장음표시 사용
351쪽
obligans semper & ad semperiquia obligat se ad non qxercedum actum uenereuna . Et propterea licet excusetur reddendo quia tenetur maiore uinculo ad reddendum actum illualteri) non habet unde excusetur petendo: quum xenetur ex voto ad non exercedum , & in libertate ipsius tu non petere. Et bene nota,quod secus est de habente limplex uotum religionis. Ille nanque qui uouit ingredi di perseuerare in religione:& postea absque dispensatione uxorem duxit potest
post consummatum matrimonium petere debitum ab uxore: quia uotum eius est de assirmatione, scilicet de assum edo statum religionis,& non eli de castitate, sicut nec de pauper, tale, nisi per uiam sequelae ad statum religionis, uotum autem castitatis ut dictu eli) de negativo eli. Et propterea illa tenetur ad negatiuana quandocunque est in sua libertate: de similiter ille tenetur ad assirmativam quandocunque est in sua potestate.smortua uriore. Unde sicut habens uotum religionis postea illicite urioratus, non tenetur ad paupertatem nisi quando erit religiosus: ita nec ad castitatem ex suo uolo. Et in hoc tisi uideatur mirabile, uide q, si homo post emissum castitatis uotum fornicatur,peccato contra uotu: sitier6 post emissum simplex religionis uotum fornicatur. nofacit contra uotum .Hinc enim perpendere potes dictam differentiam esse in causa,quia scilicet ille uouit negatiuant,iste
aflirmativam:& thec, ille non potest petere debitum , iste sic. Decimum caput peccati est adulterium: quod potest intelligi uel de proprio,vel alterius coniugis. Et si de proprio quidem agitur quam is aliter possit ei ob hoc negare debitu authoritate Domini nostri Iesii Christi, non tamen peccat petendo aut reddendo siue hoc peccatum eius stiatur a coniuge,siue non :quia non est adhuc priuatus sed priuandus: ut latius in uolunt ine primo responsionum disseruinuis. Si uerdde coniugis adulterio manifesto agitur,grauis est causa praesertim mariti. Veruntamen ut in primo quodlibeto nostro disciis limus diffuse) uxor sciens iis rum publicana concubinam tenentem,isc ob hoc tristis, uec dolens non sperans ex hoc cubd contineret se ab illius concubitu,eniendationem eius, aciens quod in se est ut maritus corrigatur, potest illius conriisio tui quia cessat in ea ram ratio sicaadali quia nullus pu
352쪽
tat de ipsius consensu fieri hoc adulterium quani ratio patrocinii dc participii, ex quo nullam habet uiam prouidendi.
Vir autem sciens uxorem publice adulterari,quia tenetur ad correistionem eius no solum uerbo, sed opere, utpote caput edebet omnibus quibus potest modis cohibere ipsam a crimine adulterii, dc protridere scandalo ne patronus turpitud in is habeatur. Et quia difficile est haec duo facere,& simul uti cisa iugio illius: ideo nili casus occurrat in quo utrunque horunt saluum sit utendo coniugio, non licet ei uti tali coniugio tu trunque enim eli de iure charitatis debitae. In casii aureiuquo utrunque saluum esset, non uideo quare inuoluatur peccato saltem mortali talis usus quum omnis legis ratio cesiet, ct contemptus desit.Vndecimum peccati caput est,abusiis coiugii, quo quis abutitur actu coniugii ad delectationem in opere, ita ut perficiatur opui extra naturale uas: sicut naariatus Thamar faciebat . Et nocest manifeste scelus magnuria. Duodecimum est impudicitia consistens in tactibus uenea reis. Veruntamen tactus uenerei tripliciter inueniuntur im
Primo,ratione usus coniugii, & sic ut liciti di quandoque
ut necessarii transeunt. Secund6,non propter actum coniugalem, sed nihil aliud intenditur quam sistere in huiusmodi tactibus, de tunc proprie est impudicitia. Et si sine periculo
pollutionis in utroque coniuge haec fiant, tolerabile,utpote ueniale: quia non nisi superfluitas est delectationis intra coniugales terminos.Si uero cum periculo pollutionis in altero ipsorum fiant, licendunt est sicut de multum bibentibus cupericulo ebrietatis.Et peius hic:qa no est in potestate Psonae cocinerepollutione,sicut cZtinere decima potatione ne in ea brietur. Vnde si expia pina est se pollui ex similib. tactib. tor talibus, Sc aduertit periculu,& no obuiat,nescio excusare a mortali, etiam si non sequatur pollutio. Tertio, fiunt huiusmodi tactus ex intentione aut quasi ut polluantur, deest manifeste peccatum nefandum . Dixit autem aut quasi, propter uacantes huiusmodi tactibus non cogitando si eueniat pollutio, uel non eueniat, essent autem contenti ut eueniret: dant siquidem operam actibus illicitis ex quibus nata est sequi pollutio , dc icto tanquam intenta is putatur iu
353쪽
lis sic male affectis. Tertium lecinium caput est danatalitas,scilicet matrimonii clandestini.Nani t ipsiuin clangestinum coniugum dc ipsius usus per se loquendo est peccatum mortale: utpote offenciens cietatem humanam , scandalosas Sc damnatus ad Ecclesiam. Si tamen per accidens quadoque liceat, uide diffusius scripta in supradictis commetari is.
Quartum lecimum caput peccati est, innaturalitas,qua naturalis usus immutatur in eum usum qui est contra naturam: hoc est cognoscendo uxorem extra uas naturale. Eli enim hoc peccatum pessimum,dc omnino execrabile.
Medicus potes multipliciter peccare.
Edici peccata peculiaria conssistunt in temeritate. Nam ante cognitam aegritudinem peccat uel temere curando quia morbi incogniti nulla eli uia curae uel temere tentando dum ad explorandum naturam morbi adhibet periculosa,& exponit hominem discrimini uitae uel grauis laetionis. Μelius est enim relinquere infirmum regimini naturae, quam diuinando exponere illum periculo alteri,sed propter lucrum, aut ne uideatur ignorans medicus,aut propter ignorantiam,aut propter negligentiam studendi, diuinando procedit cotra charitatena. Post cognitum autem morbum peccat temere curando,dum aut negligii fudere, aut uilitare , aut consulere, aut perspicere fidelitatem medicinarum ubi hoc uertitur in dubium.V et,quod peius est,erubescit mur re sententiam,& pertinacia sua reuocat in dubium rectam curam quam alius adhiberet. Nec est dubium hoc esse mortalissimum crimen. Nec est a temeritate cur e distans, quod medicus cognito morbo experiri uult medicinam non ce tam quantum ad efficaciam , in periculum uitae aut grauis
laesionis pauperis infrini. Est enim hoc sicut quodlibet
aliorum quod infirmi uitani aut ualetudinent, mortis aut laetionis grauis periculo exponit in ortale peccatum , u rote contra charitatem, qua quilibet tenetur diligere proximum sicut seipsum. Sunt praeter haec duo alia medicorum peccata. Vnum contra diuinum ius, quum con- siviunt aliquid facere contra falutem ionuriae, quodcunque mortale peccatum consulant . di m secundum Apost lums
354쪽
Ium , non sunt facienda mala ut eueniant bona, siue sanitatis siue uitae.Alterum contra Ecclesiae praeceptum extra de Poen.6c re.quum infirmitas. quando omittunt infirmos monere S inducere ut medicos aduocent animarum. Intelligo haec de infirmitate ex qua merito homo decumbit 2quoniam intentio textus clare patet quod uult praeueniri infirma ad confestionem, ne exinde concipiat desperationem uitae corporis, S krte animae . Vnde nec in qualibet aegritu dine tenetur medicus ad hoc,ne in derisum monitio ueniat: nec expectanda est aegritudo periculosa: quia sic non praeueniretur infirmus, ac per hoc non satisfit intentioni&uerbis literae: sed media uia incedendo, quum infirmitas est talis. quod non ex delitiis, nec ex podagrae impedimento , sed ex se lectum egritudinis exigit: ut textus etiam sonat . Siste tamen pedem, & ne cito iudices mortale peccat Immedici hoc non seruatis niti post uisum periculum quasi
uicinum mori,& tunc etiam non ob contemptum praecepti Ecclesiae,sed quia sic consueuerunt medici facere, non per seipsum sed per consanguineos,uel alios monentes de consessione . Nam ii conititutio haec sic est consensu utentium accepta, ct Praelati quibus ibidem committitur
exequutio contra medicos transgre res dissimulant, e cusantur medici a peccato mortali: quoniam iuris positivi decreta per non usum abrogari constat, praecipue nunquam recepta adainusiim, ut hoc uidetur . Et rationabile uidetur decretum hoc scriptum tantum iuisse, & minqnam consesasu utentium comprobatum:quia medicorum officio contrariatur ac per hoc semper uidentur obstitisse . Medici enim habent ex artis praecepto semper ingerere laeta,quae sui
sanitatis & spei infirmo: & propterea aiunt non spectare ad se huiusmodi tristia inferre si periculum est:& si periculum
aron est et non debere exponere se aut uerba sua ridiculo. Imtellige haec ad excusandam cosuetudine bonoru medicoris
Falsae uocissignificatio cum intentionefallendi peccatum ed. M Endacium 'oc est selo' uocis signiscatio clim inten
355쪽
quia est per seprauum: utpote rectar rationi repugnans. autem triplex. Aliud iocosum,quod nulli nocet,seci delecta di causa dicitur: de hoc est ueniale: Aliud officiosum, quod sine alicuius iniuria dicitur,ut alicui proiit: & hoc etiam cst ueniale. Aliud dentu perniciosunt,quod iniuriosium seu no-ciuu est diuinis aut humanis hoc eis imortale ex suo genem: quia contra charitatem est: ut patet. Poteth autem huius modi mendacium deficere, ut non pertingat ad peccati mortalis persectionem tripliciter. VeI propter impersectionem astus ex parte dicentis: ut in primis motibus contingit pro- pter non deliberate consentire. V et propter impersestionem actus ex parte nocunienti: ut in minimis contingiri Uel propter impersectionem actus ex parte sorniae: ut cotingit in detractione non animo detrahendi,& similibus: ita D nientiesi' materia perniciosa puta in scientisicis non animo nocedi alicui, sed ex loquacitatenon putans inde aliquem notaredi concipere Alsam dostrinam,quia non fornialiter dicit perniciosum,non peccat mortaliter initi nocumentum sit adeo notabile, ut peccatum redeat in naturam suae sormae. Et stito perniciosum esse mendacium, omne mendacium circa sacram scripturam, omne mendacium circa scientisica, pro quanto sinit bona intellectus, ct omne mendacium praedicatoris contra ueritatena spectantem ad praedicatoris ossicionardi similiter omne niendaciuin iudicis contra treriratena spectantem ad iudicis ossiciti: quonia haec tantum sunt praedicatoris ut sic, & iudicis ut sic mendacia : reliqua sunt per accides, dcide6 uenialia: nisi ratione scandali aliud occurrat
Mercantia sol gus lucri gratia exercitata uitiosa est uituperabilis.
Μ Ercatura nuda hoc est solius lucri gratia uituperabilis est, utpote infinita, ac per hoc insatiabilis.Ordinata autem ad sinem politicum hoc est ciuitatis bonum uel ad si
nem oeconomicum, hoc est domesticum bonum , laudabilis est'. si iniustitia fraudum, mendaciorum,& huiusinodi de si . Meretricium
356쪽
Meretricium semper est peccatum.
Μ Eretricis turpitudo, siue uenialis sit, siue non, peccatuest mortale. Et quoniam multas implicat criminu maculae dum omnium aut multorum libidini patet quoniam ct adulterii, S incestus,& sacrilegii reatus facile incurrit,praeter fraudes extorsiones* quas exercent, aut quibus conse thmi earum poenitentiae relinquamus. Quae quando euenerit, sit con or prudens, non curans discernere species aspeciebus dictorum criminum: ne se & illam intentione praecipitet inutiliter : sat est enim confiise tunc haec dici: ut declarauimus in commentarijs tertiae partis.
M iles potes tripliciter peccare.
Militum peccata pecularia sunt tria. Concutere paUpe res : hoc est extorquere 6vel metu ab eis , & laedere e tiam in pertina quandoque. Calumniam inferre diuitibus , imponendo illi st sent factiosi, quod sunt rebelles,.sunt hostes &c. Et tertium quod est causa omulum, non conten tari stipendijs suis: hinc enim concusiiones, hinc calumniae, hinc praedae, rapinae dic. aliartor haec autem tria quae a Ioam ne Baptista didicimus i .uc. iij. ponit Aristoteles luxuriam e tanquam gens militaris nata sit ad carnis petulantiam. Implicantur quoque hodie multi eorum blasphemiae uitio.
Vindicatio semper est peccatum: O quid de mina.
M Inari, actus est usudicativus: & φotest bene & male seri. Contingit autem in minis inueniri quintupliciter
peccatum. Primo, ex malo con minato: si scilicet non est iustum. Et tunc esset peccatum mortale: quia iniustum ex suo genere est mortale, nisi minimum quid sit. Secundo ex ratione comminandi: si scilicet minatur non ratione iustitiae, uel correctionis Sc.sed ad ultionem .Et hoe tunc est mortale, quum uoluntas ultionis usque adeo proincedit,ut non curet siue iusta sit,sive non. Terti5,ex modo,sanimis accenditur ira comminando.Et hoc coiter est ueniale. Quarto, ex desistendo ab exequutione iustariim minarum .
praesertim iuramento sumatarum . Et hic oportet discerners
357쪽
an mutatio aliqua superuenerici ob quam minae possilat aut debeam remitti: minae enim iustae intelliguntur di sunt secudum praesens demeritum: quia scilicet tunc quando sitinv mimae, ille contra quem sunt, meretur illam punitione. Erpropterea si ante punitionem mutatio aliqua superuenit puta quia poenitentiam agit, aut petit ueniam, aut alij bene meriti rationabiliter intercedunt,aut melius est non punire: qua-uis ille demereatur) non peccatur remittendo minas. Repente, inquit Deus, loquar aduersias gentem : si poenitentiam e-3erit gens illa, agam ct ego poenitemiam super uerbo quod loquutus sum. Et David iurauit extinisturum se Nabal cum eius domo ,& tamen precibus Abigail placatus remisit. Et hoc modo mater quae tur fuit uerberare filium uel semula ,
postea ne quietam domus pacem turbet,non exequitur, tan-
quam exequutio esset Impeditiua melioris boni. Et sic de mmilibus. Si autem omnia inaniutata sunt, exequendae sunt minae iustae, alioquin peccatu ni inconstantiae est negligentis iustitiam. Et iuxta naturam cauta, de grauitate eius iudicandunt est si iurarae non sunt: nam iuramentum in hoc casu obligaret sub periurio ad exequutionem : ut infra in ue bo, periurium, declarabitur. Quinto peccatur ex fictione ut si quis minatur solo uerbo, non animo exequendi quod dicit se iacturum. Et tunc committitur peccatum mendaciI Og sciosi,ad terrendum utiliter delinqtientes.
Peccata multa pinunt in Missarum cel
bratione committi.MIsiae celebratio tot potest habere omissionis peccata an nexa, quot sunt requisita ad celebrationem Missae. Et illa quidem , quae manifesta sunt omnibus puta quod cel brans sit ieiunus: q, adsint uestes sacrae necessariae: st altare consecratum saltem portatile, quod calix, patena,& alia ii iusmodi, transeunda puto. Tacendum aute non est multorum crime ualde intoler bile circa immunditiam corporalium,S uestium sacrarum ,
. damnatam non solum a canonico iure. extra de custod e
char.sed etiam a naturali iure quum dedeceat inam uilitia hiis .iusmodi stiam proplianos: S illim et non uterentur sudario
358쪽
sis ita inam undis, nec ad mensarn. cire quoque decet celebrantes, quod tota communio re Putatur pro urio actu. Et propterea si particula aliqua hostiae anter sumendum ablutionem post partem ablutionis asium Plani sumitur, a ieiuno sumitur: quia niens, reliquiae cumῖ mensa computantur: ut latius disseruimus in nostro primo. quodlibeto. bi contingat quosve inaduertenter aliquid o- muti ex necesiariis ad celebratione, non est iudicandu moria tale: quoniam formaliter S per se non est omisito uolunta-rsa: niti rte inaduertetia sit adeo culpabilis, ut redeat ornicuo in naturam siti criminis.
: Teccatum mollitiei diuersMoia considerandum.
Ollities triplex est, ct semper mala. Pro quanto namque est ii esectus oppositus perseuerantiar quo scilicet homo adeo est deditus delectationibus, ut non solum a coratristantibus sed a tollentibus delectationem abducatur, usi Dialia uirtutis deserat manifeste peccatum est, quum fit con
Potest autem esse mortale Sc ueniale iuxta materiam. Nasi quis ita est mollis animo, ut cedat omittedo necessaria ad salutent,aut incurrendo contraria saluti peccat mortaliter.Sι' autem nihil committit aut omittit contra salutem, sed prae ter illam, peccat uenialiter. Pro quanto uero mollities est uitiu infirmu cotra natura stilicet ibi ius pollutionis uolutariae) peccatu est mortale ut patet. Et similiter pro quato est crime cotra natura quo mas patit ut mulier ut glossa iter linearis exponit.j.ad Cor.vj.ubi molles excluduntur a regno Deio peccatum est nesendii.
- , Monachi Omonialespossunt multipliciter offendere O peccare.
onachoruin & monialium peccata propria, ipsi ex suis, regula, statutis ac conssietudinibus sicientes diri stutiant. Circa dolena tamen earum quae recipiuntur ii Aoniale ', uide in uerbo , exoommunicatio. cap. lxxiii.
Cisca clausuram illis indictam a iure , si nunquam inia
359쪽
accepta,&Epidicopi sic semper gubernarunt dando eis licentiain exeunai,excusantur: quoniam iura non recepta tanto
tempore,insirma sunt.N ec sussicit esse scripta & incerta in corrore iuris, di esse rationabilia.
Peccata mulieris peculiaria multa sint et diuersa.
Μ V lieris peculiaria peccata quatenus ad sexum spectat ,
noli egent speciali tractatu: quia proportionaliter sunt communia eis ek maribus no solu naturali, cainis peccara , sed etiam quae contra naturam sunt usu ad mollitiem inclu
sive.Peccata autem concernentia Ornatum,in uerbo ornatus
Quae autem ex politiuo & diuino Iure lunt eis peccata, quia prohibita,na ulta dicuntur: puta quod non tondeantu r, quod non utantur ueste uitili, quod non praedicent aut doceant publice, quod non tangant sacra uasa& pallas, &non deserant incenuini circa altare, quod non benedicant, quod nullum ordinis actum exerceant. . Sed aduerte, quod horum quaedam sunt omnino mulieri illicita ut actus ordinum, quia mulier est ex natura irregularis,&similiter publice praedicare aut docere ea quae sunt si . dei : quoniam haec ab Apostolis interdicta rationabiliter sunt . Cum quo tamen stat quod possunt suas subditas praelata in suis capitulis instruere, exhortati &c.ut consueuertite quoniam hoc non est docere Ecclesiam,sed ad quasdam particulares personas restringitur huiusmodi doctrina. quae magis materna instructio & exortatio uocanda est, sicut mater naturalis instruere potest & debet silias suas.auaedam at horum intelligenda sunt non ut sonant: nam tonderi,nullum est peccatum, nisi pro stipstitione aut aliqua alia mala ratione seret: nec aliter intelligitur a iure prohibitum : ut patet diligenter intuenti dist. xxx. cap.uxoratus . de conuer. coniug ibi enim & de superstitionibus haeretic'rum aSitur:& expresse dicitur quasi resoluens ius subiectionis ubi notat actum fieri pro superba religionis libertate . Hic autem tonsurare importa2 mulierem quasi uirum tondere in religiosum : ut plures legitur olim factum diltpc in enim quod lex prohibet : prout etiam in statu
360쪽
iis religioserum prohibitum sub eis lem uerbis inuenitur. V.ite auten4 uirili uti mulierem , contra bonos mores est, & scandalosiam :& ideo intolerabile est,nisi latii cau- a quandoque fiat,uel necessitas exposcat. Sacra autem isti ip-xura & Ius canonicum laoc prohibent ut no superstitiose fiat De sacris autem aliis actibus crediderim ego posic consuetudinem antiquam tolerari: nam alicubi moniales in uel steris cum cappa serica altare thurificant intra clausam Eccletiam illam in quasolae moniales sunt. Et hoc si ab hoc usu abduci non possunt quum a tempore Sotheris papae mandatust Episcopis Italiae,ut hanc pestem curent.distin. xxiii. can, sacratas &adhuc duret, male quidem: sed non perniciose , si contemptus desit. Praelatae tamen quae benedicunt in professione uestes profitentium , in nullo errant. Et quae lauant corporales,pallas postquam certae sunt quod nulla est particula sacrainent i in eis,&iunt aliqualiter ablutae, merentur uitam aeternam nam causa uidetur rationabilis; quia rario . Me maioris munditiae hoc sit.
Detractionis ultim in quo disserat ὰ
Mummuratione. Vrmuratio ut ad uitioλs actus transfertur, peccatum a Lest coincidens cum detractione, quamuis minus si inificetur murmurationis nomine : quia magissent quam uocis peccatum significat. Unde sonum querelae ina patientiae murmur uocare solemus: quasi multu pressiis aut pulsus lammo sinet . Et tamen secundum rem detralaitur illi contra Quem murmuratur,tanquam iniuste aut irrationabiliter Scie habuerit uel habeat.
Membri mutilatio potest ese licita ct illicita
Villatio siue sui,siue alterius misi ex necessitate it a Llisabscissionem membri exposcentis siat) peccatum est rhortaletur pote contra charitatem, qua & nos dc proximos sicut nos clitigere tenetur. Iudici tamen secundum iustitiaeiardinem sicut licet occcidere,ita licet mutilare malvictore.