장음표시 사용
221쪽
Vestibulo, ut supra; imo & ab Impluuio ,
utrumque hoc enim tecto destituebatur , Cum Atrium foret opertum,& ut plurimum testudinatum . Quod pluribus coniecturis nititur demonstrare Nardinus, quia nimirum in Atrio ardebat ignis , camabant , fgminae texebant, congregabatur Senatus: acthaec, quia Verius Flaccus in Atrio Catilinae Grammaticam docuit, in Atrio Libertatis erat Bibliotheca, & in Atrio tandem Iustinus Imperator nuncios recepit, quae sub dio facta fuisse repugnat. Sed, pace summi viri, haec nihil ad rem, aequivocatur enim Nardinus in Atrij vocabulo et nam plura fuere priscis Atria, praesertim interiora, ut dicam infra; quare actiones a Nardino allatae in interioribus Atriis factas fuisse credendum est :quis enim sibi su adeat prope ianuam receptos nuncios, st minas texere , cqnari dcc. eo
praesertim, quod figminarum aedes penitissimas fuisse dicturus sim 3 Quapropter opertum fuisse Atrium ex Vitruvio sa) unice colligo, qui de eo scribcias, trabium, & lacunarium meminit . Habebat pariter Atrium hinc inde columnas testudinatum Tectum sustentantes ; quibus Alae ouaedam formabantur, quas fgpe Vitruvius memorat. Mensu-xa, & proportio Atriorum triplex ab eodem Vitruvio affertur; prima Diagonalis cum nimirum
222쪽
mirum latitudo latitudini est et aequalis : secunda dicebatur Ilipartiens tertias , itaut ex quinque longitudinis partibus tres solae latitudini attribuerentur: tertia Sesquialtera , ut ex tribus portionibus longitudinis, duae latitudini assignarentur . Altitudo erat quanta longitudo, quarta solum parte dempta. Non modica est controuersia inter Antiquarios,& Architectos circa Tablinum,quod Festus Atrio proximum collocat. Dictum existimat Nonius, quod e tabulis componeretur , & Varronem ipse in testem adducit ;sed male, hic enim de alio Tablini genere loquebatur, loco scilicet ubi hyeme cς nare solebant. Nostrum autem Atrio propinquum aliter ac e lignis fuisse ex Vitruvio colligitur. Ita appellatum ait Festus a tabulis scriptis, seu codicibus in eo reconditis, ut ideir forci cum Archivo, quod cliam Tabularium nuncupant. Cui opinioni ego diu haesi. Ucrum re subtilius examinata aliter iudicar cogor: Tablini enim litus, quem mox ac- Curate rimabor, ipsum ab Archivo diuersum fuisse euincit. Philauder existimat Tablinum ita appellatum a tabulis non quidem scrip. tis, sed pictis, ut idem foret cum Pinacotheca Graecorum, in qua picturae, aliaque ornamenta recondebantur, Itali dicunt, la Guar-darobba . Huic opinioni calculum non defero , nam Vitriuiius de Tablino, & Pinacotheca
223쪽
eto Dissertatio IV. theca tamquam de rebus diuersis scripsit, de hac quidem in cap. de Tricliniis, & Exedris, de illo autem in cap. de Atrijs. His adde situm ipsum Tablini illud a Pinacotheca dustinguere, ut mox dicam . Quare concludo, non aliunde, quid fuerit Tablinum, appareret posse, quam ab ipsius situ, quem si in tanta obscuritate inuenerimus, ut in votis habeo , rem totam confectam habebimus. De Tablini autem situ silet Vitruvius t
tus circa eius mensuras occupatus. Tacent
etiam cum ipso Scholiastes , & Architecti: unde ad eum inueniendum ratiocinijs utendum est. Facem praebet, at modicam, in his tenebris Festus , qui Tablinum, ait, proxime Atrio locus fuit. Sed ecce aliae non minores umbrae. Vbi enim 3 In eademne recta linea cum Atrio, itaut ab hoc directE pateret ad Tablinum aditus: vel in lateribus porticuum, seu alarum perystiiij inter alias Cellas 3 Quorum primae parti adstipulor, quam pluribus demonstrare enitar, cum id sit nostrae coniecturae, & opinionis basis. Ad quod obtinendum ita ratiocinari lubet. Etenim Vitruvius de Tablino non in capitulo de Cellis, sed unacum Atrio scripsit. Fortius, nam idem post Atrij dimensiones exaratas, Continuo , codemque loquendi nexu, nullo verborum diuerticulo, ad Tablinum se contulit, ut ex
ipsi met verbis inoa afferendis apparebit.
224쪽
FortissimE, nam Vitruvius, postquam dete minauit Atri; proportiones, statim easdem pene Tablino attribuit inquiens, Tablino, si
latitudo Atri, erit pedum xx. dempta tertia , eius spatio reliquum tribuatur . Quod utique non
recte fecisset Vitruvius, ii Tablinum e numero fuisset Cellarum ; quid enim pertin hat ad Cellas Atrium aut quandonam Atrii dimensiones Cellis ipsis fuerunt a Vitruvio attributar Tandem hic ipse iubet Tablini
altitudinem Atrium superare, ut Iumen superius acciperet. Ex quibus omnibus coniscere est, Tablinum non modo eum Atrio coniunctum fuisse, sed in eadem insuper recta linea cum illo, itaui ab Atrio in Cauc- 'dium eunti, per Tablinum recto itinere transeundum foret. Sed quo inquis situ Puto longitudinem Tablini latitudini Atrii fuisse
adaptatam, & per hanc excurrisse.
Stabilito semel Tablini situ, quid tandem illud fuerit,perseicue, nisi fallor, colligitur.
Non enim potuit e Cellarum, aut Penuum censu fuisse, siue Archivum illud dixeris, siue Pinacothecam. Ad quod tam secure asserendum contra omnium, quod sciam, A chite rum fidem, duplex me cogit ratio.
Prima, quia si e Cellis misset Tablinum, clausum utique fuisset: Cella enim a celando dicitur et id quod maxime credendum est deca Cella, ubi res tanti momenti asseruaban-
225쪽
1o6 Dispertatio Inriir, codices nimirum, & suppellex. Si autem obseratum fingamus Tablinum , quomodo liber patuisset ab Atrio ad impluvium, scut par erat, aditus , cum Tablinum inter Atrium , dc Impluuium medium extitisse dictum sit 3 Altera ratio est , quia scripturae,& suppellex Armarijs recondita , nihil ad Atrium pertinebant. Itaque si Tablinum aD seruandis codicibus, aut suppellectili destinatum erat, locatum utique non fuisset in
Atrio prope ostium 3 quis enim ita desipiat ,
ut rem adeo magni momenti in loco tam
aditu facili, & obuio repositam velit, cum in penitiori ,. inter alias Cellas, ad alas peristyli j locari potuisset 3 Ex quibus satis clare concludo , si Tablinum, ut ostendimus , inter Atrium, & Impluuium, si tum erat, inter Ccllas recensendum non esse, ideoque nec Archivum, nec.Pinothecam iure dici posse.
Quid ergo, inquis, fuit Tablinum 3 Vr ingenue dicam suspicor nihil ipsum aliud missi sic, quam id quod Itali Gallica voce dicunt
tu Gallaria locum scilicet oblongum , aper tum, ornatum, amaenum, expositum, in quo
picturae, statuae, aliaque suppellex , non quidem recondita, ut in Pinacotheca, sed aperta, & ab omnibus cernenda exhibentur. Ita enim bene percipitur Tablinum locatum fuisse post Atrium, ut scilicet Imagines, quae erant Nobilium Stemmata, ab omnibus cer
226쪽
De Domibus. 2O7ni potuissent. Insuper, cu na locus esset ape tus , facilem praebebat ab Atrio ad Impluuium transitum . Momentum addunt huic meae coniecturae Serui Atrienses Atriis custodiendis destinati, necnon Ianitores, & Canes eidem muneri obeundo. Quis ehim sciat, utrum non alia de causa tam vigilem
custodiam in suis Atrijs adhibuerint Romani, quam quod inibi, schi in proximo Tabli no, suam suppellectilem expositam haberent Ignoscat Lector , si plus aequo hac in re immoratus fuerim, cum rem hanc existimema nemine hucusque sumcienter pertractatam. Mallem tamen meliora ab alijs audire. Protestor quin imo me nolle haec pluris , quam ratio ipsa rei expostulet, venditare: intra coniecturae enim fines singula collocauerim, sarto tamen tecto aliorum iudicio, debitaque sapientioribus,praesertim Antiquis, reuerentia .
Dissicilioribus hisce de Tablino exantiatis, obuium erit reliqua expedire . Mensura Tablini, & proportio in hunc modum a Vitruvio sa) praefixa est . Cum minora fuerint
Atria, tribuantur 'Tablino duae partes, ex tribus , quibus Atris amplitudo constat et cism maiora struenda erunt Atria, δ quinque horum portionibus duae concedantur Tablino . In mediis vero sit diamidio mini s, qΜm Atrium . Altitudo ostii octa-
227쪽
ao8- Dissertatio IV. tia parte latitudinem superet: Laeunarium tandem sublimitas latitudinem tertia parte excedat.
E Tablino introitus patebat ad Cau dium, insignem aliam Domus partem . In hunc modum per syllabar diminutionem dictum est, quali cauum aedium, Itali dicunt, ii Cortile : erat enim pars illa domus caua, circa quam Conclauia. Existimo idem fuisse cum Impluuio, & Peristylio, sola penes magnitudinem , & ornatum diuersitate : Cauςdia enim erant minora, & minus culta: Peristylia columnis, a quibus & nomen in & Portici-hus circumducta et Impluuium dicebatur, si foret apertum, itaut in ipsum plueret, sicut locus,vnde aquae decidebant, Compluvium appellabatur . In aedibus nobilium saepius tria haec distincta erant ; ex multis enim Catagdiis unum altero erat ornatius, sicut Romae in Palatio Vaticano videre est. Male tamena Scamoetetio se Caugdium cum Atrio com funditur. Quinque eorum genera enarrat
Vitruvius, b) Tnuscanicum , Corinthium, Tetrastylum, Impluuium, & Testudinatum: quorum differcntias satis obscure ipse tradit, obscurius eius Scholiastes. Rem sic pro virili declarare conabor. Thuscanicum Cauς-dium erat rude, circa quod, vice columnarum , lignea pegmata, ut Bononiae in antiquissima Pepulorum Domo videre est: in
228쪽
, hoc genete longitudo latitudinem supera-i hat . Corinthia multis erant ornamentis splendentia , tribus aut quatuor columna-a rum ordinibus hinc inde insignita, qui ordia nes diccbantur Alar, eo quod e lateribus esti sent. In his longitudo erat dimidio maior a latitudine, aut duabus etiam tert ijs partibus . Tetrastylum , idest quatuor columnarum , t sola forma a priori differebat figurae enim a erat quadratae. Duo reliqua nihil habent,
quod spcciali sit nota dignum, nisi quod Cauedia operta propria essent domortalia non
i illustrium . Dicendum foret de columnis p& porticibus, sed de his Dissert. de Basilicisii Ab Alis Cauediorum, seu, ut magis pro prie dicam , ab ipsis Porticibus aditus patebat ad aedium Conclauia, sic appellata, quossi, clauibus subiicerentur, Itali dicunt ., te Cam re, a nonnullis latinis male appellantur cubi, cula; haec enim vox dormitoria dumtaxat sonat conclauia. De his, quantum licuit ex priscis monumentis conij cere, adnotauiis apud antiquos minime usitata fuisse: con clauia ita in eadem linea recte locata, ut ab uno ad aliud liber esset aditus,& nos dicimus, fugbe di Camere. Hoc inquam genus priscis inuisum ; imo testatur Henricus Vvottonus a) Eques Anglus hanc conclauium structuram extra Italiam omnino insolentem esse , Ο & ra-
229쪽
aro Digertatio IV.& rationem affert, nam intolerabilem seruitutem imponit omnibus eonelauibus, praterquam
intimo, siquidem ad id nemo potest accedere nisi per . reliqua: & postea de Italis ludens addit: animaduerti nullam nationem in toto orbe, naturatam priuata, ct fecretae, quam Italos, ct qua contra minus absconditas aedes habeat, iraist puna sit inter eorum habitationes, o ingenia. Sed id obiter . Priscorum ergo conclauium situm,Monachorum Dormitoriis assimilarem, seu magis clare Carthusianorum in Flano degentium Porticibus , e quibus ad ungula eorum cubicula aditur; sic enim pariter circa Cauq dium Porticus decurrebant, e quibus per diuersas ianuas conclauia singula adibantur. At hic rei opportunitas poscit,ut antiquarum aedium exemplum,quantum fas sit, pro-Ponamus . Post hanc rem sedulo perpem sim mihi videtur in magno Burghesiorum νPalatio ideam quandam priscς domus adumbrari. Area enim illa columellis septa, Vestibulum reprςsentat,quod fuisse ante ostium dictum est. Post ianuam spectas aditum oblongum testudinatum , qui antiquorum Atrio respondet: deest Tablinum; usus enim obtinuit, ut ipsum alibi apud nos collocetur. Ab Atrio ad Peristylimn peruenitur ,
quod nihil ab antiquis Corinthijs Callaediis .
differt.Hinc inde varia conclauia,, c ossicing, ut paulo ante de prista domo monueram .
230쪽
De Domibus. 2I ISed nostram Antiquitatem resumamus. Conclauium varia, pro eorum V suum varietate, erant nomina, Ccllae, seu Penus ,id riclinia, Dormitoria, Exedrae &c. de quibus capauca, quae post diutinam lectionem obseruare potui, summa cura mox tradam. Cella, vel Cellarium a celando dicitur, quod reposita celet. Dicitur etiam Penus, Penarium, Promptuarium;sicut qui eius curam gerebat vocatur Cellarius,Promus,& Condus, quod intus condat, & de intus promat. Varia a Cellarum genera,Carnariae, Farinariae, Lignariae, Librariae &c. ex quibus illas in speciali describam , quae aliquod continent prae alijsscitu dignum. Cellae vinariae obuia apud Authores DNntio . Iconem eius affert Pignorius sa) ex prisco marmore Augustae Vindelicorum enos se , ubi fornices, & substructio antis nixa, su per qua plura dolia ligneis nostris similia ordine collocata: ex quibus patet verum esse quod ait Plinius, D eirca Alpes ligneis vasis condunt, circulisque eingunt; sed de his in Di1- fert. de cibo, dc potu. Vinariae Cellae locabantur quandoque in plano: non raro in contignationibus, imo in cditissimis locis , ut vini fumum biberent, se quo purgari credebatur ; unde Martialis ait: accipit aetatemo a quic