장음표시 사용
111쪽
M Quaestoribus. sorum exortum est, qui dicebantur quaestores. vel principis r) vel augusti; & libellos eiu
Itores palatu si , qui cum hodiernis cancellariis fere conveniunt 3 ct Im . Constantinopolitana. ι με γαλοι ΛογοΘετου sunt dicti. f. De aliis Μagis tibin minoribus ordinariis. Fuerunt & alii magistratus minores ordinarii. ut iumum coitates, quyi de infimae sortis homin28-etiam alios damnatos capitali assici curabant cx). Triumυiri mo- , aeri , flando , feriun-αο, quod In monumentis priscis his notis seri
Ab his diversi fuerunt nummularii, ad quos num-- probandi causa deferrebantur ν ; eosque --
-rae Dectatores vocat Donatus ad Terent. s. Id. dieit mnander μ. I u. ed. H. Steph. f. Is6p. Praeterea fuerunt priumυrei no-
, & multi alii πmiles quales magistratus multos instituit Augustus b), & qui recensentur ab
onvbras Pamrmo, de crure. Rom. ca'. e8. ω Leoc Et ex triumviris monetalibus & capitalibus, ac uuatuorviris vialibus simul cum decemviris de litibu iudicandis componebatur collegium vigintivirorum cie quo Tacit. Annal. III. 2ς. -) Sed cum horum me tio non adeo frequens Occurrat, & magnam pam. 'tem munus suum ipso nomine denotent . amplior eorum expositio necessaria non videtur e maximo Cum hoc praecipuum nobis propositiviri sit bonarum iterarum studiosis eatenus tantum auxilio esse Externι ne quid vineat per ι e morari ' in optimis auctoribus legendis.
112쪽
De Nagistratibus Extraordinariis, & primo de Dictatore, & de Magistro Equitum. I. I. De nomine ει origine Dictatoris. ', Graece A'ισυμνήτης a) , qui exemplo a Latinis , vel Albanis sumto creatus Videtur; nam etiam Ustea in municipiis Latinis dictatores fuerunt b)j a dicendo dictus est a vel, ruod a consule diseretur sc), cui dicto omnes amientes essent; vel potius a dictando, quo. multa in ret , hoc est , Miseret d): & dictum apud veteres etiam sum m imperium significat , ut
apud Virg. AEn. VI. 73. Alio vero nomine magia
per populi e , & praetor maximus dicitu f). Primus apud Romanos dictator dictus est ita enim proprie loquebantun g) , licet hoc perp*tuum non fuerit clη) T. Lartius Flavus a. u. 252. i) vel, ut alii volunt, triennio serius , cum gravissimum bellum a Sabinis & Latinis metueretur , R simul domesticae seditionis metus ingrueret, quod plebs aere alieno oppressa delectui dare nomen recusaret; ita ut maiore imperio , quam esset coninsulare, respublica indigere videretur.
. II. Causae, ob quas Dictator crearetuν.
Caresa igitur , ut vidimus , creandi dictatorem prima & pratiri a fuit seditionis , aut belli gravioris metus & haec inliso quidem causa fuit unuca G; verum postea alias etiam ob causas dictatores creati sunt, qui tamen etiam belli gere in haberent potestatem 0. Secundo, comitiorum habendorum causa m ); tertio. senatus legendi n); quarto , quaestionis exercendae so) ; quinto , Iudorum instaurandorum , praesertim aegroto
113쪽
De Dictatore. πpraetore', sexto , seriarum constituendarum ; septimo, denique etiam clasi figendi causa aliquando dictator creatus rin est; quod ex prisca relinione fiebat in dextro latere aedis Iovis pestilentiae tempore, aut gravi aliquo prodigio nunciato, ut oti ne infortunium a republica averteretur . Et in genere dictator dicebatur, quoties extraordinario S brevi imperio opus esset is) . Creab tur autem , non ut reliqui magistratus , populi sustragiis ; sed iubente senatu st) alter con fui, quem vellet, exi senatoribus consularibus cuin ordinarie quidem in dictatorem dicebat; idque silente nocte x , ct captis antea rite auspiciis . Et etiam absens consui dictatorem dicere poterat; modo in agro Romano, qui Italia terminabatur , esset O . Aliquando tamen populus jubebat, quem dictatorem a consule dici vellet; cuius rei exemplum occurrit a. u. sεῖ. in A. Fulvio Flacco .
Sulla etiam & Julius Caesar comitiis dictatores creati sunt; ille interrege ca), hic praetore cb incomitia habente . Prodictator c a populo a. u. 536. creatus est Q. Fabius Maximus Verrucossus , ille, qui Cunctatis est dictus. Primus de plebe dictator fuit C. Mareius Rutilus a. u. 397'. ι0.
f. III. Potestas Dictatoria. Potestas dictatorum plane regia , imo regia potestate major fuit , unde α σετην quasi eligibilem Grannidem dicas, eam vocat Dion. fiat. V. 73. quemadmodum etiam 2E 1mnetarum potestatem vocat Bri telas Polit. III. Ig. Et avi ntis ilex. Ciυil. I. n. 4Ia. dictatorem appellat
τυραννον ἀυτοκρατο α , tyrannum potestaxe singulari .
Itaque pacis & belli , & uno verbo omnium rerum arbitrium penes eos erat ce); de capite &honis civis Romani inconsulto populo statuere poterant, idque sine provocatione fὶ ad a. u. uise D 3 que
114쪽
que λοι. quo Horatius . & Valerius ' consule i gem tulerunt, quae vetabat ullum magistratumne provocatione creari eaque Iex a. u. Φ53a Μ. Valerio consule tertium lata est b . Di-'ctatore creato omnes alii magistratus exceptis triabunis plebis abdicabant ci)r a uod singulare ius demonstrandum viginti quatuor lictoribus quod nempe idem iuris tenerent , quod duo cossi γ θ ιγ eum fascibus & securibus sm) etiam: in urbe,
& ceteris regum insigni s utebatur, unde eleganter dictatoris imperium ingenio tuo vebemens vocatur apud Uυium II. 3o. . Sed tamen quibusdam terminis haec tanta pol stas fuit circumscripta i & Primo quidem semestris tantum erat, ne diuturnitate potentiae in tyrannidem verteretur: itaque, si sex mensium spatiis nepotium , ad quod dictator creatus fuerat , pers ctum non esset, tamen distaturam deponere cog batur: Muod enim bis terve ea Arorogata sit, ut in
Camillo n H Papirio Cursore' co in dictatoribus ,
in summa reipublicae necessitate fuit factum: nam Sulla & oesar vi dictaturam perpetuam invadentes reipublicae leges palam spreverunt, execrando omnibus, quotquot in libera republica nasci tigit , exemplo . Imo statim Iublata causa , ob quam creati erant, sepe se abdicarunt p . S eundo, nihil pecuniae publicae impendere poterant, nisi senatus aut populi iussu . Tertio , non Ila hat iis cum imperio extra Italiam, ire quod si mel tantum libera republica i sed summa necessitate urgente , violatum est in Atilio Caiatia
no sq . Quarto , equum adscendere dictatori nisi ad bellum ituro , vetitum fuit; quod i
men Fabio Maximo' honoris causa . concessum .
est r ) : itaque ad populum: serre solebat , ut equum adscendere liceret s . Atque his
rebus effectum est , ut per totos trecentos &Plures annos nemo hac tanta potestate abusus
115쪽
st t ; donec L. Cornelius Sulla a. u. Θ2. per centum & viginti annos intermissam dictaturam arripuit, eamque immaniterinxercuit, occisis ultra quadraginta civium millibus, multisque rebus inique, & superbissime gestis. Is tamen dietaturan quam perpetuam reipublicae constituendae causa, ut ferebatur quidem, nactus erat deposui te at, qui in multis eius exemplum , licet non tanta cru&Ii tate, secutus est Iulius Caesar, ad mortem suam usque eam retinuit ν . Itaque eo caeso, lege An ronii consulis in perpetuum dictatura e republica
est sublata M ; & Augustus, cui ea postea fuit oblata, dictiιoris appellationem sprevit sν . I. IV. De Magistro Equitum . Dictatori aderat magister equitum seodem sere modo. quo olim regi tribunum celerum adfuisse diximus: & hic ita dicebatur, quod . sicuti dictator universo populo, sic ille proprie μquitibus dumtaxat praeesset M. Dicebatur autem ab ipso dictatore e consularibus fere, vel praetoriis viris: nisi quod aliquando a senatu, vel etiam a populo datum legimus: Munus magistii equiis tum erat dictatorem omnibus modis, qua re, qua consilio . iuvare. eique obedientem esse. Dunia magistri equitum eadem fere fuerunt, quae praei ris ; lictores nempe sex cum fascibus , praetexta ,&c. Unus tantum libera republica dictator sine malistro equitum fuit HM Buteo senatui lege ' a. u. 537. eodemque tempore, quod numquam alias factum, etiam alter dictator in rep. fuit
rei gerundae causa M. Iunius pera: o A postea iadem sibi sumsit Iulius Caesar a. u. os. d Plura
qui desiderat. Jensium nostrum consulat in μα- c liter. & Abbatem couttire In Historia eritica ditia torum I dummodo ea in lucem prodierit.ὶ
116쪽
Ds Censoribus. I. I. De Origine Censorum. CEn Dina quibusdam inter magistratus ordinarios recensentur sed, cum non perpetuo in re p. blica fuerint, iuxta nostram ordinariorum magistra. tuum descriptionem sa , extraordinariis eos potius adnumerabimus. De censu praecedente iam sectione . quod satis est, diximus, qui primo a regibus, postea a consulibus b), qui iis successerunt vel a dictatoribus actus est o. At cum consules propter negotiorum & libellorum frequentiam vacare censui agendo non amplius possent , ideoque aliquotannis jam census fuisset intermissus, a. u. 3IO. uti- Iius visum est, peculiares huic rei magistratus cre re, qui a censendo censores sunt dicti. Censere a tem primo quidem si ificat arbitrari M, qua notione sumitur, cum senatores in senatu censere cli-euntur: secundo significat sive censum pro conditione subditorum imponere e) , ut cum regio aliqua censeri dicitur 2 tertio etiam excellentiam quamdam notat ut apud Val. mx. R 3. m. q. e3tr. Aristides, qui totius Graeciae iussitia censetur. Sen. E . . eleganter .' Id in quoque optimum est, eui nascitur. quo censetur. Media autem notio huic rei , quam agimus, convenit. Creati semper sunt bini cens res, &t initio quidem in quinquennium ; at a. u. a . lege Emilia cautum 'aest f) ut singulis quidem quinquenniis censores crearentur; sed ita, ut potestas tamen eorum annua tantum & semeuris esset; quod nempe grave esset, iisdem per tot a nos magna parte vitae obnoxios vivere. Creabantur fere ex sbectatissimis consularibus, utique post secundum bellum Punicum & primo quidem tam tum ex patriciis : verum a. u. 4na. Primus de Di he censor est creatus C. Marcius Rutilus , idem
qui primus de plebe dictator fuerat: & paullo post
lex lata est, ut semper alter censor de plebe cre retur: imo post a. u. 6aa. aliquando ambo cem
fores de pleia creati sunt O . , IL
117쪽
De Censoribus. git f. II. Munera Censorum . Munera censorAm ad duo capita praecipua referri
Po*unt , ad aestimationem nempe facultatum ,& ad imationem morum b). Ad primum caput spectat
consus civitatis , quem pera ebant censores in cam-
vo Martio sellis curulibus insidentes; ubi per praeconem singulas tribus & ex iis ordine singulos cives citari jubebant i . Hi ad censores accedentes rerum suarum gestarum rationem iis reddere debebant sh a tum qua classie , quave centuria censerentur indicare , ut & aetatem suam , uxorem, li-
lauros, familiam, & facultates ia incensus mansisset, vel fraude in honis suis indicandis vel aestimandis m usus fuisset, virgis caesus sub hasta vcndebatur, bonaque ejus publicabantur quasi eius, qui se ipsum libertate indignum judicasset in).Cives in coloniis & municipiis a censoribus earum Civitatum censebantur so), & qui in provinciis exant a praesidibus earum, ex formula tamen a censoribus urbanis data sp); quorum etiam omnium ratio ad censores urbanos reserri debebat; ita ut senatus uno quasi intuitu totius imperii opes tk statum pernoscere posset: nam haec omnia in tabulas referebantur; quae Graec. σαν δὸς dicebantur q) . Praeterea pro ratione opum cives in clatas ct centurias distribuebant; tribuq novas , cum Opus esset, veteribus addebant cr); vectigalia omnia .r in Iocabant: squique ea redimebant honesti erantio dinis, & plerumque ex equitibus in locare autem ea , nisi Romae, non licebat: his vestigalibus etiam per provincias leges dabant st), quae leges,vel
Obtilae censoriae vocantur su): eaeque diligenti syime. quasi sacra quaedam paterna, posteris relinquebantur x): locabant etiam equos Circensibus praeben
dos sy),' cibaria anseribus in Capitolio χ).Ο-
pera publica facienda. vel reficienda redemptoribus a) & mancipibus locabant: redemsetores enim dicuntur, qui certa quadam pecuniae summa accepta
118쪽
8a Sest. II. Cap. II. g. 2. opus aliquod faciendum suscipiunt, Belgice Am-ρ- mers, vel Ondememers dicimus; ut, e. g. apud Pla . Η s. nat. XXXV. 3. redemptor tuteIAE Capitolii est , Eieaangenonaen beest hei CapitoM t' onderbouden ' ita e iam accipe redempturum apud Lis. XXIII. & L. s. I. a. D. de Inst. adi. ergolabi autem vocantur in L. n. C. de monop. & labente Latinitate susceptores dicti sunt b), quod cum Belgica nostra voce conVenit . Tum locatorum praeterito lustro sarta tecta
exigebant se); sacrificiorum denique publicorum
Secundum muneris Censorii caput fuit aestimatio morum : ct hinc censores etiam hodie vulgo diciamus , qui aliorum moribus reprehendendis intenti sunt. Rnimadversio autem censorum non proprie delicta
publica spectabat ὰ), nam illa legibus & iudiciis
vindicanda servabantur sed domestica. & min rahut si quis, e . g., in praelio, vel alia occasione helli se , se minus fortiter gessisset f ; agrum minus diligenter coluisset fg coelebs sine causa mansisset b); aes alienum tine necessitate contraxisset &c. ci) tum de nulla re dilipentius, quam de iureiurando iudicabant . Et haec animadversio plerumque nihil sere praeter ruborem asserebat , ita ut non haberςtur pro re iudicata si) : i-rno notati judices esse poterant sm ; quia in
nomine tantum , hoc est, dignitate versabatur , ρ- gnominia Moprio nomine est dicta n): quae nota tamen a sequentibus censoribus rursus tolli poterat so) ac notati iterum ad honores admitti; quin C. Geta, cum a-u. 63p. senatu motus esset, sequente ustro ipse censor factus est sp). Notae autem ceriis solum praecipue fueruhi quatuor. Pr maerat . cum senatorem aliquem fenaria moverent i hoc est,inr citatione catalagi senatorii silentio praeterirent sq) ; quare se talem pro senatote non amplius habere innuebant . Secunda nota erat, cum equiti alicui m utim
119쪽
gatum publicum adimerent cr) ; si qilis scilicet im- Probis moribus esset, vel equum suum publicum male vastum habuisset, quae cΗlpa proprie impoliariae. Me incuria dicebatur ,). Tertio, quandoque in civem aliquem tribu se id est, ex bonesta in minus bonestam , si e ex rustica tribis in urbanam tran ferebant co ; omnibus enim tribubus neminem m vere poterant su) quia scilicet nemini poterant iussuffragii adimere. Dama denique &gravissiman ta erat, cum aliquem inter aerarios s xὶ vosant Graeci) sive in Caeritum tabulas referrent
ν , hoc est, in ultimam Classem ; in qua incolae oppidi Caere qui ob conservatorum bello Galli-Co sacrorum meritum olim civitate sine suffragio donati fuerant. et ) censebantur ca); hisque alia
quando etiam tributum pendendum augebatur Notas has infligere poterant .censores etiam ex uinnius delatione, vel etiam ex propria sua scientiaco, nam erant ανυπευθ υνοι, sive reddendis rationiissus non obnoxii aio: iisque- notis causa adscribeba- tur 9), quae proprie dicebatur elogium vel sub criptio censoria Et hoc etiam fiebat in senatu motis: quod quidam negant: sed disertissimis ve his assirmat Liv. XXXIX. M. Alter Censbr alterum in notis infligendis prohibere poterat E) ; δe etiam se invicem poterant motare sb . Ad hanc partem muneris censorii etiam spectavit potestas serendi leges fumptuarias, squales fuerunt Fannia, Licinia, aliaeque i)) ceterasque ad disciplinam & mores publicos pertinentes . Nisi
potius illas leges aliis magistratibus ad populum ferendas dederint si . f. III. Ritur qui Censorii. Peculiaria huic magistratui fuerunt, quod eum. dem bis censorem creare ncm liceret ιθ : quia is
120쪽
terata eoriam potestas populo oneri futura videbatur: quam legem tulit C. Marems Rutilus a.u.488ia cum ipse secundum censor esset creatus unde Cese lorini cognomen meruit L. Altero quoque Ceri- lsorum mortuo alium. ei sumcere no n licebat n ); . sed alter etiam se abdicare debebat : imo mors lCensoris ominosa erat , quia iacrosaucti habebantur. Tum, secus ac alii magistratus , statim accreati essent, magistratum inibant co . Antequam munus suum auspicarentur censores, iurabant, υνὶ lse nihil pratiae vel odio daturos ; sed omnia Ince' lm animo acturos . Exitu censurae in leges jura- lhant; & inde in aerarium escendentes ita saepe Pud Litinium legitur pro ascefidentes, ut effleto dia
cunt pro affligo ; & inde efflictim sei) ὶ ibi nomina
Corum, quos ararios relinquebant, dabant fr). Denique omnibus rite peractis, alter cςnsorum, Cui
id sorte obvenerat is ), in campo Martio plerumque lustrum condebat U ; vota pro salute publica concipiebat u) ; fue, ουε, & tauro circum concio- lNem primum ductis sacrum faciebat quod fuου srauritiri vel solitaurilia x) dicebatur, quemadmodum in praecedentibus iam docuimus ν). Dignitas censorum maxima fuit set) , ct non vi quidem , sed honore, supra ipsos consules; quorum
etiam omnia insignia habebaot , praeter liciores et itaque a Cie. merito vocatur censura, gistra ρ- ris s modestiae a) I.& a Ptat. Κορυφη Ttnis
σις s,), hoc est, fastigium quasi omnis honoris est Uic
magistratus, oe quodammudo omnium in republica a .Hionum consummatis 8e alibi c , νασῖν ίιρω- l'ατε. Sed censurae vim primus imminuit P.Clodius vi tribunus plebis lege lata a. u. 3. ne quis seria. zor nota censoria assici posset nisi legitime accus tus & damnatus esset, cum ipse, ut Videtur , omni Uilla turpissmus eam suo merito timeret: verum ea lexa. u. Oa. a Metello Scipione est abrogata se). Diu