장음표시 사용
131쪽
secundis fusius agς mus in pli1 sica , dum
tractabimus de causa essiciente, quae est principium motus , & quietis. Ubi vides nullam esse scimtiam quae de Deo tractare non debeat. Ac proinde in nulla scientia posse includI Deum omnipote
132쪽
Uc usque de natur1, 3c pxopriet, R tibus entis creati, ipsiusque prim-ἰ cipiis, oppositis , & causa produm, tum conservativa loquuti sumus. Nunc de entis ereati differentiis , seu sp ciebus analogis videlicet , de ente univei rati, & singulari, de substantia; & acincidente in genere , ut scilicet , abstrahunt a corporeo , & incorporeo juxta metho, dum scientiae agendum est. In hac igitur secunda parte Metaphysicae de natura, proprietatibus3 oppositis uni versalis , tum de te singulari tractabimus.
ne semine, ct natura universalis.
Eleberrima est inter Philosophos , & variis intricata difficultatibus quantiaiae universali. Alii namque ut .Platonici
133쪽
132 PARs II. MET APH. TRACT. II. l. universale separatum a singularibus i arbitrantur ; si Aristoteli fidem adhibeamus. Alii in ipsis singularibus a parte rei esse
naturam communem formaliter ex natur,
rei, ut Scottis. Alii cum Thomistis nullum universale nisi. in intellectu , & per mentis Cperam admittunt. . Alii denique nullum a univernale agnoscunta in apropter ut in tanta difficultate certo , & evidenter procedamus,methodum scientiae observare imprimis necessarium est : ut scilicet a definitione nominis , & naturae universalis
Universale dicitur multipliciter I . enim idicitur universale id omne quod multis commune est,uel quod dicis ordinem ad multa rSic Sol dicitur universale in causando , sed Causa universalis, quia ad omnes planta lrum , arborum , & animaliam effectus suo . , calore concurrit. Sic vox , homo, dicitu universale in significando, seu signuin uni-iversala; quia omnes homines significare: potest. Sic denique imago , vel idea leonis αd1citur universale in repraesentando : quia .mnem Leonem repraesentare potest Non iest autem modo quaestio de universali ire: his significationibus: sed de universali in nessendo, & in praedicando. Primum definitur , unum aptum inebo
134쪽
CAP. I. DE UNIVFRSALI. 133 de multis. Sic animal rationale, est unum in multis , scilicet , entibus : quia omnibus hominibus inest. Omnes enim homines sunt multa entia, ut patet. Est etiam unum
aptum praedicari de multis cratibus : qui aptaedicabile est de omnibus hominibus . . Ubi notandum quod esse unum in multis, est essentia universalisi: posse vero praedicari de multis , est illius proprietas ; quia fuit ab essentia. Nam ideo praedicabile est da multis: quia multis inest. Prior itaque definitio est Metaphysica : quia Metaphysica entis essentiam considerat. Posterior
autem definitio logica est: quia Logica entis praedicabilitatem , seu scibilitatem d
Ex his definitionibus colligitur tria re-
iri ad naturam universalis. io. Enim requiritur ut res , quae dicitur universalis, sit aliqua natura vera', realis , N postiva. . Cum enim omne universale sit objectum sci entiae, necessario debet esse eus verum, reale , & positivum , atque necesiari uiri. Nam de contingenti non datur cognitio certa : neque de ente fictilio , aut imagi-nnio cognitio vera. 2 3. Requiritur ut natura universalis sit
una. Cum enim uniuersale sit quid commune multis , necessario debet habere in se unitatem i alioquin non esset quid comin. mane multis, sed tantum multa essent:in.
135쪽
134 9 A It s. II M E T A P A. multis. Unum autem dicitur qAod est indiastinctum i fe, 9 diuinctium a quolibet alto. 30. Requiritur ut illa natura non sol inrist in se.una , vel uiri etiam multiplex in multis per veram , & realein sui multipliacationem in illis. Ita ut de omnibus , &singulis simpliciter , & adaequale praedicari possit. Ut Animal de homine , & Leone non secundum quid , scd simpliciter , &adaequale praedicatur. Hinc manifesti im est Naturam Divinam non esse universalem ; quamvis ea sit in tribus personis Divinis: quia est una in illis, non multiplex. item Animam rationalem non esse universalem, etsi una sit in multis corporis partibus : quia in illis non multiplicatur. Si quidem ad verum universale requii itur ut iam dictum est,ut eadem natara sit in se una,& in inferioribus multiplex. . Ratio autem , cur natura universalis dcbet esse in se una unitate universali , est
quia quaelibet di finitio , & quaelibet scientia est una idea universalis , quae multatum collective tum distributive repraesentare potest : unde necesse ut illius objoctum sit unum unitate universali, alias idea non esset una, . ut pater. Cum enim
v. g. definitur homo Animal rationale, illa definitio est una unitate Universali,& multiplex in multis unitate sin utarit: quia praedicari potest uam de multis uni
136쪽
CAp. I I DE UN1vpRsALI. ιδ versaliter dicendo somnis homo esse animata rationale in tum de singulis distributive, ut cum dicitur Petrus est animal- rationale Paulus est animal rationale ) iasic de caeteris.
Certum est autem R evidens quod quaelibet natura universalis v. g. natura humana
inest multa, parte rei multiplex , & singularis. Multi enim sunt homines sing lares , quibus singulis sua inest natura humana singularis, ut per se notum est. Idem intelligendum de qualibet alia natura universali. Unde tota quaestio est quaenam sit illa unitas universalis naturae humanae V. g. , atque utrum illa unitas sit a parte rei , aut per intellectum dumtaxat. Quod se , quenti capite explicabitur.
CAPUT ΙΙ. De Unisate universali nostrasententia. Conclusio. Unitas universalis est panis
te rei, & nemine cogitante. . Non est unitas absoluta sed virtualis, & relativa tantum ad scientiam ε ac proinde non est
unitas formalis physica, sed sormalis L gica , qua plura sunt unum unitate relativa , in ordine , scilicet, ad unam , & eamdem ideam , qua repraesentari possunt. . Explicatur , & probatun conclusio..
137쪽
13s P A.R s. II: M' E T A P H. I'. Certum est, Sc evidens ques tota Tatio , cur requiratur illa unitas univers lis naturae humanae v. g. , est ut una , &cadem idea hominis omnis homo ae qualiter repraesentari possit ; ut una , & eadem hominis definitio omni homini conveniat: atque ut una , & eadem scientia hominis sit omnis hominis scientia ; certum est in quam , nullam prorsus aliam esse rationem, cur illa unitas universalis requiratur. Unde certum quoque est , & evidens nullam aliam requiri unitatem universalem hominis , vel naturae humanae, praeser eam , . quae vere sufficit, ut omnis homo una idea luere repraesentari possit , una definitione definiri, atque una & eadem scientia cognosci, vel sciri. 2'. Certum est,& evidens omnes homines non esse absolute, & physice unum hominem a parte rei, sed multos homines,neque id necellarium est , ut patebit inferius , ad hoc ut una idea repraesentari possint, una definitione definiri, atque una scientia sciri: ergo nulla requiritur onitas absoluta, ct physica a parte rei : neque ut omnes homines sint absolute,& physice unus homo. Hoc enim implicat manifestam
contradictionem. Omnes enim homines neque realiter, neque formaliter ex natura ἐrei, ut vult Scotus , sunt unus homo ab
solute,& physice loquendo , sed forma-
138쪽
CAP. II. DE UNIvrRsAM; In liter ex natura rei sunt multi. Cum ii possibile sit ex natura rei quod omnes homines sint unus homo , aut omnes natura . humanae una natura humana; ut per se patet; neque enim id concipi ullo modo
-3'. Certum est pariter , & evidens non posse concipi omnes homines per modum 'uniuS, vel ut unus actualiter homo, ut volunt Thomistae, Hoc enim manifestam involvit contradictionem. Dato tamen, non concesso quod concipiantur omnes homines ut unus homo : illa unitas naturae. humanae sic conceptae erit ens rationis chimaericum; quod universale essie non po--test, neque objectum scientiae. Omne enim objectum icientiae est ens reale , Ve- ruin, & positivum , non fictum , aut chi maericum. Neque illa unitas est necessaria. ad hoc , ut omnes homines una idea repraesentari possint, una definitione definiri, atque una scientia sciri. v. Certum est denique , & evidens omnes. homines esse similes in ratione hominis , vel in natura humana , & quod una , 8c eadem idea repraesentari possunt Omnia, quae simi lia sunt. Neque enim opus est diversis ideis ad repraesentandum ea,quae diversa non sunt, ut manifestum est. Ergo . omnes homines possunt nec aliter fieri ullo modo po tcst repraesentari in ratione o
139쪽
338 PAR s. II. ME T A FRhominis per unam , & eamdem ideam: Idem dicendum de omnibus animalibus in ratione animalis, & de quacumque alia specie lub quacumque ratione universali
considerata , vel scilicet in ratione viventis, vel in ratione corporis , aut substan ae. Ex his evidenter colligitur, & demol1- stratur conclusio. Mani restum est enim quod , quamvis omnes nomines sint phy- Iice de absolute multi a parte rei, nec aliter ad esse possit : sunt tamen formaliter Logice, id est, virtualitei& relative Unus homo in ordine ad unam , & eamdemideam vel scientiam. Quia scilicet , ut jam dictum est , una & eadem idea repraerusentari possunt; una, & eadem definiti ne definiri, atque iuna & eadem scientia
sciri .Ham enim necessario sequuntur e X eo,
quod una & eadem idea repraesentati possint. Nam sicut unum, & idem ens absolute,& phrse indistinctum , formaliter Logice, id est,uirtualiter,& relative ad intellectum,& ad scientiam est plura , quia aequivalet pluribus in ordine ad nostrum concipiendi modum : ita ut pluribus conceptibus distinctis , & inadaequatis concipi , & repraesentari possit a parte rei. Nam concC-pt bile est a parte rei conceptibile , licet
respective tantum ad intellectum. Ita ea
quata iunt ab Iolute, N phr sic e plura
140쪽
CA .II. DE UNIVERsALI. Igydummodo fuerint similia sunt formaliter Logice id est, virtualiter , seu relatives unum quatenus aequivalent uni : & perinde te habcnt, ac si revera physice , & oblo
luse et sent unum in ordine ad nostrum concipiendi modum ἐν ita ut unius ideae,
unius definitionis, & unius scientiae Cblectum esse possint ; tum unius propositionis Logicae subjectum, vel praedicatum. Haec est igitur vera unitas universalis , non quidem formalis Physica, sed formalis Logica; non absoluta , sed virtualis , seu relativa ad intellectum , & ad scientiam. Omnis alia unitas impossibilis est : unde nulla est
alia quaerenda unitas univertatis. Tota autem ratio , cur omnes homines
formaliter Logice , id est , virtualiter, seu . relative ad intellectum , & ad scientiami sint unus homo , id est , cur una idca hominis repraesentari possint , est quia similes scint. Ac proinde illa similitudo est ipsa
unitas formalis Logica a pirte rei , non quidem unitas absoluta, sed relativa ad inrellectum , & ad scientiam , ut jam dictum
est. Hinc darur imitas objectiva universatis naturae humanae v. g. & omneS homines , quatenus sunt relative unus homo , id est, quatenus una idea restraesentari possunt a parte rei, sunt univerIale in e siendo, Ec in praedicando. Ι lea vero hominis, quatenus omnem hominem repraesentare , PO