장음표시 사용
81쪽
De Consulibus. sshant s Terris , imperium in provincias habebant: & subditos inde evocare H, coercere , pu
mire poterant. Quarto, populum convocare, cum
Eo agere, leges ad populum serre , iisque de se
nomen dare poterant. literas omnes apri fidibus provinciarum, vel exteris recipiebant legatos audiebant, senatus vel populi decreta ex quebantur. sexto, senatum convocabant, consul hant , sententias numerabant . eumque dimitteri: Bant. Septimo denique, annus ab iis denominab tur sat): quod etiam apud Athenienses solebat fieri ab uno ex archontibus, qui επώνυ Mas inde dicebatur O . Et haec omnia ita obtiuuerunt, quamdiu libertas rei publicae constitit: ea vero Iulii saris., secutorumque proxime principum scelere oppressi,' consulebant dumtaxat senatum, S principum placita ad eum referebant, ety tutores dabant sa), servos: manumittebant, satque inde quidem consulare m
nus auspicabantur b e) vectigalia locabant sto,
quod antea censorum erat ludos quosdam publicos edebant , annum nomine signabant: quo elepanter alludit Seneca, M. . his verbis: nutii potes cura vita contingere, qui de producenda nimis e ritis; qui inter magna bona multos eo tiles numerat ἀCum vero sub Imperatoribus plures in singulos annos consules crearentur ut ita sensim eorum dignitas evilesceret a primis tantum , qui ordinarii dicebantur ce & reliquis honoratiores erant, annuς denominabatur; reliqui vero dicebantur. ιι isti, n uemadmodum tales iam, libera republica, vocatos utine vidimus . Quin alii adhuc sub principibus rusrunt consules bonorarii ex codicillis tantum a principe acceptis hoc nomen consequebantur
82쪽
I. IV. De Hili ritibus Consularibus. Anti quis temporibus, sive ante primum bellum Punicum Kalendis Martiis consulatum iniisse videntur cib), quod tamen non satis certum est: sed pbsta.u. 398. Kalendae Ianuariae huic rei destinatae subt i). Eo die consules prirho mane a senatu & po-Pulo domi suae salutabantur, quae solemnitas Proprie officium dicebatur, quae vox in genere significat id, quod studii, aut cultus gratia alicui exhibemus. Estque hic actus posterioribus temporibus precessus consularis dictus . Vid. vanbem. de Q. O praestant. num Um. AL. XII. Q. ἡ inde in Capitolium d cti vota conripiebant p),ct boves singulos Iovi immolabant m ; ac deinde senatum habentes munus suum auspicabantur sn r& de seriis Latinis habendis ad senatum reserebant O . Intra quinque dies pqae initum magistratum in leges iurare debebant ρ), quod etiam stet me videntur, cum designati es,
' ient: atque ita cum magistratu abirent, iureiurando declarabant se leges servasse q ὶ concione de rebus a se gestis ad Populum 'habita H. Tum e iam his primis diebus provincias inter se forti
tr. O Ut con alarium annorum ratio charius a pareat
raucis, quid post scali eri , petauri, Sisocii i , Dodwelli , sententias eognitas discussatque certi statuera ira, ostendam . Primo a. a. u. a s, ad Lὶo. usque incertisti iniis atque Vagus valde ineundi consulatus erat ἡies, quod ex tot tantisque turbis, i teriegnis, reique publicae mutationibus Ortu ira: Deinde ab a. s ro. ad 309. Kal. Martiis et Posremo ab a. u. pς. oon'Aliter Kal. Ian. annui magistratus curules inibantur. In Epit. autena Liv. tantum legitur a. uest. ab M. c. magisrarum, peranis e mitiis, Insequentisque anni consulibus erectis , inire. epertint .
mutandi comitia causa fuis , vos Hinani rebeιIabant . Sed Domellus in Chronol. Dionys. p. s . ante verba inire cepe- ut, sic interpolat: abdicarunt movi autem coss.)Hiae liquet, Ovid. Fastor. II I. 34'. pariun a iiostro fuisse intellectuin,quum ait s ad Daνtam belli , psinde Poeno , eui. Quod Nieu mort ex-mnit , aa r. belli. Pumci initium L δι cum M IRoh. - fi ne Ii I. Punici belli interpretor. Si quis regerat, eversam fui
se Carthaginem7 a. u. ω . huneque numerum a certo illo ssg. septem annis differre, cogitet poetam non accuratam nobis chria-
83쪽
De Consulistis. Iantur, vel eo arabant Ob , hoc est, sine sorte dens conυeniebant. Legitimum annum consulatui gerendo diximus fuisse quadragesimum tertium . quamquam Zi, vel 'gratia saepe iuniores. consules iam sint ). oui autem reliquos magistratus bene ges lassent, deberi sibi consulatum quodammndo put bant ; unde Dum annum petitionis dicebant n .
. Do duratione Consulatur .r Fuerunt Romae eonfiales ex solis patriciis ab a. u. 244. ad a. 3oa. --) quo decemviri consillari potestate creati sunti, sed post duos vel tres annos it rum consules ad annum urbis usque 33. ex quo aliquando consules, aliquando tribuni militum consulari potestate, prout vel plebs, vel patres contentionibus vicerant, creati sunt: donec a. u. q8'. plebs pervicit, ut alter utique consul de plebe creare tur; quorum primus fuit L. Sextius Sextinus Later
nus μὰ : & postea obtinuit, ut quo quidem consules plebeii simul fieri possent ; patricii vero non item o. inde summa potestas penes' consules mansit ad Iulium Caesarem usque, qui patriae suae vim nefario scelere inserens libertatem e republica sustuli , & consulum auctoritatem labefactavit: sub principibus enim ex more quidem creati sunt, at nullam fere potestatem habuerunt . Tum quoque non in annum, ut antea, sed in sex, in tres, vel
in duos menses = quod tempore Dionis Cassii legitimum fuit et vel etiam in paucos dies, imo horas, creati sunt cain, ut ita princeps pluribus gratificari posset. Et hi suffecti consules m
nores dicebantur b). Verum tandem Iustiniano im- Perante a. u. I 2p3. post Cbristum natum vero anno ξψI. plane creari deserunt: nisi quod primo adhuc Imperii anno consulatum susciperent. Idque obtinuit; donec a S. P. Q. R. per ministerium Leonis Papae imperi Dm Carolo AI. deferretur. Quod autem modo de Iulio Caesare diximus,sciis C s . endum
84쪽
D . II. Cay. III. g. 4. A IV. I. r. endum est, necessarium quidem fuisse mutare sti tum reipublicae tempore Julii Caesaris, veluti opianio satis probabilis est C. .Ruperii ad Pomponiam de orig. jur. XII. p. 239. quam etiam tuetur. in se . ad Be oldi lanosin minorem. Verum non ideo minus scelestus fuit Julius Chsar, quippe qui inec j re ; nec amore bon Rablici, sed misera ambitiona& libidine regnandi ductus ius omne abrupit , &patriam suam in tristem servitutem 'conjecit. Sedeontradicendi studio, ut videtur, & pariaoxa tuendi tenebatur Rupertus, qui etiam Tiberium & Attia am homines perditissimos desenssit, Traianum vero laudatissimum principem vituperat; ut & Iustini num, qui inter mediocres saltem censeri merebatur . CAPUT IV. . De minoribus.
SEcundus malistratus ordinarii in urbe honia fuit praeroris sa ); quod nomen antea, ut dixi, omnium magistratuum commune fuerat b), sed demum hoc magistratu creato pec Iiariter ei a gest. primus praetor creatus est a. u. 387. v. Furius camiltas so duabus potissimum de caussis; primo, ut solatium patriciis emet comm vicari cum plebe consulatus; secundo, ut ius die rest, cui rei consules, cum frequentibus bellis avo- Carentur, vacare amplius non poterant e & hinc in nummis praetorum aliquando bilanx conspicitur Ain. Creatus fuit praetor comitiis centuriatis iis em auspiciis, quibus consules se) ; unde etiam aliquando eo ga eorum Vocatur f - . II. De numero Praetoram. creatus est primo unus dumtaxat praetor a -- r. s Io. ob negotiorum frequentiam alter est addi
85쪽
tus, O inter eives & peregrinos ius diceret.
unde peregrinus praeror est dictus b)r alter vero, qui inter cives solos ius dicebat, vocabatur urbatis nus, & erat bonoratis unde proprio quasi nomine honoratus dicitur apud Ovidium r. I.
ct maior si ius, quod ab eo edictisque eiusdescendit, bono rarium s M. A. v. sa6. eum Sisilia Se Sardinia in provinciae formam redactae essent, duo etiam praetores Qui eas regerent, sunt creati ι).A. u.ss6. Hispaniis ulteriori & citeriori subactis ,riRo quoque praetores iis provinciis regundis adlevisunt m . Sm a. u. 56r. lege Boebia quae tamen non diu obtinuisse videtur 3 constitutum fuit, ut
alternis annis quatuor dumtaxat Praetores crearentur H, atque ex his duo tantum, surbanus icilicet, & peregrinus in in urbe manebant ; reliqui statim ia provincias, quas sortiti erant, proficiscebantur. Cum autem circa a. u. 6os. vel paullo post, cum Africa, Achaia, Macedonia in potestatem a. u. I. redactis, ingens incrementum res Romana accepisset , constitutae essent quaestiones μmetuae so).
de quibus mox am ius visum est , ut omnes
Draetores anno magiuratus sui in urbe ius vel publicum , vel erivatum dicerent, & finito demum no in provincias proficiscerentur. L. Cornelius Sulla au tis quaestionibus perpetuis a. u. 672. duos praeterea adiecit; licet alii dicant, ad decem usque numerum praetorum ab eo auctum suisse sy). Quidquid hujus rei sit, Julius Caesar certe a. u. 7 .decem praetores creavit, q & mox eorum numerum ad quatuordecim, imo ad sexdecim auxit fr) : cum nempe sociis sceleris sui obnoxius quovii pretio eos remunerare cogeretur. Sed eo intersecio , ad denarium numerum redierunt. Augustus rursum
duodecim praetores creavit, & paullo post sexdecim facti sunt ; quibus Imperator duos adjecit. qui de fideicommissis jus dicerent: qui tamen ad certam tantum sumi nam judicasse videntur; ut de
majore consul appellandus fuerit s ). 0 Ex his
86쪽
ω Scct. II. Cap. IV. q. a. 3. y4. unum detraxit Titus, restituit iniuncto in nere, ut inter privatos & fiscum ius diceret ιι
Tutela rem praetorem instituit M. Aurelius Anton nus vulgo dictus h biIosopbus x). Minuente imperio rursus numeruS Praetorum mi uμtus, ita ut tempore Valentimani ct Μarciani Imperatorum tres dum-
Iaxat crearemur 1 ) : & denique circa tempora Iustiniani omnino creari desiisse videntur. q. III Insignia Praetoris. praetorii fuerunt primo licto r cum fascibus, saltem extra urbem s et ; nam quod quidam duos tantum ei tribuunt , ita intelligendum est, ut duo ad minimum lictores hemper ei praesta suerint: atque inde dictus fuit a).Secundo , toga praetexta quam , ut consules , primo magistratus ini die , votis nuncupatis, in capitolio sumebant. Tertio , fella curulis. Quarto, tribunal ;quod erat locus altior iit hemicycli formam. in quo sella curulis piaetoris ponebatur ibin; inferiores enim magistratus & i dices subsellia tantum habe-
bant. Quinto, hasta, quae iurisdictionis O;& denique, giarius, qui quaestionis signum erat:
I. IV. Munera Praetoris.' Vtinera praetoris fuerunt Primo , ut.Iudos ederet; praesertim eos, qui in Circo dabantur ut -- galenses, Florales, Sc similes ; quod intenti aclmodum
pomea et sumtu fiebat: & hinc in histriones, similis , due. farinae homines , saltem sub principibus, juris.
ictionem quandam exercuerunt se praetores. Se- ndo, ut farta tecta vacante censura exigeret .sed
non nisi ex senatusconsulto f). Temo ut absentia hiis consulibus munus eorum sustineret g), senatum cogeret ita tamen, ut nunquam id fieret nisi ad rem .novam b sententias rogaret , comitia
87쪽
ti conciones ad populum haberet , ita ut consule plane summus magistratus ellet tr 9 : spraeter consules, a reliquis magistratibus comiti:
tum & concionem avocare poterat ) ; iquaedam ex his praetoris uinani dumtaxat fuille VI aentur. & praecipuum praetoris urbam mu nus fuit ut loquitur Cicero de III. a. Iuris diu tator , qui privata sulcet , INai carive jubeatri praetior esο : is iuris civilis custos clio . huic potestati parento. Et ob haec tot ac tanta munia non licebat praetori urbano plus quam decet dIes urbe abesse. ι). Ut autem quid fuerit sunJαι- Ηιο recte intelligatur , pauca de iudiciorum apua Romanos ratione adiicienda sunt , quae tamen se quenti sectione accuratius examinabimus. 'V. De JANfrictione.
Itidicia omnia erant vel privat , ;PHυatis quorum proprie iuris δε tio dicta est
Praeerant duo praetores , urbanus scilicet, & peregrinus : publicis vero iudiciis, sive quaestionibus , Olim ipse populuS pi tesuit, qui ad ea exercenda
tores c m), vel dictatorem n) creabat: de servis v
ro S infimae sortis hominibus triumviri capitates οβ iudicabant ; aediles de rebus ad suum munus pertinentibus citi) . Sed , cum auctis immensum Romanorum opibus non minus , ut fieri amat, augerentur scele-ha, Circa a. u. s. constitutum est q ut duo quodem praetores, urbanus scilicet & peregrinus , consuetam jurisdictionem in caussis privatis obirent ;quatuor vero reliqui capitalium criminum quaestio nes a senatu pro temporum statu decretas exere rent : quae quaestiones perpretiae sunt dictae, tum quod leve certa quaedam forma iis esset praeserima, ita ut nova semper lege, sicut antea, opus non esset tum quod praetores perpetuo ν), sive roto anno has quaestiones exercerent; nec populus, ut antea, extra ordinem quaestoetes ad eMeXςrcendas. crearet...
88쪽
. Primae quaestiones perpetuae fuerunt de repetundis, M ambitu, de malo te, & de peculatu . L. Sulla
iis adiecit quaestiones de falso , quod judiciurn e
iam adversus monetarios fuit, I) sive adversus . dulteratores manetae, ut vocantur in L. I 6. f. p. f
ue pom. de scariis , de parricidis ει υeneficis'.
Nox etiam uinres aliae promanarunt ut de corem
Sed etiam sic extra ordinem aliquanso populus, vel
etiam senatus, ut in causa Snani repetundarum mi su) de criminibus cognoscebat , vel quaesit xes dabat: ut, si res atrox esset, veluti in causa Milanis, qui Clodium interfecisse dicebature vel, β. uova ; ut cum ipst ille Clodius sacrae Ronae Deae Violavisset, quando quaestio de pollutis sacris decre
ta fuit; x de Vestalibus incestus reis cy ); ct sis
in similibus. De perduellione. ut jam ante vid, mus, ipse populus comitiis centuriatis quaerebat . Quaestionibus a senatu decretis sertiebantur inter se praetores. quae cu jusque quaestio futura esset ', nam i comitiis incertam dumtaxat jurisdictionem accipi banx. Aliquando autem duo praetores uni suaestioni praeeraat, quod propter multitudinem criminum in quaestione de sicariis frequens fuit et) s aliquando rursus unus de duabus caussis quaerebat a). De re tundis aliquando suaesivit praetor pe
regrinus c. , qui ita iurisdictionem di quaesti
nem simul habebat; ct etiam quandoque ex senatus decreto praetor urbanus quaeriones iublicas exem bat , de qua re tamen dubitari potest: nam quod Verres in praetura urbana iudicium publicum exemcuit , Contra reges fecit se): denique urbana quo
que es peregrina sors iunctae suisse leguntur ca) .
Praetor urbanus, ut dixi, reliquis honoratior irat, stetiam honoratus κατ' dicebatur se : is
enim erat eustos iAris Iairitium c f) ; ct ex eius edictis
89쪽
vi tor peregrinus, de quo tamen dubitat sis nius ) &praetores Movinciarum edicta sua inorm
hant I unde etiam Draetor maior vel maximMs alia
quando est dictus g). Idem iuratus ex eo ordine, penes quem judicia eo tempore erant, decurias
judicum sele rum conscribebat ex quibus tum Ipse , tum alii praetores eo anno concil- iudicum sibi sortiebantur o . Initio magistratus praetor urbanus in albo proponebat' edictum , five formulam, iuxta quam eo anno ius dicturus esset de rebus iurisdictionem suam concernentibus ), sive de iis, quae privato jure Quiritium continebantur , quia jus adiuvandi , vel supplendi, vel corrigendi iuris civilis gratia praetores introduxerunt G: di hoc edictum
quotannis aberaetore eius anni renovabatur; unde sex annua dieitur apud Ciceronem in nrrem I. 24.& actiones praetoriae etiam plerumque intra Ru-num vivebant m . Sed cum praetores saepe propter gratiam & ambitionem varie ius dicerent, Se ab edite is sitis discederent, a. u. 686. lege Cornelia, lata a C. Cometio tribuno plebis , iussi sunt ex ictis perpetuu jus. dicere n) . Tempore a tem di iussit D. Imperatoris Salvius Iuli nus , Dιdii Iuliani Imperatoris promus , magni nominis Ictus omnia illa edicta collegit, co) in num volumen redegit, ac certo ordine disposuit ;quod proprie deinceps edictum perpet-m & ius bonorarium est dictum p . Iurisdictionem suam omnem'tribus his verbis praetor exequebatur, scilicet, do, dico, & AEddies, vi quorum primum tum dandi iudieis significabat potestatem, tum bonorum possessionis , vindiciarum , actionum dationem secundum linis dicendi , & fententiae ferendae ; tertium , i dicarum fariendi cr exequendi .
Cognoscebat praetor vel e tribtinali, sive per δε- cretum vel de plano cr) , sive per libellium in caussis levioribus . Non autem cognoscebat , nisi
Gebus fastis , qui ita dissi sunt a fando ; quod tria mox dicta verba iis diebus fari liceret j ju
90쪽
64. Dct. II. Cap. IV. I. s. t ' cap. V. I. T. Et haec , quidem omnia libera republica ita obtianuerun , sed extremis imi aerii temporibus nihil fere praeter ludorum curam praetoribusest relictum t): unde Boethius u de praetoribus sua aetate verba faciens. eleganter praeturam Vocat inane nomen, ει senatoria cenistis graυem sarcinam: omnia enim e rum munia in praestctum praetorio, qui Caesaris magistratus erat, sunt translata, populari magistratu a magistratu Caesaris possessione deturbato Cx ). . i
I. AEdilium nomen.origo, O' Merentia . Dilas dicti sunt, vel quod aedes publicas . Drui vatasque curarent sa); vel , quod plebiscita in aede Cereris asservarent . Fuerunt autem tripljces: aediles nem pe& cereales , divetiis temporibus ipstituti. Pubeii aediles primum creati sunt eodem tempore, iisdemque comitiis, quibus. tribuni plebis de quibus mox dicemus a. u. scilicet 26o. comitiis curiatis : unde etiam collegae tribunsrum dicuntur. jam enim, post ingentem seditionem, & secessionem plebis in montem sacrum , reconciliatis ordianibus plebs petiis, ut sibi liceret binos viros quotannis creare qui tribunis plabis velut administri te & adjutores est i s & eas causas iudicarent, quas i
psi stribuni iis commisissent s d)s unde etiam iudia
ces aliquando sunt dicti. Creati sunt initioquidem , ut diximus O , comitiis curiatis sed post legem Publialiam,ut reliqui Magistratus minores,comitiis tributis. A- u. 387. cum senatuS post communicatum cum pisbe consulatum propter ordines in concordiam redactos diem unum ludis maximis adjiciendum censuisiset, f) recusantibus id munus aedilibus plebis, conclamatum est a patriciis adolestantibus , se id honoris deum immortalium causa libenter acturos, ut ar-- . diles