장음표시 사용
471쪽
riint.&steterunt. Et qu i iuxta me erant, de longe steterunt, de vim faciebat qui quaerebant animam meam. Et qui inquirebant mala mihi locuti sunt vanitates, dolos tota die meditabantur. .ad Mutatus esitati m crudelem, in duritia manus tua aduersaris
Cum me tot,& varijs modis uno eodemque tempore affligis. Di ci vero non potest, quantus moeror aficiat bonos vix ,cum ita sibi immutatum sentiunt eum,in cuius misericordia atque Uem tia singulare sibi constitutum esse pmsidium sperabant. Hanc tris stiis imam bonis viris Dei immutationem aliis etiam verbis et μν sto quebatur David,Vsquequo Domine avertis in finem,exardescet, UD ' ' tus memorare quae mea substantia. Vt tanto stili cet furori, & grauissimae immutationi, quam multis illo psalmo exponit,relistam. Ceuanι me, quasi super ventum ponens elisini me valide.PLid est, me male perdidisti, tae amixisti. Alludit ad ratione agendi eius, qui aliquid magna vi terrae allidit, qui primum eleuatisemul. io I. lud.Eadem ratione David, de suis calamitatibus locutus est,A facie ira indignationis tuae,qui leuans allisisti me.
Seio avia morti trades me, Id est, postquam me tam acerbe exercueris, tandem morte muDN. ctabitis. Diximus tam desperasse Iob salutem se recuperaturum.' ' ' ubi eo litura eri domus omni viventi, Sepulcra poetica descriptis est. Et ita Chaldaeus domum Morap cheburta sepulchri interpreti Mesumtamen non ad consumptionem meam emittis manum tuam ἰ θ si corruerint,ipses abis.
Locus est dissicilis,ut ex variis eius versionibus cognoscitur, He- sic ad verbum habent Attamen non in tumultum, vel in de isDiuiti nil,
472쪽
Lode ergo modo postquam superiori versu dixit, Seio , quod matandem morte absumes Abiungit, Attamen non in timulum mittet manum. Id est,si vita dehinctus semel in tumulo iacuero,i non 'ia extendet.manum,Detas scilicet tme adiuuet, vel ut ullum beni'gnus beneficium conferat. Flaquci transitio a secunda in tertiam personam, Dequenter in libris sanctis usurpata. Nam proxime si periori,& altero verso cum Deo secunda persona soquebatur. Eadem sententia in vertionem cadit vulgati. Vt mortem consum ptionem vocet. Nam-hi, & tu mulum,& desolationem Hebraeis significat. Quod deinde sequitur in Hebraeo, Licet in silictione . stia eis clamor, id est,Licet homines auxilium tuum in afflictione sua implorare soleant in ca tamen amictione , quam affert mors, Deus non fert auxilium: sicut morte liberet,at alia vitae commori .s viriud a suppeditat.In eandem partem uigatus accipi potest utransisere, & si corruerint,ipse salvabis .iat cst,licet tu eos qui corruunt.& in calamitates incidunt,seruare soleas tamen eum, qui mortis fuerit calamitate oppressus, ad vitam reuocare non es. Quod νυ suah,quod Hebraeis est clamor, Saluabis conuertit vulgatuS, . t. nin ob eam causam esse duco,quod siMin principio sita alutem significat: quae cum earum sit lit rarum,quae facile absunt,& adsunt,uel aderat in aliquo codice, vel abesse posse putari potuit . id ed cum eandem quam Hebraeus, vulgatus habeat sententiam, quod verbis differant, leue est. Quare non recte quidam hoc loco vulgatureprehendit,& eius versionem contemnit.Graeci ita traduxerunt
utinam possem mihi ipsi opitulari, aut alterum precatus, id in
Cum ageret.Sententia plana est,& eum contextu cohaerenS, ut cua Deo allisumine morti prope traditum diceret, hac optatione sigia ificet nullo modo,nec per se, neque per alium a se haec mala v tari posse. Mittere manum, quod est in Hebraeo Graecis significa
uit πιφώσαχαι opitulari. Eis vero clamor &ad haec caetera accommodariata Chaldaeus loge diuersam rationem secutus est,ita enim vertit Nnvbe N iam mundi l)N 'dira dira, re, aberam tb lega e i reginaliate in baliatate is ue halen asipalliita,verumtamen non ad ossa extudet plagam suam,si in vicere P fuerit super ca emplastriim ut alii clamorem. Sequitur autena. Ficbam quondam super eo,qui affictvi erat, s compatiebatur anima mea paupeγi. 'Qua re significamus charitatem erga eum in nobis residere, & dolore nosmo, si minus alia re possimus, dolorem eius leuanrus. 'circa cum Iudaei Iesum in domo Lazari emortui fientem vi. - Ιος - νς I
473쪽
rent,dixerunt,Ecce quomodo amabat eu.Quo autem pauperi capatiamur, ita necessaria est Christiano viro,ut Ioannes neget Mari poste ut charitas Dei resideat in eo,qui secus faciat. Qui habuerit substantia huius mundi, &ividerit statre suum neccile habere. 3e elauserit viscera sua ab eo,quomodo charitas Delmanet in eoti Expi ctabam bona, Cr venerunt mihi malairactolabar lucem, erud
Lux prosperitatem, tenebrae calamitatem significant,ita vero frequentissime mortalibus usu venit: multique vitam suam producere optant,ut bona, quae cupiunt , consequantur,& e contrario fit, ut ii mala venIam grauissima.Expectauimus pacem, & aera: bonum tempus medesae ecce. formido Hiemmias ait lxν Interiora mea efferbuerunt absque vra requiri et L. u i i Forte viicerum dolore etiam excruciabatur, vel phralis Hebraruest ad intimum, & vehentissimum animi dolorem significanduin.
Sicut dicebat Hieremias, Defecerunt prae lachrymis oculi mei, conturbata sunt viscera mea .effusum est in terra iecur meum, sise: per contritionem filiae populi mei. Praevenerunt medusas ctis μω est, in id tempus veni,quo vehementer atili r. id odi 8 Moerens incedebam sine furore.
Furor nonnunquam ex moerore nastatur, cum homo eos. cquaerit, qui sibi moerorem attulerunt , aut uni o m acta se repellere conatur . Sed cum Iob ut diximus
salute desperasset neque multum erat iam de illa solicitus, neque multa in viles hostes suos ira inflammabatur.Ρtabat enim tem pori,& dabat iniquae fortunae manus, id mihi significare videtur. cum dicit, Mamens incedebam fine furore. Quo etiam modo Septu sinta transi erunt.Sed in Hebraeo est coder, quod pullatum, ni rum significat.Primam significationem vulgatus, &Gtaeci se cuti sunt. Nam veste pulla homines utuntur, ad tristitiam significandam. Chaldaeus tamen, & Hebraei secundam significationem hoc loco amplectuntur,do nigrum interpretantur. Tum quod fit rorem triauere in Hebraeo est mn hama thlem, sed vulgatus Graeci hema iram legisse videntur.Chaldaeus, & Hebraea nune cireunieruntur, illo modλ ixδ δb- λ ω ,riti uitia
474쪽
earbones. Dei es wrum,di non sunt cogniti in plateis:adhaesit eu tis eorum ossibus,aruit,& facta est,quasi lignum. Ipse etiamIob uno tantum versu interiecto id clarius dicit, Conpurgens in tu baetimari . Tanta enim erat moeroris, atque doloris vis,ut sibi ipsi temperare non possct. Quae res in graui, di constanti viro erat reimae summaeque aegritudiniS,& anxietatis erat indictu, teste Hippocrate, & Galuno. as Frater fui draconum, socius Aruthionum. Id est, flens, di ciulans frequenter dracones, & struthiones sum imitatuS,qui cantu queribundo utuntur.3o cutis mea denigrara es super me, ossa mea aruerunt prae cau-
Versu 28. huius rei causam exposuimus. si Versa est in luctum cichara mea, G organum meum in vocem fem .
Id est prospera mea sortuna in aduersam commutata est.
PFrigi fortu m oculis meis , ut ne cogitarem quidem de virgi, Λ
a Quam enim partem haberet in me Deus desuper, o b reditatem Omnipotens de excelsis p3 Hunquid non perditio es iniquo, O alienatio operantibus iniuRLtiam e -4 2 'une se considerat vias meas, O cunctos gressus meos dinume. rat eis Si ambulari in v laute, σ festinarit in dolo pes meus. -
meum, σβιn manibus meis adhaesit macula.
sidiatus sum.1 o Mortum alterius sit uxor mea, ct super illam incurventur rij. BII Hoc enim nefas est, σ iniquitas maxima. uuis en usque ad perdisionem deuorans, ct omnia eradicans geni
475쪽
C A P. XXXI. A. 1 3 si contempsi subire iudicium cum seruo meo σ melltimeri e diste
i Quid enim faciam cum surrexeris ta iudicandum Dein λ σ eum qu sierit, quid respondebo illieis V unquid non in utero fecit me, qui o sitam operasus en σDrm
uit me in vuIua unus pis Si negaui, qMd volebant, pauperibus, o oculos vidua expectare feci. 1 Si comedi bueeellam meam 'lus,oenon tamedit pupillus ex ea. i8 Quia ab infamia mea creuit mecum mistratio: de Hero matris mea egressa est mecum. 19 Si despexi pereuntem, eo quod non habuerit indumentum, O absque operimento pauperem. C dio Si non benedixerunt mihi latera eius, o de velleribus oubim mearum calefactus est. at Si leuauisuper pupillum manum mea etiam eum riderem me is pomia superiorem. a 2 Humerus meus a iuncturasua cadat, o brachium meum cumsuis ossibus confringatur. α 3 Semper enim quasi tumentes super me 'ictus, timui Deum, O pomdus eius ferre non potui. 14 Si putaui aurum robur melim: ct obruo dixi Fiducia mea. I. a s Si laetatussum super mulsis disitiis meis, o quia plurima reperit m
dis Si xidi solem eum fulgeret. o lunam incedentem clare . 1 Et Letatura est in abscondito cor meum, o oscalarussum manum mea
18 Qua en iniquiti maxima, O negatio contra Deum altissmum . . dis Si gauisus sum ad ruisam eius qui me oderat: ct exaltaut, qu)d inuenisset eum malum. D 3 o Pon enim dedi ad peccandum guttur meum,ut expeterem maled cera
at Si non dixeront viri tabernaculi mei, Quis det de earnibus eius, vis
32 Foris non mansit peregrinus,esium meum viatori patiat . . Si abscondi quas homo peccatum meu σ cela, insinu meo ιnιquι-
a Si. expaui ad multitudinem nimiam, O dripectio propinquorum reservit mer O non magis tacui, nec egressus sum ossium. 33 Quis mihi tribuat audisorem, ut desiderium meum auriat Omnipo
tens: librum Ieribat ine qui iudicare
476쪽
a s Vt in humera meo portem illam, o circundem illum quasi coronam
M .Per singulos gratas meor promnciabo illum, o quasi principi σὸ-
38 Si aduersum me terra mea clamat, o eum ipsa sulci eius do: ficet. 3 9 Si-eius comedi absque pecunia , er animam agricolarum eius usixi. Αο Pro frumento oriatur mibi tributus,oepra hordeo spina .
1 Pepigi foedus eum oculis meis,ut ne cogitarem quidem de v,rinci
Vt in eas calamitates quas superiori capite persecutus est , non culpa sua venisse demonstret, hoc capite innocentiam suam, &inculpatam vitam ex partibus officij describit. Quod dum facit , Iob plum VI Christianum & pium virum Iuculenter insormat. Ait ergo statu- tu informat. tum habui cum animo meo, ne de virgine conlirupranda unqua Cogitarem,Rectissime a temperantia initium dicendi sumit,quae in voluptatibus contemnendis versatur, in quibus omnis illece- bra,& quasi scabies turpitudinis posita est, & ad quas diuites, & Potentes homines omni impetu seruntur. a Quam enim partemhaberet in me Deus, o hareditatem omnipotera Ioan. r . de excessite Habet partem & haereditatem Deus in eo,quem amat. Nam ad eum venit,& mansionem apud eum facit,ut Christus ait.Et Moy- sts,parS autem Domini populus eius, Iacob funiculus haeredita- 'otis eiuS.Contra vero respuit,& aspernatur e , quos odit, neque suos dici vult, aut ullam in eis partem habere. Sed in primis homines obscoeni ,& voluptatibus dediti prae se serunt indignos se est e,in quibus diuinitas,& sanetitas infinita Dei resideat.Hebraea Amici Delidem hoc modo dicunt,Quae pars Dei desuper, & haereditas om nipotentis de excelsis8 Id est,quid a Deo expectare debet virginu Diastruprator et aut quam sibi gratiam Deum relaturum existiamat Hanc sententiam reddiderunt Septuaginta. Idem vero est, nullam in me Deu, & me nulla in Deo partem habere. Itaque me .
xu supplicii ab hoc scelere nefario animum abstinebat cui statim '
477쪽
Pertinet hoc ad ultimum decalogi praeceptum, quo alienarum rerum cupiditas prohibetur his verbis, Non concupisces domu proximi tuimec desiderabis uxorem eius, non seruum,non ancillam,non bovem, non asinum, neque oinnia quae illius sunt. Et iusius ille Aristides rogatus,quid iustum est et, respondit M laea' iam, . Aliena non concupiscere, Declaratur autem illius. modi periphrasi cupiditas: quia eius illecebra in oculis in primis sita esse videtur.Longe enim frequentius cupimus ,.quae ce nimias,quam quae alio sensu tenemus. Et ob eam rem Ioannes dixit,Concupiscentiam oculoriam. Et si in manibus meis adhaesit macula. Manus aliena bona diripientes eis contamipantur, quod innuit Esaias dicens, Manus vestrae sanguine plenae sunt. Id est, ra pinis insectae. Quod autemmaculam dicit, in i ebraeo cst. D mmeum, quod aliquid significat. Et propterea δώρων dona conue tunt Graeci;quibus iudices, atque principes corrumpi solent, ut rectum iudicium non reddant. Qua versione Graeci significarunt Iob principem,de iudicem fuisse,& hac culpa vacasse. Quo scelere, quia iudices & principes se contaminare solent, Samuel in
gistratu se abdicaturus, in cospectu noui regis a se facti & totius populi de hoc se in primis crimine purgauit. Ecce praesto sium ait loquimini de me coram Domino, & coram Christo eius,
virum bouem cuiusquam tulerim aut asinum, si quempia calum niatus sum, si oppressti aliquem, si de manu cuiusquam munus a cepi:& contemnam illud hodie,rcstituamque vobis. Vulgatus autem maculam vertit. quia in quibusdam exemplis Hebraeis nomeillud sine κ scribitur,& tunc maculam significat.Atque adeo cum ti significat etiam maculam, Danielis I. vers. cum N litera sit quiescens,quam vocant Hebraei,quae facile adest,& abest. 8 Seram, O alvu comedat. lHac poena accommodatissima ad eorum scelus mulctatur ij, qui alienas sortunas inuadun ut suis non fruantur,ut vaticinabatur
Amos, Idcirco pro eo,quod diripiebatis paupereiu, & praeda electam tollebatis ab eo, domos quadro lapide aedificabitis , S non habitabitis in eis vineas plantabitis amantistimas, & non e-
478쪽
γχανουm ποΜακις νι Φαιδροι , αδγδα απις Θέατι τοῖς αMOSNe . Qui enim aliena suis volunt adijcere, saepius victi sua spe frustrantum adduntque alienis, quae erant sua. Et progenies mea eradicetur. Est etiam haec accommodata tanti sceleris poena. Etenim tam auidi homines esse solent,ut quacuque ratione possint,filios suos Non adulte- locupletent.Merito igitur orbantur eis.De qua re sepe hoc libro verba secimus.' Si deceptum G eor meum super muliere. Id est,si alterius uxorem ad adulterium quaesiui. Et si ad onium amiti mei insidiatus sum. Vt eius cubiculi essem adulter. Sicut c. et . dirixerat, Oculus adulteri obseruat cal iginem,dicens, Non me vide hit oculus, R operici vultum suum. i
In Hebraeo ad verbiim est, Molat alteri uxor mea. Quod potest expbni , Prostituatur alij, ut exponit vulgatus. Sicut mola inis rior superiori supponitur. Hac poena mulctatus fuit David, pro pter adulterium Bersabeae. Nam omnes eius uxores, atque adeo filius eius Absalon constuprauit. Vel potest intelligi seruiat alteri Eoi 4ν Hor mea. solere enim ancillarii erat. Ita enim loquitur Esaias. Aduite ii pre Cum filia Babylon,ut ancillam futuram este in potestatemque redigendam vaticinaretur.Tolle molam,& mole tarinam. Et super illa incurventur alijud est,alij rena habeant eum illa.Sed quod est in Hebrito π,yhalea super illam. Grate se, I hulai paruuli mei legisse videntur, nam ita transserunt τά Nani ἱ-ταπεινωθει η paruuli mei humilientur. PII Hoc enim nefas est, iniquitas maxima. In Hebraeo est iniquitas n6, 2 peti lim iudicum,quod quid ame ponunt, Iniquitatem tam iudicatam,& omnium iudicio codem natam. Alij sorte melius, Iniquitarem publico iudicio vindican eam obest enim vehementer uniuersis reipublicae. Quacunquavem ratione inrelligatur signiscatur id quod trastulit vulgatus, iniquitatem et Ic maxima, &quae seuedisistinosi coerccnda iudicio.Cui ea est in Deuteronomio poena constituta, Si dormierit vir cu uxore alterius, uterq; morietur, id est, adulter,& adultera. Ii Ignis en νsque ad consumptiomem deuorans, σ omnia eradicans ge-outim τε fles adulteritam magnet eversionis,&excisionis causa esse solet, uςιu ais. a ruas Deus ab adultero poenas sumit. Id quod ex adulae rioDa
479쪽
uidis cognoscitur,quod tanto ei exitio suit: ut regia ignominio sepulsu paruabui erit,quin regno & vita spoliaretur. Eadem desausa Salomon homines ab adulterio deterret, de adultera ita lo 'quens, Inclinata est enim ad morte domus eius, & ad insuros su- Prouer. 2.mitae ipsius. Omnes,qui ingrediuntur ad eam, non reuertentur, neque apprehendet semitas vitae. Et alio loco, Stati in cana sequi- Prou. . tur,quasi bos ductus ad victima, &quasi agnus lasciuiens,& ignorans nescit,quod ad vincula stillius tradatur,donec transfigat fagitta iecur eius, velut si avis sestinet ad laqueum, & nescit quod de periculo animae illius agitur.Multos enim vulneratos deiecit, L fortissimi quique interiecti intabea . Viae inferi domus eius, Penetrantes interiora mortis. Quae loca satis aperte declarant quam certum adulter subeat periculum. is si contempsi subire iudiciam cum seruo meo O ancilla mea, cum disse . . .ptarent adversum me.
Hoc est, seruis meis ex aequo,& bono, non vi & pro summo pote . statis iure imperaba. Nihil illis praecipies,nisi quod ratio, de em Modu, subdirum officis munus postularet. Ita ut si, cur ita iubes,aut fieri vis iis impetidio disceptantes, imperiumque rcnuentes, quaererent. Non, ut alii summa potestate utentes,imperiose responderem,sic volo, sic iubeo,sit pro ratione voluntas. Sed modeste eis officii sui rationem exponens.Quod optimi quidem viri est,&eius qui libidinem sua coercens honeste atque decore vitam dirigit. Cuius consilij sui pulchram, uculentam rationem reddit.
I Quid enim faciam, cum surrexerit ad iudicandum Dominus λ O quum quaesierit, quid respondebo illi eQuam vero Deus quaestionem flagitet exponit versii sequenti. Tir I Nunquid non in utero fecis me,qui σ illum operatus en λ σ forma.
Id est,cum mς obiurgabundus rogauerit, cur opus eius,& consermun meum tam indignis modis tractauerim p cur ab eo mite, &ιuaue imperium expectarem,cum ego tam imperiosus, grauis &acerbus in *ruos meos suerim Hanc etiam Paulus tradit doctri nam, &eisuem argumentis confirmat scribens Ephesiijs, Et vos D s.f. Domini e dem facite illis remjttentes minas,scientes, quia & illorum &vester Dominus est in canis. Et personarum acceptio non est apud eum. Et Colossinsibus, Domini quod iustum est, O colo a. quum senuis praestate scientes quod, di vos Dominum habetis . t
480쪽
Misti; , di is potest etiam Verti,Vt Graeci vertunt A'---. .
exemplum. 'αMMON .PaupereS VsuSearum rerum,quas habebant, compotes
fuerunt. Et oculos vidua expectare feci. Diu scilicet differens auxialium,quod a me sperabat. i 'Si eomedi buccellam meam solus, et non eo mcdit pupillus ex ea. Pupillus dicitur, qui patre orbatus est, in quem, quod praesidio destitutus sit, officiosum esse Christiana charitas exigit: praesem tim ut victus ei suppeditetur. Id etia generalius praecipit Esaias, TIM, I A IFrange essurienti panem tuum.18 Quia ab infantia mea creuit mecum miseratis,et de νtero matris mea. egressa est mecum. Id dicit, vel propter optimam suam educationem, vel quia virilitis indole praeditus erat quod specime est eius,quod sapies dicit, prou. 11. Proverbium est. Adolescens iuxta viam suam et iacum senuerir, no recedet ab ea.Sed in Hebraeo,& in Graeco non exprimitur verbi suppositum,& ita miserationis loco est, Sicut patrem. Et totus il . versus ita ad verbum est.Quoniam ab infantia mea creuit naecia, & de utero matris meae deduxi illam. Hebraei verbi is positum pupillum esse volunt, &relatiuum illam,viduam reserre. Hoc est, ab infantia mea viduarum ,& pupillorum rationes Procuraui. Sed recte mihi videtur vulgatus miserationem verbi suppositum fecisse eadem tamen utroque modo tandem sententia est. io Si despexi praetereuntem. In quibusdam exemplis vulgatae editionis est pereuntem, sed illo modo est in Hebraeo,& in Graeco. Eo quodnon babuerit indumentum, et absque operimento pauperem. Officium est virum decens charita-UM, IL te,& misericordia praeditum, quod etiam docet Esaias, Cum videris nudum operi eum & carnem tuam ne desipexeris. Quod si praetereuntem legamus, significat aliud charitatis, & miserico diae munuς, quod pauperes, & vagos hospitio receperiti Sicut - praecipit eodem loco Esaias, Egenos vagosque induc in domum
eto Sinou benedixerunt mihi latera eius, et de velleribus ovium mearum eat actus est. Eius latera qui nudus erat, synecdocha latera eius, id est, Ipso, quod ei indumenta tribu issem. a l. xx si leuauisuperpupillum manum meam. Utam. 73. Leuarc hoc loco manum, est percutere,nocerex aut ullo modo obesse sicut in psalmo, Leva manus tuas insuperbias eorum in G. nem, id est, Si ulli obsui pupillo aut infirmo, ei denique, qui es set praesidio destitutus adiniuria propulsandam.Est enim speciesi ρ *- . Pra