장음표시 사용
281쪽
. D illo ossicio: oportet enim recessum humanum a teranino a quo , seri per se, hoc est ex intentione. Tanto autem lacillus hoc monstratur , quanto non una , sed quatuor uiis potest quis ossicio diuino attendere. Vel quantum ad
Uerba,ne icilicet dicat unum uerbum pro alio, nec confun-ciat aut colligat uerba,ut distincte ac reuerenter dicat . Vel quantum ad sensum uerborum,ut percipiat mente, di appli.
cet affectum ad id quod uerbis significat. uel quantum adgrariam petitam, puta castitateni humilitatem, idem,spem, 'tunam amicitiam coeleste patriam:, c alia lauiusmodi: quae sola ut patet intuenti) petuntur communiter in diuino officio. Vel quantum ad ipsum Deum, seu Iesum Christum
ouxifixum dcc.Et hae omnes, secunda excepta, communes
sunt cloetis S Indoctis, maribus S mulieribus: nili quod in prima ignorantes po*unt materialiter errare, sed non refert ad propoli tuni. sat enim est quod quis attendit ne erret Et quia una i ,rum attentionum sussicit,ideo inexcusabilis est quisquis ossicium diuinum dicit non cum animo quantum ex se est uacandi Deo.Qui enim cum hoc animo inchoat dimon mutatur in contrarium c hoc est in uoluntatem non a tendendi diuino ossicio elebrat diuinum ossicium ex parte lua ituri sose & deuote, expetans quantum Deus det in prosequendo tam attentationis quae spectat ad studiositatem applicatiuam intellectus sensus ad attendendum, quam cuius cuni Lanctae affectionis, quae spectat ad deuotionem oblativam promptae uoluntatis ad ea quae Dei sunt. Sicut istitur contra Ecclesiae praeceptum aSit, ex occultissimo interiori
odio omIttens Inquirere Sc. Ita contra Ecclesiae praeceptum
asit ex occulto interiori propositio instudioso,&indeuoto
vicens officium diuInum. Qui uero saluo animo uacandi Deo inuoluntarie uast tu non peccat. Qini uero negligenter se habet circa execu tionem attentIonis dc deuotionis, uenialiter peccat. Nunquam enim Interuenit transgressio praecepti. quadiu immu- satum manet primum propositu uacadi Ueo .Haec de tertio.
Tempus qualiter si in horarum canonic
. rurii celebratione consederandum. Quo
282쪽
Ecclesia dicendu est st ubi tenuitas census in causa est o fuit
MnaP quantum est in memoria hoim,exctisantur collegialesieruantes censuetudinem: puta dicendo Idis alii maiorem ,& uesperas in Ecclesia,uel aliqua horam, prout ibi mosis est antiqui:quoniam derogatum ibi uidetur iuri communi eae rationabili Praelatorum tolerantia. ubi autem sufficientes habent luentus,ctextat teda,ac deputati ad hinoi cultu scipietes suas portiones,& parti aut nihil exolutit diuini cultus in ipsis Ecclesiis ex introducto abusii, ipsis uiderint si uinculo iuris derogatum est.
illi utem qui in choro uersus sui chori sub misse sibi
tantu dicit alterius aute chori uersus audiedo tantu exoluit, ratio distat in non satisficit quia communis exolutio comunicativest iste aute per se loque lono comunicat alteri choro.Et ita alibi scripsimus.Si tamen intelligerem G uiri timorati consueuerunt sic facere,dicerem quod consuetudo bono est legii interpres:& charitas quae omnia comunia recidit tacit ut uersus auditus sit cois omnibus audietibus, quanto irratores in choro non debent cantare sed meditari quae ab inferioribus cantantur. Haec de quinto.
Peccation pocram dupliciter incurritar.
TT ocrisis, qua homo simulat personam iusti uel iustioris 2 peccatum est: quia mendacii uini habet. Incurritur aut dupliciter. Vel serinaliter, hoc est ex intentione: uel materialiter.Sed hypochrisis formaliter non est una, sed diuertineatur iuxta diuersa intelionis obiecta. Inueniuntur e
nim in hypocrisis peccato duo mala, scilicet defectus bonita timulatio illius. Et propterea hypocrisis altera est quae
intendit utrumque malum:ut quum homo intendit essema Ius Schmulare se bonu. Et haecepsecta hypochristis exclu-cles a regno coelorii. Altera intendes unu malu tat si stilicet simul e se bonii, uel meliore, si sit: ut quia homo scit quidem
ui aluoeno in hoc intellit aut cotem nuit. 1ed solumodo intellit simulare sebonii seu meliore A sit. Edhaec hypocrisis si nuda sit, licet non sit peccatum mottale, eshtamen peccatum,quia mendacii uim habet. Si uero haec hovoccisis sit uestIta aliquo alio malo fine, ex illo iudicada est. enim timi ille sit contra charitate, est peccatum mortale. Si pu
283쪽
Si aute sinis ille sit uana gloria, non tamen ita quod in ea ponatur ultimus finis, peccatum est ueniale quidem sed di plicatum . Si tamen sinis ille sit bonus c puta ad aediscationem aliorum) nihilominus peccatum est: quia non sunt f
cienda mala ut eueniant bona . Hypocrisis uero materialiter est, quum homo secit opera naturaliter significantia interiorem bonitatem , aut meliorem bonitatem, dc tamen in rus non est: nec homo intendit
per illa opera tinnitare illam interiorem dispositionem bonam: ut quum quis quasi eleemosynaliter aut quasi liberaliter dat alicui rem quam ex debito ei dare tenetur, non P intendat si mulare se liberalem aut eleemosynarum, sed uel occultare se debitorem, uel aliquid aliud. Et sic de similibus. Vnde scito p ille qui opera ad Dei seruitium naturaliter ordinata ut sunt ieiunitim, oratio, eleemosyna)facit ex intentione non seruiendi Deo sed ob gloriam humanam dcc. hypocrisis peccatum incurrit ibrinaliter, implicite tamen: quia Acit opus significans intentionem seruiendi Deo quae in ipso non est,& intendit reputari eleemosynarius uel deuotus Sc. Vndo conuincitur 9, intendit simulare intentionem re iam quae non est in eo, luantumcunque explicite non inte rei simulare, sed gloriam ex opere illo acquirere humanarredit enim hypocrisis actus in naturam suae formae ex tot cocurrentibus. Unde mitti .vj. hypocritas hos appellat. Quufacis eleemosynam, noli tuba canere ante te, sicut iaciunt
Peccatum iactaretra ,sex circunstant f quale sit , agnosci potest. A CT ANTIA qua quis uerbo ritu dese,
quam sit, aut apparet eleuando dicit sex habet capita, ex quibus discerni quantum Deccatu sit,t potest. Primum est, mendacium: est enim species mendacii. Et hic discerne, si interuenit iactando me dacium perniciosam, aut officiosum, aut iocosum. Secui dum est, inclusia laus: non enim iactator pure narrat: sed tanquarni laudans narrat. Et timiliter hic discernere oportet, u
284쪽
gantia,quando eli illius iaetatiae esticiens causa.Et hic oportet discet nere si est perniciosa. Quartuna est, inanis gloria, propter quam quis se iactat. Et hic oportet attendere si ponitur in ea sinis ultimus. Quintum est, lucrum propter quod quis quandoque se iactat. Et hic oportet inspicere si est in damnum proximi. Sextum est, uanitas ex qua multi se iactant. Et hoc constat esse ueniale. Transeo autem laaec sub breuitate , ne repetantur quae demendacio, arrogantia, ct inani gloria in locis propriis dicutur. Laus quoque perniciosa sicut adulatio,& inanis gloria discernitur, si scilicet laudatur seu approbatur aliquid contra Deum aut proximum ut quodcun* peccatum mortale. Ex his enim habes, nisi perniciosa sit lactrantia, ex intentione aut materia cotra Deum aut proximum, uenialis est , ci frequens humani generis labes.
Idololatria crimen plusquam mortale dicitur.
TDololatria qua scilicet alteri quam Deo diuinus cultus exhibetur peccatum est mortalissimum: quia quantum
in se est, aequiparat creaturam creatori.
T Eiunii Ecclesiastici omissio multiplici eget consideratio ne , ut sane iudicet. Et ad quatuor capita cuncta reduci possunt. Primum est quidem de necessitate ieiunii.Secundum, qui sunt dies ieiunii. Tertium, qui tenentur ad ieiuniunt. artum, quali uinculo adstringamur ad ieiunium.
Ieiuni necessitas tria includit necessaria.
Vo ad priuatim, de necessitate ieiunii, sunt tria: scili- - et qualitas ciborum, hora competens unica comestio. Exigit quippe omne Ecclesiae ieiunium abstinentiam ab esu carnium. Sed inter quadragesima dc alia ieiunia hoc interest, quod quadragesima requirit etiam abstinentiam ab ovis do lacticiniis: in aliis autem ieiuniis potest quisque uti ovis, de lacticiniis ubi consuetudo est:ubi autem non est consuetudo, non licet. avdd si alicubi in quadragesima
consiletuin sit uti butyro, excusantur: ex quo tanto tempore Praelati sciunt dc non reprehendunt. Horam conuenien-.tem ad comedendum intantum exigit ieiunium, ut ab ho-
nomenacceperit: ut ratet exco quod dicimur ieiunare R. vcl
285쪽
Mel usque ad nonam,uel uesperam, quasi tota uis ieiunia consistat in prorogatione inediar usque ad horam tardiorem Et uere sic esse teliatur E eliastica obseruatio. Propter quod quanto plus tarda hora comeditur, melius ieiunatur: non enim praecipit Ecclesia manducari hora nona: sed negatiua; scilicet non manducari ante Et hora quidem conueniens antequam non est comedendunt,est meridies grossa aettimatio ne. Sed ubi communiter non seruatur a iei unantibus, potest quis comedere illa hora qua communiter ieiunantes ibi coartaedui. Et hoc ide6 dico: quia paulatini detractunt multum uicietur horae: nam trecenti anni adhuc non sunt ex quo limia prandii in ieiunio erat hora tertia post meridiem: ut patet in diui Thoin. scriptis.N unc autem religiosi etiam multum ante meridiem aestiuo tempore in quadragesima uidentur
comedere. An autem antequam comedat,dixerit clericus nonam aut ilesperam, ad officii magis quam ieiunii horam refert: ad neutrius tamen spectat necessitatem . Unica demum comestio nisi ad ieiunium necessaria sit,metitur Greg. a quadragesimali ieiunio,dies dominicos subtrahentes: quoniam inter dies dominicos tunc & alios tantum una vel multipliaci comestione abstinentiam distinguere experimur. Et hoc testatur Ecclesiastica obseruatio. Accedit ramen circa hoc quaestio, tum de uespertino ientaculo uocato collatione uespertina,tum de dimittentibus prandium,tum de propinam seu credentiam facientibus dominis, tum de pluries bibentibus cum aliqua consectione, tum de comedentibus aliquid propter superuenturam traditatem prandii , tum desumentibu mane ientaculum, seu collationein serotinam , dc prandium differentibus ad noctem:uidentur enim omnes hi pluries comedere,ci tamen non frangere ieiunium. Sed quaedam horufacile patent non aduersiri unicae comestioni intentae ab Ecclesia. Interpretamur siquidem cometiionem per se, hoc est ex intentione coniectendi: ita quod solus ille ultra ordinaria
comestionem manducat, qui ideo manducat ut manducet. In quorum numero non computari costat sectentes,credentiam iumentes aliquid nepotus noceat, di hoc modo sumentes ientaculuui serotinu, & pari ratione diuidentes prandiu:
ruta quia praeaccipiunt aliquid servitorea aut lectores men
286쪽
: uel quia surgiint a ine. ito prandio ad aliquid occurrens .ct postea redeunt ad terin inaniluna prandium. In his non est ex intetitione niti unica comestio : quia per accidens diuisio illa accidit . Praesumentes autem aliquid mane propter prae- uisani longam occupationem retardaturam a pradio,ex eo-di capite uidetur excusari . Sed quia hora non uidetur admittere quod ad unitatem prandii spectet quod mane sumitur, ideo ex debilitate isti excusantur quando excusantur equia scilicet si hoc non facerent,quasi deficerent, ct inepti ecsent ad id quod interim sacere oporter. Sumere uer6 ientaculum serotinum ad sustentationem naturae, est proculdubio uerum comedere: quia directe manducare ad naturae sustentationem ordinatur . unde apud religiosos manducatio uocatur refectio:dc locus manducandi , resectorium : quia religiosi non debent uti cibo nisi ad reficiendum. Sumere autedictum serotinum ientaculum ex consuetudine,quia sic consuetum est, pie interpretandum est: ut scilicet fiat ne potus Doceat. Sumere autem ipsum ut concessum ex consuetudine etiam sine siti tolerabile uidetur, quamuis uere secundam inducat comestionem paruulam, sed quasi pro nihilo habetur consuetudine suffragante. Verum serotinum letaculum1nane sumere, de prandium in uespertinum tempus differre, nulla uideo ratione licere,quia nec consuetudo excusat , nec ius concedit. Posse tamen persena aliqua uel lic complexionata, uel propter occupationes diurnas Sc. dispensari in hoc
sicut & in aliis rationabilibus casibus,ut dicetur) ab Episcopo.Nec sumere in ientaculo serotino parum panis,stangit ieiuniit, quia ad hoc uidetur serotinum letaculum reductum, ut no referat quid quisis sumat,si modu no excedit &recte sibi quis 3 considere uidetur ci illud stimit qδ suae coplexioni Plus prodest,ex quo medicinar ca conceditur.Haec de primo.
Iura disj ieiuniorum statuerunt, O conssuetudo.
DIes ieiunii noti sunt ex coletudine magis iure.Et propterea costat di quadragesina a,& quatuor lepora, ct uisitas natiuitatis Domini,Petecostes,Assumptionis beatae virinis,& omniti sanctorii,& Apostoloru nisi Ioannis evagestae ac Philippi de Iacobi natiuitatis Ioannis Baptistae, aceati Laurentii di no plures comuniter esse ieiunio celebran R α das
287쪽
das: nisi alicubi antiqua consuetudo aliter obtinuerit in alia quo dictorum dierum: quoniam consuetudo derogare potest iuri,sicut secit ius fraecepti in ieiuniis quatuor temporii paschalium S uigilia Pentecostes, quorum nullum ex iure apud diuum Thomam est in praecepto: quia est ieiunium Gacultationis. Haec de secundo.
Ieiunin quib. personis inexcusabiliter sit obligatoriu.
QVo ad tertium qui scilicet tenentur ad ieiunium) quuhoc iit praeceptum generale comune toti populo Christiano, omnes tenentur quos rationabilis caula non excipit aut excusat Rationabilis autem causa in proposito uocatur tam uera quam aestimata, quam authorizata: ita quod non solum quae uere ac euidenter eli causa rationabilis, ut insi naitas,sed etiam quae a ieiunare debente creditur absque fraude quod sit causa rationabilis puta dolor aut debilitas talis, quod putat se quis excusari a ieiunio ) rursus causa dubia an lit ilissiciens ad frangendum ieiunium, ii authoritate Episcopi sulciatur, pro rationabili habenda est. Igitur sub uere
rationabili causa comprehenduntur tria, scilicet impotentia,neces litas, V pietas melioris boni. Ex impotentia siquidem excusantur pueri & adolescentes iisque ad finem rertii septennii, in quo comuniter sinit aetas augmenti: quia egent nutrimeto multiplicato propter augmentum. Exctisantur senes:quia senectus morbus eii incurabilis.Sed aetas qua incipit senectus,non eli determinata :quia naturaliter aliqui trigessimo anno senescunt, aliqui quadragellino alii quinquagessimo, prout habent naturaliter longiores aetates.Coinmuniter tamen qui sunt sexaginta ann rum,senes sunt:quia scriptum est, Dies annorum nostrorum i septuaginta anni. V nde in hac aetate, nili euidenter constat rex robustiore complexione posse absque laetione ieiunare, non tenentur ad ieiunia: quia ex quo de aetate constat , dc de robore est ani biguu,non est expewtandus casus amplior uirtutis:quae quum manifeste deficere incipit, irreparabilis est . . Excusant tir infirmi & debiles manifeste, aut iussa medicoria liabentium timore Dei, mulieres pra nantes S laetates ,
quia egent alimento multiplici . sicut illi qui crescunt .s pin
288쪽
Ieiunium. Ise,&pro foetu seu prole. Et la0s quidem exeusat impotentia
Naturalis : illos autem qui liora prandii non pollunt haberesuiu cicii teni refectione in , exus at impotentia habendi pane ni Ex necessitate excia fatur quis quandocunque aliquid inipediens ieiunium oportet facere quod est necessarium ad salutent seu sagittatem corporis vel aiae ad statu temporalem, uel ad ustari auria damnum, uel ad acquirendum aliquid de raro contingentibus ut ii oportet aliquem quantum potest laborare,cui i quo non stat ieiunium quia aliter no potest se sua quae familiam alere, uestire, dotare, tenere filium in liudio, dic. non tenetur minuere laborem ut ieiunet. Et hinc excusantur no solum laborantes in agricultura,sed in quacunque arte,qui aut uix iac,aut nec lic acquirere pollunt omnia necelsari tibi familie* suae, dic. si cum huiusmodi exercitio non
rosiunt simul ieiunare. Exculantur quoque omnes ex necet
1itate cui uicunque debiti operis, ii cum exequutione debiti operis non pol quis ieiunare ila lex ieiunii sicut non impedit necessaria opera, ita non impedit opera debita. et hinc sit, ut quum longum iter debitum, est impediens ieiunium, absoluata ieiunio. Similiter ii uir non potest ieiunando delestum uxori reddere,non tenetur ieiunare. et similiter si uxor
non potest se gratam uiro seruare puta quia propter ieiunium acilenta aut pallida dispicitur a uiro non tenetur ieiunare. Et uniuersaliter non tenetur homo, omittere opus aliquod
ad quod tenetur,ob praeceptum ieiunii. Ex pietate au te maioris boni excusantur a ieiunio qui ct que alicui maiori bono incunbunt, quod non possunt ieiu-nwdo efficere: quia ieiuniu praecipitur ut promotiuii ad bonum , O no ut impeditiuum maioris boni. et hinc exculantur, qui pietatis seu misericordiae corporcilis aut spirittialis operibus uacant, si cum his non postulat ieiunare: quoniam opera utriusque misericordiae meliora sunt quam ieiunii riuxta illud Apostoli, Corporalis exercitatio ad modicum utilis est:pietas aut ad omnia ualet.Verum quia peregrinatio
sub senere est corporalis exercitationis plusquam ieiunium quia iei uvium eli actus uirtutis, scilicet abstinentiae seu i
rerantiae:peregrinatio uero nullius importat uirtutis actu,
iid a i eligione imperatiuς asiuinitur in peregrinatione ad i.
289쪽
ca sancta non audeo excusare a ieiunio propter peregrinationem non necessariam ad loca saltista, nisi in duobus casibus. Primus est,si illius personae peregrinatio ad locuna illum es set ualde utilis ad diuinum honorem : puta quia est pei naauthoritatis . ex cuius peregrinatione ia: ultorti augetur cois
deuotio,& ille non potest simul ieiunare ela peregrinari. Secudus , est si feruor deuotionis sic accendit ad peregrinandum, ut utilius animae peregrinantis sit peregrinari sine ieiunio, quam ieiunare ii ne tali peregrinatione. Et utriusque ratio ethuna: qua ieiunium non debet esset inpeditiuum maioris boni. in primo autem casu impediret maius bonum commune: in secundo uero maius bonii proprium . Haec de causa excusante a jeiunio uere rationabili de sufficiente. De rationabili autem causi aestimata sufficiente ab ipso debente ieiunare, vela suadentibiis illi,qua uis in uelitate sufficiens no fuerit: dicendum est, quod si absque fraude aliqua credit quis se ex- , cusari ob aliquem labore, vel dolore, vel occurrentia, propterea frangit ieiuniu, ita, st non frangeret illud nisi crederet sei n casu illo excusari a peccato uiolati ieiunii, non est talistra restor: praecepti: quia nec per se agit contra praeceptum quia ex intentione non praetexit Oheuientiam nec abstinetitiam nec per accidens seu materialiter sic operatur, ut redeat peccatum in naturam suae formar: quia nihil hic ponitur interuenire ficiens hanc reductionem: quum nec scanda linia nec nocum etiam aut aliquid huiusinodi admisceri ponatur. Et ex hoc capite innumerabiles personae t Imoratae excusantur tapissime a transgressione priaecepti de Ieiunio dum uel ex multis reputatis secundunt ipsos rationabilibus causis soluerunt ieiunium , aut collationem excessivam putarunt sibi licere absque solutione ieiunii propter debilitatent,propter sonanum habedum dcc. Omnium enim huiusmodi una est quam diximus ratio excusans. Et caue ne sis imprudens ,
ct nsmis sapiens in oculis tuis, dicendo , quod omnino isti seluunt ieiunium Sc. S sis causa,quod liti non ieiunet iuxta suum posse: nani ipsi sic ut dictum est agendo, non agunt
contra praeceptum Ecclesiae, dc λrte quandoque nec uenialiter peccant:& ex tua sapientia agent forte postinodum contra praeceptuni: sicut ieiunantes ter in hebdomada in quadra
290쪽
Ieiunm misgesima, audientes a dodiis stultis, quod qui unum diem nos eruar,reus est totius quadi age finiae, omittunt etiam illorum trium dieruna ieiunium in damnatione utrorumque , si enim caecus carcu ni duxerit, ambo in seueam callunt. Satissicit enim Ecclesiae praecepto, qui impotentem se putans ad Ieiunium totius quadrage limae, alternis diebus ieiunat aut bis aut semel in hebdomada iuxta uires suas. Et similiter qui ientaculo serotino eget pro sustentatione naturi S c si uio potest pertransire, non est propterea licentiatus ut coe net: moralia enim piaecepta moraliter sirnt interpretanda in exequutione, ut mos bonus intentus in exequutione quantum seri potest seruetur. De rationabili demum causa aut horizata, sciendum rest quod optimum refugium dubitanti- hiis ac timentibus est superio iis aut horitas Nam qui causam aliquam habet rationabilem quidem sed iudicio suci non sufficientem aut dubiam, exponat negotium suum fideliter superiori, S illius arbitrium po test sequi. Superior autem debet nCn puro conlatio, sed aut boritarein suam interponendo dispensare, si uidetur sussiciens causis,cut conrir-tare in aliquam eleemosyn ael oratione, seu aliquod aliud opus pium , ii de sufficientia causae dubitat, aut cana ni intis sufficiente absolute cognoscit, sed supplendῆ per connitat ionem iudicat in tali casu. Verbi gratia, persona suis conani oditatibus asi ueta , iter aggressura est, & dissici limum tibi scire cognoscit ieiunium cum conditionibus itineris, submi tit se superi ri: ct uidetur sit periori expedire animae illius in hoc casu ilis pensitionem : propterea supplendo commutat in aliud opus pium, di praecipue eleemosynae . Vocatur autem superior in huiusnodi casibus Episcopus di si causa ficilis est, aut Epis opus non potest commode adiri, proprius curatus, ct apud religiosos suus Praelatus: quia pro his minimis nulla ratio sit adet oportere passi in Papam adire Nec solum haec potest Episcopus, sed etiam potest& debet transserire ieiunium occurrens , in magno festo in antecedentem diem r ut ieiunia Christiani populi consonent iuris dispositioni tiit si uigilia Ioannis Baptistae occurrerit in die corporis Christi, debet populus mandante Episcopo ieiunare in uisilia corporis Claristi & in die com