Rituum, qui olim apud Romanos obtinuerunt, succincta explicatio; ad intelligentiam veterum auctorum facili methodo conscripta a G.H. Nieupoort

181쪽

De Venere, cupid. Gratiis, mrte oec. - unde calendis Aprilis mulieres myrto coronatae

lavabant cy)Σ quem mensem tamen non et Te, sive a 'nere, quae plurimorum sententia est sed ab aperiendo dictum vult Varro set), quod caelum , terra & mare tunc aperiantur unde idem mensis apud Athenienses vocatur, quod hoc tem re cuncta florescant sa): Veneris comites. & filii fuerunt gemini Cupidines Eros oe anteros b), quibus eleganter significatur, amorem , nisi mutuus sit , subsissere non posse. Hi finguntur & pinguntur pueri ; quia amantes meris plerumque vix sunt sapientiores so ; finguntili nudi ad puritatem, alati ad levitatem amantium significandam ; vel etiam, quia' amantes agiles esse convenit : sagittis instructi dicuntur vel . ut velocitas amoris denotetur vel etiam ob dolorem , qui eum saepe sequitur: Iampades habent, ut ardor amoris notetur ce); atque ipsae etiam sagittae eorum ardere dicuntur f . Tres Gratiae etiam Veneris Comites fuerunt quae nudae plerumque finguntur, quia amicitia nne Laco esse debet; & manibus junctis, ut concordia amicorum significetur cib). Memorabilia de Grαιιs habent Memor. Lit. Acad. Paris. T. IV. P. 1o. I. IX. De Mane, Bellona. 9 Victoria. Mars, ut notum est, Belia Praeses fuit ci ; at-'rue ita dictus est, quod maribus in bello praeesset vel potius a Graeco praeposito M. Mawra etiam dicitur , quod' magna venat ι ; & Gradiamus na . Graecis θου 'ση ς n , Vel ,ουριος, ut est apud Semium ad Virg AEn. III. vers. 3s. vel a gradiendo in bellum I vel potius a Graeco verboίνων, hoc est, vibrare, quod bastam vibret.

182쪽

132 seq. IV. ca'. I. I. g. H; aves, v l 5b pulchritudinem, vel ob

salacitatem Veneri erant sacrae, eique etiam im Diabantur ; quamquam Vulgo sanguine non placar

tur ΓfJ, sed ture 9 vino; quia scilicet non deceabat Deam generationi prisidentem cisis animali Placare. Colebatur praecipue a Romanis , qui, genus suum per fineam ab ea deducebant laJ; unde ille saepe apud Virgilium, aliosque ma natus voca tur Γbd: & propterea Julius C sar templum fis ris genitricis fiJ Romae exstruxit. Aliis etiam coaxnominibus Romani eam venerabantur, ut Veneris Emeini s h J, ita dictae ab Eryce Siciliae montes , ubi mi eas ei templum exstruxerat. Cluacina vocata est ab antiquo verbo cisera smJ ; hoc est, purpare, quia eius templum eo loco struis umerat. ubi Romani ' Sisini positis armis se a bello pur gaυμ rant, & reconciliati erant. Libitina snJ Venus vocabariar fost, in cuius templo ex instituto Servii Tullii Resi; tyJ pro sinpulis mortuis singulus nummus solvebatur; squemadmodum in templo Jun nis Lucinae pro malis, de in templo pro iis, qui virilem togam sumpserant sqJ J ut ita d Ceretur omne, quod natum est, etiam mori debere : ct in eo templo a tabitinariis omnia vendebantur frJ, quae ad procurationem funeris necessaria erant. Hinc usirinarius in plossariis dicitur

Mus erat PoIlinctis & ipsa tabitina sive funus stJ. Fingebatun Venus uxor esse Vulcani, sed cum Marte adulterium committere dic hatur, & cum eo aliquando reti a marito suo mira subtilitate facto deprehensam fingebant sti J . Arbor innus ei lacra erat & mensis Apritis

183쪽

De Venere, cupia. Gratiis, Marte se. ε)unde calendis Aprilis mulieres myrto coronatae

lavabant F): quem mensem tameti non dAφροδιτης, sive a Venere, quae plurimorum sententia est sed ab aperiendo di sum vult Varro set),

uod caelum , terra di mare tunc aperiantiar: unde idem mensis apud Athenienses ΑνΘετη ιών Vocatur,

quod hoc tempore cuncta florescant M a Veneris comites. & filii fuerunt gemini Cupidines Eros s Anteros Ost), ovibus eleganter significatur, simorem , nis mutuus fit , fubsissere non posse. Hi finguntur & pinguntur pueri; quia amantes pueris plerumque vix sunt sapientiores fingunter nudi ad puritatem. alati ad levitatem amantium signi-Ncandam s . vel etiam, quia' amantes agiles esse convenit: sagittis instructi dicuntur vel . ut velocitas amoris denote r; vel etiam ob dolorem G, qui eum sepe sequitur: Iampades habent, ut ardor M oris notetur H; atque ipsae etiam sagittae eorum

ardere dicuntur f). Tres Gratiae etiam Veneris Comites fuerunt ν), quae nudae plerumque finguntur, quia amicitia Iane iaco esse debet; & manibus junctis, ut concordia amicorum significetur b). Memorabilia de Gratiis habent Memor. Lit. Acad. Paris. T. IV. P. 1 o. I. IX. De Mane, Bellona, er Victoria. Mars, ut notum est, Belli Praeses fuit ci); a 'ue ita dictus est . quod maribus in bello praeesset J , vel potius a Graeco praeposito M. Mavors etiam dicitur , quod' xnagna venat s ιὶ & Gradia r svi). Graecis Θοονις Arus cn , Vel Βουριος, ut est apud se tum ad Virg. AEn. III. vers. is. 4 vel a gradiendo in bellum; vel potius a Graeco verbo hoc est, vibrare, quod basam vibret .

184쪽

sea. IV. cap. I. o. Fingitur Mars ciuxta quosdam ; nam aliter Hom.

Iliaci. E.vers. 60 ex lunone ο) sine maris ope natus, - & solo floris cujusdam contactu conceptus . A R inanis autem praecipuo honore ssiciebatur . quia Romuli & Remi pater fuisse vulgo creditus est: &quod etiam genti bellicosissimae eius cultus maxime conveniebat: ac praeter alia templum habuit in soro. magnificentissimum, ubi Martis Ultoris nomine Q

lebatur ρὶ . Dux etiam Romani exercitus ad bellum proiecturus antea sacrarium Martis ingredi batur, & ancilιa cq scuta quaedam sacra erant , de quibus infra Sectioris bustis cap. a. f. I . in commovebat , ac mox hastam ipsius simulacri dicens, Nars vigila cr). Sacerdotes Martis peculiares erant Salis . & Flamen Martialis; de quibus suo loco. nimalia ei lacra erant Lupus, Picus sin .&maximae Equus . qui etiam ei immolabatur mense Octobri. in campo Martio t). Pingebatur ardente vultu, cum rui plerumque insistens, vel equo insidens; hasta de . flagello armatus, gallum gallinaceum quandoque juxta se habens ad vigilantiam militibus adeo necessariam denotandam, vel etiam ob pugnacitatem ipsius animalis. In ejus honorem primus anni mensis, qui

nunc nobis tertius, a Romulo Martius dictus suit. De senon . Marti aurigae vicem praestabat Belisna sive illa ejus uxor, sive soror fuerit. Haec dicia fuit κ,elu, & ejus sacerdotes Bellonarii dicebantur. qui in furorem acti cx ; cunde in Glossi vet.

μενω vocantur a dum sacra eius celebrarent , fui ra praedicere credebantur υὶ : tum etiam c ultris in ipsos cruentabant, ut sanguine suo Deam Plac

rent cet) . qui mos pluribus gentibus fuit famili ris, ut vel ex sacris literis ca) distimus sed haec

sectio membrorum postea simulata dumtaxat fuit. Em o etiam est dicta, unde haec vox pro ipso ML si ponitur b . Edes ejus extra Urbem fuit, in qua

185쪽

De Bellona. ynctoria Mercurso . 1 ssenatus dabatur legatis exterarum gentium o, &imperatoribus a bello redeuntibus:& triumphum petentibus d): ante illam aedem columella stabat, bellica ce) dicebatur; in quam hastam mittere solebat tecialis , cum bellum populo alicui indixisset. De Victoria. Victoria, quae simul cum Minerva educata fulta dicebatur ci , etiam Romae colebatur sub forma

virginis alatae, coronam, vel palmam manu praeterentis . g. X. De Mercurio.

Mercurius a mercibus dictus Ιουis & miae squae silia erat Atlantis filius g notas oe Minister

Deorum, & praecipue Iovis fuit: unde Camillus Mpud Romanos est dictus μ) , quae vox ministrum Botat. Hic Deus sermonis habebatur ci , tunde lin-lua ei sacra erat & inde Deorum superorum α inserorum intemuncius il): unde LUre es Pau-Lm Mercurium dicebant, . quia is praeibar in I suenia , αυτ οῦν ὀ ἡγνμενος τω- m) ritaque animas defunctorum ad inseros deducere , loca iis adsignare n), ct rursus si opus esset, eas inde reducere so) credebatur, s ν λΠηρε'cti ποι q inde dictus . inrcatorum qumpe &Acri s0, unde κοινος ουνώδε dicitur o, quia divi-

.lias procurat omnibus expetitas oetiam, - ολγιος Sc άγο θ ο u); & hinc etiam mercat res certo ritu praeterita sua mendacia expiabant , futurorum veniam x) a Mercurio petebant )I Wi, inquam , & ex ea ratione furum etiam Deus h beb

XXVIII. 32.

186쪽

et . Quod perfossorem parietum da rei Plautus Θ ἄ& ab hac ceri caussa um marsupio aliquanclo -- gitur Ob). Arrium quoque omnium Praeies, Prindipue iuusices, ct lyrae inventor co .' itu a etiam Iaestris id) & gymnasiis . astronomDe est , pGσrrcis , unde poetae viri Meseuriales dicuntur f uue, ut dixi, artibus praesidebat . unde Ebμῆς dicitur g); ita ut plane esset negonius b). Pingebatur ut iuvenis formosita , Petam& talaribus aureis alatis . i) scaduceum ,1 Ve virgam manu tenens h , cuirant circumvoluti; quia praeconis munere, & pacis auctor erari cute symbolum Iim fuit hic caduceus. In triviis & quadrivxis it tuae quaedam e lapide quadrato in eius honorem ponebantur solo capite exerto, quae Mercurrines, Graecis Hermae dicetatur i , quia ob crebra eius itinera viarum' etiam curam et unde ε, vel, ut alii , νυοδι ς etIam dicitur m). In bibliothecis quoque, quia scilicet omnis eruditionis praeses erat .Mercuri , statuae ejus p nebantur mixtae cum statuis vel etiam Herculis, quae inde Bermatbenae Hermem ae asecuntur n)... g. XL De Neptuno, Portumno s Matuta. Neptunus aquarum Deus a nubendo , est , t gendo dictus, quia aqua terram obteg/t ο , . Saturni, & opis filius. Iovis frater dicitur ', α Id. titione universi imperium, ut dixI, obtinuit

187쪽

TD IVeptuno, Portumno 9 Matuta. II D. Hic a plerisque a primis iam temporibus Romae cultus dicitur sub nomine Consi co) uuamquam alii dicant diversum fuisse. aurem u- cujus .. ἡ: . ς'nsil/R, ut prospera sint, secreta esse est υρρλ; e rticipium antiquum undo dicimus conritus ;pro ab conditum dicimus . . CR μ- dictum celebrabatur maiaxime ludis equestribus m Circo; quia Neptuno MYἰ et arati primum e terra pxodi

primum equitandi artem invenisse cxὶ

ba m . mst μ m etiam caussa crede ouui, quia mare saepe numero terram vehementi ueconcutit, eamque quasi movere videtur: unde En

H. Pingebatur vultu leniti, stans plerumque m curru a Tritonibus sis

Portumnus, sive portum cra re nia denominatur: hie

188쪽

-etas ses. Ivo cap. I. I. Ia. ω II. I. XII. De Vulcano. Ieanus ignis oe Disorum mus . Dictum enim aiunt quasi Volicanum m), quod ignis quasi peri aerem volitet : sed verius est a balaaino. mus artem fabrilem invenit n) nomen eius d rivari . miciber etiam fuit dictus a mulaenis O , hoc est, molliendo serro. Iovis & Iunonis, vel, ut alii dicunt, sol ius Iunonis filius fuit sp) : sed ob deformitatem a Iove caelo ejectus, & in Lemnum insulam delapsus, ac inde claudus factus fuisse fin-' gitur sq). Vulcani incor fuit Maia, unde quidam mensem Maism dictum fuisse volunt; sed Piso eam Maiestam vocari dixit fr). officinam suam in Lemno habuisse dicitur, & in insulis aeoliis prope Siciliam s); quia in iis insulis montes ardentes

sunt, quos hodie etiam vulgo Vulcanos vocant. ius ministri furunt Cyclopes ), quos Gigantes monoculos futile finxerunt. Per hunc Deurn veteres ignem terrestrem sub maxime significarunt. ut Per Vestam ignem caelestem, & hinc saepe 'Danus pro ipsb igne , vel flamma lucente 'ponitur H. In- de etiaret Vulcanos quosdam fictiles juxta . focum scollocare solebant , tanquam dae' nes επρις ἔτας lo). In eius lasto facibus, sive lampadibus decum luebant; &, qui cursu superabatur, Lampadem a N l. teri tradere debebat: unde rulgata illa phrasis est iorta Iampadem suam asteri tradere, hoc est , fr- inis, vel alio casu fatigatum munere suo alteri ce- i

Apolla dictus est a Graeco verbo . hoc lest, persis quia radii solis pestilentiae tempore ani

189쪽

Do Apolline. - . Hic enim idem

. Eum celeberrimum habuit vii &e degere credebatur ; ut sex α'ὴ hy mos apud seriae civitatem , mis dicitur ) . ouatuor praecipue a tium inventorem eum A priadem fecerunt . Primo quidem medicit , ct praecipue setanicae , sivei ς ς dicebatur , quia solis calor' . t f). Secundo , aras sagittaris praes in uita i' lini*gittis quodammodo com-

t ei, tribuituri J. nanc etiam Paean dicitur α α τῆ . a fi niti eae & poeticae praeses erat , unde a poetis maxime invocatur ) . & l

uuarto, artem Hυinatoriam exercere credebatur .

Augur m) vocatur, & Graece προοψιο e fn qhali praes um dicas; Aοξ etiam μὰ τοῦ λ gῆ hoc est, obtiquo quia obliq- , sive dubia: odia cqnsufentibus dabat; cum sacetaotes scilice ςlus coniecturas suas pro oraculis credulis vendi-ῆrense Romanis post Augustum etiam Apollo M UM in memoriam victoriar fuit cultus col. iturima autem per totum terrarum orbem oracula praecipuum fuit xheu m etiam hominibus qui-puidam divinandi artem largiri credebatur r). Pi

190쪽

14o Ses. IV. cap. I. g. II. 9 14. cis A κερσεκομhe si est dictus dextra arcum fis gittas, laeva citharam, vel lyram tenens su), quia caeli ter periem & intemperiem regit x). Coron tur Iauro, quae arbor ei sacra fuit t)- unde, qui

divinare volebant, comedebant hinc etiam poetae lauro coronantur . Aves ei sacrae

rant accipiter Q & eo us M. Apollinis filius fuit aesculapius, qui peculiariter

magis medicime praeerat M. Hic fingitur arte sua mortuos in vitam revocasse, & propterea a Iove irato fatorum ordinem ita turbari, fulmine percus.sus fuisse d). Colebatur olim praecipue Epidauri in Graecia forma serpentis , vel baculo innixus , cui serpens circumvolutus erat. Unde oraculi juse,su 'Romam arcessitus fuit se); ubi templum ei in insula Tiberina exstructum est.. Sed merentur viis deri de cultu Hsculapii & Serpentis ejus viri Celeberr. Μicb. Rossallus , qui locum Ioannis amo. II. 13. de hujus Dei cultu explicat; ct Theod. Ηa urin Bibl. Hist. Pbis. Classis III. F. s. I. Pingebatur vultu senili. barba promissa, unde iocus S racusarum tyranni. dum barbam auream statuae Gius abraderet, dicentis: Non convenire filium 6Dbarbatum, dum pater cimberbis esset fὶ, pallio indutus , & baculum manu tenens. Immolabatur ei Gauus. Solebant etiam in ejus fano cubare aegroti ut per somnium de remedio monerentur .

DE DIIS SELECTIS.

'Dii Mesecti fuerunt octo et Varius, Saturnus, RBa. Grnius, Pluto , Barebus, Sol, ct Luna. I. XIV. De Iano I Ianus anni Deus is nam eo nomine etiam Sm em intellexerunt ci); unde Matutinus pinis dici vide-