장음표시 사용
81쪽
6a Differt. II. De Vrbis Roxnaetini: sed leui opera de Veiis, Bouillis,& VoI- scis,ficuisque triumphatum virtute L. Quinctij, & Coriolani a Coriolis Volscorum , t Vrbe a se capta ita appellati. Alterum successit cum Etruscis bellum,Veientibus item, Faliscis, & Fidenatibus, in quo 3O6. Fabi spud Cremeram caesi, uno ex tota familia superstite, qui propter puerilem aetatem domi manserat . Sed poenas paulo post luerunt a Cincinnato victi, deinde a Furio Camillo ,
Qui eorum etiam Vrbes caeperunt.
Tot inter triumphos Galli Senones ferum hominum genus ab ultimis terrarum oris inter Alpes , & Padum translati, post omnia vastata , per Italiam vagantes, Romam oppetunt. Occurrit Fabius, sed ad i. Alliam fluuium cum exercitu funditur; Vnde haec dies Alliensis in Kalendario inter atras notatur . Post haec Galli Vrbem occupant, omniaque igne Vastant, una excepta Capitolina Arce , quam Manlius propugna- lhat,qui fame laborans mille pondo adii cum hostibus pepegit, ut recederent ; recedenteS vero Camillus eos insequius adeo cecidit ,
ut Romanum incendium Gallici san uinis inundatione delerit; unde alter Romulus appellatus est . Alij deinceps Gallos insequuti trucidarunt, Manlius, C. Sulpitius, M. Valerius , & Dolabella, ne quis in ea gente extaret, qui incensam a se Romam gloriare
82쪽
Incrementis, ct Casu. 63tur. Accidit haec prima Vrbis inuasio annos 64. In hac Vrbis inuasione praeter Romane fortitudinis ostentationem duo etiam consideratu digna occurrunt, quae Romanam vi tutem declarant,primo Sacerdotum Religio, qui res omnes sacras partim in doliis terrae recondiderunt,partim plaustris impositas secum tulerunt : postremo Senatorum sagacitas, qui hostilem furorem euasuri, in curulibus senis praetextati sedentes, Deos se, Geniosque simularunt. E Gallico incendio illustrior , famicis more, erumpens Roma,alacriori impetu de hostibus triumphauit. De Volscis, & AEquis, Sutrinisque per Camillum de Pramestinis e lancinnatum , de Latinis per Manlium; cle Sabinis per Curium Dentatum; de Tuscis per C. Marcium ; de Samnitibus per Quin-rum Fabium Maximum, qui quod contra Papirii Cursoris Dictatoris iussum pugnas . , 2IR Occiditur. Non multo post
vindictae inhiantes Samnites rupto foederi Romanos ingenti dedecore vicerunt, ut loquitur Eutropius, Osub iugum miserunt apud Caudinas furcas , clauso per insidias intra eum saltum
exercitu. Sed postea pari poena Samnites a L. Papirio puniti sunt, septem millibus eorum sub iugum missis. Quos bellum reparantes Fabius Maximus , Publius Cornelius, Rufinus, & M. Curius Dentatim iterum vi-
83쪽
6 Dissert. II. De Urbis Romaherunt 3 quod praelium annorum 9. spatio durauit; Neque ullus hostis fuit intra Italiam ,
sunt Eutropii verba, qui Romanam virtutem
magis fatigauerit . Interiectis aliquot annis Etrusci aceruatim Samnitibus iuncti Romanos lacessunt,sed a Fabio Maximo superatur. Insignior Romanae fortitudinis index fuit bellum Tarentinum . Hi a Romanis lacesisti, quod legatis suis iniuriam fecissent, Pyrrhum Fpiri Regem auxilio poscunt. Quo
obtento, pugna ad Heracleam initur Levino Consule, qui Pyrrhum ad fugam coegit, VI-cissetque,nisii elephanti, quos Pyrrhus secum tulerat, Romanis incogniti, Romanis terrori, Pyrrhoque auxilio fuissent. Pyrrhus coniunctis sibi Samnitibus, alijsque , post valla tam Campaniam,vsque ad Praenestem venit. Sed a Minucio, Fabricio, & Dentato pluries superatus, in Graeciam fugiens,ibi occisus est, Capto a Romanis Tarento, alijsque Castris. In hoc congressu plura sunt, quae Romanam
Virtutem mire extollunt; primum Pyrrhi e D satum, qui ait, Se icitius Orbis Dominum esse potuisse, si tales sibi milites eontigissent: a) Cyne
insuper, qui Roma ad Pyrrhum rediens, a
quo legatus misias fuerat, qualem Romam comperiisset interrogatus , tales, respondit, illic fore omnes,qualis unus Drrhus apud Epirum. Expugnato Tarento ingens patuit Roma-
84쪽
Incrementis, ct Casu. 6 snis via , qua ad uniuersae pene Italiae dominationem progrederentur . Domiti enim
statim Picentes a P. Sempronio, Salentini a M. Atilio, & Vulsini j a Fabio Gurgite . Atque his. superatis quieuere Romana intra Italiam arma, suumque bellicum furorem in exteros concitauerunt. Post annos ergo OO. ut vult Florus 3 vel ut sentit Rufus post 67. Romani aut totam Italiam , ut vult idem Florus, possederunt, isque trans Padum, ut Rufus loquitur, aut, quod verius iudico, maiorem citis partem adepti sunt, Auruncos, Fidenates, Tiburtinos, Capuanos, Latinos, Ernicos, Sabinos, Picentes , Volsinenses, Samnites, Tarentinos, Lucanos , Bru-hios, Etruscos dcc Totam vero Italiam nonnisi post annos 6 II. postederunt, nempe Insubres , Cenomanos , Venetos, Liguriam , Pedemontium dcc. Sicut ex Romanis Annalibus colligi poteit; post id enim temporis
Italia, pulsis omnino Senonibus, ad Rubiconem usque dilatata est, cum antea AEsi, α Macra fluuiis terminaretur. b) . . At non hic Romanae fortitudinis metae. Romulei siquidem Alcides Italiae clapsis columnis plus ultra militarem gloriam protulerunt: emensoque siculo freto Siciliam imsulam primo inuaserunt, scilicet a Messa nensibus contra Paenorum insolentiam vo- E cati:
85쪽
66 Dissertas. De Vrbis Romae cati: Paeni enim Messanam, Hyeron Syracusam possidebant et hinc bellum hoc primum Punicum est appellatum . Primo impetu Ap. Claudius de Afris , & Hyerone striumpnauit: id ipsum alii effecere. Neque
ulla victoria Romanis gratior, inquit Eutropius, ain quoi inuicti tora iam etiam mari plurimum
possent. L. Scipio Corsicam, Sardiniamque vastauit. M. Attilius Regulus bellum etiam in Africam transtulit contra Amilcarem 'Carthaginis Ducem, ubi multis captis Vrbibus, uniuersa Africa deuicta fuisset, nisi fames pro Africa ipsa pugnasset. Reparatis
viribus varia committunt certamina Seruilius inpio, Metellus , aliique felici Marte .
Tandemque post annos aeto cruenti certaminis pax cum Paenis initur Sicilia retenta, quae Prouinciae nomen prima est adepta, hoc est procul, seu extra Italiam victa . Post haec retractis in Italiam armis Gallos Insubres Marcellus expugnat, capto etiam Mediolano.
Idem de Liguribus factum est, & Liburnis Istris, & Illyricis Fulvio Centumalo Duce. Sed quid haec, si cum secundo bello Punico comparentur, in quo totius pene Africae vires, Hannibale Duce , Vrbis exterminium minabantur 3 Causa belli fuit summa foederum erga sociam Vrbem Religio, qua civrissimi semper Romani extiterunt; vexant,
86쪽
bus enim Saguntum in Hispania Paenis, P. Scipio illuc mittitur, bellumque Pamis indicitur . Magno stipatus exercitu in Italiam adueniens Hannibal Scipionem, Gracchum,& Flaminium superat ad Ticinum,Trebiam,& Trasimenum , superandus & ipse a Fabij Maximi patientia, qui nouum pugnandi genus inuexit, abstinendo ὀ pugna, a) hinc Cunctator dictus, nisi Varronis impatientia Hannibalem ad pugnam prouocasset apud Cannas in Apulia; ubi tanto Romanorum sanguine tellus illa erubuit, ut tres annulorum modis ERomanorum militum stibiali digitis Carthaginem missi sint. Illud vero de Romanis in-ygne est, quod cum Hannibal Captiuorum redemptionem obtulisset, reposuere illi eos
ciues necessarios non esse, qui eum armati essent
rapi potuistent. b) Omnia interim depopulatur Hannibal, dc Romae appropiat, quam certe expugnasset, si ut de illo Maharbales protulit) uti victoria sciuisset. Siquidem Capuanis fractus delicijs, ita elanguit, ut in vltimam Italiae sinum se recipere coactus sit. Eodem tempore Scipiones in Hispania contra Hasdrubalem Hannibalis fratrem pingnant, in Sardinia Manlius , in Macedonia Levinus, in Sicilia Marcellus, Omnes isticiter. Occisis in Hispania Scipionibus, alter Scipio mittitur, qui Carthaginem Hispaniae
87쪽
63 Dissert. II. De Vrbis Romae
capit, & Hasdrubalem fugat, Urbes insuper
o. deditione accipit . Vocatur in Italiam
Hasdrubal : sed apud Senam ab Ap. Nerone, & Liuio Salinatore Occiditur: unde Hannibal animo concidens, & ab Italis neglectus Italiam cogitat deserere, Carthaginem auocatus, ubi Scipio Hannone, & Syphace superatis, multisque vastatis oppidis,Carthaginis excidium portendit, portis pene insidens . In Africam regrcssus Hannibal a Scipione victus, & pene captus pacem poscit, impetratque, duris tamen conditionibus: unde Scipio Romam rediens triumphat, & ob deuictam Africam Africanus appellatur:omniaquepristina in Italiam iura ad Romanos redeunt post
annos I7. quot Punicum bellum durauerat.
Transacto Punico bello successit Macedonicum contra Philippum, quem Levinus, postea Flaminius debellauit. Paulo post Regem Antiochum,& una cum eo Syriam Scipio Africani frater vicit; unde Asiatici nomen sumpsit. De Restolis Fuluitas , de Istris Claudius Pulcher triumphauit . Gallograecos debellauit Manlius , cui Senatus triumphum denegauit, quod belli causam non approbasset. Macedones secundo L. AEmilius Paulus vincit, sicut Illyricos Anicius. Ma-Cedones tertio sub Andrisco, qui & Pseudophilippus dictus est, una cum 7o. Corum Vr
bibus a Praetore Metello profligantur.
88쪽
Incrementis, O GD. 69Sed ecce bellum Punicum tertium , quo tandem Carthago deleta cstilicet Scipio Nasica contra Catonis placitum sentiret delendam non esse, ne metu ablato aemulae Urbis luxuriari inciperent Romani, quod & accidit . Carthaginis excisae alter Scipio author fuit: totam scilicet Scipionibus Africam asseruantibus Fatis. Diruta Carthagine,par nobilitate Urbs corruit Corinthus,quam Mummius deleuit. Post haec Hispaniae primo 1
Scipionibus agitatae, a Catone deinde, Gracchis, Metello, & Lucullo Iueo. Vrbium captione restrictae, a Decimo Bruto penitus de lentur et sub Viriatho autem rcbellantes , a
sternuntur . Numantini contra Pompeium ,
& Mancinum victores, a Scipione Carthaginensi fame capiuntur. Haec ad occasum . Summa in Orient pax et Attalus enim A siae Rex haeredena, populum Romanum instituerat. Sed cum Aristonicus Romanos iuribus fraudasset, i Perpenna , & M. Aquilio Asiatico debellatur. Mox ad meridiem arma . Numidiam enim contra Iugurtham capit Calphurnius Bestia ,
deinde Albinus, & Metellus , postremo Marius & Sylla, a quo & triumphusa agitur is Ad Septentrionem Allobroges a Domitio AEnobarbo , & Fabio Maximo victi . Cymoti, Teutones, & Tigurini gens dura ab ex-
89쪽
o Disperi. II. De Urbis Romae tremis Galliae profugi, quorum impetum Silanus Manlius , 5c C pio sustinere non valent , a Mario miris artibus cluduntur: primum enim panis usu, vini, & carnis coctae dulcedine mitigati, deinde ad certamen prouocantur ; diem etiam cligit Marius nebul sam, atque ventosam , ut puluis eorum oculos laedens, & galearum splendor obfuscans, Romanis armis victoriam praepararet. Feros Thraces Dalmatiam, & Thessaliam, Adriati- Cumque mare, sin Iaque vastantes, Didius intra eorum repulit Thraciam , Drusus vir a ius egit, Sc Minucius vastavit. Piso Rhodopen , Cati sumque penetrauit. Curio Daciam, Appius Sarmatas: sed a lucorum tenebris territi ultra progredi destiterunt. At vero inter illustriora Romanorum facinora non medium sibi vendicat locum Mitridaticum bellum , quo pene Asia tota capta est . Mitridates Rex Ponti capta Bythinia, quae Romanis parebat, edictum edidit, ut quotquot Romani in Asia forent, trucidarentur . Quam immanitatem vindicaturus occurrit L. Sylla , & adeo fortiter Regem adegit, ut ad foedus petendum Ponticos compulerit: quod obtinuerunt, restituta tamen
Bythinia, aliisque . Accedit postea Lucullus per medias hostium naues utre suspensus,& pedibus iter gubernans ; & post varia certamina hostes terga vertentes insequitur .
90쪽
Incrementis, o Casu. 7ISed callidus Mitridates spargi pecunias iubet, ut insequentes Romanos moraretur .
Advenit inter haec Magnus ille Pompeius , qui ponte e nauibus constructo Euphrate primus transit, Regemque profugum in Armeniam usque insequitur, & Ponticos inter noctis umbras trucidat. In Oriente Armenios, in Septentrione Colcos caedit: Hierosolymam victor ingreditur, & Regnum Hircano concedit vincto catenis Aristobulo . Totam denique Asiam, exceptis Parthis, qui foedus maluerunt, & Indis , qui iidhuc incomperti , Romanam fecit. Terminatis vix Asiae rebus ecce Ciliciae Pyratae maria inuadunt: sed a P. Seruilio primum , deinde a Pompeio extinguuntur,singulaq; maris ostia nauibus quasi portis obserantur. Cretam infelici successu invadit M. Antonius; sed Metellus postea expu3nat . Balearicas insulas Pyratarum seriit immas alter Metellus fudit; triplices enim fundar, quibus insulani illi mire praeliari solebant, Romanis pilis palmas
concesserunt. Portius Cato Cyprios capit, quorum opibus Roma ditata.
Ast hic egregiis Caesaris gestis scaena impletur . Asia enim a Pompeio subacta, retia quum Eu ropae Caesari Fata asseruarant. Vicit hic primo Helvetios , deinde Belgas, ScVenetos: postea Gallos, & Germanos fudit: Ponte enim ultra Mosam e nauibus confi-