장음표시 사용
221쪽
conliliando uel auxiliando,uel fauendo cu excoicato. Circa imateriam huius canonis aduei te dupliciter contingere participare in crimine excoicationis subiecto. Primo cooperan tur ad illum crimini suctum per questi incurrit primo alter excomunicationis sententiain si aliquis cooperetur ad
hoc quod religiosus temere habitum dimittat , aut quod contrahat matrimonium , aut aliquid aliud propter quod religiosus ille incurret excoicationem. Et hoc modo non incurritur excommunicatio maior conani uni cado in crimine,
regulariter loquendo, ratione participii l ev communionis,quia non communicatur excoicato i quonia non est ad huc excona muni aliis quando interuehit huiusmodi cobpe ratio. Dixi autem regulariter,propter tres casus exceptos.Pri mus est,si excommunicatio esset lata in aliquem qui cunti puxticipibus suis uinculo excommunicationis subiicer tur,tunc enim participantes,sententia maioris excomunica tionis incurrent mi patet in cap.st in dubii de sent. excom Secunda est,quando excommunicatio fertur non solum infancipiitem,sed& in eos qui dant auxiliti,consiliu uel fauorem: ut in multis calibus inuenitur expressum.Tertius esst,in castimanus uiolentae in clericum: auoniam casus ille extenditur ad omnos cooperantes mi si pra patet. Abo niodo participatur in crimino c.. . . iii unicationi sutriqcto, postqua aliter
incurrit iam proptςr crimen illud qxcommunicationem im pendendo ei ad illud auxiliuiti,consilium uel fauorem . Et
sic corii municando in crimine criminoso excommunicato, incurritur ex conani unicatio maior. Et hoc tam si ille cui sic soldatur, est ab homine nominatim excolia municatus ut in
hoc canone habes) quam ii a iure uel a iudice est generaliter exconi municitus: ut habes c ap. si concubinae. dς senten. ex
Aduerte quomquὀd iste canon recitatus supponit partici raseth exc6municatu, si circa absolutionem erincipaliter ue satur: uqle is quod ad iudicem excommunicatorein recitaxat participans qua tunctique nis iubditus . Et hoc ratione cis icti ut in litera dicitur. Et dixit hoc: quia tegulari erab excoairimicatione iuris qfalis stipponitur e cdicatio contra par.
tici litem potest Epitcopus absoluere, si honditor canonis
222쪽
In clericos quos scienter sponte participat tu nominatim excoicatis a papa ct ipsos in Uscio recipiant
Cap. LVIII. clerici excom municatumscienter in stiis negc s
ues o Mi s recipientes ex communicantur . 'c Lericos qui scienter & si onte participauerunt cu excom- in unicatis a nobis & ipsos in ossicio Teceperunt , eadem exconantunicationis sentesiacii ipsis non dubitamus inuolui:quos etia ero ab lutionis beneficio habedo ad nos uolunius remitti.Cleme.iii. te sente. excisinu. p. significauit ACAnonis istius materia est sacrilegium quo excoicaxtis a Papa recipitur ad diuina. Et quo ad personas est particulatis,quia ligat solos clericos. inio ad actiones uero, puniis unicam amonem:scilicet recipere ad diu ina. V bi aditer te sex conditiones requiri quaru quinque habentur ex te ctu: sexta autem usus apponit. ma est, quod respicit selos clericos
Secunda quod sit paliticipatio in diuinis:quia copulative ponitur in litera participauerunt, Ic in ossicio receperunt. Ini ;si uerba proprie interpretanda sunt no Iussicit qualis cuni idiuinis participatio,sed regritur participatio receptatiu rui ta li clerici si recipiutur ad diuina,nis at clericus ille si inte
cienter & sponte: hoc est st sciat se participare in diuinis cuexcommmcatis a Papa,ct nec ut nec metu hoc sectat, alioquin non sponte fieret.Nec exigitur metus cadens in costarietem uirum ,sed quicunque metus contrariatur ad sponte,
incit ut uerba operentur quod signisi ant. Quinta condi- aio est quod sit excommunicatio a Papa. Et hae omnes paret in i itera.Sexta autem ex rationabili usi accepta,est quod iit exconamunicatus nominatim, uel aequivaleter ad nominatim , alioquin quum omnes excommunicationes in iure Molitae lint a Papa,&lintiliter oes ex Bicationes quae a co ina Domini generaliter promulgatur,sint a Papa, equeretures, clerici recipietes ad diuina scieter& spote ta a iure coin uniu in coena domini genet alii er ςxcvicatos incurrexer excon1-rannicati
223쪽
municationem maiorem , Papae reseruata: quod a nun uluuttitur.Et est Papalis .
In dicitionem seu fraudem comittens,ad hoc ut tu et personaliter uadat ad mulierem p ro testimonio.
Cap. OX- . Prodem committens quatenus iudex pro resimonio mulierem adeat personaliter, excomm
mcationem meret ir- . CAsus huiusiaiodi uidelicet ut iudex uadat personaliter adaiulierem pro testimonio non singatur, nec fraus interueniat in hac parte alioquin fictor huiusdiodi uel fraudator ipso secto sententiam excommunic tionis inςurrat . De i
CAnonis istius materia est insidiari pudicitiae mulierum. Et quo d personas est uniuersalis.Qlao ad acti0nes uero frui fit duas abiones .prima est,fingere casum,secuda est idem committere Vbi nota quod duo ad hanc censuram incurrςndam requirunt. Primo, quod fictio seu i aus fiat ad soc ut iudex pqrsonaliter uadat ad mulierem pro testimo- vio Secundoiquod sequatur effectus,ut talis poenai reseratur pd opus sequutum,quod canon uitare intςdit, Et quia opus iubsequutum ponitur duplex prini uin , quod subiequitur , ii nullum adsit fimpedimentum, uec hoc est iudicem ire pers saliter ad mulierem pro testimonio,altςrum, quod interus Diente impedimento sqquitur, & eli inittere ad eas ro testimonio quantum litera apparet misi 'quatur ellectus primus, scilicet quod iudqa vadat personaliter,nop videtur hasere locunt exconii'unicatio ilia quia, mittere ad mulierem pro tςstimoni0, sepelius in hoc eo se canone concessum est,
In partem procul autem uel quo de ali s quam de mi assienis iniuri s seu uolentiis conservatores se intormittant, uel quod d ea quae iudicial indaginem.
224쪽
Excommunicatio i VJrpatio iudicialis uexationis per conserrat
res,miactam meretrur excommicationis. Γ Ecernimus, ut si conseruatores de aliis quam cle mani- iniuriis do uiolentiis scienter se intromiserint, ad alia , quae iudicialem indaginem exigunt,siuam extenderint potestatem , eo ipso per unum annuati ab ossicio sinestis pensi, pars uero quae hoc seri procurabit , sententiam ex Communicationis incurrat. A qua non positi absolui,nisi ei. quem sic sitigauit indebite, primis satis sectat .integralitercle expensis.extra de ossic.del .hac constitutione .lib.v3. Anonis illius materia est ussirpata iudicialis uexatio conseruatores Et quo ad perinas est particularis, nam
ligat illum partem, hoc est illa qui est pars in huiusinodiuexatione. Qu6 ad amones, ponit unam actionem, scilicet procurare alterum duorum uel st de aliis quam de in nifestis iniuriis seu uiolentiis se conseruatores Intromittat, uel st ad ea quae iudicialem indaginem exigunt,suam extedant potestatem. Vbi notauehaec poena habet locum duntaxat in pure conseruatoribus, qui a sede Apostolica conceduntur ut a manisestis iniuriis & uiolentiis tueantur , ut in principio huius canonis textus dicit. Vnde si dentur conseruatores ad tutelam ab omnibus siue manifestis siue immanifestis iniuriis,non habet locum haec poena. Et quia λ- Ia pars ligatur, si alii qui non sunt partes, haec procurarent, non inciderent. Et quia procuratio ista debet esse consilinata ad effectum subsequuutum ut patet ex eo ς absistiti prohibetur, nisi satisfecerit laesar parti in expensis ideo si quis
procuraret S conseruator non excluderet procuratorem ue xando alteram partei' , non incurretur excommunicatio.
Et est Episcopalisi tisiactione praemisia.
In religisses temere habitum suum dimittentes,met ad quaevis sudia sine debita licentia accedentes hi doctores, qui religiosos, habitu suo dimisso leges uel rhimam audientes ,scienter docere,aut inscholis suis
225쪽
temeresuae religionis habitum dimis
, tens,liel mutans,excomunicatus habetur
periculosa religiosis evagandi materia subtrahattix, distristius inhibentus,ne de caetero aliquis quacuque re ligionem tacite uel expresse prosessus, in scholis,uel alibi ter,iere habitum sitae relisionis dimittat: nec accedat ad qua uis studia literarum, niti a suo Praelato cum consilio sui criuentus,uel maioris partis eiusdem , sibi eundi ad studium
licentia primitus sit concessa. Si quis autem horum temeraxius uiolaret extiterit, excoicationis sententia incurrat ipλfacto. Doctores quoque siue magistri qui elisiossis , habutu suo dimi ,leges uel phisicam audientes scienter docere, aut in scholis sitis praesumpselint retinere,simili eo ipso sint
sententia innodati. ne cleric.uel monae.ut periculol. lib.VbCAnonis istius materia eis multiplex. Primo , immodera tio habitus: secund6, curiositas gymnasitorum: tertio , sementurii utriusque, Et quo ad perionas est particularis,ugans selos religiolos & doctores. QN6 ad actiones uero eunit actiones tres. in prima materia dimissionem habitus:in secunda, accedue ad quaeuis studia i in tertia, retinere insiliolis suis, Et pro primo quida casu nota primo ' dimittere habitu
suae religionis contingit dupliciter. Prihi6 totaliter: de sic' nunqua luntarie dimittitur, nisi uel apollando. Et sici manifesta incurrit hunc canonem:quia temere dimittit.Vel hanseundo ad aliam religionem: & sic etiam si irrationabia liter transeat, non temere tamen diristitit suae relisionis hibitum : quia non est, amplius habitus suae resigionis.Secum,dὀ ad tempus. Et sic ad incurrendum hunc canonem dua conditiones requiruntur. prim6 4 dimittatur' habitus re ligionis suae: secundis,quὀd dimisito salteinere. Et videtur Posse addi tertium,st dimissio sit materia uagadi: quia hoc Pr ratione Cationis intextu assignatur. Et dimissio qui dupliciter inueniri potest uel totaliter nqn habendo habi, tum, uel non habendo in superioribus, Et si totaliter non habetur, nulla est ambiguit s. Si uerὀ absconditus pori
thabitur, uaria est doctorum opinio. Mihi autem uidetur
226쪽
consideranda qualitas occultationis, dc distinguendum.
inter habitum sic occultarum , ut reputetur. communiter a Cons. Ma -isecum eo qui eum aliter non nouerunt non re- κενα
digiosiis. Et sic incurret hunc canonem: quia licet non dia nmittat materialiter uestem quae est habitus: dimittit tamen Grmaliter habitum suae religionis: quia dimittit ipsam ue habitum quo discerni pol & cognosci ut religiosiis talis religionis. Et confirmatur hoc ex textu; tum quia occultatus omnino habitus nonsubtrahit materiam uagandi , ex quo sic incedit superius ut non religiosus: tum quia nullus doctor uidens religiosum sine habitu in siperioribus es et ce lusinreligiosiis dimisisset habitum: quonia relinqueretuo ambiguum, an dimisisset subtus, quum tamen textus e communicet doctorem admittentem religiosum sine habitu , SoVel habitum sic occultatum,ut tamen a conuersa tibub quavis non ab omnibus praetereuntibus, uideatur2 religiosus est talis religionis. Et sic non incurret hunc canonem, quia nec materialiter nec formaliter suae religionis i bitum dimittit ex toto, quavis secundum quid aliqualiter, dimittere dici positi. Et ex his sequitur primo. limittens temere sitae rellaionis habitum ad tempus, excommunic xus est, quia uere ac temere dimittit, Et hoc significat litera per illud uerbum, in scholis uel alibi, ex hoc enim significatur st non requiritur Apostolica dimissio. nam scholae no stant parpetuae, sed ad tempus.Sequitur secundo st si relisiosus non transeundo ad aliam religionem habitum alterius religionis assumat, suum temere dimittendo, excomnninicatus est,aIioquin Bustra poneretur illud pronomen suae.se 'quitur terti6 st dimittens habitum ad hora ex leuitatem iletiam per totum diem domestice manendo, non est excon municatus, tum quia proprie loquendo non temeraria dimisito, tum quia cessat legis ratio expressis de materia eu gationisc Pro mundo autem casu nota duo. Primum est,
plus exigi ad licentiam eundi ad studiit quam eundi ad aliqquanis diuturniora negotia, qtii sic iure dispone is susῆ-cit licetia Praelati,sed reqritur cosiliu capituli ad licetia euili ad studiu quodcuno et Theologiae,ad alia aut,Praelatilis eiu sussicere uidetur,re saltu hoc Rueru,st et si sineticen-
227쪽
ita fiant,non habet locum linius canoni, sententia. Et in vit sorte conditorem canonis, frequens ac pronus religios,rum animus ex hac honesta occatione exempla ad mmaem -duni extra claustrum. Secundum est, u canoli isto non habet locum in religiosis accedentibus ad alia loca ireligionis suae ubi emludiunt: quia non accedunt proprie ad uudia ipse lioc est ad monendum in studiis quae extra claustra eL se susiponuntur ) sed de claustro misrant ad claustrum , ubi commodita tein haberit studendi. Similiter non habet i cum in religiosis , quorum licentia morandi extra claustrunon pendet a praelato sua conuentus, sed a superiori Praelesto: ut in religionibus mendicantium contingere uideturiinquibus si sola licentia supremi Praelati aut prouincialis coniueuit sufficere ad manendum extra claustrum ta in studiis, quam alibi, locum non habet sententia illa. Et pistest hoc accipi ex textu I: dum loquitur dereligiosis quorum introit S 3xitus ilitui est pendere a praelato sui conuentus,per hoc enim discernuntur ab eis religiosis quorum introitus A extitus a superioribus consueuit disponi: ita-nulla uidetur in Praelato sui conuentus dc ilius Capitulo authoritas remam sisse circa religiosum illum nili quum est in conuentu illo. At si contendat quis circa rigorem iuris,aduertat saltem excistisiuetudine tales excusa i: quilina simplici corde iuxta morem suae religionis actus suos disponant. . Qtio tertium demum casum, hoc solum aduertendum censeo, ' qualubr requirunt conditiones ad fioci incurratur. Duae ex parte religio rum scilicet quod audiant
leges, uel phisicam, id est medicinam: Si quod dimisso habitu di duae ex parto doctoris: scilicet quod scienter & pi sumptuose doceat seu retineat tales religiqsos.Et est Ebalis.
in plices monachos ct canonicos re dares ad crurias principi se conferentes , uit damnum aliquod iis feriat ut praelatis aut moran rario Cap. LXII.
Reygios principum curias ob sui natus uel reli
i bonis persequutionem insequentes e ii communi alio miscuera Minentum.
228쪽
YIoc dicto peRetuo prohibemus, ne mpnachi aut regu- lares canonici administrationem aliquam non habentes ad curias principum absque speciali Praelatorum suorulicentia se conserant. Quod si ut damnum aliquod inferat suis praelatis aut monasterio,se conserre praesumpserint,e coicationis sententia eos incurrere uolumus ipso facto.Praelatis eoru difflicte nihilominus iniungentes, ut ipsos a curiarii praediistarii accessu , ct aliis quibuslbet uagationibus S discursu diligenter compescere, aut super lioc non paren
tes,eisdem, seuere currigere n- omittant. extra de statu. mo. cap.ne in agro.inclem.
Arionis istius materia est sacrilegiu, contra monasteriu aut Praelatum . Et quo ad PQnas est particularis, ligans
solos monachos di canonicos regulares,non omnes, sed ad ministrationem non habentes .inio ad actiones uero punitiatium actum exteriore affectu unica intentione interIori. Actus exterior est conferre se ad curias principum, intelio interior est animus damnificandi monasterium uel praelatum. An aut actus ille exterior requirat aliam condItio .
scilicet,st suerit absque speciali licetia sui PCesati,glosi a putat 9 no, quia no reperitur Et certe si textus bene distingua gur,duae sunt ishibitiones. Vna,in qua prohibetur ire ad curias principum sine speciali de hoc licentia absque excommunicatione. Secunda uero est ipsa excommunicationis sententio absque repetitiooe licentiae habitae uel no habitae. Et Propterea uidetur splum substantivum qualiscatum subin- relligi repetitum:scilicet monachi aut tegulares canonici n' habentes administrationem. Et si pro quia hoc est uerum, requiritur ad incurrendum hanc excomunicationem, quod sine licentia sipetiali praelatorum ad principum curias se coistrant, & est Episcopalis.
In monachos intras ta monasteriis te licetia Ab
batum suorum arma tenentes. Cap. LXIII.
Monachi in sui s claustris absque Abbatis licen
tia arma tenentes excommunicantur. ν Raesitae quoque sentetiae monachos intra septa monasto ri; sine uomia obbat, suoru rura tenestes, decernimus
229쪽
subiacere extra de statu naon.cap. ne in agro.in Clem. CAnonis istius matera eis habere instrumenta rixaruitia. de quo ad perinas est particularis, ligans solos monachos. mio ad actiones uero unica punit.s tenere arma duabus adiunctis circunstantijs. Altera loci. cintra septa monasteri):Altera licentiae .s sine licentia Abbatis. Et intelligitur tam de armis defensi uis quam offensiuis. Nec uocatur tenere arma sine licetia Abbatis, si ex obliuione aut ex ignorantia iuris nullo malo animo arma al iqua et in cella hiueret:quia λ maliter loquedo,talis no tenet sine licetia: quia no intentione tenet sine licetia id aduesi sciret regri licetiam, nullo paeto teneret,sed tin materialiter tenet sine licentia. Poenae athuiusmodi no stant extendenae sed restringe lae.& e Epalis.
In religiosos parochiale ossicii et circa extrema unctionein, Eucharistiam,matrimonium, ab olutione usurpantes. Cap. LXIIII
Osci parochialis usurpatio excoicationispoena eri
o Eligiosi qui clericis, aut laicis sacramentu unctionis ex- tremar,uel Eucharistiae ministrare,uel matrimoniu cile Dirare, non habita stiper his parochialis praesbyteri licentia
aut quenquam excommunicatum a canone praeterquam icasibus a iure expressis,uel perpriit ilegia sedis Apostolicae concessis eisdeni) uel a sentetiis per statuta prouincialia aut synodalia promulgatis,seu si a culpa,S poena absoluere que et psiampsoint: excoicationis sententia incurrat ipso facto a sede Apostalica duntaxat absoluendi.ext. de pri.c.rel. 1 Cle. CAnonis huius materia est usurpatici parochialis officii . Et quo ad persenas est particularis,ligat. n. los religioses.Quὀ ad actiones uero puni t sex actiones. tres circa sacramenta tria sextrema unctione,Eucharistia, uec matrimoni Et tres circa absilutione: scilicet excoicatorii a canone , e
coicatoru a statutis prouincia lib. uel synodalib. & abGlus re a poma S culpa.Nota primo, quod hi actus excommunia rationi subiiciuntur quatenus affectu sunt praesumptione ratiosin frustra appositu esset uerbii psupserint. Et hinc hes stti sis religiosus ex ignoratia uel sub ratiabitiois spe aliqd ii irum laceret, non incurreret excoicatione, sia in ueritate n5 praesumeret.
230쪽
praesumeret.Notasecudd,' si iis religio sus comuni et asilii eligiosam exeptum,no est locus huic poenae. od ex d uisbus patet,iu ga haec costitutio directe in fauore parochiale presbyteroru saeta est,qbus nihil in hoc cassi derogatur,tu et in uerbis stado,nullus est parochialis praes bytera quo licentia sit petenda qJ religiosi exeptino subsitne paro talibus praesbyteris,sed stiis prioribus,Abbatibus &c.quos sat non uenire appellatione parochialtu praesbyteroru.Nota ruisus P licet appetiatione parbchialis presbyteri non ueniat coiter Epus,consuetudo in quae est optima legu intemrres) in hoc cassi admittit ta Epistopia quam Et vicariu eius δ' vicarium parochialis psbyteri possedare licentia hanc,sicu t et admittit parochiale et non esset presbyter,posse dare hac licentia.Nec est opus se licentia haec ita sit specialis, ueoporteat scrupulit habere ex oniisse aliqua dearticulatione; sed suisicit se ita sit specialis,& aequivaleat speciali .Et hoc super est qua docuiam ex uerbis licinitae coiter intelligitur ciscedente lare hanc licentia,et si tio nominarentur haec sacramenta in specie. Nota demit et, abs uere a poena S a culpa hic excoicaturri,nihil aliud est qua id quod uulgὀ dicitu Quod in ueritate importat plus qua indulgetia plenariam. Importat eria quod reddat nomine mundum ab omni caura & sine debito alicuius poenae,quod est longe plus qua indulgentia plenaitia Et,ppterea merito tales praesumptuosi excisicantur,si alique quῆcuri dic ab luerint .Cum his ictnat,s ex simpliciter abiblution e confessoris,excellenter cis tritus ac confessiis consequatur a Deo abselutionem a poe-'Da dc a culpa. Et est papalis.
In religiosos qui insuisse onibus uel alibi aliquae
proferunt , ut audientes 2 siolutione decimarum Eccle si s debitarum retrahant. Cap. LXV. Debitores decimaru ab earum solutione
trahentes excommunicantur. R Eli e sis , si aliqua ut audientes a decimarum EccIesita
retrahant,ita uis sermpnibus uel ialibi Sserre praesumunt,excomunicationis sententiae subiacere de mimus ipso satio eari de poen is, ciapientes.lib. V L