacaph Contriuit, spectasse videi tur, intelligentes pellem meam,quam hoc modo morbi attriuerunt. Et propterea, Quae tolerat haec, conuerterunt. Et in ea ne mea videbo Deum. Id est, Postquam a mortuis excitatusfuero, di carne indutus ac circundatus mea videbo Deum, quod nulli mortalem vitam agenti, contingore potest, licente Deo, Non vi debit me homo,& vivet. Sed qui, Et contriuerunt verbum unnicephu interpretati sunt. ita hoc explicant, Ex hac mea carne contrita videbo Deum,Id est, Facile cognoscere possima haec vii mera mihi a Deo inflicta fuisse. Quam explicationem Septuaginta secuti suisse videntur,quod illam ut diximus verbi significationem spectarunt. Ita enim hunc locum transserunt παρά
- τι- τα μυσαυε λi n. Haec enim a Domino milii con lecta sunt.
Chaldaeus tamen codem modo quo vulgatua hunc locum trad'
cit, qui .etiam eandzm, quam ipsc verbi lapa nicephu significae
350쪽
a Quem viburus sum ego ipse, o non alim , er Gali mei eresectari
Consolatur se illius diei memoria,quo Deum aequissimum inno centiae suae iudicem videbit.& propterea tam expressam illius exspectationis mentionem facit .Quod dicit, aurari νψuos sum ego ip si in Hebraeo ad verbum est,iauem ego videbo nuhi, id est,com-- modo meo, uia mitti aderit,meque a temerariis hominum iudi- cijs vindicabit , septuaginta tamen interpretes ita conuertunt
gnoui,& oculus meus vidit,& non alius,idest, Intellexi Dei summa potentia tantam mihi cladem fuisse conflatam, sicut de se as-- si cito dixit David, Hac mutatio dexterae excelli, Vtranque expositionem Hebraea capiunt. Fosita es Jes mea insinu meo. Id est, Caeteris rebus meis amissis,haec spes mihi reliqua est,qua me in tan-riis malis istento. Hanc spem iecisse puto, ut veIlet Iob verba sua. in silice ut dixit sculpi, ne unquam expungerentur,quousque in aequum venirent iudicium . Sed Hebraea longe diuersa esle vibdentur . Nam sic habent si verbum de verbo vertamus, Consumpti sunt renes mei in sinu meo. Et ita vertit Chaldaeus, & . Hebraei interpretantur, di verba singula, ct totam sententiam,ideli, nunc vero me contumeliae Vestrae discruciant,& acriter torquent . Sicut eadem phrasi dixit David, Quoniam infamina- Hal. 1. tum est cor meum, & rciam mei commutati sunt,&ego ad nihi- i ilum redactus sum, Quo loco pro renibus idem quod hic in Hebraeo ponitur verbum, CelaiOt, ut ex vulgati sententia renes hic possimus explicare . Sed animaduertendum cst , hoc nomen ab Hebraeis duci ex verbo res cala, qu*d praeter alia desiderare significat, itaque renes Hebraei quasi desideria vocant,
quod in renibus inquiunt , vis est desiderij coitus. Vulgatus
ergo interpres proprie nomen intelligendum putauit, & ex ea significatione enunciationem ita explicasse videtur, deriecta sunt mmnia desideria mea in ca spe vertuntur, suam habeo videndi redemptorem meum. Quae sententia in illis verbis est, Reposita est haec spes mea in sinu meo. Eodem etiam modo locum hunc Septuaginta intellexisse videntur,nam ita conuerterunt παντα δε ιν omnia mihi in sinu conisamata sunt. Id est, Mihi certum, di exploratum est in has omnes miserias me Deum impullis: vel omnia mea desideria in co cosummatasunt, ut Deus excitet pellem meam. o u