장음표시 사용
361쪽
V Iis necromantia quo daemonis inuocatur auxilium,omnino prolabitus est. ECROΜANTI A qua diuinarur
per mortuos,seu mortuorum perionas
agenres daemones ut petete Saule rege mulier suscitauit Samulem consulendum de bello Philisti linorum,peccatuest magnum ualde: utpote ad inUO;-tionem daemonum recurrens. Inchoa ant siquidem rates hic societatem qua perpetuo nabituri sunt cum daemonibus . ,
Solicitudinem salutis contemnes,peccatum tmcurrit 'auissimum. N Fgligentia,qua homo descit a solicitudine debiti ops
ris intus uel extra,peccatuni est:quia recta' rationi dissonat. Est autem mortale peccatum dupliciter. Vel ex opere debito de necessitate salutis, uel ex contemptu , nam si quis ex contemptu diuinis amoris negligit, aut negligit illud ad φde necessitate salutis tenetur,manifeste incurrit mortale re eatum. Extra hos autem cassis uenialis est negligentia. .
Triintia de alterius bono uel pro peritate damn bilis es, propriὲ uocatur nemesis.
N Emesis hoc est tristitia quam homo habet de alieno bono temporali,quia ille habens tale ionum est indignus tali bono:ut quum quia tristatur quia homo malus habet diuitias, est bene fortunatus, omnia illi succedunt ad uotum dic.)peccatum est,pro quanto diuinae prouidentiae actionε arguit tanquam iniuste distribuentem bona temporalia. Eeo opterea si ad huiusmodi detestationem extenditur tristitia haec, proculdubio peccatum est mortale . Et similiter si tristitia haec ita afficit, ut ducat hominem ad imitandamniatos,ut prosperetur, mortale peccatum est turpatet. Supposita aut debita reuerentia a diuine prouidentiae distrubutionem tristari aliqualiter de temporalibus bonis indusnorum,
362쪽
En ru, IIum amaret peccatum ex propria ratione, sed esse scitum,sicut tristari de monstris: De his uicte commentaria an secunda secundar, si l rofunde uis perscrutari.
Notariorum peccata peculiaria sunt,in primis periurium. u iuramentum quod secerunt non seruat: deinde filina
conficere instrumentum In toto uel in particula quacunque aut de aetii reprobato,aut quomodolibet alias illicitum occultare quoque instrumenta seu protocola,aut lacerare. Horum enim quaedamsunt inaniseste crimina maxima. Nulla tamen scito excusare a peccato mortali misi forte deceptus quis faceret lustrumentum illicitum, credens esse licitum, tunc emmauxta li norantiae excusantis regulas iudicandus
esset in foro constientiae: & cum illo clis grano, quod modi cum pro nihilo reputatur. β , si fiant tempore anterdicio, ioc est principio aduentus usque ad Epiphania ct a Septuagesinia usque ad octauas Pasch st S i tribus diebus Rog. quaiunt ante Asiensionem usque ali Pentecostem: hoc vi totam hebdomadam Pentecostes. Haec tempora sint certa. De octaua uero Epiphaniae,& de die octimo Pentecolles serua Ambrosii documentum: ut salicet conformes te mesiae in qua es,consuetudini,ut omnium disputationes rugias.Et quoniam nuptiae tria important scilicet benedictionem siponsi & sponser, traductionem sponse in domu uiri,& celebritatem conuiuii) stilo tria haec intelllei his quoniam poenaei sunt extendenclae,nihil aliud est dictis temporibus interdiitium t possunt enim contrahi matrimonia de praesenti,&sponsilia . Vnde putanteseuadere uiolationem legis, & Ecientes primu tantum scilicet benedictionem ) in sabbato ante ad entum uel septuagelama,& in dominica reliqua duo, non estu giunt legis iram: plus enim sunt prohibita illa duo , quam primum . quod non isi quia stimul cum nuptiis fit, intelligitur pro hi tum quia illa sunt carnalia,benedictio est spiritualis Mesutaturautem mortale Peccatii, uiolare hoc Ecclesiae statutum
363쪽
statutum. Et merito, si scienter sit: quia quum delibera λ 'praeparate ac publice haec fiant, est cum standalo, non uid tur posse, niti contemptu interueniente: transgres io huiuLDiodi scienter esse. Secundum nuptiale peccatum est,superflua uanitas : & utinam non admixta turpibus uerbis actibus.
Peccato pertinaciter inberens tanquam obIlinatus damnationis iter ambulat. Bstinatio qua homo pertinaciter inlaaeret peccato) dup iciter incurritur. Primo, per se, hoc est ex intentione: uxquum quis intendit pertinaciter perseuerare in peccato. Et hic est proximus statui damnatorum. Alio modo quasi per uiam sequelae tui quum homo est
lectabile ac connaturale factu in est ei uersari in peccato, ut nullus aut lauisiimus insit illi unquam motus ad resurge dum in ueritate a peccato. Et hic parum dictat a damnatoruitatu, Vterque tamen potest per Dei gr tiam praeueniri S co uerti. Primus tamen non ita difficile. si non ex irabitu, te οπ accidente aliquo puta odio inimici) obstinationeni elegit: quoniam transeunte accidente illo curabilis ςs .Habitu outem tanquam connaturalis tactus, difficillime abiicitur
Otiositas periculosa es, eo quia uitiorum nutritiua.
OTium seuotiosum ad uitia transatum est, quod caret necessitate au t utilitate,ex teso utilitatis nomine. Et hoc constat esse peccatum, quia a recta ditanat ratione aliquanthumana operationem aut omisi ionem non regulari rationexecta. Si tamen otium aut otiosum sit nudum hoc est nihil alium deformitatis habens nisi otii) ueniale est.Fugiendum
tamen est ualde otium,tanquani dans aditu mali , praecipue malarum cogitati an uni cupiditatum , machinationum Sc. Scito thmen laudabile esse otium internum & externum, ad quietem & creationem naturae intentum:quoniam & hoc
364쪽
' Odiuus. 'odire bonum peccatum est in spiritum sanctum,
omni rationi natures c trari-I. Diu boni peccatu est qu actus uoluntatis habet materia
Mieptri late. Odii enim materia eli in alti, sicut amo ita materia est honu . ., uini aut boni Q, est Deus odiu grauis si .est scelus: iud nillil sit in Deo, quantu eli ex se octibile,utpote pura bonitas, pximi uelo autetia suis sitis ocliti peccat .estinor.ex suo genere: utpote citrecte claal itati cotrariti nisi ob imperse-etione astus sit pec.uen. uel ea tam est odiu delibertatu Mel gacirca nil nimia bonii. Nec excusatirab odii crimine et illimi cu odio laabet, ii ipsuna proximii odit: hoc eis si illi uuli ilialia corporis, aut damnu honoris laniae aut rerum Ili uelit
ei iustitia mediante: quia tunc non est 'dij sed iustitiae uindicatiue affectus. Eli autem odio habenda inimicitia proximi, dc non proximus qui est Inimicus. Odi; effectus seu ligna prohibita,sunt subtrahere proximo debita beneficia eo modo quo sunt illi debita ad hoc dc similiter debita colloqa eo modo quo sunt illi debita ab isto. Sue
aut debitainximo a cociue quae debentur ciuitati in comunia cos guineo quae debetur cofaguinitati a comuni a xpiano quae debetur sanctae Eccle. dc coloni fideliu i coi. Et Ppterea nisi casus accidat, in quo debea huic in particulari, licui no teneor actu Interiori cogitare,de isto in particulari, ita nec teneor illi in particulari benefacere aut loqui .sussicit . n. ut a co, muni b.orationi b. oc coibus Eccletiae non excipia xpianu inimicu in coibus ciuitatis no excipia cociue ininaicu, in comunibus consanguinitatis non excipiam consanguineu inimicum. Sic enim docuit Saluator noster, docens in beneficiendo inimicis, imitari Deum , qui solent suum oriri facit super bonos di malos, dc pluit super iustos di iniustos: hoc est communia beneficia humano generi scilicet item dc pluviam non subtrahit inimicis. Et hinc tu consessbr tollere potes multos scrupulos per narmn offensartana,quae absque odio cum illo qui ostendit, nolunt particulariter conuersari aut colloqui titula non tenetur nisi in casu debiti, ut dictum in coin menta iijs Secunda Secundae tractatur, ubi de dilectione inimicolum agitur. Q
365쪽
Ossic. secul. uenis.. Secidaria officia vendere, vel emere turpe en , ct perniciosum.
OFficiorum secularium uenalitas licet speculative loquendo sit licita quia uenditio, d . emptio habet materiam uedibilem ut tamen ad communem humani generis morem contrahitur, turpis ac perniciosa reipublicae non parum est , quoniam uiri digni reputant indignum ut quod stiae uirtuti debetur,pecunia emant, ct indigni communiter habent om-cia,ubi sunt uenalia. Tollitur & ratio studiorum bonorum. ct uirtutum,ex eo quod non nisi pecunia habentur ossicia.Ee oportet ut non uirtuosi sed pecuniosi ibi inueniantur ubi ut remiciosi honorantur,imo honorant seipssis emendo ossicia honorabilia. Praeterea qui prius emit ossicium, quum non emerit nisi ut lucretur,oportet ut uendat actus ossicii, S pisrunque iustitiae,& inhumanus iit ingratijs, tanquam ius h heat uendendi,& quae sunt i uilitiae,oc quae sunt gratiae, quia
Prius emit. Testatur magistra rerum experientia,ruinam ρο-blicani ubi ossicia sunt uenalia. Et quia actiones humanae iudicandae stant secundum quod in pluribus inuenitur ideo huiusmodi uenalitates ut abominabiles exterminandae sunt.
Sectarum aemulatores,ves opinionum saepenumero reprehensibiles habentur.
mPinio tripliciter est illicita.Prim ὀ ex eo quod uoIuntaria vinam in omni genere scibilium uoluntaria est illicitatquia non eo quod magis placet,sed eo quod rationabilior est, noex uoluntate,sed ratione amplectenda est opinio. Et hinc e rant sectarum aemulatores, opiniones suae sectae sequentesmin Ut rationi magis consentaneas, sed quia nati sunt aut nutriti in secta illius doctrinae. Secundo ex nis relatione ad sua regulam omnis enim opinio examinanda est ad suam regu-Jam .Et quia in his quae sunt fidei dc morum, regula est sacra scriptura exposita ab Ecclesia catholica, non excusatur alia quis a quantuncunque rationabili opinione in huiusmodi,
si suspeista est communi Ecclesia seu Apostolicae sedi. Et hinc
damnantur credentes haereticorum, di antiquorum , ct n
iorum ad uerentes doctrinis terrobatis, aut suspectis alix
366쪽
apud sedem apostolicani. Tertio, ex modo: dum nimIs fi miter inhaeretur opinioni, ct asseritur ut certum atque indubitatum,quod tamen eli intra latitudinem opinabilium. Et hinc saepe erratur ex nimio asseetu ad nostra, ct minore qua opus fuerit examine, resolutione ac iudicio, dum prolubita accipiuntur ut demonstrata.
Opinionis usus quandoque licitus, quἄdoque illicitus.
o Pinione uti ut resula operum interiorum S exterioru , est quandoque licitum,& quadoque illicitum. In credendis quidem illicitum est: nisi uibmittendo opinionem regulae superiori scilicet sanctae matris Ecclesiae,& Apostolicae sedis: quoniam ambiguitatis aliquid habens regula, qualis est
opinio omnis,resoluenda est in regulam certam ne error possit in fide inueniri. In operandis uero nisi tutiorem partem eligendo, non licet opinionem cuiuscunque assumere ut regulam operis: quoniam eo ipso quo operatio regulanda comittitur opinioni comittitur regulae ambiguae. quia opinio Ois ambigua est,utpote cosormiatne alterius partis. Et quia praesupponitur Ψ no eligatur tutior pars,cisseques est ut operatio comittatur regulae ambigue ad casum peccati,ac P hoc exponatur periculo peccadi,quod costat esse illicitii. Et si de peccato mortali agitur,constat esse peccatum mortale, lac re scienter operationem dubiam an sit mortalis:quoniam talis operans mauult implere, uoluntatem suam in tali opere,
etiam si sit mortale, quam abstinere ab illo: ac per hoc pra fert diuinae amicitiae opus illud, non curando si contingat perdere diuinam amicitiam ex tali opere. Et haec intelligo' de ODinione proprie dicta,ut diximus, quae est cum rmidine alterius partis,dc per se loquendo: Non enim propterea liquid opinione tenetur, quia diuersi doctores contraria sentiunt quoniam cum huiu odi contrarietate stat quod una pars ratione sufficiente ad morale certitudine fulta, &iam non opinio apud capientes rationem illa: sed quia nesciunt inulti discernere inter certitudinem moralem & mathematica,omnia quodam odo locat sub opinionibus. Dixi quoquo per se loquendo quia per accidens contingit nescientes discernere inter notu opinion S uotu certa ratione morali,erraro
367쪽
di excusari, credentes absque sormidine alterius partis uiris
Irobis S doctis dicentibus, facite sic, quia potest licite fieri.
don enim exigit Deus ab homine plus quam conditio hominis habet: quia ditiina sapientia disponit omnia suauiter.
Oratio perfecta praesupponit attentionem insine
attentione orans irreuerentiae uitium committere diacitur. O Ratio ex intentione sine attentione, illicita est propter
irreuerentiam insertam. Oportet enim etiam supererogationis bonum bene agere , aut saltem non male: constat autem irreuerenter loqui Deo , qui ex propolito loquitur lineattentione, irreuerentia autem peccatum est. Et hoc intellia ge loquendo de oratione per se,ut oratio est, nani si quis oratione ut exercitatione quaciam aut quali cantico delectabuli utatur, ne se occupet uanis, non intendens attendere, sed tempus sic pertransire , benefacit, non proprie & λrna liter orat, nili extento orationis nomine, quo dicit, sem-Per orat qui semper benefacit. bed materialiter tantum orat Pro quanto orationis uerba pro materia suae occupationis piae astuniit.
Ordinandi uel ordinati in Ecblesiasticis dignitatibus multipliciter offendere possunt.
ORdinantiuna de ordinandorum peccata tot coniungit esse quot necetiaria contingit omitti uoluntariae aut negligenter Sed quoniam haec in pontificalibus habentur, attendendum est consessori si ordinanteh seruarunt ritum poni scalis. Et quoniam pontiscalia non cocordant ad inuicem , nullus Ecclesiae antiquum in usu potificale damnandum uti detur: ac per hoc non uidetur iterandum atri supplendum alicubi, quod forte, fecundum aliud pontificale iterandum , aut supplendum est ei. Et de eorum numero uidetur esse contractus ni ateriar ubi diuersa pontificalia antiqua dc in usu,di Metti ordinent.Propter quod in Conci .Flor. sub Eugen.iiii. quia traditur materia ordinis,nunqua fit mentio de tactuipsitis,sed solum de actu tenente ex parte ministri: scilicet porrectione datione traditione 6c assignatione. Attendendum quoqug
368쪽
ouoque est sit ordinantes admiser ut indignos aut inhibitos ,ri non contulerunt gratis. Et finii liter si ordinandi sum indigni ex parte intelle Aus, quia ignorantes: ex parte a medius, quia mali, puta in peccato mortali: ex parte aestatis statutae a iure P parte licentiae sui superioris ex parte moturi ad suscupiendum ordinem . si ob lucrum e c.
Ecclesiastici qua ratione possint licite organis in suis Ecclesiis uti.
ORganorum usus in Ecclesia licet sit nouus in cuius ILgnu ni Ecclesia Romana adhuc no utitur eis coram pontifice licitus tamen est pro carnalibus adhuc fidelibus di impersectis. Nulla tamen ratione licitum est inter diuina in o ganis canete seu pultae seculares cantus,aut plausus: aut, qΤpeius est, turpes de amatorias cantilenas. Et ratio est : quia senus organorum appotitus est diuinis ossiciis, ut pars Ecclesiasticae solennitatis. Inserere autem diuinis ut partem solennitatis prophanae turpia, nillil aliud est quam coniugera Christum cum Belial, lucem cum tenebris. Unde per se loquendo crimen est superstitionis sacrilegae: & peccatum mortale talis mixtio : contraria tam fini diuini cultus, scilicet ut excitetur deuotio , quam ueritati Ecclesiae, contra cuius o dinationem loco antiphonarum ' diuinae laudis oster uturex ipsius Eciae nae perlbna prophana haec a falsariis ministris. Nec excus in t ex eo quod sonus abstrahit ab omni materia,&quaelibet melodia soni potest acl iacra uerba applicari.
Tum quia secundum rei ueritatem isti soni sunt ut accommodati ad delectationem auditorum : qui non nouerunt illos nisi ut sonos illorum verborum prophanorum aut tu pium . In cuius signum audientes, ex illo sono excitantur ad illa prophana seu turpia, ut experientia testatur: ita quod non est locus inficiationi. Tum quia cantus etiam abstrahit ab omni materia:& tamen Ecclesia interdixit prophanoscantus in Ecclesia r ut cantus theatrales: ut patet distin. xcii. cap. cantantes. Memento hic Apostolicae sententiae, Nolite errare, Deus non irridetur aut fallitur. Inuoluuntur autem eodem crimine non tum pulsantes , sed qui condu
369쪽
in. Gloriati sunt qui oderimi te,in medio solennitatis tum Excusandos tamen illos crediderim, qui simplici corde credentes licere non turpia, sed uana quali pro recreatione pulsare,pro eo quod ubique sic uident fieri,errauerunt ita quod si sciui ent criminosum esse,no secissent. tales enim ex Ignorantia probabili errauerunt: quia Ecclesiastici pastores non quaesierunt quae IE S V Christi sunt, Excusantur a tanto ,
quamuis non a toto.Α tua pium autem sono nulla ignorantia excusare potest cuia continet statim dissonantiam ct contrarietatem ad Iesu Christi ilennitatem.
exteriorρ cipuὶ ornatus, an O quando
ORnatus exterioris peccatum ex septem capitibus pedet. Umq,ex sine ornantis se. Secundo,ex selicitudine elucdem.Terito,ex c'nsuetudine seu lage. aliart6,ex qualitate ornatus in se. uinto,ex fuco. Sexto,ex pretiositate. Septimo ex scandalo. VCaput primum commune est etiam quibuscunque bonis operibus, ct propterea manifestum est. Si enim quiς ornat se ob superbiam,inanem gloriam , aut ad prouocandum ad 1 natu ui &c.& ipse ornatus malus est iuxta malitiam illius finis:Ita quod si finis est peccatum ueniale puta ut appareat pulchra,aut ditior, aut superior uanitas est,ac per hoc ueniale peccatum. peccatum mortale ut si intendit prouoc re ad sui malam concupiscentiam) ipse quoque ornatus est
Caput secundum cscilicet assed uosa selicitudo ad orna-2m quandoque similitei secit ornatum uenialem: ut sit ameetus di solicitudo habeat superfluitatem .auandoque mortalem:ut si iit tantus affectus,aut tanta solicitudo, ut propterea quis non curet de necessariis ad salutem ut si ob ornanduse non curet de Ilisia infestis, S huiusmodi. Caput tertium, consuetudo scilicet uel lex duo consideranda inducit. Prinaci, qualitatem legis, si obligatiua est ad mortale: quod ex poena cognosci potest: ut si effet ibi poena
370쪽
excommunicationis,& ita seruatur.Secundo si desit contena plus ex parte trasgressoris ii.n. lex leuis est, ct coteptus deest, non incurritur inortale.Consuetudo aut nisi in lege trantierit,coiter inducit peccatu ueniale:quia non legale,sed mortale debitu habet. aut in legem traiierit sine poena aliquamentale quoque inducit trasgressionena,si conleptus dent. Loge in grauius peccat si primus eis cosuetudinis uiolator, noώuitate Ornatus inferens patriae, circa mortale in ut ditium et Put si sola uanitas in causa est uiolandae consuetudinis. Et ad hoc caput spectat stulta pnesumptio utentium habitu maioru : ut ii uestiatur idiota ut doctor, aut plebeius ut eques, di si miles exorbitationes a more politicae modestiae.
Caput quartum qualitas scilicet ornatus ) communiter
peccatum inducit ueniale,si indecens est ac minus castus : ut ornatus mulierum monstrantium media liubera. Ueruntanaen ubi consuetus iam est, sine peccato uidetur: dc in remedium ne peiora fiant forte introduetus. Caput quintum ex fuco communiter constituit peccatum ueniale:quia in siiniulatione & fictione uana consistit. Caput sextum ex pretiositate ornatus: quia quod pretio- sim est uni, non est pretiosum alteri, quem decet sumptus magnos in uestibus di annulis,& monilibus dcc. facere: ideo si ornatus relatus ad per nam est excessivus in pretio, sino
Peccato non est. Communiter tamen uidetur uenialis huius modi excessus,superbus,stultus di vanus: non enim propterea aequatur maioribus quia ornatur pretiose sicut maiore,
Caput septimum ex scandalo, hoc est ex occasione peccadit quia ornata superflue mulier mouet ad sui concupiscentia. Ped si ex parte mulieris non est intentio prouocandi,nec tibi placet*prouocetur aliquis ad sui libidinosum amorem, licet placet ei. laudetur ut pulchra,& uana superfluitate,& fucose ornet,non propterea peccat mortaliter:quia alii peccant mortaliter ipsam adamando:est enim occasio accepta, no daea:quum longe pulchriorem, Deus naturaliter proponat aliquam mulierem:quar nulli dat occasionem peccandi,si exhibet se conspectui publico, ac per hoc multorum adamatium illa. Si uis diffiise haec discernere, uide commentaria nostra