장음표시 사용
141쪽
coram hominibus , hunc e filius hominis erubescet Anhelis Dei, Discerne ergo erubescentiam mortalem auen . li ex materia.Nam hi quis erui escit de necessariis adlalute, peccat mortaliter:li autetia de aliis communiter est. I
Mentis distrantio uel euagatiosecundum api prehensonum naturam es iudisanda. t
N Vagatio mentis ex suo nomine a recta ratione . propterea peccatum est. Sed si nuda est, uenialis est. c. Si autem ad illicitas materias exeat iuxta illarum naturas iudicand .est i ita quod si ad Venereas delectationes declia nat,ex Uenereorum regulis iudicatur,& sic de aliis. Et hare intelIige de mentis evagatione secundum se . Nam deip sam et ut coniuncta Misis,p attonin aliis quae attenta mera a te tenetur homo persoluere, aliud ςst iudicium propter inita etiam annexam,ut infra patebit. '
Excommunicatio diuiditur in matorem mino. rem: ct multipiciter en,tam respediuex
communieantis,quam excommimica ra
Excommunicationis tam maioris, quam minoris notitis necessaria ac sufficiens consessori,in quatuor consistit.Primo in casibus quibus est quis exconiunicatus:ut sciat discrenere,an poenitens excomunicatus.Secudo,in casibus,quibus excomunicatus peccat,propterea,quia exc6municatus dicit, fici aut sitscipit aliquid,ut sciat peccata quibus inuoluituae quis, postqua est excomunicatus. Tertio, in quibus casibus talios peccare cotingit Occasionaliter ex altero exc6munica - , .lo.haec enim peccator cosessor distemere non potest,nisi ii uerit excomunicationis essicaciam in eos qui excomunicata . No sunt Quarto 1 qualitare uinculi, an sit amestu reseruatio ne: ut hinc discernatur,qui ab hoc & qui ab illo sint absolue- dissit propterea de utraque excommunicatione h*c quatu- sor dicentur: prius de maiore deinde de minore ita tamen ut
primum es quartum simul locetur,& in singulis uerba in sesa es renua posita . apposita ubi opus uidebitur , decis
142쪽
ratione. Haec enim cum supra dictis de ab lurione 5 infra
dicendis de praecepto,sussicere credimus consesibri. Ante omnia autem circa thielleetiam excommunicatio- aiunt,sive a iure,siue a iudice,sint praenotanda sunt dire, . Prianu,in excomunicatione qualibet duo aueniri, scilicet persona,quae excom unicatur,& actione,pro quaaex conuinicatur.
Et persenas quidem, ad quas se extendit exc6nνimicatio,
cile est discernere, perspiciendo an comprehendat oannes, an aliquos,uel aliquem. Discernere autem actiones, ii, tam
cile estia oportet si quidem a stionem considerare & ex parte termini,& ex parte agentis, di scire quod ex parte termini victio excommunicationi stibiecta,intelligiur cissumata,ita quod regulariter loquendo hisi aetio illa sit consummata ,. non est locus excommunicationi. Verbi gratia: si excola municatur quicunm occiderit Christianu quatum iam aliquis animo occidendi mille uulnera lethalia Christiano iii-stixerit: nisi mors sequatur,n0n erit excommunicatuo: quia non est Christiani occisio cosumata, unde quantum curio conetur aliquis percutere clericum lancea sagittis,lapidibus: misi lance aut sagittae,aut lapidis ictus pertingat ad clerici
Personam,non incurrit excommunicationem latam contra Percutientes clericos: quia manus uiolentae iniectio non est
consimiaia,consumetatur enim actione ipsius clerici , ct non aliter :6: sic de aliis Ex parte autem agentis,ad quo egreditur actio , exigitur quod sit agens, eliciens , seu exercens illam actionem:ita quod si excismunicatur occidens Christianii, et communicatus est qui occidit, non autem ille,qui mandavit occideressit ratio est:quia in iure non dicitur uere agere , misi illi qui faciunt, hoc est exercent,seu exequuntur actionem illam quae excommunicationi subiicitur . Consulens autem aut mandans lum vicitur interpretatiue secere. In cuius signum quando canonum conditor uult comprehemdere non silum facientes sed cooperantes, tendit apponendo quando. dc quicum dederit consilium,auxilium,uel favorem:quando di quicunis mandauerit: quando p. di qui fuerit mediator Ex his enim &similibus appositionibus significatur,quod nisi appositiones huiusmodi fierent, soli scicientesinant excommunicati . Et propterea oportet le- ctore
143쪽
Eiorem & consessiorem esse cautum, ne iit praeceps ad iudi-
canctium cooperatores excommunicatos. Legat diligenter
igitur uerba textus seu sententiae, ct itideat quas actiones excommunicat: & solos ficientes illas aEtiones iudicet ex municatos , nisi sint etiam excommunicati dantes conuitu
Nec chstat distis excommunicatio iuris communis con in participantes in crimine criminossi cum excom niunt eis: quia illa loquitur de participio cum iam excommunicato : ita quod praesupponit iam excommunicatum, utimsia in loco suo declarabitur. Secundum,qudd aciIOno o Peratoriae dupliciter excommunicationi subiiciuntur. 1πμνTIO, per modum extentionis seu coop erationis: ut quumex communicantur iniicientes manus uiolentas in clericum , di omnes qui ad hoc dederint mandatum, conullum, auri lium, lavorem, &c. Et sic quantumcunque aliquis mandet, consulat,auxilietur, ueat: si non sequitur effectus , scilicet uolentas manus in clericum , non incurritur excommun catio: quia actiones iste sic non excommunicantur,nitI qu tenus cooperatoriae sunt. Non t autem quate s coop a atoriae consummatae, nisi terminent ad opus principale Icommunicatum, scilicet iniectionena manus in clericum.Et
sic de similibus intellige. Alio modo per modum propriae
Rctiones: ue quum excommunicatur religiqius dic is , mi' quid, ut retrahat audientes a solutione debitarum Eccletus decimarum, non enim exigitur, utillud dicere coniunam' tur ad effectum retractionis a solutione decimarum : ut 1cilicet ex illo dicere audiens retrahatur a solutione: sedc''summatum est in hoc 1 pso, quod dicere illuc' ut cum tali intentione: quia tale dicere excommunicationi subiicitur per modum cuiusdam actionis secundum se, di non per m dum ext ensionis seu cooperationis. Fuisset autem per modum extensionis, si canon exconimunicaret principaliter non soluentes decimas, Sc accessorie dicentes ad retrahet
dum . Et sic de similibus intellige.
His igitur praemissis, seruanda sinat quatuor pronaiisa, incipiendo ab excommunicationibus latis contra repugnanti fida Cliruti Conm
144쪽
Excommunicatio Contra Haereticos. In Haereticoso fautore receptatores,as defensiores eorum. Cap. I. aeretici diuersmosa canone consederantur.
Excommunicamus omnes haereticos utriusque sexus, quocunque nomine censeantur, & Butores,di receptatores, de desenseres eorum. Honoseius tertius de sententia e
CAnonis istius materia est haeresis. Et est quo ad perse
nas uniuersalis. no ad actiones uero comprehendit quatuor: uriana principalem , ct tres accessorias. Vna principatis est ipsa haeretis, hoc est pertinax adhaesio ad aliquid contrarium sidet . Secunda est salior. Tertia receptio. a desensio , ita ' omnes sum ipso ficto excommunicati. Vbi aduerte, st ad i stum canonem , cuius absolutio non reseruatur Papae, superuenit iugis canon in coena Domini,e e
communicans omnes haereticos,& fautores receptatores,
ct defensores eorundem, & reseruantur ab lutio Papae. Ee propterea hodie sbius Papa praedictos abituere potest. Susau tem uerba canonis in coena Domi. haec: Excommunicamus & anathematizamus omnes haereticos,Gazaros, Pataro nos Pauperes de Lugduno,Amal listas,Speronitas,Ρas agorios,Vuiclinistas seu Hussitas,Fratricellos de opinione nuncupatos: nec non Μartini Lutheri laeteresim sequentes, ipsin, Martino quo minus puniri possit, quomodolibet fauentes: ct quoslibet alios haereticos quocimque nomine censeantiu ac omnes Autores,receptatores,& defensores eorundem. Auerte quoque inueniri alium antiquum canonem Gelasi Papae contra haereticos, licentem. licunque in haeresim semel damnatam labitur,eius damnatione seipssim inuolute
axiiij. quaestione prima,Achartus,et primo. Et est canon ista cum duobus capitulis sequentibus, directe significans firmitatem dc authoritatem sententiae semel promulgatae de alia qua haeresi. in muri tantae efficaciae, ut inuoluat omnes imili latores
145쪽
latores a secula secutorii. Sive igitur aliqua siue noua sit hae velis, i sis uere haeret, est, excisicatus est in fautoribus J c. Et scito st Pprie loque lo,fautor haeretici selus est, g fauet haeretico ut haeretico. Et similiter desensor haeretici solus defendit haereticu quatenus lisereticu.Et similiter receptator Laeretici solus est qui recipit haereticu quatenus haereticu qin ex intctione & lposito maleficia distinguutur apud iura sirmat. sui termini itelligedi apud sapietes 1 qualibet facul.
In dominos seu rectores teporales, O eoru viciales circa negotiu in stioni s cotra hsreticos deficientes: epoes ρ ρ hoc dederint cosuiu, auxiL velfa ore. CVII. Domihi temporales , vel promuciarum rectorei qua de causa sint excommunicandi
' γT inquisitionis negotium contra haereticam prauitaten ri ad Dei gloriam ct augmentum fidei,nostris temporibus prosperetur, dic. In qua constitutione octo suerunt excom-rnunicationes.Primo enim omnes potestates, domini tem- rorales 3c rectores quibuscunque dignitatibus uel ossiciis de , mominibus censeantur ) dc eorum ossiciales Sc ballivi, qui di vicesanis,uel Episcopis,uel inquisitoribus haereticae prauita
eis non obediunt in haereticorum,uel ipserum credentium, ruel desensorum ,receptatorum,seutoru investigatione, cap- metione de custodia diligenti,cum ab eis fuerint requisiti,exc
Secundo,omnes praedim rectores, si praedictas persenas restiferas non duxerint,vel duci fecerint sine mora postqva uerint requisiti in potestatem seu carcerem Episcoporum seu inquiniorum,uel ad aliquem alium locum de quo ipsi, tiel aliquid ex ipsis mandauerint infra eorum dominoria uel xectoru districtu: ubi per uiros catholicos a praefatis Episco ris,uel insisitoribus,uel eoru te aliquo deputatos,sub areta
es diligenti custodia teneantur,donec eorum negotium Per Iudicium Ecclesiae terminetur,sunt excommunicati.
Tertiὀ,Oes supradicti rectores & eoru ossiciales 3c nuci',
si de litiiab Epit mi inquisitoribus cocinator, Setoruma brachio
146쪽
Brachio derelictos,non statim coeperint inditate animadue sione debita puniendos, non obstantibus appellationibus
Praedictoritur,sunt excona municati.
artὀ, omnes supradicti rectores & ossiciales, si captosrro crimine haeresis, absque dictorum Episcopolum, seu
Inquisitorum, aut saltem alterius eorum licentia, uel mandato , a captione uel carcere liberauerint, sunt excoicati.
Quinto. Omnes praedicti rectores ipserum j ossiciales,si de crimine haeresis quum mere sit Ecclesiasticum cosno ierint quoquo modo, uel iudicauerint, sitiat ex icati. Sext i, Omnes supiadicti, si exequutionem pro huiusnodi crimine a dioceianis,uel inquisitore iniunctam,promptet .c prout ad Qum spectat ossi, tum facere detrectent, uel dioecesani seu inquisitoris iudicium, sententiam sta processum directe uel indirecte impedire prae limant, sunt excoicati. Septimo,Omnes supradicti qui prielato fidei negotio,ri Piscopo uel inquisitori,incumbenti, se opponere praesumpserint , uel ipsum aliqualiter impedire,sunt excoicati. Octauὀ,Omnes qui scienter in praedictis uel aliquo pra dictorum dederint auxilium consilium uel Buorem , sunt Qxcommunicati.extra de haereti. ut inqessitionis. CAnones isti usque ad octauum non cotra omnes sed OLsciales in materia haeresis ut clari iudicibus relinquum
tur. Octauus autem contra omnes est.
Et est ab lutio omnium horum Episcopalis quantum est ex isto canone.maod ideo appono:quia pro quanto isti, in numerum fautorum, aut detenserum haereticorum transirent: sectendo aliquid horum, ut seuerent,aut defenderet haereticos, incurrerent sententiam latam in coena domini , di absoluendi essent a selo Papa.
Inquisitores O ali officii inquisitionis executores,
contra haereticus contra conscientiam suam procedere omittentes , uel falso haeresim imponentes. Cap.ΠLInquisitores haereticae prauitatis duplici de causa e
1 coicationem ratione officiisui possunt incurrere'
alii liliitioni, ossicii exequutione substituti ,
147쪽
eb Episcopo uel inquisitore: si odiis, gratiae uel amoris, lirrucri aut commodi temporalis obtentu, contra iustitiam ciconicientiam suam omiserint contra quenquam procedere. Vbi fuerit super prauitate haeretica procedendum , aut obtentu, eodem prauitatem ipsam aut impedimentum vicusui alicui imponendo, eum super hoc praesumpserint quo
quo modo vexare: praeter alias poenas, excommunicati
nis sententiam eo ipse incurrant. Aqua nisi per Rom.Pon. nequeant raeterquam in mortis articulo,& tunc satistactio
ne praemissa absoluti nullo i hac parte priuilegio saffragate. Clamentae haere. ρ.multorum.iu clemem
Anonis istius materia est iustitia, cum mala conscientia Inqui litorum haereticae prauitatis. Quo ad personas,liarantur duo genera personarum: scilicet inquisitores, & ii addicti ossicii exequutionem deputati. Qiro de actiones, ponuntur duae: scilicet omisito procedendi ubi fuerit procedendum : dc uexatio innocentis, imponendo illi uel has resim, uel quod impediret inquisitionis ossicium. Et de- bet utraque acti' ueitiri obtentu odii, gratiae uel anioris,lucii aut commodi. Et praeter hoc prima actio debet esse contra tultitiam de conficientiam: ita st huiusmodi omissio ad hoc, ut huic poenae subiaceat, requirit, ut si non solum contra tintitiam , sed etiam contra conscientiam. Noluit enim conditor Canonis ligare omittentem cotra iustitiam ignoranter, sed uoluit ut esset omissio contra conscientiam tua hoc est contra conscientiam suam applicatam ad tale omictionem, ita quod etiam conscientia sita di tetno esse omia tendum, quavis amor uel odium Sc. trahat ad omittendit CIterum in loco isto uidere facile potes, sub Ecclesiastico audicio cade' actus interiores odii uel amoris non abselute ut occulti sunt, sed ut ad extra procedunt: ut scilicet funerationes exterioris commissionis uel omissionis. Excommunicantur siquidem hic inquisitores,qui ex odio uelamo procedere dcc. Et est Papalis absolutio , nisi citratisfactione praemissa in mortis articulo.
In inquisiitores, ipsorum uel Episcoporum seu cauacanta commiserios .pecuniam illici
148쪽
tὶ enorquentes, auincienter Ecesesiarum bona ob clericora delim fisco etia Ecclesia applicare auctates.
Bonorina Ecclesiasticorum delapidatores O sede vacante priuilegi s Ecclesiasticis abute
tes excommunicantur. TNquisitoribus&tam ipsorum, quam Episcoporii, quant capitulorii sede uacante suphr hoc deputatis commissariis districtius iniunsinius ne praetextu ossicii inquisitionis quibusvis modis illicitis ab aliquibus pecuniam extorqueant, nec scienter attentent Eccletiarum bona ob clericorum deli na, praedicti occasione officii fisco etiam Ecclesiae applicare. QMdd si secus in his, uel eorum altero secerint, excomunicationis sentetiae eos subiacere decernimus ipso facto. . Aquano possint absolui praeterquam in mortis articulo donec illis a quibus extorserint, plene satisfecerint de pecurita sic extorta mullis priuilegiis , pactis, aut remissionibus
super hoc uallituris. Cleme. de haere.cap. nolentes. cleme.
CAnonis istius materia partim quasi rapina, ct partim sacrilegium est. Et quo ad per nas duo genera personaria leguntur. Primum est inquisitorum.Secundu con; issarioruquorumcunque, siue sint commissarii inquisitoii siue Episcopi, siue capituli sede uacante. Quo ad actiones explicantur duae . Prima est extorsio pecuniae a quocunque, modis illicitis, praetextu officii inquisitionis. Secunda est applicatio scienter bonorum Ecclesiae, ad fiscum, et Ecclesiae ob delictum clerici, praetextu similiter dicti ossicii. Vbi disce Mere potes, quod prima actio tribus contenta est conditi nibus. Secunda autem exigit quinque conditiones: ut patet putando illas. Nota hic, ' appellatione commissarioruin proposito ueniunt etiam uicarii: quoniam uicarii commissarios agunt. Appellatione quoque pecuniae uenit omno quod pecuniae uicem supplet:ut frumetii,uinii di huiusmodi quae pecunia mensurantur.Et est excomunicatio ista Episcopalis post plena satisfictionem. non aliter nisi in mo quarticulcu
149쪽
communicationem incurrat. FRatricellis, seu fratribus de paupere uit aut Bisechis Que Bighinis,& aliis qbuscunque sub poenae excoicationis qua eos,si secus secerint, incurrere uolumus ipsi, facto iniugimus expresse,ne statu siue secta limoi abipsis asiupta secto eur ulterius,uel ipsit de nouo assumere quoquomo psilinat . Episcopos quois S eoru superiores S et alios platos quoscunque et praedictis Psonis uel aliis ritu uiuedio habitu sirradictos praeter speciale Apostolicae sedis authoritate deinceps cocesserint,praedictae excoicationis poenae ipse iure des
cernimus subiacere. Ioan.xxii.in Extra.cap.sancta Rom.
CAnonis istius materia, est suspecta de haeresi secta Fratocellorum Sc. Qu6 ad personas est uniuersalis. QNo adactions tres explicatur. Prima est,perseuerare in illa secta Socunda est assumere dictae sectae ritu.Tertia est, concedere riti tu,& habitu limoi. Et haec tertia actio limitatur ad Episcoros Si eoru suriores es alios praelatos quoscunque: ita st tarerseuerantes,quam de nouo assumentes , quam praelati c6 cedetes,sut ipso facto excoicati. Et e Epistopalis absolutio. Et nota et ex hac extrauagati no habetur, quae dicitur exeoicatio chira inuenietes nouu ordine habitu Sc. iiii ut patet intuenti ista excoicatio non excedit sectam, ritum , h. bitum, particularem, stilicet Fratricellorum.
In mulieribuulatu Begbinatus assu ty ,sinates, Mel ipsu de noua a mete ac religiosis quomodo cusadmitteteritates hoc i auxiliis,co illu,reelfauoreae M. Begbinarum status suspectus tribus mediis e communicationi subiacet.
Acro approbante Cocilio,statum Beghinam ppetuδ ahibendum ducimus,& a Dei Ecclesia poenitus abolendii, eisde dc aliis mulieribus qbuscunt siti, poena excoicationis qua cotrariu facientes incurrere uolumus ipso iacto iniungentea
150쪽
- gentes express e statu hinoi dudu sorte ab ipsis asseniptulectetur ulterius, vel ipsu aliquatenus de nouo assumat. Rai igionis vero Q quos eaede mulieres in limoi statu Beghinaii seueri,& ad ipsum suscipiendu duci dictitur jubsintili excoicationis pinna qua eo ipse,si secus egerintse nouerint i- cursuros districtius hibemus,ne mulieres aliquas pilictu sta
CAnonis illius materia est suspectus status Beghinarum. Quantu ad Psenas, tuo genera coprehenduntur: scilicet mulieres S religioli. antii adactiones uerε tria generi primu est,sectari ulterius limoi statu assumptu. Secundiana est, de nouo dictu statu assumere. Et haec duo respiciut mulieres.Tertiti aut quod respi it religiosos , est praebere ullo modo auxiliu, consiliu uel saliore sus dicto statu sectatio uel assumendo.Aduerte deinde appellatione Beghinarii nouenire mulieres deuotas,q alicubi Bi chae uocatur:q in dolanibus paternis dimissae,a nuptiis abstinet, nullais regulas,estentur,nulli, ino uiuendi se adstrii t: sed Deo famulari in sua puritate malunt lut Spiritus sanctus illas inspirauerit. Sed Beghinae q hic excoicantur, sunt aut infideles, dosibus loqtur cle ad nostra. te haeret.aut sunt suspectae destiade:ut in hac Decretali insinuatur. Et est Episcopalis.
Contra schis laticos. pertinacitersie ab obedientia Rom Ton. subtrahetes eu quomodolibet recedere pras etes, etc. cami.
4Romana curiae inobedientes uinculum excommu=sicationis indubitanter incin runt.
ExcHicamus& anathematizamus oes illos et in animara suaru Piculu,sea nostra,& Rom.Potificis S tepore obodientiartinaciter subtrahere,seu quomodolibet recedere Psumunt:S si P se uel allu,seu alios directe,uel indirecte priicta exest uel Scurare,aut in eis te consilium, auxilium, uel fauorem praestare no uerentur. In processu coenae Domini. CAnonis istius materia est schisina. Quo ad personas, esi uniuersalis. Quum ad actiones explicantur duo genera actionum : scilicet principalium k accessoriatum. H