장음표시 사용
401쪽
cum eo loquentes,vel conscientia nixos rectae voluntatis,cum eo de sua disputantes innocentia, ut eos roboret atque confirmet.
Contra quam reges, & potentes homines faciunt, quibus iucundum esse ibi et,si eos,quibus aditus ad se praebent,regio splendore suo perturbari videant. Proponat aequitarem contra me , ct peruenistia rictoriam iudicium
Id est,non potentia,sed iuris aequitate mecum contendat ,& vin eam. nullo merito meo tantas me poenas sustinere. Eandem Septuaginta viri reddunt sententiam, licet obscurius: tantum pro victoria transferunt,in finem, Idest, in seculum. Ita etiam trans stri Chaldaeus. utrumque enim verbum Hebraeum net ah significat . Posunt etiam Hebraea sic conuerti, ibi rectus,arguens cum eo,liberabo in seculum iudicium meum.Ibi dicit, idest,Cum aequitate iuris non potentia contederit Rectus vero non iniquus cum Deum nihil possit latere. Arguens liberabo.Mutatio persinnae quam frequenter sacrosancti auctores usurpant, idest,Ego,qui in rectorum numero me esse confido, liberabo in seculum tantis:
calumnijs,& falsis criminibus iudicium meum. 8 Si ad Orientem iero , non apparite si ad Occidentem, non inusi m
s si ad sinistram, quid agaisnon Vprehendara eum,si me vertam ad dex
Oniam tertio versu dixerat, qius mihi tribuat,ut cognosca,&inuen iam illumλad disceptandum ut declarauit de iure suo cum illo, dicit modo se frustra id optare. Nam quoquo versus se conuertat, eum inuenire non potest,quod ut magis amplificet, quatuor locorum species numerat,quibus caeterae comprehendutur, nte,& retro,ita enim est in Hebraeo,& ita vertunt Septuaginta ,
quod vulgatus Chaldaeum secutus vertit Orientem, & Occiden tem . Idem enim Hebraeis est, quod ante & retro,ut videre est in Genesi capite II. vers. a. & capite m. vers. 8. duae aliae species Deum non sunt dextrorsum, &sinistrorsum. Id autem dicit, ut sit gnificet se Evςω ςqμ si Dei auxilio esse destitutum. Hac enim dicendi ratione in sacro sancta scriptura Deus non adesse significatur. Quemadmodum in Prouerbijs sapientia dicit, Tunc inuocabunt me, & non exaudiam, mane consi gent,& non inuenient me: id est, nullum eis auxilium praestabo. Contra vero cum Deus sert opem . Ual. 14. dicebat David, Providebam Dominum in conspectu meo semper: quon iam a dextris est mihi ne commouear.Est autem grauissimum, & acerbissimum viro sancto, qui omnes spes sua&in Deo. posuit,
402쪽
posuit, Deum inuenire non posse,cum malis,& incommodis multis vrgetur,xo Ipse uero scit viam meam. Id est scit me inculpate vixisse.Tunc enim Deus scire dicitur,cum approbat,Scio quos elegerim,ait ipse. Contra vero nescit, quoureprobat,ait etiam, Amen dico vobis, nescio vos. Et probauit quasi aurum, quod per ignum transit, probauit inquam talis calamitatibus, quae igni conferunt.In Hebraeo ad verbum est,Probauit me, quasi aurum exibo, Id est, me aurum esse probabo. Sed quonam pacto quis calamitatibus probetur et seque aurum non scoriam osten dat: declarat statim,estque magnopere animaduertetidum.11 Vestigia eius siecutus est pes meainuia eius custodivi, etia declinaui ex rata et 2 A mandatu labiorum eius non recessi, er in sinu meo abscondi ver
Sirum igitur quis in calamitatibus virtutem Deo probat, non in eo, quod non animo angatur non doleari nulla molestia aut aegri tudine afficiatur, ut stulte stoici putarunt, sed in eo loco,quod miseri ,& aerumnis fractus peccatum nullum,uel in Deum et in homine admittat, nulla denique ratione ab ossicio desciscat. Vesti gia.mandata,via & verba Dei idem hoc Ioco sunt , quod lex eius. Quod dicit an sinu meo abscondi verba oris eius, Id est, lege eius non abieci,aegre ferens ita me ab eo tractari, aut nulla rerum desperatio mihi ex animo legem eius extorquere potuit. Sed quod in sinu meo, dicit, in Hebraeo est ' huchi, quod alijs punctis linum meu significat: sed cum ijs, quae modo adscribuntur statutum meum iaEt ita etiam verti potest Abscondi magis quam statutum meum; verba oris eiusad est.Cariora mihi fuerunt verba oris eius,& ea maiori cura seruaui,quam statutum meum, Vocat autem statutusuurn, res eas sibi a natura ad vitam degendam statutas. Eo enim animo semper debet esse vir bonus,ut potius vitam delerat, quam legem Dei,quae vera est mortificatio ,ad quam vir bonus pro virili parte aspirare debet. Lex Dei eius in corde ipsius, de non surplantabuntur gressus eius,de bono viro canebat David.
Grauem,& peracutam causam reddit, cur sibi Deus non sit deserendus: licet quibuscunque ab eo afficiatur incommodis, quod est maxime notandum ad vitam nostram instituendam. Nam si alius esset Deus ad quem.a Deo deficientes possemus perfugere, esset aliqua tantae temeritatis ex cusatio, sed cum ipse solus sit. Et nemo averrere potes cogitationem eius. Id est nemo potest impedire, quo minus fiant,quae facere cogitauerit ed. c. anima eis quodcvm
Quis in talamitaribus se Deo probat. Quo animo
403쪽
Cur non sit que voluit, hoe fecit. Quam nam medicinam incommodis meIs asse sit a tan ram,si Deum fugiam,si viam,vestigia,& madata eius relinquam, deserendus. aut eius gratiam ullo modo exulcerem)Qua ratione capite nono Io .f. etiam usus est dicens, Si repente interroget,quis respondebit eipvel quis dicere potest, Cur ita secisὸ Deus cuius irae nemo rein re potest, & sub quo curuantur, qui portant orbem: quantus ego sum, ut respondeam ci Et inserius, Non est qui utrumque valeat arguere e ponere manum suam in ambobus.Ipse enim solus es,ut dicit, David etiam de probatione sua verba faciens, huius causae M. IV. mentionem fecissevidetur, dicens.Quo ibo a spiritu tuo, & quo a facie tua fiigiam λ Si ascendero in caelum tu illic es,&c. Ita Christus a multis discipulis desertus,cum duodecim rogaret. Et vos Dis. 6. vultis abireZRecte nomine omnium resipodit Petrus', Domine ad quem ibimus Nullum enim tutum reliquum est refugium, Deo deserto.Qnyre ut fugiamus iratum, ad eundem ipsem miserico os .c. dςm nos oportet confugere, dicentes quod est in Osca, Venite de '' reuertamur ad Dominum.Quia ipse coepit,& sanabit nos, percutiet, & curabit nos. Quam rationem si leues& temerari j homines bene considerarent,forte desinerent,cum malis conflictantur, de Deo contumeliose maledicere ,& sceleratissimos moliri modos, quibus miserias suas subleuarent: in quos certe quadrat, quod Christus Saulo dixit,Durum est tibi contra stimulum calcitrare. Am m in Dd autem dicit. Ipse enim fotiu es, o nemo auertere potest cogitationem eiu Ad verbum est in Hebraeo. Et ipse in uno,& quis reuocabit eum p Et potest sic explicari, si aliquod ipse decretum fecerit de aliquo,vel honestando,vel affligendo, quis illud mouebitὸ Qua sententiam Septuaginta viri in versione sua reddiderunt, ita ver
σε - ἐποίηm, si autem ipse quoquo modo decreuerit,quis est qui resistat ei λ quod enim ipse voluit fecit. Hanc etiam sententiam po- fuit Esaias, Dominus exercituum decreuit; de quis poteridinii mareλ& manus eius extenta,quis auertet eam Sed alii flebraei. z. quod est In superesse iudicant,& Chaldaeo consentientes,cui vulgatus consensit, eo modo quo vulgatus Latinus declarat,hunc locum declarandum existimant, quam ut ab ullo homine explanari Possit.Sed utraque expositio apta mihi,& consentienS Videtur. 1 Cumque expleuerit in me voluntatem suam, O alia multasmiliaprasofunt ei. Id est tantum abest, ut quis possit eius voluntatem impedire, ut postquam eam exprompserit, possit & alijs multis modis, quem voluerit exercere, nemoque eum reprimere poterit. Sicut vaticinatur
404쪽
einatur Esaias, qui postquam detrimenta multa numerauit, quae Esai.m Deus attulit populo suo, bis subiungit, in omnibus his no est aversus suror eius,sed adhuc manus eius extenta. Veruntame Hebraea si verbum de verbo transferamus, ita habent, Quoniam reddet, vel proficiet statutum meum,& sicut haec multa cum eo.Potestque in eam sententiam explicari,ut aliam afferat causam,cur nutaqua
se Deo immutaret, licet ab eo puni retur , sed ei semper dicto audiens esse deberet . Quoniam ab eo totus pendet: siquidem ipse praestat omnia,quae .neces aria sunt ad viuendum, Et alia multa, sicut haec.Nam ab ipso factus est, & eius opera in lucem editus. In eandem rationem, ita loquebatur David, Tu sormasti me,&pin Rul. 23 8. suisti super me manum tuam,mirabilis facta est scietia tua ex me, confortata est,& non potero ad eam. Quo ibo a spiritu tuo,& quo es facie tua fugiamξs ascendero in caelut tu illic es; si descendero in infernum: ades,&c.Quia tu possedisti renes meos, suscepisti me de utero matris meae.Septuaginta tamen auctores facilem, & c haerentem huius versiis sententiam reddiderunt: sed quae difficile verbis Hebraeis accommodari positit, ita enim conuertunt
studui,castigatus autem curam eius suscepi,Vt sit causae quam posuit superiori versu conclusio, id est,quia ipse iacit,quod vult, ne- moque resistere potest,eius gratiam, & amicitiam pro mea parte virili,vel castigatus sequor.
a 1 Et idcirco a facie eius turbatus sum , ct considerans eum timore Alb
Id est his de causis quamuis non meritas mihi poenas imponat,noo
audeo viam eius relinquere,& eius mandata violare. 16 Deus mollivit eor meum, omuipotens conturbauit me.
Idaea, tantis vulneribus perterrefecit,& turbauit me. r7 Non enim periitpropter eminentes tenebras, nec faciem meam opemuit caligo. Tenebras vocat calamitates, caliginem vero mortem, sicut ipse descripsit sepulcrum capite. Io.Terram tenebrosam, &operta iii mortis caligine. Id est,Ea de causa vehementer perterrefactus, &turbatus sum, quod cum talis calamitatibus.& doloribus urgear, morte non sum ab impius:sed adhuc vita suppeditat,ut in tantis doloribus,& cruciatibus verser,quorum exitum non reperio.Vel possunt in hanc sententiam Hebraea explicari,ut a quibusdam emplicantur, Terrefactus sum, non enim e vita migraui antequam tot damna, di in commoda sustinerem Sed illo modo quo redd, dit vulgatus, melius. Graeci vero, hoc modo - γου πο - πι-
405쪽
-- μ' δε μω ε-υψε - , non enim noueram. quod in tenebras inciderem, faciem autem meam operuit caligo id est, Sum ita conturbatus , quod nunquam putaram re ut in tantas calamitates inciderem. At in tanta malorum caligine versor, ut ex itum non videam.
Α Α Β Omnipotente non sunt abscondita temporar qui autem noverunto. eum,ignorant dies illiu . 1 A sit terminos transtulerunt diripuerumgreges, Opaverunt eos. a Asinum pupillorum abegerum , O absulerant pro pignore bouem Y,
4 Subuerterunt pauperum via, ct o presserunt pariter mansuetos terra. s quasi onagri in deserto egrediuntur ab opus suum:νigilantesque ad praedam praeparant panem liberis. , 6 Agrumnonsuum demetante vineam eius quem vi oppresserint, vinis demiant. B Nudos dimittunt bomines undamenta tollentes,quibus non es operimentum in frigore. 8 Quos imbres montium rigan σ non balentes velamen , amplexantur lapides.s Vim fecerunt depraedantes pupillos, vulgum pauperem spoliauerunt. a io Nudis O incedentibus absque Hsitu, esurientibus tulerunt spicas. I r Inter aceruos eornm meridetati sitini, qui calcatis torcularibus sitiunt. ra De riuitatibus fecerunt viros gemere ,σ anima vulneratorum clam uit, Deus inultum abire non patitur. C 13 Ipsi fuerunt rebelles lumini, nescierunt vio eiusmee reuers sunt per semitas eius.14 Mane primo confiurgis homicida,interficiet egenum, O pauperem per noctem vero erit quasi mri 2I Oculus adulteri obstruat cardinem,dicens, Nyn me videbit oculus: operiet vultum suum. a 6 Perfodit in tenebris domos, sicut in die condixerunt sibi, et ignorau
7 Si subito apparuexit ora inbitrantur umbram mortis .etsic in ten bris quasi in luce ambulant. 'Leuis est super faciem aquae maledicta sit pars in terra, nec ambulet per viam vinearum.
406쪽
ty Ad ηἰώ- ealarem transeat ab aquis niuium, O vsique ad inferos necatum illiunao obliuistatvr eius misericordia: descedo illius vermes, nonsit in recoridatione sed conteratur quasi lignum ingructuosum. 2I Pauit enim serilem, O quae non pari s vidua bene non ferit. 1 2 Detraxit fortes in fortitudine sua,O cum Ieterit, non credet vita sua. as Dedit ei Deus locum poenitentia, ille abutitur eo in puperbiam: oculi autem eius sum in viis illius. 24 Eleuati sunt ad modicum, nonsubsistentio humiliabuntur sicut omnia, O auferentur, o mulsummitates si carum conterentur.
23 Mhod se non est ita quis me poten arguere esse meruitum, o ponere ante Deum verba meae
I Ab Omnipotente nonsunt abscondita tempora Hoc dicit,ut inficias eat Eliphazo, qui crimen magnum consere bat in Iob,quasi negaret ipse Deum rebus humanis prouidere:sed Iatere potius eum, quae in terris agantur. Et dicis inquit quid enim nouit DeusNu asi per caliginem iudicat.Cui his verbis resistit, profiteturque Deum nosse res omnes, quae in tempore sunt, i -
tempora enim dixit pro rebus, quae in tempore contingunt, &ut res humanas atque terrestres interitui denique obnoxias , quae tempori seruiunt, potistimum tangeret, de quibus erat in primiS qiRestio, immo ipse rebus omnibus tempus praescribit, tradit Ecclesiastes, Omni a tempus habent, tempus nascendi,& Ecclis. I. tempus moriendi, temptus plantandi, & tempus euellcndi, & ob eamque rem dicebat David,ego dixi,Deus mem es tu,in manibus tuis sortes meae. Hebraice ad verbum est ditato initempora mea. Hic locus mendose legitur dempta negatione inquibusdam Graecae editionis excmplis, &propterea quidam dixit ' lGraecos errasse toto. lo in eo vertendo: sed in Bibliis I egijs, dab
Complutensibus ponitur negatio διατέ Ie κώριον δε ε λαλ, ωρα . Cur Dominum tempora non latentZper interrogationem enim, id in ribraeo etiam effertur,sed quae sit negatione Qtuendo,ut a vulgareto nostro soluitur. Qui autem nouerunt eum norant dies illius.Sicut sinpςriorem versus partem dixit, ut se ab Eliphagi calumnia defenderet,ita hanc dicit quam toto capite persequitur ad illum reserulandum, qui omnibus sius orationiblis id egit, ut paucis modum
407쪽
Modus quo complecteretur, quo Deus temperet res humanas, quod bohos ho. I. sista, D stςt, improbos puniat. Quod ipse toto hoc capite confutat,nariani, obstutu, ras multOS improbos homines impune multis modis grassari, &alijs infestos esse, non igitur una illa ratione Deus res humanas gubernat.Et propterea dixit, Qui autem eum nouerunt,&c.Id est amici eius,& ei addicti homines non tam familiarem cum eo ha bent consuetud inem, ut eius consilia in rebus humanis adminis1trandis intelligant. Dies enim posuit pro consilijs, quae diebus exequitur Deus, ut ea in primis perstringat consilia, quae init in Mati. 24. rebus humanis modera lis,quae diebus distinguuntur.Sicut Chriasius etiam dixit, De die autem illo,& hora nemo scit, nisi solus pater.Nam certe ea consilia,quae suscipit Deus in hoc mundo regendo,non ita facile explicari possunt, ut putabat Eliphaa, sunt enim difficillima, &quae viros sanctos ad magnam admirationem tra- m. tr. ducunt ; propter illa enim Paulus exclamat, O altitudo diuitiarum sapientiae & scientiae Dei, quam incomprehensibilia sunt i dicia eius,& inuestigabiles viae eius. Qujs enim cognouit sensum Domini, aut quis consiliarius eius fuit. Numerat deinde Iob sce- Iera multa,quae homines iniqui impune faciunt.
a Al3 terminos tra tulerunt. Id est, alienos agros occuparunt, nec se intra fines agrorum se rum continuerunt. Quibus Deus per Esaiam, vehementer mina
r .1 tur.Vae qui coniungitis domum ad domum, S agrum agro copulatis, usque ad terminum loci, nunquid habitabitis soli in medio ter λ Diripuerunt greges, pauount eos.Pro suis videlicet.
3 Asinum pupilli detegerunt. Id est,ui aut dolo abduxerunt. Abstulerunt pro pignore bouem vidua .i' i 'Cum exiguum quid sorte illis deberet. Vel diripuerut illum,cum nihil illis deberet,ianquam si aliquid debuisset. i
Id est,ita sunt pauperibus infesti,ut per vias & loca publica, ne ab
illis iniuriam accipiant,incedere non audeant.Sicut narratur de
Hebrae. Ir. Dauide, Qui timens Saul, tu montes se,& abruptissima loca abdebat. De sanctis etiam hominibus scribit Paulus, In solitudinibus
errantes, in montibus,& speluncis,& in cauernis terrae. Hanc Ve
ro esse huius loci sententiam declarat,quod sequitur. Et oppresse runt pariter. Praesertim quod sic ad verbum in Hebraeo sit, pariter terrae pauperes latuerunt. Et ita Septuaginta transferunt. s Alis quasi onagri in deserto egrediuntur ad opussu m, vigilantesque ad praedam praeparant panem tiberis.
Praedones,qai iter agenteo spoliant, cum Onagris comparat,quod luges,
408쪽
Ietes omnes petulantissime contemnant; sicut onager Iugum , &cuiuslibet Domini imperium . Qua etia de causa Oseas Ephrainvocavit onagrum solitarium sibi, quorum hominum qnanta immanitas crudelitas fit,narrat dicens.
Sicut etiam onagri agros vastare solent. Et vineam eius quem vi oppresserunt indemior . Facilis est ad intelligendum haec versio, sed obscure id ita Hebraeo dicitur,&varijs propterea modis declar tur, propter Verbum p, lices,quod hoc uno loco reperiatur: tu reliqua duo nomina aetra Dra cerem rasali valde ambigue ponuntur, sicut plane cognosci nequeat, in quo casu,&in quo numero sint. Nam licet ipsa per se numeri sint singularis, verbum tamen cui adiunguntur est pharale igitur quidam Hebraeus in commentarijs interpretatur ma= icaretu succident, vindemiabunt, quae in vinea sunt.Quare tunc utari rasali est pro numero plurali: vel Ggnificat: unumquemque impiorum, qua phrasi saepe utuntur H -hraei,nomen singulare,cum verbo plurali coniungentes,quam interpretationem vulgatus sequutus est,tantum illud, Eius quem, vi oppresserunt,addidit de suo ad maiorem explicationem. Placuit etiam haec verbi explicatio ciraecis; sed totam orationem in alia partem acceperunt, ita enim illam intellexerunt, Vineam, impii pauperes. vindemiant: ab ipso inquam impio nuIIa mercede conducti, vel potius coacti. Quare nomen nem rasali in genitivo esse voluerunt.Sic enim conuerrimi,σματοι δ, ἀμ- ω-ς ἀσεβῶν ἀμοῦ, ἐ- ἀσιτὶ εἰργάσαντο infirmi autem vineas iniquorum sine mercede, di sine c.bo operati sunt.Quae versio placuit etiam Chaldaeo; nam ita ipse vertit tr. 23 'i et κn'Ia uecarma derasi he icsthun, & vineam impij amputarunt. Sed alius Hebraeus in commetarijs etiaverqum tapbi ilacessi rinκ talia , remorati sunt, exponit, Quam expositionem probat Pagninus, nanxex hac radice fit ex phla mal-Cos, quod pluviam serotinam pro comperto est significare. H het igitur locus ex eorum opinione hanc sententiam, Et vineam Pauperis impij retardarunt,id est, Metti,ut ab eis spoliaretur, iniicientes ei, impedimento suerunt,quo minus fructum ex vinca sua
perciperet,Sequitur autem. 7 2 udos dimittunt homines , ladtimenta tirintes qt ibus non est operiamentum in fagore. . . id Quos imbres Montium rigantis non habentes velamen, in Ilia taria den ' m. Fera grassatoris crudelitas,ut nullas omnino vestes eis, quos spi
Eant, rclinquant, sed nudos Irisori, imbribus, ct alijs initia i si cata
409쪽
caeli dimittant: ita ut lapides amplexentur, non habentes velamead tegendas minus honestas sui corporis partes.s Vim fecerunt depraedantes pupillos. Miserabilius dicitur in Hebraeo, Pupillos ex uberibus diripueriit.
Ita transferunt Graeci. Tanta eorum erat auiditas faciendi sibinrancipia Algus pauperum spoliaverunt.Pauperes vocat cos, qui nopoterant iniuriam propulsare.In Hebraeo est,Pignus pauperis acceperunt ut intelligatur,quata haec crudelitas sit,cum in tam immanibus iniquorum hominum factis numeretur. Graeci vero id
ita verterunt εκπε Κωιστα δε' εταπει--,praecipitantem deiecerunt,
quod est quidem inhumanum, sicut urgere iacenteS.. I o Nudis incidentibus abserue vestitu. Clarius id est in Hebraeo, Nudos dimiserunt sine veste, id est, H mines semi nudos vili veste, quae illis reliqua erat, spoliauerunt. Apteque in hanc sentctiain cohaeret cum eo,quod sequitur. Et esurientibus tulerunt1picas. id est. homines famelici,cum nihil aliud haberent ad famem subleuandam praeter spicas quasdam a messestibus redietas,has ab cis abstulerunt spicas. Et in hanc sententiam
licet alijs verbis Graeci vertunt, γυ-ς μέ hώσυναδί -, πεινων πδε'τον μογοειλούο nudos compresserunt iniuste, fructum esurietitis abstulerunt. Compresserunt autem iniuste nudos,non nihil vestis,quod eis reliquum erat auferetes,sicut esurientes, frustum auferendo.
II Inter aceruos eorum merissiati sunt, qui escatis torcularibus sitiunt. Suppositum verbi Meridiati sunt quidam, grassatores esse putat. Id est, Ipsi grassatores versantur inter manubiarum aceruos,quaso pauperibus redegerunt, id est, Bonis pauperum ipsi opulentissimi sunt,Vt ex hoc cognoscatur,quam assidui in facienda iniuriasuerint. Pauperes praeterea eorum torcularia calcant,nihil tame,
vel sitientes ex vino bibunt, hoc est, Nullam sui laboris mercede accipiunt. Sed melius est,ut suppositum verbi Meridiati sunt,sit, Qui calcatis torcularibus,&c. Hoc est pauperes oppressi, qui ab accrui S vel uvarum,Vel baccarum oleae,quos sibi congesserant, cedere non audent, ne a grassatoribus diripiantur vel dispergat tur: qui hac sua cura, atque diligentia nihil proficiunt;nam post
isquam oleum, aut Vinuin expres Ierunt,sitiunt,hoc est,eo non fruuntur. Siquidem prius illud praedones impudentissimi rapiunt, atque praedantur.Sed illud meridiati μα, in Hebraeo est 3p)i, iatshi- Tu, quod interpres vulgatus deduci voluit ex radice d)pra et alio-
vaim, quod est inpridies. Hinc vexbum in Hiphil meridiati sunt.. Sed Hebraei duduci coucendunt in radice o itshar oleum. Ex
410쪽
. C AIT. XXIV. B. 369quo sit,ut,Expresserunt oleum, interpretentur. Illud etiam inter aceruos Hebraice est inter rimm seroth, quod Hebraeis est M. ros, ita igitur explicant, Inter muros suos exprimunt oleum, id est,Ne si sortis exprimant, sentiant praedones. Quam interpreta tionem sequitur Chaldaeus,nam ita ipse vertit Iru' la που u atrati bene usuatheon iahiserun metali, inter muros suos exprimui uoleum. Graecorum autem huius loci versio facilis & apta est, sed quae dissicile possit ad Hebraea accommodari;quare paraphrasis quaedam ad idem propositum attinens existimanda est. Videntur autem rationem duxisse aliquam interpretationis Chaldaicae, nam net κ vsuoth Chaldaeis muri sunt altissimi ad insidias coli candas apti, Hispanis Atalaya. Ita enim Graeci vertunt ἐν mina sἀδίκως - δρή - δον δἰ λυ-ν ἐκ ψι, σαν in locis obscuris insidias
collocarunt; viam autem iustam non cognouerunt, id est, Aequitatis obliti,tot mente & cogitatione in insidijs struendis versantur.
ra De esuitatibus fecerunt virosvmere,o anima vulnerateram clam
Clarius in Hebraeo anima occisorum. Id est,Cives quorum bona praedati sunt clamant, occisi ab illis in agro clamant etiam. Vis deturque haec dicendi ratio eius esse similis, quae est in Genesi, Genesis. Vox sanguinis fratris tui clamat ad me, id est postulat,ut eius caedem indignam cognoscam,& iudicium faciam.Ita hoc loco significare videtur Iob, tot homines grauissimis iniurijs affectos per
se vique sua aequum iudicium implorare . Quam expositionem Probat,quod Sequitur. O Deus inultum abire non patitur. Id est harum rerum Deus iudicium exercebit,& poenas sumet. In Hcbraeo est, Deus non ponet man tiphla, cuius vocis radicem Sm taphel ,,οx varie exponunt Hebraei. Et Latini interpretes dicunt significare insiilsum, insipidum,falsum,stultum,a ratione alienum,infirmum, Ii uultum .proh ibitum . Sed proprie mihi sigia ificare videtur indecorum & in quo desit aliquid ad eius naturam pertinens, e X qua . . I. . Isignificatione plana,& aperta fiunt omnia sacrosanctae scripturae loca, in quibus reperitur. Vt illud, Ezechielis de falsis prophetis, εἔζς 3 quod difficilius exponitur,Eo quod deceperint populum meum, dicentes pax pax,& non est pax.Et ipse aedificabat parietem, illi autem leniebant eum San taphel luto absque paleis, exponit vul- 1 agatus,quidam Hebraeus absque ulla firmitate. Facilius interpretabimur parietem indecorum,qui vacabat ijs rebus, quae ei erat mecessariae,ut firmus esset. Pax enim illa, quam populo falsi pr Plictaerodiccbamur, n curta,neque firma,cum de suo,non , ἐA a verbis