장음표시 사용
551쪽
ny ianali quiescere ex quom nahat quies. Sed ipsa radix verbim nahat,quod est descendere.Cuius rei expressissimu fuit exemptu Balthasar,qui dum laetissimum, S splendidissimum agitaret Dan. s.
conuiuium,manum vidit illam terribilem aduersus eum scribentem sententiam,& eadem nocte di mensa,& vita & regno i tamplissimo euersu S.
7 Causa tua quasi impij iudicata est.
Non facilis hic versus habetur,varieque exponitur,sed plana atq; simplex haec mihi videtur explicatio. Vt quoniam hoc,& superiori capite tractauit, quale se Deus S pijs,& impijs exhibeat. Quia ad totum id genus portinebat,nuc ad speciem accedit,cuius causa huiusmodi sermonem induxit, ut illa sit syllogismi propositio,
haec vero assumptio, in qua iam dudum Iob amicos errasse diximus,quod in Iob conuenire putabant, quae ipsi de uniuersio impiorum genere disterebant,& ita toto caelo Eliud errabat, dicens Causa tua quasi impii iudicata est.I dest te Deus tanquam impium non ta- quam pium tractat,ad te ille modus spectat,quo Deus cum impijs agit.Quia cum talis incommodis vrgearis,n5 dicis ubi est Deus, qui secit me3sed potius eum optas in ius educere . Asiligitque te Deus, ut resipiscas, eumque audias cumque secus facias,transibis per gladium,& in stultitia consumeris: quia tanquam simulator,& callidus prouocas iram Dei neque clamas cum vinctus sis.Morieturque in tempestate anima tua, & vita tua inter effeminatos.
Quidquid denique hoc, & proxime superiori capite de uniuerso
dixit impiorum genere his verbis in Iobum quadrare sumo ean dem Hebraea verba declarant sententia quae sic ad verba habent, Iudicium scelerati inadleuisti. In eadem rationem dicitur, quod sequitur. Caulam iudiciumque recipies, imp ij subaudi. Verbum de verbo in Hebraeo est,iudicium, & ius sustentabunt,vel apprehendet. Cuius verbi suppositum quidam Hebraeus impios esse putat idest impij eas poenas persolvet,quas ius,& aequitas postulat. Alijs pla-
.cet verbi suppositum elle iudium,& ius, In hanc sententiam, tus, .de iudicium sustentant omnia. Forte verbum est intransitiuum 4oquuntur grammatici, in hanc rationem, Ius,& iudicium consi-
istunt. Id est, licet tua causa quasi impi j iudicata sit,iure id,& aequo Hudicio factum fuit,non iniuria,& iniquo iudicio, ut tu significa
Te videris. Quae expositio mihi certe probatur.Graeci oco huius Versus hunc ponunt ἐκύςερησειά .λυώων iustorum iudicium Mon tardabit. Cur id facere potuerint, diximus in prooemio ex Augustini sentetia. Cohaeretque maxime id cum superiori veri, et ab eisdem Graecis conuersus cst; nam in eius fine improborum. Pinna
552쪽
ulm. 7 h. poena significabatur. Coniungitur enim saepe inscriptura sacro-Warm. 9. sancta bonorum iudicium cum improborum supplicio.Iudicabit pauperes populi,& salvos faciet filios pauperum,& humiliabit calumniatorem, Ait David,Et alio loco, Quoniam fecisti iudicium meum, & causam meam sedisti super thronum , qui iudicas iustistia in increpasti gentes, & perijt impius,nomen eorum delesti in
aeternum,& in seculum seculi.Et fortasse, quia hoc versu, ut expo-E re bono tu sitimus, significabat Eliu Iob pro impietate sua merito puniri, es, hises.' ' hunc versum posuerunt, indicantes hoc esse bonorum iudicium, equorum re certe est iniquorum supplicium, ut desinant tam petulanter illis insultare,& eorum mores in Blenter despicere. Qua de causa dicebat Michaeas,ne laeteris inimica mea super me, quia cecidi,&c. iram Domini portabo: quonia peccaui ei:donec causam meam iudicet,& faciat iudicium meum, &c. Et aspiciet inbmica mea,& operietur confusione,quae dicit ad me, Ubi est Dominus Deus tuus oculi mei videbunt in eam. Nunc crit in con
culcationem,ut lutum platearum.
18 Non te ergo superet ira, ut aliquem opprimas. Modeste delictorum reprehendit I0b, quorum poenas illum pendere putabat,commemora Offici j praecepta,quasi d iceret,Tecum tanquam cum impio agitur,ut aiebat superiori versu, Quia inflamatus ira aliquos oppressisti, In quo acrius reprehenderat eum Eliplaaz cap. 22.Et propter malitiam tuam plurimam,& infinitas iniquitates tuas abstulisti enim pignus fratrum tuorum sine causa,& nudos spoliasti vestibus. Sed Hebre a verba sunt valde ambigua: quare obscurus hic locus habetur, illa tamen verbum de verbo,ita traducemus. Quia ne sorte ita remouere te faciat in excussione. Graeci autem ita transerunt Θυγυς ἐπ ἀσεβοῦς δὲ'ασε Γλίας ἰδίου re ἁδκιας ira autem aduersus impios
erit propter multitudinem dono ,quae inique susceperunt. Co uenit autem vulgato cum Graecis in hoc: quod utrique putarunt his verbis Iobum ab Eliu alicuius ossicij commoneri. Differunt autem in eo, quod vulgatus putauit,eum ne aliquem Opprimcrct monere:Graeci autem ne munera inique susciperet. Huius diuersitatis causa est vox ambigua pa sepec,quae 5 excussionem,& stis. scientiam significat.Excussionem vulgatus intelleXit,eius rati
nis quam Eliphaa capite adi .exposuit, Abstulisti pignus fratrum tuorum sine causa,& nudos spoliasti vestibus, & ob eam rem ne aliquem opprimas traduxit. Septuaginta vero viri sufficientiam
vocem Sepec signiscare iudicarunt icut& Chaldaeus, Quocirca
553쪽
paraphrasi illam sufficientia explicarunt, quam magistratus inique muneribus suscipiendis sibi pariunt. Hinc alia disterentia nata est , ut virique reliqua verba ad suam significationem accommodarint.Nam iram,quam nominant Hebraea verba,vulgatus Io bi esse intellexit.Tum verbum n)n sit, quod remouere interpretati sumus,significat etiam incitare : cuius significationis vulgatus interpres rationem ducens, Non te superet ira,conuertit. Graeci vero iram,cuius hic mentio fit,Dei esse putarunt,& propterea illo modo reddiderunt.Illa autem leuis differentia est, quod vulgatus de secunda persona Graeci de toto impiorii genere enunciant. Nam, ut diximus hoc capite aliquando fit, quod in familiari se
mone saepe usu venit, ut certa pro incerta persona ponatur. Alia
etiam probabilis huius loci explicatio placet Hebraeis, & quibus
dam Latinis,Ne sorte ira Dei te expellat, cum excussione, id est, cum aliqua magna iactura atque supplicio,Vel ut alius Hebraeus, Expellat te una cum sufficientia tua,idest,Simul cum fortunis viatam amittas. ec multitudo donorum inclinet te. Videtur significare, Vt hactenus te inclinauit . Quo peccato principes ac magistratus teneri scelus est grauissimum. Cuius principes populi sui ar- νι r. guit Esaias, Principes tui infideles, socij surum, omnes diligunt
munera, sequuntur retributiones, pupillo non iudicant, & causa viduae non ingreditur ad eos. Eandem sententiam Graeci expres. Muneras aserunt svoluntariam mentem munera appellantes,quod no Rip ς debita sint, sed liberaliter tribui videantur.In Hebraeo autem est coperiquod Donum vulgatus vertit, & Voluntariam mentem Septuaginta viri. Significat autem proprie redemptionem, vel
Precium, quod in aliqua re expianda tribuitur. Recteque dona vulgatus, & Graeci intellexerunt, quibus se rei iniquis iudicibus purgant.Hebraei autem, & quidam Latini in illa posita eorum si perioris huius versus parte persistentes, ita id explicant, Ne tei forte ira Dei expellat sic, ut nullo precio nullaque redemptione scelus expiare,& supplicium redimere possis. Qua dicendi rati ne, usus est David ad significandum mortem vitari non posse, neque ullis opibus opulentos homines illam redimere posse, Frater 'dat 48. no redimet, redimet homo, & non dabit Deo placationem suam,& precium redemptionis animae suae. Vtiturque eodem Hebraeo, quod hic ponitur verbo, ita coper. 19 Demne magnitudinem tuam absque tribulatione. Illi succenset eodem modo quo antea,tradendo offici j praecepta, quae ab illo praetermissa suisse significat. Id est, contine arroga
tiam , qua antea eras. Illud autem est difficillimum officii prae-Kk ceptinu
554쪽
ceptum, & quod vix ab ullo homine praestitum unquam iuisse ere Superbus dam,ut arrogans,& superbus homo arrogantia & superbiam abs. quom do se he tribulatione deponat, id est, Vt fastidium, & animos submi 'ς μ ' tat, cum prosperam fortunam trahit, & antequam ullam calamitatem accipiat, ut denique se humiliet, ut ita loquar antequam a Deo humilietur. Quare vix fieri pol se credo,ut sine iactura, aut incommodo ullo vir superbus sanetur. Quare, ut ignominia afficiatur, tanquam singulari morbi sui difficillimi remedio opta
dum cst. imple facies eorum ignominia, & quaerent nomen tuum Domine.Erubescant,& conturbentur,in seculum seculi,& coia fundantur, & pereant,ait Dauid . Sunt citam haec ambigua verba mHebraeo,quare variae declarantur. Nam quod Depone vertit via satus. Hebraice est verbum ,harac, quod proprie est ordin re quod Magnitudinem vertit, esto suali, quod opes, & potentiam nonnunquam,ispita S autem clamorem declarat,vulgato hic potentiam,& opes significauit. Quae non alia ratione componuntur,& ordinantur, quam arrogantiam, quam natura ingenerant minuendo,& reprimendo,& ob eam rem illo modo transfert vulgatus. Hebraei vero aliter explicant, illi quam posuimus eorum stinerioris versius explicationi hanc ita contexentes, Nunquid aestimauit opes,& facultates tuas, quo illarimi causa te interitu liberetp Est enim in Hebraeo n lia nunquid interrogas coniunctio: Graeci vero non opes sed clamorem, ut frequentius significat nomen ano suali hic significare putarunt, ita vcrtentes δεη deprocationis, coniungiturque hic triti iras, cum fine superioris vius,ut ab illis conuersum suil se diximus, Non te inclinet voluntaria mens dcprecationis intellexerunt enim illi,Eriis, qui ordinat clamorem,& ob eam rem sic traduxerunt. Et allud, quod conue tit vulgatus .absque tribulatione In Hebraeo est 'eta Ahio bellar,quod si abet, sit litera aecidentalis, ut grammatici loqnuntur, ad Verbum significat,quod intellexit vulgatus, Non in tribulatione , &accidentalem este intellexerunt etiam Graeci .Sed ho lo non nega tionem,sed relati numei cile putarimi,ut quindecim locis InscrHi plura usu eue trire Hebraei demonstrant In t eruit Orontribulatione ei. Nam ita conu tu Π tibet
cessitate posistorum infresorum. Quidam imus littera I bee
accidentalem esse opinatur, N in os Alu
tuum astimabit Deus ad O ab interitu uindicandum. O es r
555쪽
C A P. XXXVI. C. st bustos fortitudine. Verbum id de verbo conuersum est. & ita Graeci
reddiderunt codemque modo Latinus,& Graeci, id intellexisse videntur , ut eum admoneat officium, quod bonus pripceps facere debet,ut potentes , & viribus valentes coerceat, ne pauperibus &infirmis hominibus . raudi sint , noque eorum potentia impediaritur, quo minus aequum ius omnibus statuat. Hebraei autem suam superioris versus partis expositionem sequentes exponunt, id est, Deus neque opeS,neque aurum,neque copiaS vllas tuas, aut vires eorum,qui tibi subsidio venient; nulla denique re ab interitu vindicari poteriS.ao rie protrahas noctem, ut a cendant populi pro eis. Hanc interpretationem amplectuntur Hebraei iacileque eam suae duorum superiorum versuum explicationi colungunt.Id est,sicut neque auro,neque ulli S OPibus interitum vitare poteri S,ita neque vilis populorum ciuiumque praesidijs. Quare ne diu dormias,& securus sis,fretus quod populi de suo principe soliciti, & rem suam agi putantes ad te liberandum veniant. Quia frater,ut ait David,
a I Caue ne declines ad iniquitatem: hanc rata coepisti sequi pos mise
Placet interpretibus de illa id liniquitate ab Eliu intelligi, quam amici temere in Iob conserebant, existimantes illum negare Dei prouid etiam. Quod vero dicit. Hoc enim coepisti sequi post miseriam.
Hoc enim magnum periculum est ab aerumnis atque miserijs, ne illa insana obrepat opinio, ut homines existiment dolore compulsi,a Deo res humanas non curari,aut numen esse crudele . Ut ille qui dicebat.
Dissi qua caelo est pietas, quae rati a curet.
uem nou incusavi amens bom inumque Deumque.
Et ob ea re bonis viris cum miserijs conflictantur, David praeci pii, Viriliter agitς & consortetur cor vestrum omnes,qui speratis in Domino. Sed hoc periculum longe maius est a diuit ijs,sicut dicebat David,Ecce ipii peccatores , & abundantes in seculo obtinuerunt diuitias& dixerunt quomodo scit Deus;&si est scietia in excelsis. Et Salomon in prouerbijs, ne sorte satiatus illiciar ad negadum,& dicam, is est DominusZQuare haec verba aliter Graeci redderunt--πτωχε ii ab his enim a paupertate liberatus es, id est,Securior es pauper factiis ab hoc perfidiae ce
556쪽
21 Ecee Deus excessius in fortitudine sua. Qia are nemo se vel auro, vel alijs opibus, aut populi praesidijs ab eo se defendere poterit, cum mortem afferre voluerit, nullaque tanta detrimenta sunt,quae ab ipso resarciri non possint.In eanderecidit sententiam, quod est in Hebraeo & Graeci auctores translarunt Deus exaltabit in sortitudine sua.Quare in eo vel in summa rerum desperatione sperandum est, & reliqua omnia subsidia cintemnenda sunt, Est enim qui humiliat, & exaltat circunspectortisti 7 Deus,Vt ait Ecclesiasticus. O nullus et smilis in legislatoribus. Quia solus, nec labi neque decipi potest nec in dictis, aut factis errare eodem argumento intelligitur , quod est ad verbum in Hebraeo, Quis siclidipse docet.Cumque doceat,& instruat detrimentis, &incommodis inferendis,ut capite trigesimo tertio persecutus est ipse Eliu , qui graui & iniquo animo detrimenta di incommoda patitur, significare videtur, Deum praestantissimum non esse doctorem, sed alia meliore via doceri posse. Eodem modo intelligitur, quod reddunt Septuaginta viri τις γα Ab Moa ris D osquis potens cum ipso comparabitur.
23 Quis poterit scrutari uias eiure aut tuo potes ei disere, Operatus es iniquitatem e iPςum 'φ' Hoc argumento probat Deum nullo modo errare posse .Quia nulp*φ' ς - ς' lus eum corrigere potest.quod sit erraret ipse, in eo errore poli ex niuersitas versari,qui nullo pacto corrigi posset: quare diu non posset consistere, sed tandem omnia ruerent, S ad nihilum rediagerentur,quod est absurdissimum. Quo argumento probauit Iob Iob s. capite nono summam Dei potentiam, Quis dicere potest,Cur ita facisλDens cuius irae nemo resistere potest, sub quo curuatur, qui
a Memento quod ignores opus eius, de quo cecinerunt uiri. Viros vocat viros sanaos, & ad ecclesiam Dei pertinentes , Per quorum manus sacrosancta Dei doctrina tradebatur , cum nulli extarent tunc libri . Deum autem esse incomprehensibi lem, & cuius omnes rationes cognosci non possint , semper ςς clesia tradidit . Quare insanum , & temerarium est cuncto . '. rum operum de consiliorum eius causas quaerere: sed scient o '' quod nos lateant credere, oportet iustissimas & hone illi Sima Sesse . Propterea dicit. Memento quod ignores , oc. Et Iine. aleph legisse vulgatus videtur', verbum Hebraeum aerari talgI, E verbo no sagag errare ignorare , cum .R. aleph vero est a Ve
bo er saga , quod est magnifaccre, di ita intelligunt Hebraea,
557쪽
memeto, quod magnifacias opus eius.Graeci etiam- τι υ γαλαγοργα eu τε ii . Memento,quod magna opera eius sunt In eandem tamen rationem utrumque dictum est, hoc est Dei opera mirari tantum debemus,neque eorum causas inuestigare, cum nullo modo a nobis inueniri possint.Illud etiam quod . cecinerunt,uulgatus conuertit, in Hebraeo est , reru,quod si est a radice sur canere,& intueri significat. Sin autem a radice sarar d minari,& principatum gerere declarat, ex quo nonae rita sar princeps. Vulgatus Chaldaeus, & Hebraei ex illa radice esse volnerunt, quam ob rem canere & laudare conuertunt: Graeci ex hac: quare obscurius iυξαν dominati sunt, traduxerunt.Puto tamen in eanderatione dictum esse,qua & intueri,laudare, idest, eorum operum dominati sunt, quorum videndorum , vel laudandorum eis Pot stastasta est. a s Omnes homines vident mm. Esse a Cum eius opera conspiciunt in quibus eius sunt impressa vesti- gnostitutigia. Pro certo enim ex creaturis cognoscitur Deum esse. Quia
quod notum est Dei ut Paulus ait) manifestum est in illis: Deus. enim illis reuelauit. Invisibilia enim ipsius acreatura mundi, per ea , quae tacta sunt intellecta conspiciuntur, sempiterna quoque
eius virtus,&diuinitas. Potest etiam relativum eum ut est in Hebraeo J bo,opus referre, in hanc sententiam, Omnes homines vident eius opus. Unusquisque intuetur procia.Deu vel opus, Deu,quia neque eius immensam naturam, neque diuina attributa cognoscit, sed existere talummodo, opus autem, quia eius causaS,atque rationes minime quidem assequitur. 36 Ecce Deus magnws uincens Itientiam nostram numerus amorem eius
i Rimabilis. Id est,Deum nullo modo possiimus comprehendere, quod reliqua sua oratione persequitur, id probans ex mirabilibus eius operibus.Quae eo pertinent,ut probet cum Deo,ut Iob optabat,non esse disputandum,neque rationes consiliorum eius indagandas.
a aufert Asim pluuia, effundit imbres ad instar gurgitum.
Demonstrat Dei potentiam summam ex meteoris, quod eius V luntate iliant ita,ut pluuias cohibere, vel multis imbribus terram augere polait. Ex hac re eum laudat etiam David. Rigans mon- Psilios. tes desuperioribus suis. Quod autem ad instar gurgitum conuertit vulgatus, Hebraice est i leedo, significat autem 'hi ed H braeis vaporem materiam pluuiae,& aliorum meteororum.Quare vςrtere possumua etiam ex vapore eius, sed quia calamitalcm
558쪽
18 Qui de nubibM Dunt. Ponit aliam propinquiorem imbrium materiam nubes . Quod etiam mirabilis sit ipsa nubium in caelo coactio, ita etiam Deum
laudat David,Qui operit caelum nubibus,& parat terrae pluviam. Quae praetexunt cuncta desuper . Id est,nubes longe lateque expanduntur,& totam,quae ex pauimento apparet complent aeris regione. In Hebraeo hoc ita ad verbum ponitur, Defluent super multos homines . Sed propius accessit vulgatus ad hebraeam senteniatiam quam alij classici interpretes, qui cana praetermisisse videntur,& aliam cius loco posuisse. Forte quod altera versus pa te, & superiori versu haec continebatur sentcntia. Graeci ita conia uertunt εσκοσσε δε' νε φη ταπ*ωF obumbrat nubila ineffabilibus tonitruis. Chaldaeus longe secus,est tamen eius versio consi- deranda am 'I' Musae ,3u: NI ceam metui t tuta de barnasrab, sicut sanitatem propter precatione, sermonem hominis magni, id est, Nubes defluunt,sicut sanitatem. Quoniam dixit hi- periore versu ,Deum nubes colubere. Licet id tamen decreuerit, ait Chaldaeus,precibus boni viri, quem merito hominem magnu appellat, decretum reuocat,d largum prestat imbrem. Vt accidid
temporibus Eliae, qui dixit Achab,Vivit Dominus Deus Istael in cuius conspectu sto, si erit annis iis ros & pluuia, nisi iuxta ori
2 9 Si uoluerit extendere nubes quasi tentorium suum. Id est,ipsa nubium extenso per se, licet aquae ex eis non desuant, est mirabilis . Quod tanta aequabilitate tam longe lateque diffulae uniuersum caelum obtegat. Magni sicentia eius discurrunt nubes, ait Moyses, Vocat autem nubes tentorium Dei,quod nube quasi tectu dc inclusus apparere soleat, ut narratur in Exodo , Gloria Domini apparuit in nube . Narrat etiam Matthaeus in historia transfiguration is Christi, Ecce nubes lucida obumbrauit eos, &ccce vox de nube dicens Hic est filius meus dilectus, in quo mihi bene complacui. Hoc Dauid significat dicens, Qui ponis nubcmascensum traim,qui ambulas super pennas vetorum. Sed quod Vertit vulgatus. Diali tentorium suam. In Hebraeo ad verbum est lamores tentorii sui ita vocat tonitrua, quae in nubibus fiunt,ita Chaldaeu Sortit πnx naan ricpat hanane tonitruum nubis eius.Graeci conuertunt ι--α σκηνος αὐτ aequalitatem ictorij eius.Cum enim
hic versus versetur in declarando nubium magnificentisiimo ap- Paratu resertivirum parum cae hoc vel illo iuncto fiat. Et
559쪽
C A P. XXXVI. D. 3o Trfulgurare lumine suo desuper
Ιdest, si voluerit lumine suo nubem illustrare, quo eximia nubis pulchritudinis species constat.Si enim nubes,vel solis, vel lunae lumine destituantur, neque ornatum, neque pulcritudinem ullam habent. Cardines quoque matris operiet. Cardines maris quidam v care putat imaS ciuS aquas, quas operire dicit, quod semper in occulto lateant.Sed non tam apte contexi videtur, cumde nubiusplendore loquatur,de abditissimo mari sermonem inducere . In Hebraeo est,Radices maris teget.Et putant quidam oro, Portus, di sinus mariseius radices appellari. Alij dicunt maris extremistatem radices eius nominare, in qua variorum fuctuum obliquitas radicum speciem referre videtur. In quam sententiam vulgatus etiam trahi potest , ut extremitatem maris eius cardineS v cet:quia in illa extremitate mare huc, & illuc tanquam in cardisne vertitur Chaldaeus etiam, qui py hicare radices transfert, descripte contexitur,ut lumine vehementer ipsum mare ornari significet. & vero maris species lumine collustrata nubi u adeo similis est, ut Homerus nubes Oceanu appellarii. Graeci etiam ita exinponi possunt conuertentes se rad icamen ta maris operiet. Praesertim,quod λέπλν Graecis nonnunquam
est ornare, quibus adductus rationibus hanc interpretationem magis probo.31 Per haec enim iudicat populos. a In Hebraeo est ira, 4adin iudicabit, quod verbum aequo iudicio punire nonnunquam HebraeiS significatiquem Hebraismum non-
nunquam retinet vulgatus. Vt Gene. I 3.vers. I . Gentem cui se
uituri sunt, ego iudicabo. Ita nubibuS Deus inultos populos pu-n it,cum cohibet eas,ne ullus ex eis defluat imber. Vt xineae suae ipse minatus est, Nubibus mandabo ne pluant super eam imbrem . . Et in leuitico, Dabo vobis caelum desuper,sicut serrum .Quod ma φ . tum cis temporibus Eliae venit, ut citauimus ex a. lib. Regum. dat e stas multis mortalibus. Nam pluuia seuges aluntur, ut Esaias IM pollicetur, Et dabit pluuia semini tuo,ubicumque scininaueris in terra,& panis frugum terrae erit uberrimus,& pinguis. 31 In manibus abscondit lucem, praecipit ei,ut rursus adueniat.
3 3 Annunciat de ea amico suo , quod possesso eius sit ,σ ad eampsit
Obscuri hi duo versius sunt duplicique longe diuersa ratione ex
Plicantur. Quidam sententiam eorum moralem totam esse volui,
alij naturalem: quam ambiguitatem, sicut Hebraeus, sic & Lati nus interpres reliquit . nam utranque uterque capit sententiam
560쪽
Graeci ad moralem sententiam nonnihil inclinare videtur. Chaldaeus antem moralem tantum amplectitur.Na ita conuertit, Pr
pter rapinam manuum prohibet pinu iam, & constituit ei, ut descendat propter orantem, Annunciat super eum iustitiam amici sui,zelum S indignationem aufert ab eo. Id est,uir bonus precans
Deo commemorat merita sua,cum amicus eius sitiqua re iram,&indignationem eius mitigat. Secundum quam interpretationem Hebraea ita verbum de verbo exponi pollunt, Propter manus abscondit pluviam.Et praecipit ei propter intercessorem. Ednarrat super eum amicum suum,Zelus, indignatio super ascendens. Idest, Zelus,& indignatio super ascendit, hoc est,cuanescit,& aufertur. Nam 'vir or, quod vulgatus lucem conuertit,significat etiam pluviam. Quod vero vertit ut rursus adueniat. in Hebraeo est x a pa-gah, & occurrere, ut intellexit vulgatus, & intercedere, vel precari, ut Chaldaeus, ut Genes. 2M vers. 8. naua Pighu intercedite pro me apud Ephron filium Seor, ut vertit ipse vulgatus . Quod 'etiam possessionem vertit vulgatus, zelum verti potest, ut sit n he pro M aleph, quod ad eam tranSsere, Hebraice tantum
est Ad, quod super potest etiam reddi. Illud posset ascendere, Hebraice est ascendens . Quare dubium non est quin versio Chau daica quadret in Hebraea verba. Quam sententiam versione. 28. versus huius capitis a Chaldaeo etiam tractatam suisse notauimus. Habet etiam visigatus noster moralem sententiam, licet alijs, . verbis. Id est Deus propter hominum scelera abscondit lucem, ut μ ''δ7 factum est in Egypto propter Pharaonis contumaciam, in Hierusalem,quod Christum perfide necauerit. Qualia lucem iterum re uocat precate aliquo viro bono, ut precante Moyse, Lux AEgypto. restituta fuit. Quam lucem nunciat Deus amico stio eius esse pos.
I eo. I. sessionem. Nam amici Dei fili j lucis appellantur a Christo, Dum lucem habetis,cred ite in lucem,ut fili j lucis sitis. Et ad eam positi ascendere, id est,quod lucis participes esse possint. Nam dedit eis potestatem tilios Dei fieri, &c. Qui est, & Deus, & lux vera; quae
illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum. Graeci facile ex his in hanc sententiam explanari possunt. Tantum in eo longius differunt a Latino interprete,quod illud, luod ipse trans fert, Ad cam possit ascendere,in Hebraeo est ribax hole ascendens. Alijs vero piutinis i Haula proferamus,significat iniquitatem,&ob eam rem Hraeci traduxerunt πω de iniciuitate, idest,Lucem auferendo nunciat, id est,ostendit scelus esse factum. Quidam tamen Hebraei,quos nonnulli Latini sequuntur, naturalem existi. mant hos duos versus habere sentetiam, ut sicut superioribus ver sibus