Rituum, qui olim apud Romanos obtinuerunt, succincta explicatio; ad intelligentiam veterum auctorum facili methodo conscripta a G.H. Nieupoort

91쪽

De aedilibus. diles serent; atque ita duo etiam ex pa riciis mdiles creati sunt: sed sequenti statim anno hic ouoque. magistratus cum plebe est communicatus g). Curtiles autem hi postremi sunt dim , quia sella

ruti, toga praetexta, iure imaginum aeque ac ma-yi stratus maiores utebantur , quae omnia aedilibus plebis negata sun t. Denique a. u. 7op. Iulius Caesar duos aediles addidit ; qui, quod annonam curarent , Cereales a

Cerere frugum dea praeside sunt dicti ch) & se

Per ex patriciis sunt creati. II. aedilium munera Immus aedilium his paucis verbis describit Cis., de Ra . III. 3. suntoque aediles curatores urbis , annonae, Ddorumque solemnium s ollesque ad bon ris amplioris gradum is primus adsceous esto. Primum itaque horum magistratuum munus fuit eum Arsis uade Graecis Γης υνευιε. quasi urbis legislatores aicas, sunt appellati ) ad quam spectarunt sequentia: primo, ut aedificia publica, templa

scilicet, basilicas, porticus, aquaeductus, &c. tuerentur & curarent, praesertim vacante eensura si) ;tum etiam privatorum aedificiorum curam gererent, ne scilicet ruinosa essent, & ita deformitas urbi ,

transeuntibus periculum crearetur. Secundo , cura

bant. ut loca publica, balnea, puta, cloacae, quae inter praecipua opera erant magnitudinis Romanae ι )yc., praecipue autem viae mundae essentcni' ; & eos, qui hac occasione deliquissent, mulsabant. Tertio, luxum, petulantiam in); lam L cum & popinarum libidines coercebant, ct peculi rem quamdam in meretrices iurisdictionem exercebant co). Quarto incendia curabant ; quod munus ab Augusto Imperatore primum iis impositum via detur ρ - Ginto , funerum aliorumque minintorum rituum conservatio penes eos erat q) . siexto , curabant, ne quis animal, 9uod nocere posiset, ursum sorte, vel aprum in publico haberet g Id. VII. r. h Leg. a. 3I s . de or itir. Set est.

92쪽

M DA. II. CV. V. l. 2. ret i r . sepjimo denique prospiciebant . ne dii , vel sacra peregrina in urbe colerentur - .' See-dmn nritinus aedilium fuit cura annonae t unde , partem attinet sere similes f) fue-

runt iis, quos Graeci αγοραν κη vocant si I . Itaque omnes res in foro venales inspiciebant & aestiam abant; merces improbas iactabant u , pondera & mensuras iniquas frangebant cx ; unde forte e iam foeneratores coercere potuerunt sν ; anim lia & mancipia morbos, ct vitiosa recilliberi cur lbant set); ius de his rebus ditebant; mulctas d linquentibus imponebant sa s edicta concipiebant& proponebrat , quae etiam pars iuris honorarii fuerunt b). Sed hoc postremum tantum aedilium curulium suisse videtur, sicut titulo Digestorum de

aedilisio erim docemur. Tertium denique aedillum munus erat eura Iud eum solamnium ut Romanorum aliorumque satorum di ; non vero Privatorum, quales erant

Iudi funebres, votivi, & similes a sed & hoc praecipue aedilium curulium erat, ut ex eorum institutione patet. Fiebant autem hi ludi immani sumptu ad insaniam usque ', unde demum ex provinciis pecuniam eam rem colligebant, viam sibi hac munificentia ad altiora stomentes se . Hos itaque Iudos ordinabant praemia poenas auctoribus distribuebant ν Plaut. Trin. ΙU. a. IV. fabulas

agendas examinabant f ; unde etiam in reliquos libros aliquid juris iis fuisse videtur ir . uuartum munus erat peculiare aedilibus plebis , ut scilicet plebis ta-s natures Misa in aede Caeroeris, ct pomea in aeraris adservarent c, ne consules ea vitiare posterit. Cerealium vero aedilium proprium erat frumento publico praeesse fi , Quod antea mmnium aedilium erat s 3e paullo post ruri h pnoefit, 3c curatoris annonae fuit ι). . III.

93쪽

ilium curulium fuerunt praecipue sella , Curulis. & toga praetexta: tum etiam habebant ius imamnum. &-antiquiorem in senatu sententiae discendae locum c m). Licet' autem aediles p nati Romani magistratus ostent, tamen nec vocationem co), nec prehensionem habebant. nisi jussu tribunorum plebis, & hinc etiam a privato in ius trahi poterant a nec lictori bus, vel viatoribus utebantur; sed servis duntaxat Publicis. Tamen aediles plebis etiam sacrosanyossitisse, ex Saeone adfirmat Fotiu , voe. Dcrosan- Mum ; quod ita intelligendum videtur, ne quis eos impune iniuria laedere posset D . Etiam municipia aediles suos habebant ce ), qui quinquennales sunt dicti sq) . dicensorum vicem obiisse videntur; am- quam in Quibusdam municipiis . arpinis exempli isatia, H nulli alii magistratus crearentur: ea sue dignitatem honestissimorum Romanorum filii in municipiis, unde-orti essimi exercebant , ut Marcus E Quivus Ciceronum filii Arpinis . Quin autem, ut dixi,' nulli alii magistratus in istis muniacipiis crearentur . hinc fummis aediles eos dicere censetur Iuvenalia. Sur. III. Iro. Dumsse hic magi. si alus, ut plures alii, videtur ad tempora Constantiis ni Magni; licet scute aliqua interdum mutatione.

CAPUT VI. De Tribunis Plebis.

I. I. De nomine o origine Tribunorum Plebis. QVHqiud de etymo vocis tribunussit, constat a) in genere curatorem, vel praefect&m alicui rei ea voce significari. unde dicti sunt tribuni m . titiam , ct tribuni aerarii , qui ita sunt vocati

quod quaestori stipendium militum adnumerarent i

et . L.

94쪽

68 Sect. II. cap. VI. ζ. I. 9 2. -) ct postea sub Imperatoribus tribuni volu tatum

c). matrimoniorum , sobolarum sM. &c. -Sed Praehis omnibus eminuerunt tribuni plebis occasione, quae sequitur, creati . . ' . Cum plebesi homines per continuas expeditiones militares, quibus rem suam familiarem curare Pr hibebantur, multum aeris alieni contraherent , &saepe a creditoribus, quando solvendo non essent, in servitutem abducerentur se), hanc iniuriam uia terius non ferentes is pius a patribus hujus mali levamen petierunt: sed saepius elusi tandem a ctore S cinis quodam viro strenuo a. u. 2SQ. in crum montem trans Anienem fluvium secesseiunt f); nec ante in urbem reversi sunt, quam P tres debitorum remissionem, & nexorum solutionum iis promisissent, & plebi concestiment. ut ad defensionem sui lege sacrata eroprios quosdam ma- .gistratus sibi crearet is qui tribtini disti videntur , quod ex tribunis militum. primum sint facti .

g. II. ritus quidam tribunicii. Creati sunt primo tribuni plebie curiatis comi

tiis duo : inde a. u. 283. lege Publilia comitiis tributis quinque sue . Anno demum 2o7. decem tribuni creari coeperunt, bini videlicet ex singulis classibus i) quamquam Cicem dicit , primum duos suisse creatos; poste ib autem anno auspicato 'decem , Romitiis λ centuriatis h . His coisiliis Praeerat unus ex tribunis plebis seire ductus. Quod

si comitia dirempta essent, antequam decem λ. rent creati, reliqui a collegio cooptabantur: v rum hoc a. u. 3os. lege Trebonia abrogatum est , qua

95쪽

De Tribunis Plabir . ω qua' Cautum fuit, ut qui plebem Romanam tri bunos plebei rogaret, is usque eo rogaret , dum decem tribunos plebei faceret si . Lex etiam fuit antiqua, ut tribuni, qui sumus res sibi in annum sequentem non creamnt , vivi cremarentur, si credimus Valerio Μaximo levis auctoritatis scriptori

ni . Quia autem primi tribuni plebei IV. idus D

cembris magistratum inierunt, idem deinceps reliquis solemne fuit. n Creati sunt tribuni semper ex plebe, & primis quidem temporibus saepe ex infima; neque ex patriciis, nisi adoptione ad plebem transiissent, aut ex senatoribus, quam-Vis plebeiis, creari poteranti in senatum ipsis aditus erat, sed ante valvas curiae in subselliis si debant; m unde ea, quae in senatu agebantur,intelligere poterant: 8e tamen senatum poterant habere. Pouea vero cautum fuit Atinio, ut videtur,

plebiscito ad a. u. ει 3. Pigrius Atinii tribunatum refert incertum tamen quo tempore, ne quis,nisi senator plebejus, tribunus plebis crearetur q). I. III. Munus Tribunorum plebis. De his tribunis plebis ita loquitur Cicero de I gib. lib. III. Hebr quos pro fe contra vim auxilii ergo creassit, tribuni eius sunto ; quodque ii probiisse

si ut, quodque pissem rogasint , ratum ego. CHm ρ rribus , populaque agendi ius babento ; iidemque ad plebem . Guod censuerint, fertinto. San Utque funis sneque Plebem orbam tribunis relinquunto . Et hoquidem ita Cieeronis tempore obtinuerunt: sed initio in sti tutionis eorum unicum ipsis munus erat plebi contra patricios & magistratus auxilio esse

r); ita ut eorum potestas in 'robibendo tantum s , non item in consisteret: stin unde etiam primis temporibus pro magistratibus habiti su) non sunt neque etiam vestem praetextam h bant x ) sed potrus pro impedimento, magistratuum ν

ueri e nimrs generale. neque sequentia contra di

96쪽

τω se l. II. cap. VI. q. 3. verum postea vulso magistratus dicti suntque supplicem a iudicio & vinculis liberare poterant sa) ; 3e propterea aedes eorum dies noetasque patere debebant ib)ς nec extra urbem iis pemo ais: re fas erat o, neque etiam ullam illic potest 'tem habebant d) nisi feriis Latinis, vel reipublicae causa proficisci iuberentur: coquin riscmoenia quidem egredi iis licebat, si fides aviano

Ciυu. II. pag. 736. M. Toliti . Poterant praeterea SCtis, di omnium omnino magistratuum actis imtercedere verbo illo solemni, Veto f); cuius tanta vis erat, ut, qui non paruisset, live ille pris tus , sive magistratus esset extemplo per vi torem in carcerem duci iuberetur , t quemadmo-dum etiam apud Lacedaemonios Emori, quibus in multis rebus similes erant tribuni plebis, poterant

reges in carcerem coniicere c. vel ad populam

violatae Derosanctae potestatis reus ageretur .' erant

enim tribuni plebis Derflanm ci); ita, ut si quis

re, vel verbo eos laesisset, facer, hoc est , iste in bilis esset, eiusque bona publicarentur . Quomodo autem vox Iacer scelestum & execrandum notet, eleganter deducentem vide summum Perieranium, Notis ad Sanctii uinem. pag. m. so. Si non intercessis sent SCto, litera T. subscribebatut si , ut ita m- bunos quoque censuisse indicaretur e si intercessis.sent, senatus aumritas' ut ita tamen , quid senatus censuisset, constaret) dumtaxat perscribebatur. Unus etiam ex collegio acta reliquorum intercessione sua impedire poterat ; - eoque auxilio patres adversus plebem saepe simi usi. Etiam in caussis eivilibus aliquando interceiabant ; licet 'hoc iniquissimum esse pronunciet Cisero m - n)Sed postea longe majorem potestatem sibi usurpare coeperuat, fiducia Praesertim sacrosanctae illius

97쪽

m Tribunis Plebis. 7Ipotestatis et itaque non tantum omnia , quae ipsis

non placuerant , rescindebant ', tributorum colatationes, militumque deIectus prohibebant; at e iam senatus, quod primo factum a. u. aor. o populique comitia pro arbitrio cogebant & dissoruuebant; leges, sive plebiscita quaecumque promulgabant: quae primo quidem solam plebem obligabant, at post legem Horatiam latam a. u. 3 -& legem Hortensam latam a. u. 465. univerium Populum obligare coeperunt ε . Afros denique ,

vectigalia ν , pecunias publicas , provincias, di imperia Oὶ magiuratibus quibusvis pro lubitu dabant, vel adimebant; quae omnia fiebant praete tu tuendae libertatis: atque ita, dum potestate j stis de causis primum iis data abutuntur , maximarum in republica turbarum saepe auctores f runt et quod iam queritur Ciceri de lex III. p. I. IV. At L. Sulla optimatium partibus addictus', cum rempublicam armis oppressisset , eorum

potestatem valde minuit , iij imo sere sustulit tu) lege lata a. u. 6 2. ne qui tribumus plebis fuisset, alium deincem magistra m eaperet; neυε iis ius esset coaesonandi , vel leges ferendi A neve ad eos y υocaretur: sed solam & nudam interesonem ipsis reliquit is). Verum a. u. 6 p. Cotta consul j masistratus capiendi iis restituit θὶς & reliqua omnia a. u. 68i. Pomoeius Μagnus cet) . atque . ita haec potestas usque aci Iulium Caesarem perstitit.

Demum a. u. 73.. in Augustum, & reliquos d tinceps Imperatores Scio tribunicia totestas est translata sa : licet tamen etiam tribuni plebis crearentur quippe quibus Augustus concessit, ne ante in jus voearentur, quam . magistratu abiiment bi: sub Tiberio, qui ea simulacra tibistatis senatui re bebat , etiam ius intercedendi habuerunt ce). Tentl- Poribus vero Nervae & Traiani Imperatorum disgnitas

98쪽

a ses. II. VII. l . r. gnitis eorutri nihil aliud fuit, nisi inanisl umbri, α sine honore nomen cd ; atque hoc ita ad Constantini Magni tempora in repubisca. remansisse videtvi , cum Postea nulla amplius 'eorum mentio

oecurrat.

Quaestoribus. f. I. uuaestomm nomm, origo , ct numerus . QUMοqs dieti sunt a quaerendo, quod conquis .rent pecunias publicas de maleficia, quae postea triumviri capitales conquisiverunt Q. Fuerunt autem triplices, quaestores nempe urbam, sive .aer

rii ; provinetales, sive militares ; & quaestores parricidii , sive rerum capitalium: sed hi postremi ad hunc

locum non pertinent. .

Origo quistorum antiquissima censeri debet D,&forte sub Romulo , vel Numa, certe sub Tullo H silio iam Rhmς fuerunt ; sed qui ab ipsis regibus' Crearentur quemadmodum eti m primis consulibus ad a. u. 3π. usque jus qu=stores sibi creandi tribuit Tacit. Annal. 2Ι.aa. Alii vero dicunt statim post reges exactos lege moria duos qUstores a populo creatos fuisse s0 qui grylio prςesnt. Postea u. 838. tum etiam permissum est, ut ex plebe creari possent dyο sunt additi Oo, qui consules ad exercitum sequerentur ; & ad ministeria belli iis Pr*sto essent. A. u. 498. univeria iam Italia subacta, quatuor etiam quςstores sunt adiecti se qui per quatuor Italiς regiones quet erant Ostiensis , Calena , Umbria, & CHisHaὶ reditus & vectigalia populi Romani scurabant. Sulla qu*storum numerum ad viginti auxit f): a Iulio Cssare vero quadraginta sunt facti r ; ut ita aliqua ratione prφst rei, qui multa litis promiserat; quorum quidam a

99쪽

ει estoribus . II mPuto, quidam ab Imperatore creati videntur m nab ceteris Imperatoribus numerus eorum incertus m arbitrarius fuit. Ex his omnibus duo sortiebantur curam aerarii, mi urbani sunt dicti reliqui vero insores provincia es, sive militares dicebantur.' j. II. . . . Vrbanorum quaestorum munus p cipuum fuit emo aerarii publici si 3 , quod erat in aede Saturni kJ quia aurea aetate sub regno Faturni, neque aUaritia, neque mala fides locum .habebat I). Itaque pecuniam publicam accipiebant, expendebant, .& in tabulas accenti & expensi reserebant; leges 3: Senatusconsulta custodiebant λ) ; signa militaria ex aerario ad consules in expeditionem ituros mitinant

n).praedam ex hostibus captam O) , & damnatorum bona subhastabant, & vendebant cy) : legatos exterarum gentium excipiebant sq) , deducebant , hospitia ipsis adsignabant γ). Praeterea im-- peratores a bello redeuntes apud ipsos iurare debebant se), se verum numerum hostium dc civium, cisiorum ad *natum scripsisse, ut ita triumphtae iis decerni posset. Denique jurisdictionem quamdam . CXercuerunt, ut, e. g., .interscribas filo o . - III. Proυtucialium uuae storum mAnus. Proυincialium quaedlarum munus erat consules vel praetores in provincias, quas solliti erant, comi- tarit, ut sti 'dia & annona exercitui suppeterent. κ

tua frumentum Publicum exigere , manubiav Vendere , ct omnium rationem ad aerarium

reberre l=ὶ ; exquirem , si quid reip. deberetur, Vel in commissum venisset I et) pecuniam mili-

100쪽

4 se l. II. CU. VII. I. 3. S 4. tum privatam apud signa depositam custodire sa);

iurisdictionem a praesidibus suis mandatam exercere. Quod si praesides ante adventum successioris sui provincia decessissent, munus eorum quaestores obi-hant ce). Et maxima necessitas inter quaestorem& suum praesidem intercedebat; ita ut hic illi parentis loco esset d). Si autem mortuo quaestore

alius praesidi quaestoris loco esse incepisset, hic pro quae re esse dicebatur e . I. IV. Alia quadam de Quaestoribur.

Urbanus quaestor nec lictorem, hec viatorem habebat quia non habebat vocationem , vel Prehensionem f); licet concionis convocandae Ius haberet g : militari vero , sive provinciali quaestori sui lictores adfuisse videntur, saltem absente praetore b . Erat autem hic primus hon ris gradus ιη nam quae iurae fides , aedilitatis ma-mificentra . praeturae diligentia ct integritas viam ad confulatum sternebant . Poterat. geri qua, lsura circa annum vigesimum sextum, vel vigesimum septimum aetatis I), quique hoc magis ratu functus erat, in senatum venire poterat . licet ipse senator nondum lectus esset 'Φ). sub Imperatoribus quaestura varie abrogata, vel restituta est

m) : &, quod curam aerarii quidem attinet, ei a. N. 725. binos praetores praefecit Augustus n); sed leam curam quaestoribus, & quidem triennalibus co reddidit Claudius sp)e post alia; vero mutationes rursus praesecti e praetoriis constituti sunt q=. lProcedentibus demum temporibus aliud genus quae- l