Iacobi Lodoici Strebaei Rhemensis, De electione et oratoria collocatione verborum libri duo, ..

발행: 1540년

분량: 279페이지

출처: archive.org

분류: 연설

171쪽

, D ἹεL EL E C TIGNE,' GR Aτο R IAhaberi vitia non debenti Ned sunt omnino cuiquam, sed magna ex parte fugienda.Nam docti viri fugiunt ut Vir-

, Non placet aspiratio repetita. Quid enim abest huic homini Quaedam literae minore cum offensione repetun

-, Velum adueria seri fluctu sis ad sydera tollit.., Contra Populi Ro. religionem fidem secisse dicitur.

ν, Vtrum enim scientem vultis contra foedera fecisse an ., inscientem Z .ro i Hoc metuens,molemq; di montes insuper altos ., Imposuit- -Vasto cum murmure montis. Ingentis manu malum de naue Seresti Erigit

Desorm m literae quae inon eaedem ; sed prope sunt

- m Eliqua & tenero supplantat verba palato. . . . Vnae de eadem litera saepius inserta limite vitium commi tit:v Ego quantum ei debeam, alio loco ostendam. Lux ., denique alia est solis, oc l3chnorum. Ad mulieris libidiis., nes do delicias deposcitur H

υ Sed quia opusteneras mordaci radere vero Auriculas r. Quum verbum capit initium ab iis litetis quae prioris rintvltimae, aut ultimis finitima, conficitur ingrata vox di auribus

172쪽

co LLOCATIONE V E R B. LIB. II. stoc auribus iniucunda, cuius generis haec sunt Nonnulli literati,ac stu diis doctrinisq; dediti quasi quiddam tu credibile dicere putabantur. - Da sternere corpus Loricamque manu valida lacerare reuulsam. Italiam laeti Latiumque petamus. Sibila lambebant linguis. - Humani nihil a me alienum puto.Quippe serant rapidi secum , verranis per auras.

Eadem pene deformitas est in iis sillabis, quae pene sunt

similes, cuiusmodi sunt -His unda dehiscens, Terram inter fluctus aperit.-Nulla mora in Turno, nihil est quod dicta retractent Ignavi Aeneadae. Vos imploro maria,portus,insulae,littora. Est enim huius seculi labes quaedam & macula virtuti inuidere. Ad populum latum,ut is Publicius si domum re

uertisset, & inde Romam rediiset, ne minus ciuis esset. Teterrimam mortem obiret. Fugies haec voce mutata,vi,

Impulerat ferro Argolicas foedare latebras. Virgilius melius foedare quam lacerare dixit. In hoc genere maxime vitandum κακὰιο- illud, cuius est obscoenus intellectus. Est apud Virgilium,

-Iuuat ire,& Dorica castra, Desertosq videre locos.-Τreis adeo incertos caeca caligine soles Erramus pelago.

Corpora fundit humi,& numerii cum nauibus aequat. Syllabas Ca & ea , Cum & na, i ungito , efficies alterum verbum sordidum,alterum obscoenum . illud enim ad lui proluviem, hoc ad pudenda reseretur. Quamobrem ve-

173쪽

DE ELECTIONE, ET ORATORIA

teres dixere nobiscum. si enim praepositionem anteposuissent, literae concurrissent obscoenius. Peccant igitur haeco mimissiones, In arcule thisero, me iecur alit, gallicum nomen, mare Libycum nusquam quietum. Fugiendum cum necesse est. Huiusmodi vitia Cicero vitat interposi-I tione verbi, ut in his, Cum isto Naevio familiariter vivit., Ut cum ipsi nihil alteri scientes incomodarint, nihil ipsis, iure incommodi cadere possit. Cum hoc nouae litis ge-

, nus intenderet. Cum absentis nomen reciperetur. Cum te, nos non opinione dubia, sed tuis vestigiis persequamur. , Cum is non solum Capua venisset. Sed & idem magnus . orator non semper hoc fugit. Indicat haec oratio ex de-ν cima quarta Philippica' Itaque cu supplicationes iustissi, mas ex his literis quae recitatae sunt, decernere debeamus, , Seruiliusque decreuerit, augebo omnino numerum di rum, praesertim cum non uni sed tribus ducibus sint dei cernendae. Idem admisit tertio de oratore:Iis qui haec quae nos nunc quaerimus, tractarent, agerent, docerent, cum nomine appellarentur uno, quod omnis rerum optima- rum cognitio,atque in iis exercitatio,philosophia nomia naretu hoc commune nomen eripuit. His addendum videtur quod Quintilianus annotauit. Videndum, inquit, he syllabae verbi prioris vltimae, sint primae sequentis. Id ne 3 quis pnecipi miretur, Ciceroni in epistolis excidit, Res, mihi inuise visae sunt Brute.& in carmine,

ν - O fortunatam natam me consule Romam.

Hactenus Fabius. Legem equidem probo , sed non poς

sum mihi persuadere vitium tam apertum excidisse Cic roni. Auris eius maxime erudita,vitique iudicium,sensus item

174쪽

item acutissimus, de exercitatio diuturna, necnon scripta ab eo foeticissime,efficiunt ut liqc vltro lusisse,non temere fudisse credam. Aliud est eum ex industria sic loqui, aliud imprudentem effundere. Excidunt ea quae labuntur imprudenti. Nec assentior illis qui quum hunc audiere vernii culum, extemplo inuitis Musis eum fecisse versus existimant. Ignorant quam multos seeliciter expresserit,ex quibus coniecturam capere licet,non illi venam, sed tempus de voluntatem defuisse. Invisae & visae, fortunata & nata, in eisdem prope literis habent antitheton, atque dissimilitudinem quandam non ingratam examinantibus pondera verborum, in qua lusit acutus vir, ut in gracili filo orationis. Idem Quintilianus ad iuncturam monosyllaba reseri, quasi ad coagmentationem, quae tam parua quam magna iungit, non ad verborum delectum pertineant. Eodem refert longa breuiaq; verba,quae esse numeri, non iuncturae,sciunt omnes R3thmici. Adiungit similiter cadentia, similiter desinentia,& eodem modo declinata,quae schemata sunt interdum, & verborum figurae. In his lu- , minibus orationis aliquando est numerus sponte fluens, dc quaedam venustis. Quamobrem si crebriores erui, non qualitate, sed quantitate peccabunt: nec erit illud commissurae vitium,sed quantitatis. Hoc potius annotandum, iuncturas asperas esse quibus innectuntur multae consonantes, cuiuimodi sunt istae, dolens regina, post meridiem,

hyems frigida, pons fractus, ingens stridor, urbs praeclara. In his efferendis spiritus elaborat. obluctantur enim ac rosistunt,nec expediri se sinunt implicatae. Ea de caussa vo teres dixere po' meridiem, & pomeridianas quadrigas.

175쪽

DE ELECTIONE, ET ORATORIA Si quod vitium admittet c5positio,minus erit in his quae

interspiratione diducuntur, quam quae Uno eodemq; c natu proseruntur. Nain mora & interuallum impedime to est quo minus res alioqui vitiosa audiatur. De coagmentatione vocalium de consonantium.

Caput, s.

N compositione iuncturarum saepe vocalis ad

iungitur consonanti, aut contra vocali consonans. Τumq; fere verba de verbis apte cadunt,

de in aequabili commissura non admittunt hiatu. Vt enim lapides quadrati facillime connectuntur, sic de eiusmodi literae proxime cohaerent. Vis laeue corpus dc politu sine offensione transmittit ungues, sic dc illa coagmentatio pronunciantis impetum sinit excurrere celeriter, de ad exitum ferri:vt,.ν - Tuus d regina quid optes, , Explorare labor,mihi iussa capessere fas est.

3 Parce metu Cytherea,manent immota tuorum

,, Fata tibi. Pauca mihi videntur esse de prouinciae ,, dignitate, vetustate, utilitate dicenda. Populo Romanori iucunda suburbanitas est huiusce prouinciae. Excipitur M a consonantibus, quae praeposita vocali non aliter a sumitur in carmine, atque vocalis obuia vocali. Id sit a poetis propter hiatum de offensionem quam parit haec litera,vt hic, H Monstrum horrendum in me sic pronuncietur, Monstr' horrend' informe. Sed de sic quos multam laborat oratio. In oratione non eximitur, sed obst

176쪽

COLLOCATIONE VERB. LIB. II. ' ssa is sed obscuratur,authore Quintiliano. M litera inquit,quod ,, ties ultima est, vocalem verbi sequentis ita contingit, ut P ,, in eam transire possit: etiamsi scribitur, tamen parum ex-l primitur, ut, Multum ille &, Quantum erat . adeo ut pene cuiusdam nouae liter ,, sonum reddat. Neque enim eximitur, sed obscuratur,oca tantum aliqua inter duas vocales velut nota est, ne ipse ι si coeant. Vt nunc est pronunciatio, & scribitur, & expri-ρ mitur,quemadmodum vocales omnes, quas elisisse vete- res antea diximus:& abusus ille frequens effecit,ut vitium a minus audiamus. Nec quid hic agas, certum est. Sic enim pronunciare,durum videtur, dc durius ab omnium mo- , re desciscere. Veteres elidebant M in oratione. Nam ter ste Quintiliano Cato scripsit die' hanc, & M in E molli i uit. unde confirmari potest illud dictum nostrum de collisione vocum,sic latinos ut graecos usos esse apostropho. An Cicero pronunciarii M, aliis pronunciandum relinquo : certe frequenter anteponit eam vocali, & in eadem

xi lententia, ut in hac ' Reperiemus, si istum ad aliud iudi- cium perducere potuerimus, quibus probemus istum in quaestura pecuniam publicam Cn. Carboni Cons da- tam auertisse, quibus suadeamus istum alieno nomine ast quaestoribus urbanis, quod priore actione didicistis, pe-il ,, cuniam abstulisse. Vaste sonat ante A literam apertiorem, v maxime quum vocum repetitio est,ut, Gn. Pompeii memoriam amisimus. Quod si dixeris,Gn. Pompeii memori' amisimus, nihil offendet, & hoc modo Ciceronem egistis se credibile est. A profertur ab arteria, O ab ore cavo: ita- que ab extremis labris, quibus M enunciatur, plurimum

177쪽

DE EIECTIONE, ET ORATORIA

distant. Ex eo fit, ut cum duabus I & V parum distantiabus minus pugnet in occursu ,cum reliquis immanius. Quae figurae coagmentationi subserviant. Cap. s. FI G V R I S, quarum multus est numerin,

quaedam non alio videntur admitti, nisi ut aptius in oratione verba coponantur. Quod genus,quonia verbum collocat eo quo maxime decet loco,etiamsi temporu non numeratur qua

titas,ad commissuram partium reserendum esse puto. Talis est anastrophe, quae nulla necessitate commutat ordianem. Ea frequentius utuntur poetae,Vt Virgilius, ,, Vrbs antiqua fuit, Tyrii tenuere coloni, mi Carthago, Italiam cotra. - Fac sic, Carthago, contra Italiam: stabit ratio versus, sed compositionis ille decor exciderit. - Progeniem sedenim Troiano a sanguine duci

H Audierat. - - Maria omnia circum. εν -Magno cum murmure montis. ν Unius ob noxam.

,, Quos inter medius venit furor. Transtra per & remos. In oratione dicitur, Quocum, quicum, magna ex parte. M Cicero pro Deiotaro, Quocum erat no hospitio solum, is verum etiam familiaritate coniunctus. Fit hoc etiam, ne duo verba in eandem literam cadentia iungantur,ut H -Magno in populo.

Multi

178쪽

COLLOCATIONE VERB. LIB. II.,, Multi illam magno e Latio totas petebantri Ausonia. Eo nonnunquam spectat a Bocope. Vt sa -Immitis Achilli.

sν -Duri miles VlysJ Immuta sic, Immitis Achillis, Duri miles Vlysiis, peccabit ομιλῆcimis, id est multorum casus idem. Bene igitur dixit Virgilius, t,, -Tumidumque sub axe tonanti ν Sternitur aequor aquis. Peius erat, axe tonante . Ad huius vitii fugam nonnunquam utimur diphthongo gracica quae fit ex E & I,ut, Cogunt me Neptune preces descendere in omneis. Sed & hae literae minus agrestes sunt in quibusdam: quod A. Gellius testatur. Quamobrem Virgilius dixit,

,, - Treis littore ceruos ,, Prospicit erranteis

,, Despiciens mare velivolum,terrasque iacenteis.,, Atque illum laseis iactantem pectore curas. π -Τristeisque ruinas , Solabar Rustice dixisset, tres ceruos errantes,& terras iacentes: quanquam plerisque propter abuten di consuetudinem haec quoque dulcia videntur. Id non fit in omnibus generis eiusdem,ut, , Aspice bis senos laetates agmine cygnos. hic consulendae sunt aures, quemadmodum ubi continua multa eodem fine claudutur. Nec enim semper offendunt audientem,ut haec, o Aeternis regis imperiis l iiii

179쪽

DE ELECTIONE, ET ORATORIA is Cui mater media sese obtulit obvia sylva. ,, Itaque Pharsalico prcelio facto a Pompeio discessit. Mutantur aliquando casus ut aptius sedeant, ut, Auc delecta virum sortiti corpora furtim

,, Includunt caeco lateri. -- - Quorum melior sententia menti.

,, - Da flammam euadere classi. . . . et

ν, - Et classe subegit , Amissa, cios ignotae linquere tertae. In uenustior fuisset ultimus nominum casus, Caeco latere,inente,classe, ignota terra. Et genus aliud alio gratius est,Vt, , Scinditur incertum studia in contraria vulgus.

Vulgus incertus dici quidem potuit, sed odiosius. Nec

semper in eodem numero placet eadem venustas.

νγ - Securus amorum ,, Germanae,

pulchrius est, quam, securus amoris germanae. Ad haec, quaedam affinitas est literarum,& quasi necessitudo,quam sentiunt aures,os exprimere verbis non potest. Celsa s ,, det A eolus arce. Cur celsa potius quam altat Verrantque i per auras, noluit hoc, spargant. Bis septem praestanti co νγ pore nymphaemon usus est hoc epitheto, formoso. Incu- , buere mari,non salo. Alibi spumas salis, non maris. Su mersasque obrue puppes: obrue naues, deterius suisset.., Subducite naues, decentius quam subducite puppes. haec& similia si reseres ad animi contemplationem, diu suo pensus haesitabis:si ad aurem, continuo senties quae probare maxime debeas. De concinnitate

180쪽

cOLLOCATIONE VERB. LIB.' II. sς De concinnitate numerosa, de similiter desinentibus. Caput. 7.E tribus commissurae partibus ea diximus, unde caetera generis eius haud magno negocio colligi possint. Huic autem diligenter incumbendum est, propterea quod optime iuncta coagmentatione, etiam si nihil aliud

de industria factum est, tamen oratio videtur esse num e rosa. Illam si neglexeris, concinnitate dc numero nequaquam perficies ut ornata venustaque sit oratio. Sed qud doc haec expoliunt elocutionem , de ordo rerum fecit uteo'tandem veniremus, de concinnitate pauca dicamus. Quid sit apta concinnitas, antea descripsimus, dc de sententia Ciceronis partes eius quatuor fecimus, similiter desinentia, similiter cadentia, paria paribus relata, dc contraria. Verba quae literis eisdem conclusa ponuntur in

clausulis orationum proximarum, a Graecis ομιοτελωπα, a

nostris similiter desinentia vel finientia dicuntur, ut haec, ,, Bellum in Africa maximum confecit, victorem exerci- ,, tum deportauit. Ille deos deorum spoliis ornare noluit, ,, hic ornamenta Mineruae virginis in meretriciam domum , transtulit. Ergo de mihi meae pristinae vitae consuetudi- ,, nem C. Caesar interclusam aperuisti, de his omnibus ad ,, bene de omni Repub. sperandum quasi signum aliquod

,, dedisti. Verum animum vincere,iracundiam cohibere, vi- ,γ ctoriam stemperare, aduersarium nobilitate, ingenio, vim 3 tute praestantem,non modo extollere iacentem,sed etiamo amplificare eius pristinam dignitatem,haec qui faciat, non

SEARCH

MENU NAVIGATION