장음표시 사용
71쪽
Exercitatis R. nibi alii historica malunt O antiquitates , alii Philosophic rei id est sophisticam , de his agendi ac disputandi rati tinem prae nit.
Nonnulli utrimque rationis atque artis mixturam p0ten i Iad id sciendum, quod auis proposuit evincere, existimant. Hoc quidem etiam fateor, g dis accedo, qui ita putant, sed video eos, qui his armis perite utuntur ove ut defendant sua sive ut a grediantur alieni, cum intelligunt, hac se parte valere, plus in ista argumentandi austras itatis V duciae reponere, quam in
historiae antiquae pondere ac veritate dii immis haud raris eadem arma expedire contra veritatem , quae V pro ea advoca-rrent. Nulli praeterea sat est in ea praelia ad rationes, nec b na causas erare inde bonum exitum potest, nee mala malum i mere, quia pendet eventus ab industria patroni, cujus tantis Evis est, ut falsum adstruere possit G aliis adprobare, id quod
rum est , convincere, ac refutare qua falsum. Nusium II tanta forte arsi mentum, quod ali argument non post destrui, saltem tu i ta cavillatione enervari, ut ars semper eluditur arte. Non idem solet evenire, cum res agitur testimoniis Scripturae sacrae, vel Patrum, is cum antiquitas pro teste citatur, aut Draxis veteris Ecclesae adducitur. Consuevere quidem G Sophisteti interpretatione Scripturae is locorum ex patribus productorum,n6n artis cavillatoriae immemores, distatare, o in dubium vocare etiam, quae ac meridiana clarius nitent. Se facilius tandem
et i veritatis fracti concidunt, aliis concedere nolint pertinacia sinapi ubitate muniti, judici tamen aequiorum existimatorum , qui non desunt ubique cito condemnantur. In his autem alles est tonibus, s rede exponantur, pr0mptius, quod si verim, Πυτ e mediocriter intesiigentes animadvertere queunt, quam rite λ-
tricabiles penetrare argumentationum ossaccas, o perplexabiles cavi attonum nodos di solvere. XXVI. Non laudamus secundo Genus docendi Scholasticis
familiare, qui praeferunt barbariem purii aliis nitori sermonis, nec putant Theologiam gravitate esse conspicuam, nisi ternalicis variega ta confictis inhorrescat, eligunt quaestiones spinosas, curiosas, sutatiles, inutiles,& milium terebrant, imo Impietati viam parant per argumenta pro thesiae contra illam producta, citra Inltitutionum prae- viam formam agita, altercantur,is uno hircum mulgente, altero cribrum
72쪽
cribrum suppo te, magnas nugas quandoque agunt. Quanquam enim ut Picus Mirandulanus loquitur ad Hermolaum Barbarum Os-
sunt habere viri docti barbaros in Lingua Mercurium in pectore, nec omne, quod subtile, in Theologia explodendum in contraria juxta se posita Lumen majus affundant menti, nihilominus affectare terminorum insolentium figmenta, quibus ut Sepia offuso atramento te tegas, a candore Theologi alienum subtilia sectari neglectis solidis fondamentis praeposterum in hoc studio, largumenta mutitiplicare pro utraque sententia, pila minantia pilis opponere, ut in militia videaris instructus, Pythonianae videtur levitati a line. X X VII. Conquesti sunt de hae Mothodo Viri eruditi in Papatu quam plures, inter quos imprimis Llidovicus Vives, ita graviter
perorans . Oia in qualibet materia Schol licis stativi est altercandum , qu ita sunt dinosa quaedam apta dijstutationilms, quae materiam suppeditarent rixis, is diuti sim proferrent altercati0nem, tram in tradendis praeceptis artis nihil semel dicunt, ne adimant ibi argumentandi 2 in contrarium diuendi occastione tr. Se is quam de initionem aut formulam tradunt , primum confuse iis rudi ter proponunt postea paulatim, velut cogentibi ad id argumentatiunculis, expoliunt, es crebris tibicinibusfulciunt, ut demiper longi sinos verborum circumactussi perfecta, s queranturp0stea de prolixitate eorum, qai excultiusscribunt, quum ipsi, dum vndi Lausas argumentorum venantur, id multis paginis vix explicant, auod ξaucissimis exponi verbis potui siet. Iam veris,ne eel et velut bello huic commeatus, de omni us anxie inqui siverunt, etLINI recoli itis, s alienis, o puerilibus,ta absurdis, o de iis, quae capere halmana mens non potest, cum tamen Aristoteliust in primo Topicorum sententia, neminem sanae mentis prophitarum, quod ab omnibus et reprobatum it vel comprobatum , vel etiam plurimis, haec enim dubitationem nullam habent, nam quaestio dialectica est quae titupro 'ulii, non paradoxa, nec contenti iis, quae natura ingenii hκ- vim us ectui S a sui re poterat,ad vivum voluerantimat a resecare,
at hi si tabi diae disputandi Et quemadmodum qui prurit: sui-
cedit in locum suavitatis , S mali Chirurgi dum morbidum nimis resecant, sanum quoque attingunt, ita iij dum nimium scal- Iant, veritatem amittimi ta infalsum inciri at, quo profert se majore
73쪽
Exercitatio IV. majore aliqua veri imilitudine, quam verum ipsum , t 3rterdor orichalcum magis exprimit colorem auri, quam aurum ipsam, squi Jimulat, quam qui agit 1impliciter , propius ad imaginem veri accedit, et longius aver ipso. Hinc est actitas ille Mimi ver-sculus nimium altercando veritas amittitur. Conspiravit Conradus Somine rhard Theologiis Academiae nostia', qui sapius dixit,
quis me miserum tandem liberabit ab ista rixosa The0Iogi, Quia
bus jungimus Cornelium Musium, ita declamantem venit ho dum ioci cili , Divinae Scripturae olim pro dolor quant stirnrti
damnesneatuebantur linigebat ibin ais molesta nescio quae Theolopia, de Instantibus retationibus, qui ditatibm, delibus, itemque haec omnia 3sionismis arte contortis in DL taduntaxat argutiis, quae procul dubio, qua authoritate recipiuntur, ea 3 refelli possunt, pertrauabantur. Tota pene aetata hominum in decretis, quae inter se pugnantia semper ausi tempore concilianda alunt perpetuam per secula litem, c0nterebatur. Is sublimis Theologus habebatur, qui in ora portenta pro suis tradi-tiunculis at in eresciret, pretiique pars erat, gloriola inanis, non intelligi grandia illa verba, quae alto supercilio inter mulierculas defacris literis Philosophantes trutinabant. Juraverant lini divini Verbi duces in I Iagistrorum verba Hinc sexcentae ei a , Thomhiae, coli lae, Occam istae, Bacconi lae Albertistae, Sidiani Alexandrei, ὀ scelus Posit m 1elantur Euan elia, lae, Christiana Philosophia delit Pat, a pauci si is trait ut uis , sed frigide, non dicam insincere. Muciasque Episcopus Bitontinus.
Consulantur hi Nicolaus de Clemangis , Faber Stapulensis, Erasmus, Agrippa ex nostris vero maxime Christophorus B in derus, integro de hac materia Tractatu Uilhelmus Holderiis in Dubietatibus caeteris scriptis nec non B. Media erus in Oratione, quam in hac nostra Academia habuit in Festo Divi Augustini, Annexa Scholis A , demicis. XXVIJ I. Audiamus Baronem de Verulamio prudenter rentem. Quemadmodis complura corpora naturalia, una rigladii, integra 0rrumpuntur saepius, ta abeunt ii vermes, edo sanita solida rei oco nitiosaepenumero putrescit itur in subtiles, anas, insal bres ita loqui licet verant-s lata quaestiones,ltu motu quodam S vivacitate nonnul Pri
74쪽
dirae videntur, sed putidae sunt O nasiim usu Hoc genus doniriuo La rae, is se ipsam corrumpentis, invaluit apud multos praecipae ex Scholasticis, qui summo otio abundantes, atques, lectione autem impares, quippe quorum mentos ae dent in pauc0rum Authorum praecipue Aristotelis Diti toris sui si non minin quam corpora ipsorum in C aenobiorum Cellis loriam verbis naturae t temporis maxima ex parte ign0rantes, ex non magno Materiae flami ne sed maxima stiritis quasti radii agitatione vero si ima telas, quae in libris eorum ex et confecerunt. Etenim mens humanas agat in materiam , Maturam rerum re opera Ei contemplando, pro modo matertae operatur, atque ab eadem determinatur, in ipsa in se vertatur, tanquam aranea texens telam tum demum interminata est, parit certe telas auasdam doctrinae tenuitate sit operisque admirabiles, sed quoaa Gmfrivolas inanes.
XXIX. Non tamen reiicimus simpliciter etiam illos Doctores, si enim i Rabbinis aliquid indulgemus, qui Christianismissi stes, si libros Philosophorum gentilium legimus, quidni quandoque
etiam convertamus nos ad illos, qui intra Ecclesiae gremium calamos, utut quandoque infeliciter adversus vel profanos, vel haeretiacos , vel alios expediverunt si multae occurrunt gemmae in illo fam
to quae Figi possunt, stricturae veritatis, quae a tenebris possunt parari, qui simpliciter manus abstineat ab illis. ωnon consulat etiam eos quemadmodum Daniel Chamier in Epistolis esse ilicis ad Cottonum scribit, se fecisse, sicil uis quis aliquando palatium visitans post aularum , cubiculorum, caenaculorum magni centiam,
Litavi latrinas non dedignatur ad icere, sed paucis ob fort0rem.
Suggerit sane Scotus Argumenta contra Trans substantiationem Occamus contra Pontis is Tyrannidem, Durandus contra Merita, Nicolaus de Orbellis pro Scripturae Majestate contra Novatores Con mendavit Augi istana Consessio Scholasticos, atque vocavit magnos ingeniosos homines observavit Picus Mirandulanus in Scoto vegetum quiddam de discussum, in Thoma solidum, aequabile, ia
Egidio ter sumis exactum , in Francisco acres acutum, in Albe to priscum amplumis grande, in Henrico sublimeis venerandum. Si denique necesium est , ut intelligamus, cum quibus disputamus,
terminis Scholasticis uillinctionibus sese involvant Iesultae, te Di ricul
75쪽
ra Exercitatis Vticulamenta ponant simplicioribus nec non superbiant in hac Theo. Iogiae Methodo, caeteros, qui nauseant ad talia, contemnant , velut
Umbras, volantes sub Aquilis sublimia hujus Theologiae tentant bus, idedque eo etiam enitendum . ut intelligatur, quod obscuriurdisputatur is eo felicius refutetur quod insidiose dictum vel scriptum. Notum est, quid Gabriel Vasque in nostros per Calumniam scripserit. Lutherus in libro adversus Iacobum Latomum di
est, Theologiam scholasticam nihil aliud e I e quam ignorantiam veritatis pq inanem fallaciam, quam praecavet Apostolus ad Colossenses a Fandem etiam insedatur in libro de uero privata. Et Philippus Melanchthon in Apologia coliti a Parisien jes inquit, Lutetiae natam es se Scholasticam ea ue Eva elium ob f uratum V idem ex s. Ex quinerrore, tanquam ex υπ- te, reliquos horum haereti oram manasse putavit Canus R. lib. de loc. c. i. Nam contempto schola judici0, necesi erat , Hierou naum aliosque Patres, te paulatim sacra Concilia, atque Pontis- cum decreta negli ere. Ex quo factum est, ut nullumsi inum nostrae si ei fundamentum penes eos manserit, sed in ipsorum arbitrio universae dei donitio, is doctrini Derit collocata. Ego et ero potius arbitror ex depravatis ipsorum moribus eorum ei rores originem trax se. Lutherus enim ambitionis is superbiae s iritu accensus, contemnere coepit Romanum Ponti cem ejus ο- testatem is decreta cumque nudus esset praeter scholasticos ο- floreb, qui eo tempore ipsius temeritati ephteret, ut mordicis suos retineret erroros, nec se illi fuit scholasticam doctrinam contemnere, is ex bitare. Quasi vero illi fiterint pares Luthero, qui arundinibus agebant, non gladio verbi. XXX. Egregia est Consessio Adami Tanneri, contra Ecclesiae unitatem Pontificiae, exi. sensu Principum in hac chola . de
Hectorum in Theologia scholastica scribentis Prima Clas est eorum, qar e vade quidem, sed, pro una studiorum, prolixius rem
han Dei Italia frunt uti, praeter Molinam, an inprimis Sti M. et,
76쪽
nutu, veritatis magis illusti andae causa, inter se perpetu difflentirexi nec tamen universam Theologiam absolverent. Scilicet, modo quis Pontificem pro Opite agnoscat, bonus trit Catholicus, modo Ecclesiae Romana sua submittat, non degener erit filius, utut ruant in pialia fratres, divina providentiae nutu alter alteium pro
be dedolet, in Religionis Negotio vel hanc vel oppostana inplectatur Sententiam.
XXXI. Tandem tertio non ad palatum est orthodoxorum, quod quidam asserunt, non tantum accuratiorem Theologiam notopo se carere notitia scholasticae Theologiae S inveniri non pauciora prae sidia Veritatis in ea, ac in antiquissimorum Eccle ita D0ctorum monumentis, studioso itidem Theologiae nou magis vel .eque necesariam est ebraeae S graecae linguae notitiam, quam Pa - trum Sudium aut Philosophiae, ac nominatim Logicae , Metaph 3
scae, culturam esse opinantur: non memores illius, quae oligan-gus Frana ius in Tractatu de Interpretatione Scripturae, Paulus Johannes arnovius, tum in praefatione ad librum de SS. Ti initate, tum in Exercitationibus, prodiderunt. X X XII. Finem supra assignavimus Theologiae, hominem peccatorem c. per fidem perducere ad salutem aeternam Theologia enim nostra non hominem integrum format, sed lapsum erigi S circa peccatorem occupatur, qui a Dco recessi, nescius viae adinetam a ternae beatitudinis hunc illustrat, hune dirigit, hunc a terre nis ad coelestia ducit, ducit autem per sdem,utpote unicum a DEO Ordinatum medium, cum non in alio salus, aut aliud nomen, in quo Oporteat nos salvari, quam in nomine I su Actor. . . a. nec in Syrtes aut avia vel pice torrentes atraque voragine ripas, sed ad salutem aeternam, D u 1 αύ-προσδεω sese exhibentem, beatitudinem illam , quae in apgregatione omnium bonorum consiliit.
XXXIII. Non possumus itaque probare ilicrum sententiam qui Theologiae suae substernunt hominem non mortuum in peccatis, sed tantum sauciatum , vulneratum is D Em, qui proptereate vi opera redintegrandus , curandus, restituendus, ii viribus liberi arbitrii patro inantur cuin Pelaeianis Massilien sibus quan
tum enim hoc in negotio tribat itur homini, tantum demitur DE quantum naturae, tantum derogatur gratiae, quae hodi longe aliteri se habet, quam in stitu integritatis, docente Augusini di ex in
77쪽
Exercitatio V.Curnesto ansenio pisopo pre i. Se undis , qui Theolo siue munus esse opinantur praeseribere vera dictare h0nestatis excitia sub ratione vel meriti, vel medii, vel conditionis ad salutem, vel cum P0ntisciis ex Theologia Pharisaica prolixe declamimitant de meritis, quibus respondeat merces vitae aeternae vel cum Calvinianis quibus dant illud Berohardi in pravum sensum detortuna ingeminant: Γ0na opera esse viam regnandi vel cum aliis Majorismo assinibus bonurum operum exercitium volunt esse necessarium ad beatitudinem, S conditionem quandam , a qua suθenda tu vita aeterna in adultisdatium operandi bene habentibus Tertio , qui Theologiae finem quidem admittunt vitam aeternam, sed nescio quam beatitudinem, coelum sibi ipsis singunt, rationi coecae inhaerentes delicias consimiles mundanis transitoriis Qvanis in illo impie absurde comminiscuntur.
Ottῖm omni vitae bonae ac beatae via, secunduli Augustianum de vera Relut 0ne lib. I. c. I. in vera Religione
Jit constituta, qua ui Daus colitur is purgatissima
pietate cognoscitur, principium naturarum omnium, a quo niversias inchoatur, perscitur, c0ntinetur, quapropter de ea uberius erit agendum, atque demonstrandum , illam, quae Christiana dicitur , esse veram, caeteras vero vanas omnes Habsas esse divinae originis, caeteras vero omnes ab alio aliquo spiritu, adeoque eminere supra omnes, illasque infra se despicere, at quam umbras sub coelo volitantes, nec jubaris divini vim sustinet
II. Supra autem assignavimus Religi uni quaedam attributa, quae si applicentur, in genu nam notitiam perducere possunt, intorquae primum Unitas. Una vero est Religio Christiana, quia indivisa ui se divisa i quavis alia prius liquet ex Harmonia dogmatum, quae
78쪽
De Inritare Religionu chrisian . r
quae tam egregie conspirant, ut moduli in Musca, ita cohaerent, ut annuli in catena, ita concinnata sunt, ut lapides in aedificio unico fundamento superstructi, necive ullus hactenus inventus', qui contradictionis arguere potuerit nanc structuram, distanantiam oste dere credendorum, Articulorum in eorpore hujus doctrinae compagem culpare, uniformitate hujus Religionis per omnes temporumperiodos triumphante neque enim alia fuit Ante-Diluvianis tempora Mosis praecedentibus, quam eorum, qui sub lege vixerunt, neque Christiani aliam sectantur, quam Patres Veteris Testamenti, ut, quamvis in circumstantia una di altera acciderit mutatio, una tamen semper manserit Religio quoad Essentiam ductu illustri ad unicum D Cui incluta Avocat enim ab omnibus Creaturis, docet nullum esse in caducis praesidium, mentes sublimatri evehit ad unicum illud summum Bonum, Iacui scit cordis humani centrum, in quo acquiescit. Posterius patet ex eo, quia Religio Chiistiana divisa ab
Ethnicismo, Judaismo, ah medismo, Haeretici Q 0, quacunquescit alia Religione in toto orbe. III. Confirmat nostram sententiam satis lucu Ienter antiquis simus Pater Iustinus in Dialogo cum Tr)phone lib. i. c. 3. scribens: Verum virtus traditionis una S eadem Η. Ne unum quidem est genus m0rtalium, sive Dryarorum, sive Graecorum, ve etia aliorum omnium , quocunque appellentur nomine , inter quos per nomen cruci xi supplicationes, O gratiarum 2 0nes, Patri fabricatori rerum omnium non fant. Et Irenaeus libro I. cap.
3. ita loquitur Linguae in mundo di similes sunt verum virtus traditionis una Ut eadem est. Et neque in Germaniis fundate Ecclesiae aliter credunt , aut aliter tradunt neque in Hi statuis, neque in Celtis, neque in Oriente, ne l. in 3pto, neqi in Lybia, ne licite in medio mundo constitutae sunt, sed quemadmodum
sol citatami aDε in toto mundo unus S idem est sc etiam praedicatio veritatis libit lucet, is illuminat omnes homines ad c0gnitionem veritatis venire volentes. LV. Ex opposito hoc indicium oti Franciscus Picus Mirandula lucidat, prolixe disseren hoc modo : Ipsemet orph rus in
lib. de Anima ad Birithrum scribit, nussum esse in Philolcum non dubitabilem. Idem ad Anebonem Fh ptium inquit de
rem Philosophiae multa distia se a Graecis Ph uos his ver
79쪽
Exercitatio .conjectura, cum ejus principia ex de traxerint O ad eundet ite iram: Apud nitros quia em pugna verborum , s quis adhuc veritati propior examinsndum; principit in initur non soli viJedis ni Philosophiae , eodem auctores, nutal I v v est,
o forte non injurii: quis enim in Arist. lib. ut Philosophos levioris notae fleam, si mrem Sinconcitum extra controver)lamio Dicit 'ist dum aut vestigia se in non deserit, quae omnibus nota, aut a primis intellecim principiis non setfit, quia omnibus innata8 Quis in Platone locum omni ex parte communitum adeo ossendit, ut rationis armis expugnari non post 'praeterquam ubi de uxo aliqua ex veteri Hebraica disciplina aut mutuatus aut sussuratin est. In ip s autem rerum naturalium principiis quot diversi quot pugnanti, cum Plato Ideas materiam 3 piscem variis nominibus arbitretur Aristoteles privationem inveniat, Dimamq. ta materiam exprimat, I binq Platonem impugnet Arabum quo ii philos0phorum, hoc est, Arabica lingua scribentium, alim quidemicum praefatione veniae si dictum corporeitatisformamsubnectat, improbet hoc alim, S interminatia dimen ones comminiscatur, alii alia. At in caros, alter plures, alter pauciores introducit, contenim hic quatuor , pauperiem ille per us, is exemplarem G organicam con- causis immiscet, velut agendis rebus commodam supelli
Quod primi, is qui sapientissimi habiti probati sint, in ins
principiis advers sunt i pugnaces, quae pax, quae conventio minutorum Philosophorum 8 Quae concordia literatoriae turbae in tinctu- onibus quarum tot diversia ita, qu0 scriptorta es quisque nihilominussectatores habuit, suo seculi oruit. Sane eorum, qlii alterne contradicunt, alter verus , falsus alter si necesse est: erunt autem probabiles pro sua opini ne rationes, ta ex antro
Heracliti, aut Democriti puteo extractas contendunt, nihilominus nil certi ex eis, nilsolidi, quo possit hi mana mens quiescere. Iniecta Platonis diversae Academiae, tum L cia sub Proclo, tum Itala sub Plotino, tum Raptia sub Jamblicho; in secta vero Peripatetica, quae nunc plurimum S prae aliis vi et , quot particulares inveniuntur jectat in ipsi . dico rictu telis interpretibus,
alia Graecorum, Arabum alia Latinorum alia Graeci inter sep snant, ut notum est dis, qui vel mediocriter eos legerunt Ara- να eos ex parte jequmrtar, ex parte in sinant , inter se verb
80쪽
De Inritate Religion Chri ianae. υcontendunt, alter alterum lacerat, quod vel in commentariis. Irie 'i i alti inde vi tur Latini e Graecos es Arabes partimini, iii se veris pugnant accerritis, sed is qui inter hosentur , seaarore S ips habent, O diversas conquare aut re it veritas, aut magis latet, quo eirim quaeritur dubit,tur de ea magis . . Pauca enim nota
sunt, haec vel sensu ipso vel de nota, de inquam, quia magis creditur Doctores ipsos, qui praeeliguntur, vera di laud per quae per rationis um consi mala sunt,
discuti etiam rati0nis infrinantur. Iulio melior nostra cotiditio, quorum omnes s ei propostiones eis ins quas philosophi praefata es dignitat nuncupant, certiores uni, utpote divino lumine nixae s V in in principiis firmata inconcusa concordia nostrorum Theolostorum, quamuis plerique in altis discordent, quae poti sinum de philosophis
V. Veritatem ex conformitate cum Revelatione divina aesti. mavimus. Neque enim falsum esse potest quod congruit menti divinae. Revelationi se submittit, imo vel ex unico hoc judicio deprehendi potes Religionis veritas. At Christiana Resigio consoc-mat se menti divinae, Revelationi innititur Scripturam sacram agno . scit Principium, ex qua deducitur, inin iam resolvitur; qui itaque non vera, non divina, reserens naturam sui principii ' iij iis divinitatis notas abunde ostentur συν Θεω in sequentibus de Scriptura disputationibus 4 inde etia tui est, Vod quamvis fuerint, qui divini talem Scripturae impugnarunt, niri luctamcn vicerit omne in ruborem dati, iiod hactenus in ne Christiana nil falli fuerit ostensum, vel a Dia flantia nulli Di niti in Christiana Religione potuerit deprehendi, caeteris omnibus hic cecu lentibus; debitum hominis Minodus solvendi illud ex hac unice innotescat, caeteris in anxietate animi suos ieetatores relinirent ibes. VI. lilii strata fuit Verit et gloria miraculorum, de qua Ori-
Eenes. Ubi deteri: s aliquid prae tantiori ris refert aliquam ibi e contrario prae tanti: n est. Atque iti miraculis cisti linus, ne ιri esse alia,
datur, praesertim deterito, alta eri an id, quod praeflantius