장음표시 사용
151쪽
Et principales quidem sinat duae. Prima est, subtrahere serertinaciter ab obedientia Ro. Pont. Secunda est, quomodolibet praesumere recedere ab eadem obedientia. Acceii , riae autem ualde disperguntur& dilatantur , dum multiplicantur per tot modos , per se , uel per alium, directe uel in-
Vbi nota, quod aliud est recedere ab obedientia Rom.
Pont. dc aliud est transgredi praecepta eiusdem, etiam ex contemptu. Nam recedere ab obedientia, est nolle recognoscere ipsum ut superiorem, ut patrem spiritualem,ut Christi uicarium &c. transgredi autem praecepta iptius etiam in despoctum eius, stat cum recognitione ipsius ut pontificis, superioris M. Et propterea in nunc Canonem non incidunt contemptorςs praeceptoruin, nisi Rom. Pont. nolint recognoscere ut caput totius Ecclesiae uice Christi . si est Canon Lite reseruatus Papae.
In praesimptuosὶ uolentes, quind ordinitiones ab Octauiano ct Guidone factae, uel ab ordinatis ab is sntratae, Oc. CAP. VIII Ordinationes ab haeresarchis inditas approbantes uel recipientes, excommunica tionis uincido innodantur.
Rdinationes ab Octauiano & Guidone haeresiarchis A ctas, & ab ordinatis ab eis irritas esse censemus : ad ij- cientis ut qui dignitates Ecclesiiasticas seu benescia per clictos schismaticos acceperint, careant impetratis. Alienationes quoque quae per eosdem schismaticos seu per laicos fictae sunt de rebus Ecclesiasticis,omni careant sirialitate,& ad
Ecclesias sine omni onere reuertantur. Si quis autem contra ire praesunipuerit, excommunicationi se nouerit subiacere, extra de schismaticis. cap.'. Anonis istius materia partim est schisina, partim sacria legiunt circa alienationem uerum Ecclesiae. Et quoad personas,uniuersalis est.Quo ad actiones ponitur una: quae tamen multiplicatur iuxta materias. Actio est praesumere c5
traire contra hoc:scilicet 2 ordinationes sint irritae, θ φ be nesci,
152쪽
yxcommunicatio. Iarnescia accepta no retineatur, aut st alienatio Acta a schismatico uel laico careat sirmitate, &.sine onere reuertatur ad Ecclesiam. qui enim uoluerit,ς ordinationes sint ratae , aut st benesicia retineantur, aut st alienatio sit firma, aut-r ceat ad Ecclesiam cum onere, excommunicationem incurrit. Episcopalis tamen est secluso schissimate. 'Nota tamen hic,st alienatio de qua hic est sermo, iuxta literae sonis intelligentia est,ut exposui inus, hoc est de sacrilega alienatione: quoniana ienatio se sta a laico,sacrilega est, o litera distinguit a schismaticis laicos.No dano in exponentes laicos non qualitercunque sed fultos authoritate schismaticorum. Rationabilis uidetur haec expositio : quia de schis anaticis eli Canon iste: ut peripis schismaticos, Ecclesia stucos: P laicos uere,inixos illoru authoritati laicos significet.
In eum qui de tertia partis Cardinalium nomin
tione consi iis, Papae sibi nomen usurpat, ct eos qui ipsum recipiunt : item in ei qui a paucioribus, quam duabus partibus Cardinalium electus, nis maior comcordia intercesserit, geri e pro Papa.
Traelationis nomen indebite sibi assumens uel usum pans, ct sub illius. praetextu falsum seminans , ex--
communicatus est. in Tatuimus,ut si serte inimico homine sepseminate etitania inter Cardinales, se substituedo sumo Pon. non po teritesse plena cocordia,& duab. partib. cBcordatibus,tertiat ars cocordare noluerit,aut sibi altu osupserit nominare,ile abso ulla exceptione ab uniuersali Eccl. Ro. Pon. habe Hir et a duab. partib. suerit electus & receptus. Si quis aut da tertiae partis nominatione cofisus,sibi nonae Esi usurpatis rit,ia i se,qua si eu receperint,excoicationi subiaceat. Et ims a Si a paucioribus sua duab. partibus aliqs fuerit elemas ad Apostolatus ossicium,nisi maior concordia intercesserit, arullatenus assumat: S praedictae poenae subiacet, si humili ter noluerit abstinere extra ga εlec.cilicet. . Cmor n
153쪽
Excommunkatio. C Anonii istorii materia est schimia aut schismatis
Quo ad Psonas,sunt uniuersales. Quo ad actiones, nota duos casus Prinius est, ii sis de tertiae partis Cardi iralium nominatioe cossus,Papae sibi nonae usurpaverit:& tuc in ipse,q ua ij si eu receperint, sunt excorcati. Scis est uniuersatij
calus , hoc est ii a pauciorib. qua a duab. partib. Cardinaliuelectus,nisi maior concordia intercesserit, gerat se pro papa illic entui praedictae poenae subiacet. Et est absolutio seclusosthismate, Episcopalis. iContra manus violentaS . .
In eos qui suadente diabolio im cleri cum uel moh a
chum manus uiolentas iniiciunt. Cap. X. 'is Manus uiolentas in clericum ini ciens ex iacom unicatur C I quis suadente diabolo huius sacrilegii uitium uel cii men incurreri Q iis clerici, uel monachii manus uioleti ias iniecerit,anathematis uinculo subiiciatur. Et nullus hi soporum praesimi at illu absoluere inisi mortis urgete periculo) donec Apostoliso conspectui praesentetur, & eius ima- datu suscipiar. In Decret. xvii. q.iiii. c.si quis. & est Innocen. Anonis istius materia est sacrilegi uo manus uiolem in clericii iniicitur. Et quo ad personas est uniuersalis..
o ad actiones uer6 una est principalis: scilicet manus ui Ietas in clericii suade te diabolo iniicere.Et est papalis. Actiones uero accessioriar scilicet mandare, dare consilium, auxia liuia, uel ouore ad huiusmodi manum uiolentam ) ex aliis Canonibus habentur: quos breuitatis causa omitto. Circa hanc excommuni catione punientem ficrilegiit ma . nus uiolentae in clericum uel monachum, nota septem. Primo, Q qa manus est organu organoru, appellatione manus uiolentae uenit no solum quae cunque percusito, sed 'etia pulueri, ut aquae iniectio: imo S cosputio, ac uiolenta acceptio cuiuscunm rei de manu seu Psena clerici insu D captio, letetio,& carcer.NO aute praecipere exiliti aut cotinis intra quae se cZtineat:ga in illis uioleta manus hoc est existior uioletia in istis sola sceptiuis iteruenit. Per inferiora
154쪽
uo uioletia clerico itelligeno solu exequutore,sed man- late es date ad hoc cosilid,auxiliu,tauore,cosensu: im6 etiaratu habete post factu,li nomine suo sectu est. Appellatur et a iure in Spolito coseties ac secies , et quii deat & manifeste post delinit obviare. Et PIea pari poena punitur: Ra iuxta
Apostoli siniam) digni sui morte no solii si sectui, sed S qui
cosenti ut facietibus. Et ga duplex est genus debentiu : scilicet uel ex ossicio ut ossiciales: ' isti sculdubio ligatur, si
manifeste possunt obviare,& no curato uel ex casu necessitatis,quo tenemur succubete oneri subleuare, quu no sit altersubleuas. Et isti si manifeste possunt:ex interpretatione iuris ligatur,ut patet in c.quatae.de sent.exconi. Crediderim ego astos tuc tantii ligari,quum ex intelione nolui obviare, co-snoscetes se absque periculo ac dano posse obstare, taleS.m Inexcusebiles sunt a consensu, ex quo necessitatis articulustrabligat eos ad obstandum,sicut ossiciales obligat debitu insiti ossicit. Nota scdo,q, qa uiolentia distinguitur ab amb. subdolis, staudulentis di limoi, S rapina distinguitur a furto: ideo licet manus uio leta esset, si sis vi acciperet aliquid ,
mi tenet clericus in manu,seu in persena , no in esset manus uiolem,si sis furto tolleret num os ex loculosestato a cleruco.Et similiter si sis cingulti quo actualiter cingeretur, furtitae tolleret,et si praecisio interueniat: quoniam praecisio illano uioleta sed furtiua est.Nota tertio, in uiolentia hoc in loco elus denotat qua significet.Na licet signiscet ql fit in inuitu ga hoc proprie est uiolentu intelligimus th per hoc
etia iniuriosa manu: ita st licet clericus consentiat,ut uerberetur: si iniuriosa est uerberatio, excoicatus est uerberas. E hac eadem ratione clericus percutiens seu uerberans seipsiiminiuriose, per se uel alium , excommunicatus esset non munus, qua si alium clericum sic percussisset aut percuti procurasset. Et hinc respondetur quaesito, an monialis procurans abortum potion uel phlebotomia, incidat in hunc canonem: Dicitur enim e non incidit: quia manus haec licet sie violenta naturae, non tamen est uiolenta persenae consentiari,nec est iniuriosa statui Ecclesiastico. Nota quarto , in manus uiolenta potest esse sacrilega dii
plici ratione:uel absolute,uel ex iuris rosivum. Appellatur
155쪽
autem,' est sacrilegiu absolute,iniqua percusso cleri s.catur uero ct sacrilegium ex iuris politione, clerici laterentis mille mortes occisio per sententiam iudicis laici, hoc enim di similia quae secundum se sunt iuxta, ct sitiat solum mala, quia prohibita ex iure positiuo,sacrilega quidem sunt,sed exposititio, iure origine trahentia. Et hoc modo sacrilegiti est,
si monacus caula correetionis uerberatur per laicum, aut necessitate non urgente per alium clericumHel monacum ab Abbate:ut in cap.uniuersitatis. te sent. excom.
In praesenti igitur censi ira sacrilegium sumitur utroqiis modo ita quod excommunicationi subiacet manus uiolen . ta sacrilega,sive absolute,siue ex iuris positione. Et propi mrea quicunque zelo iustitiae laicus homo uel dominus moueatur contra clericum pessime meritu , non excusatura sacrilegio manus uiolentae: nisi in casu sibi a iure premissio. Permitti autem creditur a iure officialibus laicis capere aedetinere clericum prsentandum quam citius suo praeli. to inuentum in crimine patrato uel patrando. Et nihilominus cuilibet cuius interest, permittitur recuperare uiolentera clerico res surto sublatas,uel raptas ante , quam fur uel l tro ad alia diuerta hoc est ante,quam adipiscatur possessionem quasi quietam rerum ablatarum: sicut etia licitum creditur debitorem clericum sugiente uel fuga parantem deti
Derepraesentadum suo Praelato. In his enim &similibus quii sconstet sacrilegium non interuenire ex naura secti quia non ad iniuriam clerici,sed ad iustitiam tenditur & ex post liuo iure non sit prohibitio,non est locus sacrilegio . Nota
quinto,casum,in quo manus uiolenta in clericorum uere factilegium non punitur hac excommunicatione. Et est , si clericus turpiter operans cum uxore,matre, silia, uel sorore inuentus percutitur: ut patet in cap .si uero. de senten. exconi Miunt.Percutiens enim ex uindicta, licet peccet mortaliter,
es sacrilegus: sit iure tamen humano coinpatiente iusso doleri,in unis evadit. Si tamen dolus interueniat puta quia
ui consent it ut uxor clericum adna ittar ad hoo,ut percutere eum pΡssit excommunicatus est percutiendo: quia dolus in rterueniens compassionem legis tollit. .
156쪽
t tum quinque modis inueniri. Primus est quum est secra:uti puta quum correctionis causa ab habente legitimam potestat tem,legitime exercetur.Sic enim Episcopus per clericum,ini seriores uero prelati per seipsos clericum uerberant, detinenεi autem & capiunt per quoscun*. Si ad hunc modum spectat uerberatio,qua naturalis pater corripit filios,clericos, ct in , stiter discipulos,& maiores seu seniores ecclesiae pueros: & clerici afficientes eos qui perturbant diuini officii cultum. Et sicut sacra est horum correctio, ita sacrilega emceretur eo rundem actio si ex odio S iniquitate clericos eosdem uerbe
Tarent ac per hoc essent excommunicati.Secundus est,quum
emicitatur quum quis defendendose aut sita,aut alios ,uim ui repellit cum moderamine inculpatae tutelae.Nec arciatur
Iicita haec defensio ad casum , quo invasus non potest aliter se aut sua aut alios saluare sed rationabiliter extenditur etiaad casum in quo tameni uituperabiliter fugiendo posset se Guare: quia non tenetur ignominiosam Niga pati laicus a clerico inuasseresed potest suum,saluando honorem sicut Secaeterasies,uim ui repellere. Non intelligas tamen licere eri Propter hoc acceptare duellum a clerico prouocante illum:
quia aliud est uelle pugnare,dc aliud se dc sua tuendo,contra clericum non minis,sed secto inuadente pugnare. Et ad hac licitam desensionem reducuntur superius dicta in tertio norabili de captione licita, quoniam in disensionem iustitiae sunt. Et quum non minus castitatem quam reliqua bona tueri debeamus.Si mulie*aut puer imputatur de turpitudi- Dea cleric in pro euadendo molestiam,non uerbo,sed facto inuadentis,percutit aut mordet quia nec lagere lice ec cla i mare potest, ut infamiam putat nullana incurrit censuramri quia defensio cum moderamine inculpatae tutelae,tali sexui. seu aetati uidetur Et si excessus interueniret, xeetus est aca none,qui excusat patrem,maritum,fratrem &fliuiti,ut prae dictum est. Et multo magis excusat agentem pro persona
Propria in materia turpitudinis iniuriois Si enim licet mihi Impune percutere inlucialitem mihi in tu'itudine meo Tum,multo magis impunis sum percutiens iniuriante mihi an tumitudine propriae persenae. Et sicut sussicit ibi inchoa
tio hi qui inim attentat uiolare, ain tutem acti
157쪽
inchoat.Tertius est,s mini mauus uiolenta est impersecta Se defectu deliberationis:ut contingit in primis motibus. Si quis enim absim deliberatione ex subita passione manum in clericum iniicit,ita ludit aduertenuemuod facit, retralait manum,non est excommunicatus:quia manus uiolenta, no est
persecte actus humanus:ac per hoc non eli sacrilega, nisi in re secte: sicut primus motu adulterii, non est adulterium Excommunicatio autem haec praesupponit sacrilegium timpliciter,' non secundum quid tantum , quale est hoc. Et ad
nunc modum reducuntur percutiones tam defensimae, qui correstiuar, quando modicum excessivae sitiat: quia non ex
deliberatioe ni excelsus ille,sed quasi ex impercepta pastio: 7 pellete. uartus est,quii uiolenta manus est 1 persecta ex desictu exteriori actus: puta quia ta leuis ac leuiter iniecta est, ut pro nulla habeda sit, Ic ut unico uerbo dicatur quado manus uioleta est ita leuis ut si es et in laicu, non constitueret Peccatum mortale,PP hoc quod est in clericum, non subiacet huic excommunicationi. Et ratio est,quia non est sacrilegiun, cano aut iste expsse supponit sacrilegiu secundum c6pletam sacrilegii rationem, non securidum quid: quale est ientale sacrilegium, ut sic liceat loqui. Quintus est: quum
manus uiolenta est imperfecta ex desectu formae , hoc est intentionis: quia scilicet non per se intenditur,sive quia uiolentia non intenditumut quum quis castigando clericum , . modum excedit ex imprudentia putans se non excedere:siua quia non intenditur,quod sit in clericum,ut quum ex ignorantia clericus Percutitur aut capitur, quoniam p se loque f. do non incurritur sacrilegium nisi sub intentione cadat. Et hoc intellige,nisi ignorantia culpabilis reducat actum in naturam suae formae, ut quia debuit, & potuit scire nec cura- itiit scire.Et ad hunc modum reducuntur casus omnes,in quibus non fornauiter,sed materiat iter tantum manus uiolenta in clericum iniicitur,ut contingit ossiciali Principis arcenti turbaman qua sunt clerici. Ad hunc etiam modum redu- cutur cams,quibus absque animo iniuriandi uiolentia rationabiliter insertur clerico,ut si quis fugiens persequentes , cle uricum ex cabalo necessario sugienti tollat ut uelociter se sal
158쪽
erilegae,quia non animo iniuriandi, sed necessitate seipsam saluadi totu fit in calu,in quo li lex uitia adest et, cessare te diceret. Et simile ei ,si in casu desentionis, occim elegia siti de ἐatere clerici tolleret, ut posset se tueri. Et sic de ii milibus. Nota septimo, appellatione clerici seu monachi uenire
non solum omnes habentes primam tonsuram, S Omnes
atriusque sexus professis aliquam approbatam religionem, sed etiam earundem religionum nouitios & conuelsos, hoc qui se & sua, mutato habitu , alicui religioni dedicaue runt perpetuo. Et hoc intellige, nisii sint pii uilegio clericali priuati: ut sinat degradati, ct secundum quosdam,haeretrici, M iganti, & coniugati sine habitu dc tonsura , ct apo-
latae,seu enormitatibus famis vacantes δα. tertianorum au
tem genus qui scilicet uocantur de tertio habitu alicuius religionis ex hoc solo quod sunt tertiani, no gaudent hoc priuilegio: quia nec sunt religiosi quum non habeant solennem professionem, qua religiosi a non religiosis distin
guuntur) nec conuersi religionis, nec nouitii religi una, nec clerici In iure aut quatuorhaec genera tantum ponuntur, ut patet intuenti. Demii circa calce huius canonis,ubi reseruatur Papae absolutio ab hac censura, scito tria exceptionii genera habere hic lacu. Primu,ex qualitate facti. Secundit,ex qualitate p-sonam. Tertiti, ex accidente impedimeto. Ex qualitate q- de facti. nam tripliciter inuenitur manus haec uioleta. Quados enim est iniuria leuis, quandoo grauis, qnis enormis. Et si est leuis , potest Episcopus absoluereni grauis uel enormis, uel luato de latere reseruatiir regulariter absolutio. Discernere autue iudicare leue,uel grauem ut enormetid iudicem hoc est Episcopu pertinet. Et de enormi iniu-xia, ex iure canonico manifestum est multipliciter inuenixi. Primo ex magnitudine facti: ut si peruentum est ad mutilatione inebri ut finguinis effusione quae abundantia significare uidetur aut graue uulnus. Secund6 ex psena laesa: ut si in Episcopii,aut Abbate.Tertiὀ,ex Psona laedentaeut si Iaicus officialis authoritatiue vcutiat clericii. Qitari6 ex scadalo: ut si monachus poetiat clericii seculare qJ poderabis.
Ax iure uerosiuili R Octori supradictit,ex ἔsona laesa,si sis
159쪽
cerdos indutus sacris uestibus percutiar. Et ex irreuerentiae ut si in conspectu Praelati percussio fiat. Ex loco : ut si in Eccle ita, uel in platea. Ex loco uulneris, puta si uulneratus iii
oculo. Et ex notorio,& specialiter te naporis,put e magnae sa. stiuitatis. Ex qualitate vero personarum,nana puerorum i tra pubertatis annos excessiis quicunque conanaissus & mulierum potest ab Episcopo semper absolui , etiam si pueri post pubertatem absolutionen petant. Similiter religiosi in
claustro se inuicem percutientes Sad religionem transeuntes nisi difficilis Sc enormis saerit excelsus: ut mutilatio,aut essu.so sanguinis,aut in Episcopiana uel Abbatem fuerit, capitu. quum illorum de senten. excomm . in ii etiam sui iuris non
sunt quales sunt serui,& siiij familias di huiusmodi absolui. possunt ab Epistopis in duobus casibus. Primus eli si delinquerint in fraudem : hoc est ut subtrahant se ab obsequio do . bito dominis. veniendo ad sedem Apostolicam. Secundus est, si ipsi donii ni sine culpa sua graue damnum propter hoc iocurranimisi excessus sit tam grauis S enormis, ut propter. Mitandum scandalum, S tollendum exemplum aliorum, debeant ad sedem Apostolicam destinari. Ex interueniente de inum impedimento absolui in primis possunt a quocunquia excessu omnes in mortis articulo constituti. Infirmi quo- , que seu ualetudinarii quacunque corporis impotentia impediti,& senes impotentes accedere,& similiter qui ob inimicitias quas habent, aut ob inopiam quam patiuntur,non ponsunt accedere, & demum quocunque canonico impedinam- ito retrahantur, ut nec ad sedem Apostolicam,nec eius Leetatum ire positiat,absolui possunt ab Episcohis, seruata duplici moderatione. Prima est, ut satisfiat clericis iniuriam pes sis. Secunda est, ut iurent quod cessante temporali impedi- mento, praesentabunt se Apostolicae sςdi,parituri illius mari dato . De nobilitatis autem magna potentia, disponit ius, quod talium dominorum ac delicatorum excessus significandus est ante quam absoluantur, sedi Apostolicae: & secundum illius consilium postea fiat abs tutio : nisi pericimium sit in mora. tunc enim iuxta impedimentorum canonicorum rationem Vendum esset.
160쪽
Insequentes Cardinales , via manus uiolentas in eos in)cientes Item tu Domino temporales constitutionem cap.felicis. libro VI. contra praesumptores, praefatos seruari non facientes. Cap. IX. Praelatos Eccle. hostiliter insiequentes Gnathematis vinculo innodantur. cI quis in hoc facillegii genus irrepserit, quod sanctae Ro.
Ecclesiae Cardinales hostiliter suerit insequutus,uel percusserit,aut coeperit,uel socius fuerit facientis,aut fieri inandaueri aut habuerit iat una, aut consilium dederit uel f . MOrem,aut pos eaereceptauerit uel defetisauerit scienter eundem,sicut criminis laesae maiestatis reus, Ppetuo sit infamis. Et infra: Ex insequutione praedicta, sicut ex iniectione nia Mutina uiolenta , ipse facto sententiain exconani unicationis quis incurrat, tam ipse insequutor quam alij supradicti tantia nati participes. Nec ab alto,quam a Ro. Pon. possit benesicium absolutionis obtinere,nisi in articulo mortis. Et infra: Si Princeps,Senator,Consul Potestas,uel alius doniinus,siue rector,contra praesumptores praedictos praesentis constitutionis tenorem non fecerit obseruari tam ipse, quam officialis eius intra mensem postquam res ad eorum notitia uenerit, eo ipso sententiam excommunicationis incurrant.Bunifa.extra de poen .cap. elicis.lib.vj.
M Ateria istius canonis est sacrilegiu insequutionis & ma nus uiolentae in Cardinales sanctae Ro. Eccle. atari ad
Persenas canon est uniuersalis. Quo ad actiones, comprehedit decepi actiones: scilicet insequi, percutere, capere lbciare facientem mandare, ratum habere consulere, fauere, receptare defensare scienter: ita st quicquid horum aliquis cona. naiserit, est excommunicatus. Et reseruantur absolutio Pa Pae. In secundo autem canone, si Princeps Sc. materia est omisito seruandi dictam constitutionem , tanquam quasi Probans sacrilegium factum . Peisonae uero excommunicatae sunt septem: scilicet Princeps, Senator, Consul,potestas/alius Dominus . rector, A elui officiales, Actio quae excom- Ι muniti