장음표시 사용
91쪽
Πἀς m φαβριται φως λι ειν isti λίου. o vitae cupidi mortales, qui sequentem videre lucem semper ei pitis innumerabilium onus malorum . Adeo vitam mortales t anniat. Scimus quidem vivere, prae inscitia vero moriendi nemo non relinquere metuit hoc solis iubar. Sed hanc moriendi scientiam, quam in hominibus desiderabat Euripides, Christus copiose docuit. Qua bene imbutus erat ille, qui dixit, Desiderisitabeo distavi, & esse cum Christo. Ex his facile apparet, quam grauia stat huius vitae detrimenta, ut vel vita redimi prudentissimus quisque cuperet. Sequitur autem. a I aut expectant mortem, O non venit: quas effodientis thesaurum. 'Describit eos qui amaro sunt animo, ut ex adii iactis sitimat a gumentum ad probandum propositum, satius esse eis mori qu*viuere. Nam homines huiusmodi mortem expectare solent tali quam unicum anxietatum suarum perfugium, portumq; salutis suae. Ex quo fit, ut illam, quantum fas est, magis quam thesauros exquirat.Quare cum ij spes salutis suae in morte positas habeant, non vita sed mors ex re ipsorum existimanda est, nutaula matmonim autem Hebraeis thesauros semper signi scalmon absconditos, ut hoc loco dicit Eugubinus. Forte tamen quia absconditi sent. a 2 Gaudentque vehementer eum invenerint sephlibrum. Sicut laetatur is qui portum e longinquo videt: licet in eo no sit. Ita ipsi videntes sepulchrum, mortis recordatione laetantur, quam sperant requiem rebus suis allaturam. Qui ergo mortis recordatione laetantur, magis ipsa morte laetarentur. Quare praestaret potius eos emori, quam viuere. In Hebraeo licet eadem sententia sit, quia pluribus verbis declaratur, non eodem modo septuaginta interpretes, quo noster vulgatus , transtulerunt. Idem tamen uterque declarat. Si verbum ex verbo, Hebraea ii terpretemur, ita vertemus, Laetantes ad exultationem gaudent,
si inueniant sepulchrum. Id est, qui laetantur de rebus iucundis, gaudent inuenientes sepulchrum , ut ex eo concludat, sepulNchrum cis est e iucundum atque utile. Ita id Graeci resdunt. πειχαρῆς δὲ ἐφον ἰυχ in M, Θαιαπσανθὶ αἰοιπα πια, gaudentes laeti sunt si consecuti fuerint: mors viro requies. Id est, si consecusi fuerint mortem. Chaldaeus vero ita reddit, Qui laetabantur exultatione,modo laetantur cum inuenerint domum sepiis
92쪽
sepulchri. Sequitur autem. et a mro cuius a concita est via, ct scumdedit eum Deus tenebris. Illud commemorandum esse videtur, quod dixerat, Cur misero data est lux. Aptissimeq; & eruditissime explicat miseri hominis rationem,ut probet prorsus ei inutilem esse lucem.Cur ergo datur trix viro, cuius abscondita est viaλ Id est, qui nullam viam inuenire potest, qua mala, in quibus versatur, effugiat. Et quem ita latet in occulto suae salutis via,ut omnino luce destitutus,&tenebris circumfusus esse videatur. Quod hic capiet emolumentum ex die luceque solis λ Quare frustraret tribuiturῖ Cum vero vulgatus Cir Medit eum Deus tenebris, vertit: Chaldaeum secutus Disse videtur, qui vertit, & vnabrauit Deus apud eum,quam eseposuimus sententiam. In Hebraeo tamen tantum est,Circunde dii circa eum Deus. Et ita vertunt septuaginta M,I ' ο Θι icio'. Τοῦ clausit Deus circa eum. Eandemq; quam explanavimus habet sententiam Descriptissime autem exponuntur verbis Hebraeis hominis inselicis rationes, cuius conatus irriti semper fiunt neque exitum, quod moliatur, felicem habet, & quoquo se ereat, detrimentum facit. Et sic in angustum eius rationes c guntur, ut circundatus, & circunseptus a Deo, quo non euadat emalis, esse videatur. Et ita de se dixit ille Traditus sum, & non Psalm.27. egrediebar. Id est effugere non poteram. Et clarius ipse Iob capite septimo, Numquid mare ego sum, aut cetus,quia circund Iob T. disti me carcere, Se vero cum mari comparat.Quia mare a Deo ostijs, & littoribus inclusum fuisse dicitur, ne terram obruat .Sicut cap.38. huius libri narratur, Circudedi illud terminis meis, Iob 38. ει posui vectem&ostia. ita Iob se miserijs inclusum,& mersum fuisse iudicabat, ut emergere nullo modo potuisset.Ad hunc in
dum miserum, & afflictum hominem ipse describit dicens, ci
eundedit circa eum Deus. 24 Antequam comedamsus ro . Hactenus locutus fuit de toto miserorum genere: nunc de se inia sero verba facit, ut posita propositione, & assumptione, Misero melior est mors quam vita. Ego sum miser.Facile conclusio constet ergo mihi me Iior est mors, quam vita. Ostendit autem ex assectis se miserima Ge. Quoniam antequam comedat lupirat. S lent ij,qui maerore consecti,in luctu iacent,cibum res Plere.Quo niam unum contrarium alterum tollit.Ex quo fit,ut maeroris magnitudo locum nullum relinquat ei voluptati,quae capitur ex ci
bo, & ita dixit David de se afflicto, Aruit cor meum, quia oblitus sum comedere Panem meum. Vel sorte dixit Antequam co- τία primedam
93쪽
medams piro, quia voluisset,si fas fuisset,cum tantis vrgeretur calamitatibus, nullum vitae subsidium praebere, sed eam potius ese fundere. Et tanquam inundantes aquae, sic rugitus meus. Id est tantus est gemitus, ct eiulatus meus, doloris magnitudine, ut sonitum inundantium aquarum exprimere videar. Intelligenterque hae vulgati interpretis versione verba traducuntur Hebraea quae paulo obscuriora videntur.Quae sic ad verbum explicata habent. EGfusi sunt sicut aquae rugitus mei. Vel sorte voluit Hebraeus prae stringere lachrymas, quas una cum suspirijs,&rugitibus cffui stoleo tu stui debat. Ex quo intelligitur stultam esse stoicorum opinionem inraseat entia. firmantium uullo modo viro sorti esse concessum eiulatum, g
nutumq; licet summis praematur doloribus. Sicut cnim non est indecorus viro sorti dolor, cum ratio postulet, ut iam probaui mus, ita nec sumnii doloris signa nobis natura tributa sunt indecora. Christus enim in cruce clamauit voce magna, Dcus meus, Matib. a 7. Deus meus, ut quid dereliquisti meὸ Quem rugitum N eiulatum Em. 1 a. suisse declarat David eadem verba repetens ac subiungens. Vc ba delictorum meorum. Nam in Hebraeo etiam est verba, Ara agati rugitus mei, ut transfert Hieronymus. Recteque dixit
inliseris rebus no J. 2 s auia timor quem timebam, euenit mihi: O quod verebar accidit. Potest hoc vel ad naturam nostram referri.Natura enim malum omnes timemus. Significat ergo in aerumnas incidi,quas natura
, timebam. Vel ut ego existimo) non ad naturam, sed ad iob pri dentiam attribuendum est. Viri enim boni est timere, atque sibi Prouer. 18. cauere, nec negligentem esset. Sicut Salomo dicit in Prouerbijs, Beatus vir qui semper est pauidus: qui vero mentis est durae, ruet in malum. Nam huiusmodi timor illum prouidum, cautum,& solertem reddit. Ob eamque rem hunc timore Euripides consulebat dicens, δμως ὼες τοῖσυ Cm g seu,
sed conuenit, si recte consideretis timere, cui res Prospero camdunt, ne quando incidat calamitas. Et alius. καν crinJ-, ως εοικε, αεισδεὐανάει πι δὶ υ- μη N-τ ν. Et si quis sortunatus fuerit, semper tamen, ut par est,spectare ali. or quid aliud oportet, de nillil credere sertunae. Conina vero ext in flere. Sequitur in Iob. EuripideS. . . t Aminχα si ει η δ Rusticitas quaeda est ir
94쪽
. C ' P. III. D. 63mae dementiae est,& ut Salomon dixit mentis durae siue rudisae- curii,socorde,& negligentem esse,cum vitam uastidiarum,&malorii plena traducamus:& qua. cild res infinitae nobis nocere possunt.Quae negligentia atque socordia no cadit, nisi in sceleratos,& inertiissimos homines. Et ob eam rem Salomon ait, sunt impi, qui ita securi sunt,quasi tuitorum facta habeant.Ex quo fit, ut in
aerumnas & calamitates nonnunquam veniant acerbissimas. Na
ut Salomon dixit Corruent in malum. De quibus etiam Paulus testatur,Cum dixerint,pax & securitas, tunc repentinus superue I .rae.
26 Nonne dissimulauiae nonne silui' nonne quievit venit super me indignatio. Nonnihil difficultatis hic locus habete quod noster interpres Chaldaeum imitatus assirmando reddit , quod negando reddere poterat.Vt igitur nostrum interpretem apte exponamus, Chaldaei interpretationem proponamus. Quae ita se habet verbo de verbo traducto, licet interpres eius e regione positus in biblia Regia aliter,ued non commode quidem illum explicet. Ait ergo, Nonne quieuiῖ& nonne pacatus fili in nuncio de bobus de asinis & nonne tranquillus fui in nuncio de incendio ovium Θ & nonne sedatus fili de nuncio camelorum p& venit indignatio per nuncium de filijs. Quare dissimulatio haec & silentium, de quo dicit Iob, ut vertit vulgatus interpres resertur ex Chaldaei sententia ad eam animi tranquillitatem,qua pertulit suarum sorti narum iacturam. Sed quod illud. Venit super me indignatio, Declaret de morte filiorum,magis mihi probatur, ut de acerbissima illa calamitate explicetur, qua fuit morbo illo pestilentissimo pressus.Si ut prima pars verius.Nonne dissimulaui 3 nonne silui Nonne quieuiὸ ad calamitates quatuor referatur, quibus primo eius patientia tentata fuit. Secuda vero pars versus. Et venit saperme indignatis. Ad illum morbii in quem incidit grauissimum, quo secundo eius patientia tentata filii. Quasi diceret, Patienter, &aequo animo tuli omnium mearum opum, & filiorum iacturam. Tanae ira Dei hoc non fuit contenta, sed acerbius in me inuasit. Sed planius verba Hebraea per negationem exprimuntur: sicut ea exprimunt septuaginta interpretes hoc modo, Non pacatus fui non tranquillus,& non quievi: Venit autem indignatio. Ut i, lud explicet amplius,quod versu superiori dixerat, Timor quem timebam venit mihi. lasi diceret, Licet non securus,nec neglia gens, sed prouidus, cautus, atque solicitus de mea salute fuerim. Non potui tamen iram Dei vitare.
95쪽
Α x D pondens autem Elipb Themanites, dixit, 1 a coeperimus loqui tibi,sorsitan molesὶ accipiessed conceptum . sermonem tenere quis poterite 3 Ecce docuisti multos, O manus iussas roborast. Vacillantes confirmauerunt sermones res, O genua trementia confortasti. . . at Nunc autem venit super te plaga, O defecisi: tetigit te, O Gntur.
B. 6 Vbi est timor tuus, fortitudo tua, patientia tua, O perfectis viarum
7 Recordare obsecro te, quis νnquara innocens periis' aut quando recti deleti sunt qa Quin potius vidi eos, qui operantur iniquitatem, O semin ant dolo.
s Flante Deo perisse, O spiritu ira eius esse consumptos. Io Rugitus leonis, O vox leaenae, O dentes catulorum leonum contriti sunt.1i Tigris periit, eo quod non haleret praedam: O catuli leonis diss arisunt. C Ia Porro ad me dictum es verbum absconditum, quasi furtiuὶ fuscopis auris mea venas susurri eius. 4 3 In horrore visionis nocturnae, quo solet sopor occupare homines, rq Pavor tenuit me, O tremor, o omnia ossa mea perterrita sunt. a s Et eum spiritus me prasente transret, laborruerunt pili carnis mea. 36 Stetit quidam , cuius non agnoscebam vultum, imago coram oculis meis, O vocem quas aura eius audiui. 17 Nunquid homo, Dei comparatione lita cabitur, aut factoresivo pi rior erit vir e D a 8:Ecce qui ferulant ei, non sunt Babiles, o in angelis suis reperit'
is Quanto magis bi, qui babitant domos luteas, qui terrenum babent fundamentum, consumentur velut a tineae 2 o Demanhvsque ad vuperam succidentur, O quia nullus intelligit, in aternum peribant. ai' mi autem reliqui fuerant, auferentur ex eis: morientur, O non in . . sapicntia... a Repon-
96쪽
et Rupondens autem ElipbaζThemanites duit. Postquam Iob sermonem de suis calamitatibus induxit, amici, quos ad cum consolandum venisse dixerat, de eodem argumento cum eo loquuntur: quorum sermones doctissimos fuisse, plurimique faciendos Paulus auctor est in epistol. I. ad Corinthios. I .cor.3. Qua citat testimonium Eliphaz ad suam doctrinam admirabialam, & plane Theologam comprobaudam dicens , Sapientia hu ius mundi stultitia est apud Deum. Scriptam cst enim, Compre- .hendam sapientes in astutia eorum. Scriptum est autem ab El,
phaz suisse dictum capite quinto huius libri. Nec ego dubito,
quin viri probi, atquc sapientes fuerint. Quod vel ex eo apparet, 'i quod cum Iob tanto viro amicitiam contraxerint. Et eos sacrosancta scriptura simpliciter, & aperte amicos nominat. No enim vera amicitia conglutinari sine virtute potest, nec viro bono cuiniquis este potest amicitia .,Huc accedit, quod cum Eliphan Deum suis te locutum, & ipse hoc capite commemorat, & sacra scriptura capite quadragesimo securido.Quod si Iobi consolationem imprudentertractauerunt,in eaque re peccauerunt,non ob
eam rem omnino re ciendi iunt, cum alij prophetae, quorum libri pro Dei oraculis habentur, crimina nonnulla admiserint, Vt Qui, Detit Moyses, & David, Horum autem virorum errorem in ea restiis. error amico-
se existimo ut cum Iob de viris bonis iniquis disputantibus μ μφ'
verissimae corum propositiones fuerint, assumptiones vero falsae. Nihil enim de toto genere bonorum,& malorum disserunt, quod 'on doctissime, sapientissimeque loquantur. Imprudenter aute Iob iniquum fuisse:existimariint. Mirum tamen non est in ea re Piena facie fuisse deceptosia Nam cum poena sua natura sit propter culpam peccati con- instituta, ea est hominum opinio, ut eum in culpa fuisse patent, ς R in quzm poenaspendere videant. Adeo ut Christus inlinita bonita-ite praeditus, iniquus ob eam rem suerit habitus. Sicut dicit Esaias, cum sceleratis reputatus est. Et cum Barbari viderunt vipe- Esai. y I. ranae manu Pauli pendentem, dixerunt homicidam esse, quod 8.
vitio non sineret eum vivere, ut narratur in actis. Quare mirum non est, Iob amicos de eius bonitate dubitasse, ubi eum Grai nis omnibus expoliatum, & tam anxie excruciatum viderunt.
Licet ergo divus Gregorius , & alij imaginem haereticorum gessiste dicant. non fas est existimare haereticos eos fuisse. Nam tunc non erat sanctitas Iob ita Dei testimonio probata, ut eam rcligiosu credere deberet. Nec beatus P aulus haereticorum testis AE a monio
97쪽
68 CAP. IIII. A. monio usus filisset ad suam doctrinam confirmandam. Ac dent stanti criminis labe aspergi non postunt cum nulla corum i aeresis proferri possit. Dixit orgo Eliphar. a Si coeperimus loqui tibi,'rsitan molest accipies.
Veniam praefari videtur. Potestque haec pars versus per interrogationem explicari hoc modo, Num si conabimur loqui tecum. moleste feresὸ Quod prudenter dictum est. Nam Iob superiori capite clamauerat se in pane, atque adco in vita fastidire, quo magis in alioru verbis, Sed conceptum sermonem tenere quis poterit e Id est cum tu tantam sermonis materiam dederis, quis se a i quendo, quae de re proposita intelligit, poterit reprimere λ Est enim dissicile viro pio linguam coerccre, ubi de re grauissima Hierem. 2o agitur. Ita Hieremias, cum secum statuisset, amplius in nomine
Dei non loqui, Et factus est ait in corde meo sermo scilicet Dei) quasi ignis aestuans, claususque in ossibus meis, & deseci,
serrς non sustinens. ci potest conceptus sermo non de sermone, quem Eliphaz secum cogitauerat, dici, sed de eo, quem Iob fuerat locutus,ut interpretantur scptuaginta interpretes:qui ita reddunt Dχυν Ic γημάτων σου τις υ ποίσει ad est tuorum verborum vim quis perseretp Quae interpretatio optime cohaeret. Nam difficillimum quidem Iob sermonem induxerat, ut capite superiori,1., quam difficiles explicatus haberet enarrauimus. - et Ecce docasi multos O manus lassas roborini.
U Optimum quidem argumentum ad Iob in luctu iacentem exciatandum, petitum non ex alterius,sed ex ipsiusmet doctrina.Tu pe enim est, nec hominis sapientis alijs sapere,& sibi non prodes m. r. se. Id quod Paulus repraehendit Romanis scribens, Confidis teipsum esse ducem caecorum lumen eorum,qui in tenebris sunt,er ditorem insipientium, magistrum infantium, habentem formam scientiae, & veritatis in lege. Qui ergo alium doces te ipsum non doces. Quod dicit, Manus lassas roborasti. Id est,eos, qui laboribus vel adirem fortuna fracti tardius atque remissius ossicio funge
bantur, excitasti. . Vactissantes confirmauerunt sermones tui, O genua trementia eo
forta si Id est, eos, qui propter animi infirmitatem ad libidinem procliuiores in periculo magno erant, exulcera laediuinae gratiae princeptis, consilijs, hortationibus, opera denique tua reuocasti.Ex
quo intelligitur Iob praeter alias virtutes eius officij magistrum fuisse singularem. Et non solum ipsum pietatem tenuisse, sed etia. Matib. o. ad eam plurimos ins masse.Quare testimonio Christi dicentis,
98쪽
C Α Ρ. IIII. A. esQui fecerit, & docuerit magnus vocabitur in regno ca orum, egregius, & eximius vir Iob in Ecclesia Dei haberi debet. Et ubi Eliphar, Iob officij munera commemorat, pastoris munus exponit,quod eximie Iob obijile ex hoc loco demonstratur. Nam huiusmodi officij munera Deus in pastoribus suis per EZechielem Erecisa. requirit dicens, Quod infirmum iuit, non consolidastis: & quod aegrotum, non sanastis: quod confractum est, non alligastis: &quod abiectum est, non reduxistis: & quod perierat, non qua sistis. In qua re specimen relictum singulare virtutis est Regibus & Principibus, qualis Iob suit: quorum plerique magno e rore capti existimant, haec ad se nullatenus pertinere. 1 Nunc autem venit super te plaga, O defecisti: tetigit te, O contu
Haec assiimptio est ratiocinationis,qua velle videtur concludere Iob deliquisse in eo, quo diei suo maledixerat, quod propter imbecillitatem animi, & desperationem Iob fecisse crediderat. Trrabat tamen Eliphar, ut declarauimus superiori capite . Non enim erat desperatio, sed prudens consilium velle tot tantaque mala atque adeo morte declinare. Quod Paulus atque Tobias ut narrauimus ) coepit consilij. Quod dicit, Conturbatus es, ita ad verbum est in Hebraeo: doctissime tamen transferunt septu ptuaginta interpretes συ δὲ ἐσπουδασας. Id est festinasti, vel sat gisti. Quod proprium eius est, qui de sua salute desperat, nec magno animo, sed impatienter casus suos tolerat. Et ob eam rem monet Ecclesiasticus, Ne festines in tempore obductionis. Ecclesias. 1. Ille enim festinat, qui cum sibi a Deo auxilium non seratur tempore, quo ipse sperat, spem in Deo & fiduciam abijcit. Contra vero ille non sestinat, qui in rerum desperatione sortem se,& magnanimum praestat, Dei semper opem sperando. Sequitur
6 Ubi es timor tuus, fortitudo tua, patientia tua, O perfectio viarum
tuarum e Desiderat id in Iob, quod ignoranter ei deesse putabat. Quod fortitudinem, dicit, metonyinia vulgatus usus fuisse videtur,causam vertens pro effectu. Nam in Hebraeo est, n, I chisia spes. Facit tamen sortitudo spem , & animum sorti viro. Potest tamen hic locus aliter ex Hebraeo reddi, ut redditur a Chaldaeo interprete hac ratione, Nonne timor tuus erat spes tua λ fidentia, - c& persectio viarum tuarum piId est,Cum animum ob calamitates desponderis, indicas hactenus , ea de causa a te Deum curutum ,& obseruatum fuisse, Habeo opes, atque diuitias impe- et E 3 trarc .
99쪽
τo C A P.; III. B. trares. Qua spe cum modo cecideris, nihil amplius in Deo,
sperare v s. Qua sententia Iobum pupugit longe magis. Nam cum mercenariae virtutis accusabat. Sed alijs Hebraeis magis placet aliter hunc locum exprimere. In hanc sententiam ρ Nihil est iob, quod animum abi jcias, quod tibi, & facultates , de bona v ietudo fuerint detracta. Non enim tu his rebus spes,derariones tuas potueras, sed in Dei timore erant spes tuae, coque tanta viarum duarum perfectio spectabat. Quae lenior est scimtentia ad sancti viri mitigandum dolorem, nec Eliphaκum tantae acerbitatis arguit. Vtraque tamen est valde probabilis,&apta ad Hebraea verba explicatio. Sed septuaginta interpretum est dissicilis huius loci interpretatio. Nam n na chisia
non spem sed stultitiam conuertunt n ton non perfectionem, sed ais λίαν malitiam. Versus itaque totus ita apud
- ὐδοῦ jeso nunquid timor tuus est in stultitia, & spes tua ,&malitia viarum tuarum ρ Vere autem nomen n, a chisia signis ficat ctiam Hebraeis stultitiam. Quare conuenit etiam haec ver sto in Hebraea verba, habetque hanc sententiam, Nunquid cum ita exanimatus sis, significare vis stultum fuisse Dei timorem quo antea affectus eras λ Nam si prudens fuisset, non minus in calamitosa, quam in prospera fortuna exisseret. Significare ne etiam vis spem tuam malas 5 iniquas vias tuas feciste λ Nam Clim ita rerum acerbitate conturberis, videris ob eam rem vias Dei,& praecepta tenuiste, quod ab eo felicem fortunam sperares, quae quidem spes peruersias vias tuas emceret. Nam potiuste inercenai tum, & rerum humanarum amatorem, quam Dei Verum cultorem, Ic caducarum rerum contemptorem essiceret.
Itaque quadrat in Hebraeum versum conuersio septuaginta ii terpretum . Nec eorum sententia longe distat, a Latina nostra
versione. Id modo dissicultatis relinquitur in editione Graeca. Quod licet chisia ut diximus stultitiam etiam significet zn tom tamen, quod illi vertunt κακίαν non malitiam ut illi declarant, sed persectionem & consummationem- indiscat. Sed si n8na chisia, stultitiam vertamus necesse est, zn tompersectionem per Antiphrasim dictum suisse intelligere. Hoc est: stultitia erat illa viarum tuarum perfectio, quae alijs videbatur, cum potius malitia esset. Quippe quae pecuniam potiua quam pietatem quaerebat. Sequitur autem.
100쪽
Recordare o ecro te, quis isquam innocens peri te aut quando recti
moniam asseuerauerat Iob melius sibi esse mori, quam viuere, . id Eliphaκ redarguit.Nam boni viri cum Dei praesidi litantur, calamitosae fortunae no succumbunt. Ita ut intereant. Cum erg cum interitum, qui ad bonum virum non spectat, tam anxie i. '. optes ab ossicio desciuisib, Deique auxilium desperasse videris. - Cuius argumentationis propositio, Iustus non perijt, si quen- cunque interitum complectatur, huius & futurae vitae, ut in telligat nec in hac,nec in futura vita perire,vera non est. Multi enim
viri magna virtute praediti indigna morte absumpti sunt. Quod ex Christi seruatoris,& Apostolorum suorum ignominiosa moris Esai. z7. te, facile apparet. Et E itas dicit, Iustus peri jt, & non est qui recogitet in corde suo: & viri inisericordiae colliguntur , quia non est qui intelligat. A facie enim malitiae collectus est iustus. Si au- Iustu non petem de interitu illodempiterno tantum propositio intelligatur, verissima est. Ab hac enim morte nos Deus per Christum vindi ιὸ hilum. μ' cauit, ut omnis qui credit in illum, non pereat: sicut dicit Ioan Ioan. s. nes) sed habeat vitam aeternam. Christusque promittit, Si quis Ioan. 8.sermonem meum seruauerit, mortem non gustabit in aeternum.
Licet igitur Eliphaa de interitu proposixionem suam intellexis, set aeterno, non bene Iob reprehendit, qui non hunc, sed vitae mortalis finem optabat. . . . 8 Quin potius vidi eos, qui operantur iniquitatem. O seminant dolo-
Quod dicit operantur iniquitatem, in Hebraeo est 'inhorsice id est . . arantes iniquitate, & ita vertunt septuaginta interpreteS.Quod . ilicet eadein sententia, qua illud operantur iniquitatem, dicatur; est ' itamen perpetua in Hebraeo metaphora ex agricolis petita: qui arando, seminando,& metendo tot inra munus su'm exequuntur. Ita iniqui homines scelus arant, id est,concipiunt, cum illud admittere secum decreuerunt. seminant, id est moliuntur, cumdant operam, rationes, & auxilia quaerunt ad illud faciendum. Metunt,idest,edunt cum iam scelus,quod cogitarant, perficiunt,
Significat ergo hac ratione dicedi: homines sceleratissimos,qui totos se in flagitia ingurgitant. Nam scelus concipiunt, di conatur efiicere,& vires habent ad perfit tendunt id quod ex alia me taphora etia deesarauit David dicens, Ecce parturit iniustitia, concepit dolore,& peperit iniquitatem .Quod cade ratione, qua diximus declarandum est, de homine stagitioso, & qui se totu ins tere volutauerit, illud concipien4o,moliendo,& perficiendo. - E.