장음표시 사용
51쪽
rum fundamentalium, cum Ionas Scia lichtinia Bucho mihi provocet ad illud, in notis ad illud Anno hujus seculi quadragesimo secundo editis ex hoc ipso impugnare ausus fueri dogma Trinitatis in Disputati ne edita contra Meisnerum Paria faciunt cum Pontificiis Marcus Antonius de Dominis, Remonstrantes, quidam mode
ni Theologi. XXVI. Lepidum est, quod refert M. Tverius Box hornius de Laurentio Valla, viro doctissimo de. 'γmbolo, inquit quaelitui ita
Apostolico, quo auctore docuit et , membratim illud spartim ab Apostolis Ecclesiae fatis tradit L ubi ille Antoniis Betontiniusatim, ut promptissimi fere oris sunt omniarm onari Simper tir Doctores Ecclesiae. tui illi Jent, it te imonia produc vet, rogatus, jam restonai sese dixit, vehementerque in Vallam, velut impium hominem, thriblianae rei Ecclesiaeque hostenta,
exorsus est Romachari. Et proximis diebus, in concione publica, gravi Dis contumeliis in nomen 6m ac famam 1 grallatis. . Nec ritis destitit, quam Rex , de re omni certior facim , Matthaeum Malleferatuin Iurisconsultum, ad hominem objurgandum, , castigant que maledicentisssimi oris petulantiam mitteret Vatila, tanquam ad dissutandum provocatae, quaecunque in se carpidamnarique acceperat, publico prostrammate in primari urbis templo proposuit, contra quosvis defendenda. Convocat plerosque e nubilitate Neapolitand ut pugnae intersint, is inprimis Regis silium Ferdinanatim , Placuit mox in ampli imo mu conclavi, quod ea de causa aulais statimque edito sutaestu ornatum, in
omnium conflectu, instituere pulcherrimum hoc certamen sexipectatione duitorum animi erant arrecti. Iveriarii interim:
fosticiti, trepidi, discursantes, haud objcura ignavi timoris indicia prae 'ferebant. Itaque cum Rege egerunt, ne quid Ll-jorum turbarum oriretur, neve quod Rom. ae Ecclesiae aut rit ii decederet, ut Vasiam uberet indida dissutatione superjedere. . Aegis igitur auctoritate accon illi retentus, ut scirenti, qui conventuri erant, non futurum certamen is 'isu ludibriol omnium adversarios exponeret, Vixit valvis huc distichon
Rex pacis, miserans sternendas Marte ph. langes, . Victoris clipidum con inuit gladitim.
se a contumelia multo jam magis accen si tui si Iu adversa institi
52쪽
De Articulis Fundamen abbus . Hnihil eorum intermisere , quibus seret, ut aut ad perpemum carcerem Valla damnaretur, aut capitis supplici libertatem dicendi expiaret. Ita tu ad micarium Archiepiscopi vocatur. I assa, edi aliquid, non tamen tantum insidiarum susticatus, ad hominem pergit, sine advocatis amicis etiam , quos magnae in aula auctoritatis, o plurimos habebat, non con ultis ubi conditia hora se stitit, ecce videt Ponti cibi O omnis Ordinis Monachis conscriptum coadum . frequenti pinum Senatum. ubi Frater u Praedaeatorum ordinis, quem Inqui itorem dicebant,
percum alar quid de 3mbulo sentiret, ta an non ab Apostolis id conditum sonatumque statueret Ille, se sentire, sebat, προ ab Apostolis uad compositum, sed a S)nodo Nicaena. ubi in alter, id haereticum e se, exclamat Valla, gravi lima sibi argumenta e se testatus est , quare ita sentiret Prolatae etiam tutic sunt pistola, in quilus Decreta Ponti cum cum a currupta lectψο- ne nonnusiis in locis e fient Vallae industria ac studio purgata, de0ὐ emendata, tamen ea sic imp nari, o velut gravissimiliti tata ultricibis animi expiandum rimen , obiiciebant. muri , quo iniquissimorum hominum suderet improbitatem, praesentismum i di crimen, de his omnibus idem se sentire, qui
identidem affirmabat. Cum acriter adversarii urgerent, sit, quae a se scripta ac dicta ei aut statim revocaret Cur non potius, ita qui Valla, vos docetis esse revocanda ' An mavultis oris mei, quam animi, emendationem es quo enim pacto ego emendor is id, quod ore fateor, animo etiam sentiam ' Et quomodo ex animo sentiam, ns sententiam, quam ut veri simam nauenus tueor, v0sDU convincatis ' Tum Ale anus Episicopus ejusdem ordinis, manu, et injocis Et tili inquit , homo scelestissime , superbia hic deponenda est ' quod.cum caeteri alit,improbarent. de his omnibus, inquit de PVasia, idem sentio, quod mater Eccle a. Tum idem Alesanus Oilat fatui de decem Praedicamentis Z tiamne excipit Vacti decem Praedicamenta ad fidem flectant , cati decem dium legis praecepta quidni, liquit te anus. ad
53쪽
Trinitatis III. insita tenui et tamen idem δε illis credo, quod Mater L Volentem Ale aestim ad alias ineptias, ta severiorem in alia; sententiam, progredi, reliqui continuere. X VII. Absit etiam, ut praeceptis promi s Cureis rade finiamus cum Socinianis credendorum systema de quo videri potest stoiodus in praefatione institutionum notitia Unitatis, aeter-vitatis , justi tu , Sapientiae inpotentiae circumscribamus credenda, de Essentia Dia, cum Smatrio caeteris aut denique dicamus cum Socino, vix quidquam cornit necessarium esse ex iis quae ad Cuais r naturam pertinent, adjalutem, quorum vestigia in istiuimodi impiis assertionibus premunt Remonstrantes moderni, longe recedentes a primipilo in uiliore Sectae Armini, in praefatione Apologia ita disserentes: Certum II controversarum, quae
hodieque Christianum orbem agitant, alias e si aliis levi res, alias
Praves, alias leves. Inter graves, at sunt graviores, aliae gravi sit inae uti inter leves, aliae lavi sinae. Graves apesi e et omnes, quae versantur vel circa neces aria, vel circa utilia ad saltitem dogmata. Necesari dogmata voco, quae ex osci nobis in Evangelio AsuC Aisri praesci Ut nece lari teneada acfacienda snt, ut aeternae salutis participes evadamin; quae tribus his comprehendo, Fide divinorum promissorum , beatentia divinorum praeceptorum,
o debita Scripturis, quibus praeter promiis S praecepta, alia
ovivia divina oracula atteium ata continentur , reverentia.
tilia voco, quae ex natura hioprietate sua, non post alia plura ac certiora, sed primis ac per se serviunt ad excitandum 10sendum is agendum in animis nostris scientiam earum rerum, quae promi librum siem, praeceptorum obedientiam, debitamque Scripturis reverentiam alere aptae natae sunt. Inter praves ita . ravi si ita suM controversitae primi generis, quae circa praecis necessaria versantur. Ad eas proximo gradu accedunt coi tronertia secundi generis. Caeteila omnes, quae non versantur aut circa necessaria, aut circa utilia a salutem Minata, appello lases, qu)d aut lavia tantum tradent, aut non nisi viter Saepenumero enim contr0versi hae circa maximorum Ueriorum a cana versantur, is acrioribi fere animis ac studiis agitantur,
iiij in quae sunt circa nece aria aut utilia: Sed quia et in uaanta pistini decidere, aut magno υlimiae ac conatu mici a re operae pretium
54쪽
De in istas Ade Fundamentalibus.
preti in non est. Nel tamen prorsi inutiles eas censeri volo, quoi nuom earum usus fit in polienda aut acuenda mente nostra in rerum divinarum cognitione sed quod ad dogmatum necessariorum aut utilium inculcationem per se parum aut nihil conferant. Sunt autem eae duorum generum Aliae speculativae, aliae practicae. XX VIII. Absit denique iit ad mentem Iacobi Acontii subiasistamus intra hunc Numerum, qu0d I. ussit vermDEus Uc 2
Quhd homo irae judicio . Dei sit obnoxiis , S ubi reviviscant mortui, justi quidem au vitam aeternam , impii vero ad sempiter
nos cruciatus. . t bd Eus Jε sv Cians rim filum suum miserit in orbem qui homo fastus propter peccata n0m mortui Pt, o propter iustitiam a mortuis resuscitatus M. Quis y crci ci et imus DEI silio, per ejus nomen vitam con ecuturi inius.
s. ubd non it in ullo alio salus. 6. Quhiunussi Bapti mus a Nomine Patris, Filii, o Spiritus Sancti. Secundo ad sensum Ho best, qui dicit, alium articium dei praeter hunc, si si si esse
C, R I satis , homini Chausti in ut necessarium ad salutem requiri nullum , quod aliquot argumentis ostendere satagit, di quan vis colores adhibeat diluendae audaciae, quanti tamen illi sint, ex ipsa explicatione apparet, absurdyasserens, comprehendi hoc verbo totum s)mbolum δε quamvis hoe admitteretur, quod tamen non admittendum, nihilominus in eodem luto haerere censendus esset cum illis, quos supra notavimus. Denique ad praescriptum Eduardi Laronis Herberi de Cherbitrii in Tractatu de Veritate, Scripto de Religione Gentilium admittamus justicere ad salutem communes circa Relistionem notiti m quas quinque articulis comprehendit. . Elle supremum aliquod Numen. a. Supremum istud να-men debere coli. . Virtutem cum pietate coniunctam praecipua partem coelius divini habitam semper fuisse. . Horru- rem scelerum hominum minis semper insedisse, adeol istos noi latus , vitia o scelera quaecunq; expiari debere ex poenitentia. s. De praemium vel perram post hanc vitam.
XXIX. Secundarii Articuli fundamentales supra sum descripti, quod scit illorum Cognitio non sit necessaria impugnari tamen equeant iii int ' ιγn fundamentalis autem iii illi' in illisian. m Oilii . . , sea sunt circa fidem, ita ut neque ignorantia ilib
55쪽
us, neque etiam simplex dubitatio vel negatio per se damnet qua .les esse possunt de aquis supra coelestibus, de perpetua Exclusione lapsorum Spirituum,in confirmatione bonorum, de Mundi Intetit substantialis ille, an accidentalis tantum sit futurus, quaedam histori. ea, Chronologica, Topographica Genealogica Exegetica. XXX. Non itaque probare possumus P. niificiorum stultam
assertionem, qui historiam de incesti Iudae, de fonte ascendente ex terra, imis de cane Tobiae, quod moverit caudam, inter Atticulos
fidei retulerunt. Cum enim Hunnius interrogaret de cane Tobiae, num articulus fidei quod secum illum duxerit respondit Tannerus, maxime, maxime, maxime Nec destitit ab hoc errore monitus, sed repetiit in Theologia Scholastica Tomo Disp. I. q. I. dub T. es t 9 imperitiae accusans Hunnium, Lutheranliin, ut vocat, praedicantem, quis i a sertionem de Evangelio Matthaei ' cane Tobiae
velut absurdam deriserit. Nec mulium recedunt illi a Pontificiis, oui existimam mirginitate: MAAran pon partum esse Articulumfdei. Secundo absurdi sunt, qui post Bullam Gregorii XIII. Ascendente Domino, des le esse pronunciant, Societatem J Exu elleveram Religionem, is tria Vota inplicia ad hoc suscere, ut quidem non erubuit scribere Rodericus ab Arriaga disp. XL sub sectione tertia f. s. Tertio etiam illi, aut adsdem pertinere asserunt. non tantum, qu0d summus Pontifex Romanus it caput Ecclesii Catholicae, Vicarius ΗΗis ri Successor Sancti Petri, sed etiam quod hic in particulari habitus pro Romano Pontisce stiuatari Vicarius is Succesbi Petri , ut ineptii Philippus de Sancta Trinitate, per plures paginas contra Bannesium Talia quippe non tantum non sunt articuli fundamentales, vetiam ne quidem sana dogmata, sed strumae 'ubera. XXXI. Addere iuvat hic sundamenta sive Columnas vel Articulo Judaeorum, quos enumerat praeter Maimonidem, in barbe-nelem, Menasse limen- Israel scribens. I. Si mundus est creatus,
sequitur dari aliqκem mundi creatorem nulla enim res se ipsa n creare potest. Hinc ex istis primus articultu, scilicet; υε ui Je. l. Eu M esse unu- nam unita , quam mundus in se .rbet, uti Plato mi Adum dicit e se magnum animal demo authorem ejus esse unum. III. D Evare se incorporeum. Ivn-d enim nox est fastin ope manum aut pedum, vel alla in instrumenti
56쪽
D A titulis Fidei Fundamentalibus omenti corporalis adminiculo, multo minisex praevia materiaci sed solo verbo vel decreto D Erc6ndiim, juxta id, quod Psalmista ait, Verbo Domini coeli facti sunt, stiritu ori 6m totus exerci tmem . IV. Eu 1 ab aeterno; unde verse consequatur,alia omniapraeteri Eui habere principium G originem. N. Solumi maris se audandum S colandum quia is sol fecit mundum, o quaecunque in illa sunt. I. Eura se perprophetiam homini bis revela se Id arguere praeceptum, quod DEus Adamo dederit in Paradiso. l. PropDetiam ογνι esse omnium prophetiarim excellentisimam quippe cui uni ac soli excidi sive ad adias omnes prophetas omnium manifestissime cuncta, cum omnibus si neularibin circumstantiis, imo revelata int. VIII. Legem e se opus ευ nam neminem hominum ex ingenio atque indupria sua posse conscribere mundi creationem, quemadmodum eia a Moseir ita est. IX. Lestem se aeteream; si enim tu uentum creationis certam est atque invariabile, etiam certum stabile ac
permanens esse id, quoa illi superstratium est. X. D usi scire, o perstecta habere omnia opera hominum si cuti apparet ex hiastoria Adam es Eue. XI Eu praemia dare bonis S probis, poenas ver infligere malis uti co let ex historia Adam ΟΕvae. XII. Venturum es Mehyam, cujm 3pus fuerit damus, qvi postea creat est vel Ν0Mhm, qui servari omnes e0s, qui alluvii periculum evaserant. XIII. Resurrectionem mortuorum futuram quod appareat ex creatione Ailami, qui ex pulvere terrae formatin sit, eandem enim rationem se in resurrectione.
T HAESIS LARiiculi fidei in debi a conjunctione , ut quoddam quasi
Systema estigiant, uno atomine appellari possunt Religio, de citius origine disputant Critici quidam enim illain petunt a relinquendo, quod ea, quae religiosa sunt, a nobis resin.
57쪽
Exercitieio Rrelinquantur , nostrique juris esse desinant, tanquam 4 o consecra ra, ut ex Masurio Sabino Liris consule Aulus Gellius refert libro quarto vo istium Atticarum c. v. quidam deducunt hanc vocem a re
lagendo cum Cicerone , ex secundo de natu a DEO Avat, quem socutus fidorus i. o. Origintim, qui sit diligens quasi rerum divinarum Reli ctio atque meditatio quidam denique hoc vocabulum is religando derivant, quod Religionis ac pietatis vinculo obst ictim o religati in ius, quod Elymon placuit Lactanti lib. I Instit
divinarum all. Displi et tamen opinio Sabini quam plurimis, quia nimis
remota videtur huc origo, sive vocum dissimilitudinem attendamus, sive etiam Aectum, ex quo desumitiir. Nec Ciceroni, ninibus. placet, adeoque praesertur a Thcologis illa Lactamn quam approbavit etiam Hieron)mm in Amosam S usu Litum, qui lib. i. de
vera Religione capite ultimo primam sententiam, quasi haec vox de-kendat a verbo relinquere, tetracta lib. I. Retrin. c. I quanquam
haec inter Lactantium & Hieronymum si differentia, quod ille Religionem dictam esse existimat, quia hoc vinculo pietatis obstrie D so religati simus, hie vero, quod inter sese homines liget, de ut Grinorim loquitur, Electorum fasciculum conj mgat, cin fascemi Domini vinciat. Dissentit quoque Augustinus aliquatenus, abitia Lactantio dum hic putat, dictam ita esse a vini illo naturali quoeDEo obligamur ex propria naturae cotiditione ille ver a vinculo, novo superaddito. III. In Scripturis occurrit vox Actor. 26. v. s. G- lG s. a. v. I R. Jacob. I. . 26 27 quanquam in locis aljegati pa tim aliqiii conficti, partim religionem notet, quae non tam hi ipsum, quam proximum immediate spectat. Ipsa autem vox secundum quosdam a Thracibus deducta: Θρηίκη enim Thraciam signita eat quia ibi Orctiem λην-- primum tradidisse, modum colendi D u M invenisse, singitur, unde εθελοῖ ei: ιμος cultus se superstiti sus, voluntaria Religis, quam sibi quisque promit ex proprio cere..hro ipsam Θρησ, iam de Daemorarum cultu accepit Gregorius Nazi renis teste Justiniano Addunt alii alia nomina ita legitur λα- ρεια. I. Tim. . . . Si Timia Θεοῦ. JOh s. v. s. ληθεια.
58쪽
Pro ei b. I. vers. . cap. 9. v. s. mi IJ. N. 6. Hebr. I. U PI Lex, p cultus sive servitus, quia DE servire libertas, i J VEFides quae creditur, videatur Maimonides More Nevochim lib. i. cap. 29. yyr exprimunt religionem per servitium D E i. Aratoς per viam perfectam. LV mari autem Religionem, tam certum est, quam certum dari Revelationem, quam supra argumentis stabilivimus eum quippe in finem Daus se revelavit, ut religionem quandam later homines excitaret mentibus ingeneraret, Mace praeiret, quae ostenderet, qua vii quo eundum. Nec susscit hic tunicia Naturae, quod quidem Dau Mostendi MCultum urget, modum autem non pandit, sed revelationi relinquit imo eo ipso quasi ad conquisitionem alterius cujusdam subsidii manu ducit Unde Thomas seque-
Testin tria incommoda si veritas ulm generis solummod rati ni inquirenda relinquetur unum est, quod paucis hominibi Dει cognitio ne et Secundum, quod illi, qui ad praeditiae veritatis cognitionem ter venirent , vix post longum tempus perti event. Tertium, quod investi attoni rationis Dumanae plerumque sal litas admiscetur, propter de ilitatem intellectini tri in ua cando, ophantasmirtum permixtionem. Et de apud multos in dubitatione remanerent ea, quae aut veri sine etiam demonstrati, duntavim demon Irationi thnorant, S praecipue quum videant a diversta, qui sapientes dicuntur, diversa doceri , Inter multa entia vera quae denr0 trantur, immiscetur aliquando aliquid fallium, quod non demo Datur, sed aliqua probabili vel)vla tica rationea feritur: q iiterdum demo irati reputatur. Et ideis oportuit per viam fidei fixa certitudine ipsam veritatem de rebis divinis hominibi s exhiberi Sabibriter ervo divina providit clementia, titia elima, quae ratio investieare potest tenenda praeciperet. ut scimur de farili 0ssent alvinae cognitionis articip- se,
absque dubitatibne V errore. Acceuit expetientia niveis alis, nulla enim gens tam barbara, nulla tam projecta, quae non aliqua Religione imbuta, aliquo cultu Di iam prosequatur,4 exercitiis quibusdam pietatis a pecudum numero, quas natura finxit pronas ventri obseauiosas se distin iere velit, ute: progressu patebit. V. Dividitur ratione nominis in religi nem veramin falsam,
ut ex Laotantio constat, qui in libro suo primo agit de falsa reli- i gione,
59쪽
Exercita Io R. pione, in quarto autem & sexto de vera sapientia . cultu Co tundi autem solet nomen Sapientiae cum Religione, ut videre est apud Clementem laxandrinum distiguit verbet astantius .stri
bens Sapientia praecedit, Religio sequitur, quia prius es Eu,
scire , con sequens colere. Via Male autem hanc distin stonem Religionis explicat Simplianus Curcellaeus, scribens in Insiit pag. J. 6. 7. 8 9. Est ea duplex, Naturalis nempe Revelata. Reli io Naturalis est , quae solis naturae principiis in D his coon cena C colendo nititur. Talemque habuerunt maximam pira tem primi incola mundi per ann0 2ψso aut circiter, usque ad legem per Mosem datam. Iem quoquo habuerunt postea Ethnici, sed corruptam Simperfectain. Ret elata Religio est, quae nititur patefactione divina, vel in omnibus, vel saltem aliqua ex parte. In omnibus, ut Mosaica iis Christiana haliqua ex parte, ut vetus illa, quae a principio vndi usque ad IIosem uult. Dεus enim humo generis misertus, quod videbat paIUundum in tenebris sne ulla certa lege aut religi0ne oberrare, se ipsum Qui cultus rationem ex singulari gratia, certis quibusdam hominibus, divers modis , vicibus. te cit. Hinc sit, .ut Religio Revelata, pro tempore is modo, pate fictionis divinae, iterum iu duas decies subdividatur , aliat Vetus , alia ovata catur quarum illa rudimenta tantum pietatis c tinuit, haec veris per Daionem , Ad Veterem Religionem referri primo debent Revelationes, quibus se DE v antiquis, tam ante ita in post diluvium, usque ad Abraham tempora, manifestavit is quaedam eis praecepta dedit, additis insuper promiss, . si parerent, aut contra minis, sti parere detrestarent.. Licet fatendum sit, .Disi si non in hominibus perfectam Religionis for-mam praescrip quam monita quaedam particularia his vel triss ρ psse, e vii ibi ratiocinando colligere possient, qualis is quan-tus Dum s esset, is q'omodo in reliqxis, ubi. voluntatem suam . non aperuerat, ferere se deberent ita ut eorum Religio inple risque fuerit Naturalis. Secundo, magis proprie, lac perti nent ea, quae DEus Abraham ejusque pol eris usque ad AI0senta patefecit in quibus expressior quidem Silenior, et ionis for-ma continetur, quam in praecedentibus Revelationibus obed quae t me ex principiis naturae ira rect a. rationis era supplenda sper-- scienda
60쪽
De Religisne jusque Notis. scienda, in iis, de quibus Drus nihil praescripse at uerti,denique inmaxime proprie , huc pertinet Revelati per Mosem facta populo Israelitico, cui Disus Legem dedit, pro illo tempore perfectam, magno Moralium , Ceremonialium a Politicorum Praecept0rlim numero constantem 'variisque promisses o minis sancitam adeo ut ad eam aliquid addere , aut de ea quippiam detrahere nesis e mei, prout Cimus Deuter.. . U. 2. V 2. . 3 a. ν ova Religio 1 ea, quam uita nobis per Filiumsarem Unigenitum, Dominum nostrum Iis urat Hais ui , patefecit is
praescripsti , es ab eo Christiana costnominatur. Ea reliquas ο- muta, adeoque Legem Mosaicam, tum praeceptorum perfecti0ne, . tisin provir Dorum excellentia longe antecellit ita ut nuda nova aut perfectior Revelatio. deinceps .mmae ad mundi nem, it exper lauda. ut de ea praecipue in sequentibi tractare nobis est prον tum Me reliquis autem obiter, eo solum sne, ut conti inter Veteres Religiones o Christianam Novam tanto melius in I
tui possit, hujusque prae illis praestantia apparere. Et haec Mee-igiori in genere praeliba lesussciat.
VII. Est autem Religio Christiana Mi ina verbo
tradita, Di iiii vere cognoscendi colendi, atque per fiden adaeternam Beatitudinem perveniendi. Desinitum hic est Religio Christiana'. alias vero abstracte considerata dicit conceptum communem
Religioni Paradisiacae in statu integritatis,is nostrae in statu lapsus; . nam cilla fuit aliqua ratio formam Cum cognoscendi colendi, nec non ad Beatitudinem perveniendi , 4 ut imagine primaeva fundabatur, ita per verbum Eri exterius quoque firmabatur, DEO procul dubio ad clariorem Notitiae mensuram exhibendam prono; . hoc vero peculiare est nostrae, quod per fidem in Iesum Christum,. Medicum hominis lapsi, perducat ad aeternam salutem.
VIII. Haee Religio Christiana dicitu nobis primo Fbrma quaedam, sive Typus doti rinae quod genericum, in aliis quoque
discendi rationibus observatur, non diffbrmiter, secundum quos- .
dam, Paulino loco a Timoth. s. v tradita in verbo Ds, qui so- Iu docet modiim se colendi, it alias Herus ex ingenio servi noni pendet , sed ipsemet potius praescribit modum, cui se submittere debeat, qui sese religavit Domino ita Creatura rationalis, maxime post ualiuia, nullam invenire potest rationem colendi DLu M, sed pau