Petri Gassendi ... Opera omnia in sex tomos diuisa, quorum seriem pagina praefationes proxime sequens continet. Hactenus edita auctor ante obitum recensuit, auxit, illustrauit. Posthuma vero totius naturae explicationem complectentia, in lucem nunc p

발행: 1658년

분량: 709페이지

출처: archive.org

분류: 철학

101쪽

1 Philosophu Epicti ri

pieri etiam posse , ut per qiuael 'ca suos

motus . Obeunt, alibi quidem aequabiles sptiliorum diffusiones sint, quae de eodem versis.& subsequentet ipsa compellant,mo. Mantque aequabiliter ; alibi vero ea ratione ina litabiles, ut quas obseruamus in i psis

motuum varietates exinde proueniam. Huiuscemodi porro rerum vitam solam reddere causam, cum ea , quae apparent, etsi epolle multiplicem arguant . insaniam est , nee lite consultum ab iis . qui inanem de- pereunt Astrologiam , quique quarumdam rerum caulas inantur explicant, cum & Diuinam lauerim naturami ad quam plerumque haec resciunt i ab exi, bendis variis ministerii, liberam non sinant.

CAPUT II.

De Magnitudine,&Figura

Siderum.

D Magnitudinem vero solis , sidc- rumsue aliorum quod spei lat. ea considerari potest vel secundum nos,uel secundum se. Et iecundum nos quidem ea tanta est, quanta & apparet ι quipi e sensus non fallitur, de quie uia illus inir- sis eonspicit magnitus in is, ite in ipsis est, xt Deque habeant aliquid extra circumdumina, qui conspicitur, neque quicquid habetit, in

tra eundem non habent.

At velli Gemci Magnitudo secundum se, seu rem ipsam quod attinet , potest ea esse aut paucto maior, aut palli, minor, aut praeciιὸ quanta videtur. ista nimirum varietatee, hibentur sentibus ignes, qui apud nos ex interuallo interdiu. doctuque spectantur: s- quidem aut tanti . quanti & sunt, asparent. quemadmodum flamma lueernae, si spectetur

c minos;aut minores,vt,dum eadem familia

interdiu, eminusque conspicitur aut maiores , quam reuera sint, ut )um ruisas eadems ima noctis,eminusque spectatur. Dico autem paulld aut maior .aut minor; siquidem isthaee diuersias, ut verus nempe circumductus,vltra, aut citra illum qui a nobis eoiis pieit ut si , esse admodum magna non potest; idque desumpto quoque aliundee, nostris ignibus argumento.Nam ex quantocumque interuallo alicuius igni alorem semimus ex eadem de species illius iiii a no bis appar t; ut Proinde, cum solis calorem l ine. nae , nobis videtur, sentianuis. ma

mi iudo illius iusta esse euatiata sensibilitei admodum non possit. Confirmatur autem nihil ab interuallo,

qtiod sensibile si . ex ipsis Astris delibari.

quia quae re Di Mereque multo intereepto contuemur , circumscriptione consula ex hiabent ut j at vero de sol iis , qui intueti illum sustinent. circumscriptione diseria est:& ipso Lutiae circumductu nihil videli distinctiva potest. Et stellae quidem scintillantes, tremulisque radiis quas excurrentes apparent; sed hoe ipsum aliunde arguit esse ea illas propinquitate, ut diserte conspiei valeant;

quatenus quos apud nos igneis cominas intuemur pari ratione undulantes, tremulique sunt;quos eminus vero, ij fixi constantesque apparent. Confirmatur ruislis quia s sidera magnitudinem suam instam ob interuallum amitterent , inultd magis amitterent colorem;

constat quippe res e longinquo prius desinere germano eonspici colore, quani prae exilitate prorsus conspici atqui lieet nullum interuallum si ad hoc .raestandum accommodatius neque enim prolixior longinquitas est non idcirco nihilo mitias sidera amit.

tunt germanum eo lorem.

Ae possunt quidem plurima aduersus hune locum urgeri; at veto ea nullo solum tur negotio , ii quis manifestis adhaeserit re bus a vi in libris quidem de Natura ostendi inus. ubi allata hae distinctione de magnitudine spectata de secundum se , de secundditi nos declarauimus nihil secisse absurdi de illum. qui di x t elle Solem pedis humani latitudine;& illum, qui esse inultis vicibus maiorem, quam Peloponnesum;& illum quiesse ipsi Tettie aequale ira , quoniam earum rerum,quae secundum se maiores , minorόsque sunt, potest vita se undam nos . quatenus visae eminus . cominusque suetint, esse magnitudo.

De Fietura hoc sollim dico,posse eam, cum nobis orbicularis appareat.esse de globosam, de laminae instat planam; atque id ei reo Sidera etae aut quasi discos . aut quas cylindros. aut quas eo nos,ae turbines, aut quas clauos quoidam infixos; horum squidem nihil est quod iep ignet , quodque non habeat ali

quam cum rebus .apparentibus consonan tia .

CAPUT III.

De Moris , Anteucrsione,' Conuersioneque Siderum.

VM die tam paullo ante si esse si de

ruin alia inerrai tir, alia vel 5 Errantia , & varietatem hane ex eo peti, quod varios motus subeam . dicendum heteiam uniuerse est, posse ultorumque motus fieri, aut toto Caelo.cui vel unum. vel plura instit,circumducto, vi puta tanquam solido,

ipsique smul quas clauos sbi infixos deum

hente r aut Caelo, tanquam vel suido, vel pervio meatibus, stante iis velo intra ipsum per se circumdutiis. m.

Quia vero seu Caeli. seu siderum simo.

tus, ereptile is potest iuxta necessitatem,tum, cum Mundus generaretur. Dictam . impreia

simque ex parte orientis potest sane priore easu si toti nempe Caelo inst ut ecepisse, se

continuari, iis cuiusdam alaepturnam po Iest

102쪽

rest editerius esse duplex aer , unus quidem, qui sit perne premat, Caelum' ire in occasum urgeat ; alter ; qui inferne eodem quasi subteruehat; idque praeter alium, qui heine inde Polos premat, contineatque : posteriore si nempe motus ipsis insit Sideribus) aut abre-Ptu aeris,aut ductu ipsusinet ignis. Videlicet potuit ab usque initio corpustulorum sese exhalando diffundentium eopia

acrem perrumpere, ipsi inque elidere; ipse vero venti motionem accipiens. Astrique cot-ripiens, illa circumducer . ac motum in or bem , qui etiam-num sursum in iis visitur, continen rena,create.Potuit & ignis cuiusque sideris proprius aut conclusus, quaeristisque vratii, circumversari ut coepisse, ita etiamnum pergere. ut liberior,quocumque cibus quemque vocavit, ita sirpiisse , vi deinceps quoque ob calorem, auiditatemque adeo pabuli,procedere pertexerit in loca consequc n. tia tanquam ad depastionem idonea. Nempe nihil horum non est te biis apparentibus consentaneu in a cum in promptu alioquin non sit, quae causa motum urgeat Sideribus determinare.

At, qui fieri potest, vi Sigera quaedam si eante uel tam alia ut ista ab illi, relicta spectare contingat nempe id contingere potest,aut quia eum illa eandem erui, illis diuinam ei t-cuitionem obeam, segmus seruntur; veluti Luna,quae lentius, cuam reliqua versus Oe- casum properatis , ab ipsis relinquit ut quasi a tergo versus Ortum. Aut quia abrepta motu diurno versus Oecas im , seruntur tamen interea lentia motu contrario versus Otium: quo pacto potest eadem Luna non tam verasus ortum a caeteris geseri, quam uersus Oe- casum ea deserere. Aut quia cum sola diurna reuolutione , aequalique motu serantur olim nia, quadam tamen prolixius. quaedam breuius spatium consciunt: sicque Luna rursus, si sunt a Inetiantia sit,ut aliquibus visu ira est, per aciet tardius circuituin obseruabiturque

possetius relinqui. Pronunciare certe sinplieitet velle in hisce rebus aliquid, eos decet. qui magnificum, di portento tum quidpiam colam multitudine ostentare affectant. Qui fieri rursus potest, ut sol,ut Luna, ut stellae Etrames ubi ad Tropicos, locave sol siti alia peruenerint , cursum conuertant,ae regrediantur 3 Scilicet, contingere id potest , aut quod ab initio ea circuit oratio fuerit his impressa sideribus,vi spirali motu Deine itide ad loea solstitialia limitato eitcumducerentur aut quda imitent ut obliquitatem Caeli, quod progrestu temporis tam situs destexi nectilitatem contraxerit; aut quδd reprimantur propter aerem, qui ipsa herne inde praefrigiditate, densitate qualitat Eve alia repellat ; aut utat ipsorum pabulum congrue, seu secundum eam viam conti. Denter dispositum partim quidem pone accendatur. partim prorsum aufugiat.

si quidem hae e omnia. ipssque asinia nihil continent diserepans ab ipsa rerunt euidentiae si quis modo in hisce rebus possibilia

tali adhaerens . reuocare vi anaquainque ad

id, quod est congruum apparentibus valeat; nihil veritus illiberabilia Astrologorum in chinamenta ; dum immensim farraginem

concentricorum orbium super eas liuere, in ter struet Eque non cessant.

rum 3 deque Dierum , s itim longitudine alter

Lunae, & reliquorum Siderum eontingere trifariam possunt.

Primum scilicet per Apparitionem supra, occultationem insta , quod exsistentia Sidera semper lucida , inexstilictique perse-

Neianira,ita Tcris sursu in , deorsiimque citis cum ferantur, ut nunc supia emergam, siue exoriantur:nune deprimanthir lima,tiue Oecidam; ac sol speetatim deorsum convcrsus. tenebras nobis saciat; t et tens vero aulicipet . & Caelum suis radiis quasi aeeendet per Auroram terat ei. Scilicet nihil est ex re bus apparentibus,quod repugnet. Deinde ret Accensonem in regione Orientis, di per Edistin tionem in regi eccei dentis factum. Settieet ob talem ad utrumque locu in dispostionem medii. vidum Allia per illud traiiseunt, illa, quae dico eueniant ; quandoquidem nihil est rς- rum apparentium, quod refragetur; cani &sontes esse perhibeantur, qualem Epiroti-

. cum elle iam ante me tractauimus , qui Dorare odi, exstinguant, sed etiam qui accendan saces : & Oceano circuineunte Terram pos si Sol ad ipsum, in regione occidenti; exstinetiis , redire pet eundem , sae uanseundo qui3em ultra Boream 3 in regionem Orientia, exindeque emergere, es smul accendi. Tevio per renouatara quotidie productio nem , quatenus nihil repugnat, quo ininos diebus si titulis noui. v. e. Soles exoriamur, confluentibus videlicet ad Ortum variis igitibus,aut seminibus ignium,qui in orbem coeant.splendeantque, re impetum subeant,

quo in Occasum pergant. Quippe de sania est obseruari ex montibus idae ite fieri ιμpotissim uin sub exortum canis;& posse ce tis temporibus conquere igneis, intelligi ex

eo potest, quod obseruatur seri certo tempore in omnibus rebus. Nempe ex seminum cotissuxu, de desii xii sorem arbores certo tempore, certo tempore deflorescunt; certo erumpunt dentes , certo decidunt; atque ita de caeteris quae recensere foret prolixum.

Cum miro ipsa Solis supra Terram mora sit Di ,3: abientia Nox ; qui fieri potest. vi non semper dies diebus , noctes noctibus sui ,quales; sed sint dies quidem per AEst tem longiores , di noctes breuiores ι pec

103쪽

1 emem vet5 alternatura noctes longiores. dies breuiores nimirum istud quoque potest tribus inodis contingere. uno, iudd eir utione, solis supra, ac in-saTerram nunc celerius,nunc tardius sant, quatenus & ipsae locoruna, seu viarum, quibus sol incedit, longitudines fiat alternae. Atque id quidem ob polituram Orbis vocati Signiferi, quem oblique pereurrit Sol, de in dupli ei cuius Signo noctem diei exaequans, ubi exinde qu Aquilonem , vel Austrum deflectit, quantum itineris ad alteram partem aut supra, aut infraTerram detrahit,tantumdem ad alteram reponit.

Altero.quhd certa per AEtherem stat loca. quae proptet crassitudinem. factamque adeo resistentiam , transmeari segnius, quam alia valeant; ae talia este , quae sub Tettis solem Hyeme hae stare cogant . sicque de noctes prolixio es , de dies breuiores , quam perastatem saciant. sane & quapiam huius-mogi obseruate apud nos licet, iuxta quae consentaneum si, ea,quae sublimia sunt,explicat e.

Tertio , quod alternis Anni partibus

memorati ignes, seminive ignium ite con fluant ...ut Solem creent citius , aut tardius ; de sol ex ea parte oriatur', unde longiorem, aut breuiorem supta Terram cursum consciat.

Qui sane unum quid singulare in hisce

rebus solum accipiunt , tum apparentibus Iepugnat,tum ab eo,quod Homini contemplati fas est, aberrant.

De Siderum Luceo de Pha- .ssibus , ac Maculis Lunae.

AETERvM, ut quidpiam de Luce tams solis, quam caeterorum Siderum, ac ' Lunae praesertim subiiciam mirantur primum homines unde habeat Sol.cum tantulus sit, ut tantum lueis ex te sundat quantum ad Caelum Ierram, Mare . quasi irrigandum splendore , caloreque suiliciat, neque propterea exhauriatur. Sed nempe est Sol quas sons , in quem subtetconsuunt undique rit uti perennes. Qilippe ex uniuerso Mundo semina caloris ita in Solem consuunt , ut subinde ex ipso, quas ex vi rite de calor . de lux quoquoversum redundet.

Quin- et ana potest substamia solis eius ' mocii esu dei asitatis, & quod ex eo lucis, ea lorisque prosuit eiuscemodi tenuitatis, ut ouemadmodi in patuus fons. tiuulsisve ex on ς 'us prata , camposque absque illius rite ii rigat; ita absque dispen- aio sensibili soli, . illi d ad uniueisum Mun dum quali ligandum sussieere valeat. Potest vero de Adi esse eius 'naturae, Ut luee non magna , Sole diffusa , quasi a c datur ut possum ex vita scintili otae

1eeetes accipere incendium.

ro est etiam sol cit eum se habete inusum nobis pabulum, unde, sicut stamina lucernae ex supposito oleo. iactu tam resarciat. Potest & res aliis contingere modis. Ad ea tera Astra quod si ectat, de Lunam ipsam maxime . seri potest, ut quam praesertitit lueem , seipsis habeant; fieri etiam potest , ut a Sole mutuentur. Siquidem etiam apud nos plaetaque cernuntur ex seipsis lucentia , piaeraque splendorem ex aliis mutilantia, ae nihil est retum sublime apparentium.quod opinioni viri vis obstet. Id videlicet , si quis modo multi satium modum Menti defixum teneat, & consentaneas ipsi suppostiones . causatque simul

considet et , ne ad ea attendens, quae ineoliae tentia sunt, vane intumeseat. & nunc hue, nunc illuc in lingularem modum prolabatur.

verum, quod ad Lunam quidem attinet. id mirabile eum-ptimis habetur . quda tot Phaseis,seu incrementa .ae decrementa lucis accipiat Enim etd potest globosa cum sit de splendorem a Sole habeat, ita ea ordine s-gurati eo scilicet modo,quo aer orituro Sole illustrat ut . aut occaso Obleuratur succedenter; ut a sole abscedens crescere in dies appareat,quod amplius, ameliusque illustratae faciei ad nos reserat,quovique plenam exhibeat; de deincepi ad Solem accedens, in dies

deerescere, quδd minus, ac minus ostentet. quousque ex ea nihil ad nos vectat, ae penitus lateat.

Potest & Luna globosa ex silens. altera

sui parte esse lucida, altera obleui .a; de con uersior e sui eorporis nune amplius . nune minus ex utraque alidinatim exhibere.

i Potest & lucida ex se, pati obductionem

succedenter factam corporis cuiuspiam op et , quod hemisphaeri eum . excavatumque de vita cum ea labens, ipsi continuo citerun-

uoluatur.

Quid Zquod nihil quoque iuxta iam dicta

refragatur .quo minus possit alia, aliique, de eotae quidem formae. figuraeque , creati , ac aboliti Luna in die; singulos; eo modo . quo Veris, astatis, Autumni, Hyenais teinpestates, ae multa in ipsis, statis vicibus adire niunt,&abeunt; iras iantur,& intereunt3Nimirum tes dicenda est,quocumque de nique modo illa,quae apud nos apparent, iis, quae sunt ei uicemodi, planam iaciunt explicationem. Nisi iat te quis singulatem in dum perdite deperiens , alios inaniter ieiiciat; neque valeat considerare, ecquidnam perito se possit olle sinatque idcirco, quae ne fas est hom iii, pernosse assectet. Deinde & illud in Luna mirant ut, quoabsaculosa serie appareat. Sed videlicet Potestea Acies apparere huiusnodi, aut ex natura varia, diuersiatinique ipsarum Lunae partium; aut ex obductione cor tis cuiuspiam non perinde opaci, sed utcumque caliginos. Non continuo circumvoluti, sed perpetuo possis haerentis:ae non ubique solidi; sed reticuli instat varie per rati. . Potest ci alio quovis modo ex iis,qui eo formitatem tueri cum rebus apparentibus obsecitant ut:

104쪽

obsermantur. Hre nempe est via, eui liaerendum esse, quotieseumque agit ut de Sublimibus , praestituendum est. Neque enim,s quispiam rebus apparentibus obluctetur. is poterit unquam germanae tranquillitatis partieeps feri.

CAPUT VI.

Dei Siderum Eclipsibus, Periodisque ipsarum statis.

En via enim vero nihil est , quod maiah iorem hominibus incutere stuporemi oleat, quam quAd interdum derepente conis tingere Ediplei .desectus e lucis i sole, ae Luna obseruant, quanquam,quidni hoc quoque possit pluribus modis contingere Nam primum quidem potest Sol eam ob causam deficere, quod Luna interposita eae cum suum orbem, corpus ue opacum illi ob-ileiat .ae eius lumine Terram secludens creet in ipsa tenebras quousque cibducta lucis restitationem ciat. Potest cibeam Luna,quod

Terra ipsi,solique huerposita istae m. quasi oppressum supra teneat, illi qui eripiat: ne is

sim: proinde, dum umbrae eonum perlabitiit. bseutet . quousque elapsa ex eo, recuperet

lucem.

Deitiae .potest quoque sol ex eo aeficere. quod quaepia in pars Caeli,aliudve quodpiam

opacurn eoi pus . cuiusmodi est Terrae . vita eum ipso Sole labatur, & certis vicibus ip- sim Ilibeat, eiusque lucem intercipiat. Et Luna eonsimilitet, quod corpus aliud, opa cum quouue . illam inter . & Solem labens: Soli, radios ipsi interrumpat; aut una etiam cum ea labens , non modό eius Phaseis lente perastat. sed interdum quoque umbram re pentinam inducat. Ne memorem , s altera parte obscura , altera lucida si ieri quoque posse, ut interdum obscuram faciem repente

conuertat.

Ad-hre postunt tam sol, quam Luna idcirco descere, quod pet loca igni infesta, inimicique transeant, exstinctionginque lucis patiantur,quousque,vbi illa praeterierint, ipsam recreent; recuper/mqtie. Hae sanὸ tatione attendendi sunt famili re, modi inuicem collati, ae aliqui etiam complexe accepti; cum fieri possibile sit, ut plures simul eati se concurrant. Ordo etiam petiodi eus,quo Eclipses cet-tis tempotibus accidunt, ita seruari intelligatur,quemadmodum & apud nos seruari iuquibusdam ut in tempestatum vicissitudine; contingit. Nullatenus vero Natura Diuina ad hae e patranda aduocet ut: sed omnis expers muneris , & cum ullatissime beata esse

rermittatur.

Nisi id fiat, tota de causs rerum subli inium latiocinatio itrita euadet; ut nonnululis iam accidit , qui modum amplexi impos sibile in in vanitatem exciderunt quod virum nempe solum probatim, caterOI Omneis, ta meis sorent possbiles expunxerint,& delatis uerint ad somniandum i a. quod intellectus

captum ex edit; ac neque admittere appa Iemia,quae pat ei it signa , potuerint ; neque nouerint, quemadmodum aiunt, cum Deo

De Praesigni cationibus

Siderum.

Γ nristatior uim aeris attributarum Siat. ' seribu .cuiusmodi sunt pluuiae, vela ti, seritates. aestus.& smilia,quae pro tempore ortus oecas iiive siderum quorumdam. vi Catiis Orionis,Pleiadumaeontisagitiat. Pollunt vero huius, odi Piae lignifieationes feti, aut prout iplae tempestatum conditiones tolerint . eo mo)o. quo euenit in illis Aniuialisus quae nunc apud nos nunc apud alios commigranao visa , tempestatum qui dein iudicia,ted non tamen cause sunt; litippe etiam Orientia. occidentiaque sideta pocsunt istarum mutationum non causae esse,sed Indicia taut pira ut non certo sed ea su continia . it.quo tempore Astia vel oriuntur veloces- dunt, causa; quasdam ex si stere excitatae cuiuspiam in aete mutationis. Siquidem neutrum horum pugnat eum rebus apparentibus ; α qualis praeter hanc, aut illam , aliamve conformem apparenti iabus causi si, per uidete haudquaquam licet. Nequicquam potio illud non est quod obitet attigide Pta significationibus,quae in ali quibus Aniitialibus seruatae, non-nis pro

congitione eius tempestat i, quae tunc tem. poris interueniat.sunt adeo ut derrehens in Animalibus motus tempestate Molam indicem, non itidem faciant: videlicet. quae pet

Aut uini uin .v. c.a nobis abeunt,necem ratem

prae se s uni nullam, qua fieri tune Hyemem oporteat, neque Natura quaepiam Diti a assidet , discellum Obseruans Anima

lium,Vt subinde ea,quae ab ipsis fuerint indi

cata. persciat.

Quippe stultitiae genus hoe est, quos ne in Animal quidem ullum, in quo vel mica

suerit ingenii possit cadere tantiim abest . vein eam Naturam, quae nacta est , ac possidet omnigenam felicitatem. Marentis heu quoque quia ara si res Oricti attingi in umnustodem es referendum.

105쪽

Philosophia Epicuri CAPUT VIII.

vis hactenus dicta de Sideribus sunt,

si attinent ad solem,& Lunam, ae Stellas . quae ab usque Mundi initio ereata, in Caelo constanter ha rent, ac apparent. Sunt vero proti et has Stellas aliae . quae interdum gignuntur . recensve apparent, ct pcili dies, mens eisve non multos aut intercunt .aut cultamur Cometae, luas Comatae, Crini. taxo stellae dicunta et , quad appendiem sucidam, quali quandam comam , siue crineis gerant. Sunt de norantillae momera neae.quae pene nascendo evanes e ex ursu quodam visae Oaere, Cadentes vulso appelli-

tantur.

Et quod atturet quidem es Cometas , illi aut gig 3i pollunt , quod, certis temporibus ignis in quibusdam ex sublimibus illis locis&succendatur L suecentus pro copia, de si

positione materiarnutesatur, moue .itur ita

in aliquod tempus aut ideo apparent, quDd per varias uico Calum motionem quandam propriam , qua parte nobis imminet, subeat; adeo ut Astia huiusmodi naatii sestati compellantur; seu, mavis. ipsam ct ob certam aliquibus temporibus dispositionem. prodeant ;& ubi in setius verium nos venerint, inani sella sant. Euenit autem, ut Cometae evanescant ex

oculis, ob causas bisce oppostas. videlicet, sue idonea materies ipsis consequent posta non sit, uti est in eo ipso loco, in quo haerere deprehenduntur; unde de sensim pabuli desectu veluti ex tabescatit siue quod aliquid ipsorum motui obnitatus ; idque contingat,non solum qii Ad haec Mundi pars,

circa quam reliqua conuertitur, immota ex

sistat, vii isset unt aliqui; sed etiam, quod esse in aere possit quadam in orbem circumia actio , quae circumlationem illorum inhiabeat .alioque desse at ; vii & Astris exteris. quae dicuntur Errantia,aecidere ad Tropicos potest. Quiri- etiam illi, pluribus mogis id essici potest, u modo qui s. id quod est rebus appa rentibus conssenum,expendere ratiocinando

valeat.

Ad Cadent eis veris appellata, Stellas quod

spectat eae creari possunt aut ex ipsarummet verarum Stellarum fragminibus detritu Prolapsu eius materiae,cuius velut dii ilatio sit,uti & eontingere in fulgurationi-biis potest; aut ex eo elime setae ignificarum tomorum ad id praestandii in conspirantium, ac motione sacta prout vis coeundi ab initio exstiterit, aut ex .iritus intra nebulo os quoi xam glomeres coactione,inflamma on quelici lacet dum conuoluitur ae disruptione ipsorummet cohibentium glomerum, motioneque in eam patiem secta, in quam impetus tulerit.

Enimvero alii quoque sunt quibuι setita valeat , minime fabulares modi. vertim de Caelestibus quidem subli inibit, dicta haec sunto.

CAPUT IX.

De Nube.

L v Netvκ sublimia Aerea, seu quae propius nos in Aete sunt. Oriendum veto ab ipsa Nube , qua subli- in E in aere nihil gignit ut , visiturve minquentius. Nubes itaque genetari,& eonstare potest, imprimis quidem quapiam quati cunaulatim ne aeris,compellentibu , ipsum ventis ; adeo ut Nube, nihil aliud si,quam aeris incrasso

Illentum. Deinde implexione Atomorum inuicem cohitentium , & ad concrementum huiusceniodi consciendum idoneatum . idque dum primum coeunt inpar as nubium moleculas. istaeque deinceps in maiores moleis ita congregantur,ut in maximas denique

euadant.

Fere autem apparent ad montium cac mina consurgere, qii Id primae concretiunculae sint adco tenues , ut visum fugiant. ac vento interim transsetantur , donec paullatim addensatae in ipsis montium ver licibus , qui ideo sumate videantur . ar

pareant.

Quod ii quis haereat , unde nam tanta Atomorum copia confluere ae suppetere in tantas Dubium in oleis possit; is cogitet, nisaliundebat si item venire extrinsecus polle eta uniuersi immensitate. bi infinita illarum est vis;idque: quod ipsis prinei piis exitus, de in troitus , ut antea quoque dictum eii , reet Mundi spiracula non negetur. Praeterea vel δ gigni Nubes potest eollectione eis uxionum,exhalationumve aeria, de A qua eductarum , suti uinque evectarum. Nam multa quidem corpuscula e toto mari educi declarant vestes quae in littore suspensae humorem concipiunt; sed de videmus passis in eY suuiis consurgere nebulas , tamque halituum, sumorumque copiam, quae surtum elata sussi indat Caelum ea ligine, ει nubeis paullatim conueniundo suffciat. Quin multis etiam aliis modis coagmen ta hie fieri nihil vetat.

CAPUT X.

De Vento, ac Prestere.

Vno Venti obiter memini , admonet poste Ventum gigni , primo, dum Aiorum corpusculive ex locis quibusdam idoneis prosiliunt. ac per aerem trans. uolant . idque vehementiore essu sone ncta ex

106쪽

e et quibusdam ceu tessibus , qui comparati

sint ad huius emodi emissiones. Nempe .cum in angusto inani multa sunt corpusculi,ventu; i equitur ; & contra istatus aeris quietus, placidus iae est, tum in multo inani corpuscula sunt pauca. Nain quemadmodum in soro . aut vico, quandiu paucitas est , sine tumultu ambula. tuta rubi turba in angustum cucurrit , aliorum in alios incidentium rixa st se in hoe, quo circumdati sumus,spatio . cura exiguum locum multa corpora impleuerint , necesse est alia aliis incidant, de impellantur. acre pellantur,implicenturque,& comprimantur: ex quibus nascitur ventus;chin illa quae colluctabantur. incubuere, & diu fluctuata , ae dubia, inclinauere se:at ubi in magna laxitate corpora pauca versantur, nec arietare

possunt .nee impelli. Deinde potest ventus gigni, tum aer, aut halitibus e Tetra, At Aqua exspiratis, aut S te sapertie incumbente impellitur , & agitatur; scilicet,quod perspicuuiniit,ubi aer agi tando percitus est, ereari ventum : adeo' viventus nillil este aliud videatur, quam aeris suctus : Aintelligi iude possit habere ventum aliquid simi cum aqua commota , de

violentiores ventos ex grauiore causa commouente eiae . eo modo . quo torrentes ce-uiunt, ae stragem lsiopagant, cam imbribus largis in monteis decidentibus, magnus fiaquarum decursus.

Presteres porth sunt gyri ventos nam ignei quidem, amburent ei que, a quibus est nomen, species qi Ledam fulminis sunto etiagni vero pollunt, aut ex ipsi nubis versus loca inferiora diuers formi et pressione dum acopiosori emo , qui se inuoluerit, nubisque latera corraserit,desertiat.& compellitur a aeventus etiam ipsam proxime extrinsecus agit:aut ex circuiris ante in orbem vento, dum & aete superne incumbente . simulque compulso de ei remn so aere ob densitatem prohibente , ipsa copiosa ventorum vis non habet unde, aut qua di siluariae tum ad late xa , tum superne repulsa , nubem necessario

deorsum contradit.

Et ubi quidem ipse Prestet in Tertam v

que demittitur, Turbines vocati creantu ubi uet4 in mare usque, appellati Vortices. Apparent autemTurbines rarius,quod monte; illos conspectui praeripiant; Vortices autem crebrius, ob patentem maris planitiem, in quam videre licet nubem columnae specie

λ Caelo demitti, de quas vi brachii, pugnoque detrudi , donec vi venti perrumpente, mare serui at,ac discrimen nauibus vix elum bile sat.

. De Fulmine.

A v o abs te vero innui esse quoque

Ptesteres igneos, qui , Fulmine non inciam. Quippe videmur sulmina fieri ex multipliei ssareum corpule is ignes turgentium , intra nubium moleis conglomerati ne eorumd Emque euolutio ire accenso ne ut

valida,& effractione nubis ab .e,qui in linea inferiora ita valide explodatur , , t provise talis exploso habuerit, nunc versus mora

tem quempiam praecelsu na l quod genus lo- eorum setiunt saepius fulminab nutie vellus,lia dirigatur. Nam certe sol minis naturam esse igneam, vel illud arguit,quod rer saepe a deis, in quas impingit; r , attendat a quodque telinquatv stionis Eotas sulphuris fretorem halanteis. Non si iii autem nisi intia nubeis ex eo

manitemina est. quod nunquam sereno Caeselo sui minet .sed nubes prius ita concrescant toto aere, ut Caelum eripiant, & taetra nimborum quas nox coo: latur. Denique intra nubem contineri multa corpuscula,seu, In uis, quas semina ignis, tum effectus arguit, tum ex eo intelligitur quod inter corpulcula nubis in se e emergentia,non aquea modo, sed etiam linea , di alia multa commice antur cum& sit necesse.vi nubes non pauca ex ipsis Solis radiis concipiat. Itaque,ubi flatus,veniusve qui nube is eod-git,ses; cum seminibus ignis inita nubis si-

Dum, cauitati itaque commiscuit, vortex in

tus fit, qui lapide versitus, mobilitate itica testat; prae intensione caloris, vel alterius igni; contagio si alius sorid praeaccensus si matutum quas fulmen erumpat, ac

pericilia nube elidatur. ratque seratur. Per seitia aut autem. ae essiitigit ut nubes , qutia loca vorticem circumstantia dentius occupentur ab ipsis Dubis partibustiaeque ob earum compressionem pateat rimula, qua donee dimatur. sese insinuare, ac sensim penetrando subducere possit : atque a sed necesse est, ut ignis denique creatus, sui diffati a tum Dubrem potentius perrumpat, unde diauditur Tonitru tum solas prodiens emicet, de colusca luce loca omnia compleat. Potest velo etiam vis venti in nubem ex . trinsecus incidere , quo talia tempore est fulmen matutum,& nube perscilla occasonem sacere igneo vortici , ut erumpat Potest de ipse istieus vorteae tamets in ipsa sui eruptione nondum accensus I in sui deinceps traiiatii per aerem, ignescere 3 eo

modo , quo etiam sepe plumbea glans per eumdem traiecta & seruida fit, de coneipit ignem. Potest quin- etiam ignis creari in ip - .so ad rem,quam se it,impactu ; nempe ea ei tatis utrimque seminibus ignis; eo modo. quo ex illide ipso chalybis attritu exci

tantur.

Sunt vel 5 & alii plures quoque modi.

quibus iste ignis aeeendi. ae s. Imen adeo eleati possit: sabula ira idci heine amande tur. Amandabitur porro, si qui scin rebus in eouspieuis decenter desumat ex eo . quos

rebus apparentibus consentaneum est, coniecturam.

Causa interim dicetur er his, qui sat, vivere . de Autumno fulminit frequentias, quam tempestatibus teris 3 nempe Hyei fedesunt ignis semina, Gre satus , ae silues nubiuio

107쪽

n ibi imi;vere , Se Autumno congrua adsunt

vinia.

Qui item, ut tanta mobilitas sit, tamque validus ictus fulminis 3 emare id impetus eruptionis sicli,de subtilitas, ob quam nihil per viam obstat, de vis . qua partim graui- mobilitate

Philosophia Epicuri

partam tale quas ἡuplicat ut inerescit. Qui, ut penetret per septa domorum 3 ut Netalla momento soluat 3 ut vasis integrra vinum exhauriat 3 nempe & id facit cor Duceulorum subtilitas ne mobilkasam tetusque, quo possit momento ea dis utere , de distrahere qua vulgaris ignis, i sol uis tempore praelongo non possit.

CAPUT XII.

AMET si porro obiter innui,quῖ Coruscatio,iive rulgur, qui item Toni -' tru gignatur . non obstat hoc nihilominus , quin & ista seli pluribus modis

valeant.

Nam Fulgur quidem seri potest, aut an frictione , collisionὀque nubium , prosiliente vi pote eius cemodi configuratione . seu Atomorum aggestarum dispositiqne consor mation/que . quae effecti ix ignis st. 5e generet sulgur . eo scilicet modo , quo diximus seri, dum serrum lapis mutuo colliduntur. Aut excitatione per ventos e nubibus acta eorum corporum , corpusculorumve, hoc est , Ato motum , quae splendorem hune coruscantem essetant; nempe , quod ventus, ac potissmum, si plumbeae glandis in

nar percaluerit , eadem excutiat coipul-cul a , qua mutuo attritu nubium excutiuntur.

Aut expressione; sed facta nimirum vel ab ips, inter se nubibus.vel , ventis ipsis com pellentibus compressione . quae citra impetum collisionis fiat. Aut interceptione locis, sideribus dissuasae,quae deinceps nubium ventorumque motu adigatur,ae e nubibus excidat.

Aut dilapsone e nubibus sam tenuissimi

luminis , dum nubes interius ab igne coguntiat ; ac aliunde tonitio a ipso illatum motu quas quidam bombus creatitur. Aut accensione spiritiis, quὰ tum m ii eontentione, tum conuolutione. vi dixi vehemente fat. Aut stactioiae nubium per ventos, ac pro lapsione Atomorum, quae effectrices ignis sint, apparitioni iue sul iis sint cauta. . plutibus modis geneiari fulgur facile erit periectu illi . qiu & bus apparentibus adhaesesit de quod est ipsis consentaneum teruidere valuerit. y... . 'm Potest Tonitru creari, aut ex spiritus intra nubium cauitates voluta tione, quemadmodum in nostris vasis , intra quae quid Pim circumrotatur.

Aut ereato bombo ex ipsa intra ea Demnubeis ignis dissatione . de quas ebulli

tatione.

Aut ex.earumdem Nubium di ista fiouibus, distractionibusque , vi ni vesca intenta crepat, charta si angitur, carbasus abrumpitur. Aut eae a rictionibus , impactionibusque earumdem , posteaquam a leprae concretio nem quandam quas glaciale uisuerim; hi quo cona pellente eas vento ; quemadmodum ra- molae sylii e Cauro per satae fragorem edoni, fluctiis in si acti murmurant; suspensae itiam

vestes, chartae volantes ventorum vi, ae ve

luti verbetibus versatae,plangunt. Aut exstinctione ignis fulminei ex una nube erumpentis , & in aquosam aliam incide. is . ae ideo perinde stridentis , ut cum serrum eandens e sornace eductum in lacu

nam coniicitur.

Aut concrematione nubis aridioris , quae perinde concrepitet , ac si lauti ramus cre

metur.

uno verbo, hoc quoque membrum explicari poste modis pluribus ea , quae appatent, persuasum faciunt. piaest inique ne id , quod ignari,ae superstitiosi persuasum sabent opinemur.Tonitrus sonum significare appari in se Deum aliquem , quippe citin non minus alia corpora iniet se collisa , sonum quoque edant, ut mola contrusi , aut complose

minus.

Nequis porro haereat, qui sat, vi Fulgur,eiusue aspectus exauditionem tonitru anteuertat id contingere suae potest aut quod incerta quapiam dii positione nubium , lini ulatque spiritus in ipsas inciderit . ea cons gu ratio cor pyseulorum prosiliat, quae eoru a-tionem edat deineeps veta spititiis ipse sui evolutione hune sonum perseiat. Aut quod . cum utrumque simul generetiit , Coruscatio pernicitate concitatio re ad nos iuratur , Tonitru vero posteri iis adueniat ; uti fit in aliquibus, quae ex ii teruallo cernuntur. de resonanteis ictus impingunt a prius enim conspicitetiam , quam ausiti sonum manifestum est.

CAPUT XIII.

I et Non iam sunt A qiuea Concreti nes, qua partim manem sui lae . pa

tim Ligori, impressione solidit Mem quaa dam accipiunt ; es quae quidae quidem ma- Dent . sunt Pluvia. & Ros . ex quibus illa nubilo . hie sereno Caelo creatur. Pluuia autem sotest ex nubibus seri; aut

dum ratiores exsistentes, urgente seu vento,

seu incubitu proprio comprimuntur , & insultas coalescunt. Aut dum e stentes densiores, vi caloris, aut venti ratescunt, 'quetransnutantur ; seu . instat cerae, ita liquescunt,ut stillatim decidant siquide aquae semina contineri in nubibu notius Dicit

108쪽

notius est, quam vi diei debeat;ea enim cum ipsis pariter asstendunt, pariter succrescunt; neque secus per ipsas, ac sanguis per parteis nostri eorporis disperguntur. Neque vero modo ex omnibus fluuiis humor in nubet tollit ut 3 sed nubes quoque tirari incumbentes humorem non secus, ae velleta lanae eon ripiunt. Quare de possunt Pluviae ex nubibus ensuere, aut cum vis velut nubeis contrudit de pia nimborum coorta si pernE eas urget, ae premit: Aut cum nubes vi ventorum rareiascunt . dissiue teque humorem patiuntur, vel calore solis ita distoluuntur, ut stillatim. 5e quemadmodum dixi, quasi cera tabescens.

liquescant.

Fieri porto potest, ut pluuiae stit interdum

valde diuturnae, quoniam tunc contitit semina aquarum complura, aliis. aliisque nubibu, identidem suborientibus, ae undelibet aliunde translatis,cteandae pluuiae suppetere; eum de sumans interdum terra.qtiein totum humorem reeipit,tehalet. At vero Ros fit. aut coeuntibus mutudex aere corpusculis, quae eiusmodi sint naturae,ut ad talem humoris speciem gignendam comparata fiat: Aut eductione corpusculorum ex humentibus, aquossve locis,quae rorem praesertim sursum generent ; ubi detu-ceps ite coeunt, ut & humo tem illum consciant,de in subiecta loca dessuatit ital tot non pauca similia; apud nos, ac in vaporariis potissimum, fiunt.

De Grandine, Nise,

t in X Aqueis Concretionibus , quae impressione frigoris in soliditatem quapiam congelascunt, duae sunt,quae caelo nu-hiloso creantur . videlicet Crando,& Nix ; na. quae sereno . scilicet Pruina. Et Glando quidem generatur , aut cum validior est congelatio prae constitutione venti stigidi quae undique circumstet. ae ut. Dat nilbium stillicidia, seu guttas alioquinabituras in pluviam : aut chim geldita moles in parte is dehiscit. Je moderata liquefactio si e stillae aquosae rimis insinuatae tum molis interluptionem , tum compressionem partium. de totius compaginis diffractionem ad hoc elliciunt, ut partes per se singulae compactae subsistant'. stagminumque aceruum, qui dispergatut .saciant. Rotunditatem vetd holum staminum qualemcumque fieri nihil pio hibet: aut quὁd exitemi anguli undequaque rescindantur, prae casus nempe prolixitate;aut qudd in ip-1a consorinatione quidpiam seu aquosum, seu ventosum particulas singulas undique, ut dictum eli,de aequabiliter circumsteti amabitusque earum proinde non inaequabilis

euadat.

Nivem autem sol contingit, aut diffusac credi alia Philosophua.

tenui ex nubibus aqua , ea rettione ut spumescat prementibus nempe nubibus id neis , ventis vero dimantibus 4 ae in ipso postea motu congelascat, ob vehementior eniquandam in locis nubium in serioribus, sti giditatis conditionem. Aut sacta quadam aequabili in nubibus congelatione , ad quam duiti corpusetita aquea mutuo compressa . conuicinaqiae appellunt, fiat aggeneratio, talem obtinens laxitatem, qualem prae se serunt mitis flocculi ; cum de eadem magis sese compellentia creent grandinem; cuiusnodi duae res in atriare maxime fiunt: Potest de haec Niuis consertim eadentis velut ei aeulatio fieri pet detritionem ex nubibus. quae prius conglaciauerint. Potest de aliis quoque modis Ni uis generatio parati. Pluina denique ex iisdem . quibus Ros, eorpus eulis fit: nempe cum toris guttulae

alterutro modo creatae , propter certam frigiditatis conditionem in aere concres cunt , ac leuem compactionem congelan do accipiunt.

CAPUT XV.

O, sunt veta hete praetereundae dum QN clitaedam dignae notatu res , quae in ψ nubibus . sublimἡue apparent ; tris nempe, seu ille Areus variis insignis coloriabus . qui e legione Solis formatur: de H

los . uiae Alea , quae eoronae candidae instar Lunam inteidum circumambit.

Creatur pol id tris, aut qudd eter humesieen, aduerso Solis splendore refulgeat , aut qudd ea si specialis natuta tum lucis , tum aeris . ut eiuscemodi colorum species exprimat. sue omneis, sue unicam, qua deinceps resplendeseente, partes eonfines aeris talem colorationem subeant,quemadmodiim fieri obseruamus , dum cuiuspiam rei partes illustiatae resplendes te conterminas fa

ciunt.

Ad totundam formam quod spectat;ereatur ista a teus fouies , quod aequo undique interuallo ad spectatoris oeulum reseratur; aut etiam , quia Atomi, quae ex aere in nubem seruntur , ita compellantur , ut quaepiam inde facta conetelio in hane sotinet hi

rotunditatem.

Halos veto fit circa Lunam . aut euecto undequaque vel si in Lunam era illuc eulo , sue leuiter nubiloso aere . dum interea essluxiones quaedam ab ea .deriuatae ipsum reprimetites eatenus excernunt

quippe non penitas discutiunt qtia temta in orbem citra ipstin nubilosa hae specie

coniarmentui Aut aere,qui circum ipsain,congrue ecaelo, ad exprimendum rotundam hanc et L

suseulimque circa ipsam, speciem. Quia quidem secunddm nonnullas ipsus parteistieti contingat, seu ailluxu quodam exteri F cogent

109쪽

6es Philosophia Epicuri

cogente , ceti calore apposiὴ ad id praestandum subitis riuato.

CAPUT XVI.

De Auernu.

vpsas si aliquid dicamus de loci, Auernis , quae dicere ita solemus. Y quod auibus infesta sint ; quatenus ubi aueis per ipsa transvolare contigerit,

extemplo concidant, ac intereant: it que

de pestilentiat causis quatenus quidem ex aere dependent. Repetendum uero hele solummodo est, continere Terram omnisaria corpustula ita diuersinode s rata . ut quaedam naturae δnimalium conducentia, quaedam nocentia snt ; εe proptet illorum texturas inter se adeo dissimileis. quaedam sint nonnullis eOngrua , ac salutatia . quae comperiantur aliis incommoda , ae perniciosa. Quidni id vero 3 eum immutata per febrim eiusdem hominis textura . ac temperie , quod vinum

prius senimh iuuabat, plagae mactabilis instat sat Sed enim plurima ingrata, infestaque, &pe niciosa incurrere passim in gustatum, in

Olfactum , in tactum , ae in omneis sensus

manifestum est aene arbores memorem,

quae vel sui umbra dormientibus grauedi-Nem creant, vel taetro etiam odore nerant; ne grauem vim, odoremque carbonum , &s milia : quaeso, quam varia loca sunt, quae graueis, noxiosque odores bituminis, sulfu-

iisque exhalant. Scrutatores veto Metallois

m, qui evadunt tam liuidi, qui tam esto intereunt ; quos non exspirari vapores insessos ex in imisTettae partibus comperiunt

Itaque loca quaedam sunt, e quibus ii halitus exspirantur , qui in superfusum aerem

evecti, ipsum aliquo usque venenent. qualitatEve mortifera inficiant ; adeo ut, cui naueis per eum transire contigerit, veluti si mulier mensum tempore Castoreum olsaciat,& obstupefiant, di repente prolapsae vi

tam etiam amittant.

Praetereo autem, feri etiam posse , ut aere, qui inter aueis, Terramque suppostus est, vi halitus prorumpentis Llcullo, locό- que facto prope inani, volucres non habeam sulcim tum , cui pennae expansae innitan tur, ut propagare volatum possint seque

labantur, ae procidant , pondere corporis praegrauante. Et sic quidem Averna.

CAPUT XVII.

De Pestilentia.

Esii x Tra autem . seu assectio exiis

italis aeris , victimque possit etiam superne, nubis , nebullaque instar aduenire; tum tamen praesertim cieatur cum Tetra intempestiuis pluuiis, ardoribίique. put rorem est nacta . isque halitus ex ea consurgit , ori in seiat aerem, de longὸ . lateque non modo in Homines , sed in alia quoque Animalia

grassetur.

Aerem celth Deilὴ induere assectionem holitus e Tetra proximὴ exspirati , tum Regionales vocati morbi indicio sunt,ut heic apud nos frequens Podat .apud Achaeos Θω mia,apud AEgyptios Elephantia si tum quod periuntur . qui peregrinatitur , dum adeo perspicue asnoi cunt , quanta in locis variis aeris diuersitas si At propagari interdum hane assectionem per aerem , ipsa Pestilentiae assectio declarat;

ut illa imprimis quae oroauorum nostroruin

memoria, etina ortum habuisset in AEthioeta. ita in Lybiam, Igraptumque , & uniuersam penε Regis Persarum ditionem excurrit, ut etiam in nostram hanc urbem, regionemque peruenerit ipsamque planἡ vastaverit. Fit porto ista ploragatio , dum venenatus halitus corpuscula sua aeri commiscens, pustulorum illius situm ita transponit, peruertitque ut quiequid similium est tuis in eadem texturam consorinet; vi dum ignis sibi enseor pustulis suis in lignum . coagmentationem eius se commutat, ut qui equid in illo laneorum est eor pia seu lorum eliciat, &ex ipsis nouum. ae sui similem ignem saeiat. Deinceps vero, vi ignis mobilitate La pr serpens, habet unde sese in siluam integram propaget .ita assectio pestilens prae mobilitate eorpusculorum,ex quibus contexitur. sensim prorepat, ae aerem longe, & quovique admodum diuer a assectione inhibeatur. commutet . Ni intriam dieas idem seri, vi eum Nubes, ac nebula per acrem repit, & paullatim,qua graditur,immutat, conturbatque ip

Platereo autem. dum Homines aetem spirando inducunt in coitus, Gibere illos pariter ea assectus corpuscula,quibus,quae limilia in corpore sunt eo modo, quo de a ire dictum . transponantur , peruertant utque , dccontagio, vicinia, amatu . ea transmittantur

deinceps in alios, quae parem peruetiionem iaciant , prestentque, ut morbus populatim denique grassetur. Atque hactenus quidem non Meteorolm

a mod5 , sed& uniuersa Pli sologia esto:

de qua quae pauca edisseruimus . eiusmodi profecto sunt, quae contemplando facta pet- specta praestent ut deinceps ea quae ipsis sum

assinia possint perspici,& valeant simul quae

causae sunt esse tum natura specialium, pernos ei. Nam qui issa quidem quam-maxi me studiose pollunt, non prosequuntur ; illono absimi ut aut ipsa quatenus decet, pet-Giciant, aut finem, cuius gratia perspicienda

sunt,consequantur.

Ac non sunt quidem unquam Mente abiicienda Critetia cneque ipsa adeo Euidentia, quae iuxta illorum unumquodque est j quo niam si ab isti, non diseelletimus, id . unde

oritur perturbatio. quodque metum ingerit, recta cum ratione edisseremus . nosque ab ipso eximemus ; causam videlicet tenentes

eorums

110쪽

eorura. quae in sublimi sunt, ae res iquorum

smul omnium . quae passitin iliter urniuiit, summumque terrorem caeteris incutiturit.

vertim criteriis suppositis , iuuat maxime dedere seipsu in speeulationi Principio rum, ex quibus constant omnia , de infinita, tis Naturae , aliorumque his cohaerentium, ac memoria iugi ranseruare ea, quae de ipsis praecipua sunt,maximAiue generalia Essata. Quippe exinde maxime lieet procul seri , sabulis, de statum illum Animi impertulba

tum obtinere, qui germanus est, de unicus scopus. in quem nos,isthae omnia editi erati. tes colliueauimus.

PARS PHILOSOPHIAE. TERTIA,

ET HIC A , SEV DE MORIBUS.

Via iam supersit Ethica, seu Philosophia de Moribus; haud abs te dictum est initio este eam praeeipua Philosophiae partem habenda; quoniam illa quidem . quae est de Natura, ut illeie quoque deduximus

superuacanea euaderet, nisi ad vitae finem. qui Ethleae est eonsiderationis,conserret. Sa

xὸ ipsa quoque Prudentia, quae ad hanc partem .utinet, ideo naturali Philosophiae praecellit. Ad illi imperet,ipsamque ut medium accommodet ad Moralis finem: Quod dico interim Partem hanc circa viistae finem versari.admonet. eur nobis si mo

ris eam Aicere, quae est de vota, de Motibus. seu de Actionibus vitae instituendis neque enim Mores aliud sint, quam humanae vitae consuetae actiones θ itemque de Fine. hoc est, de extremo , sena move Bonorum, quae prosequimur; ac rursus de Eligendis de Fugiendis, quatenus praeset ibit Electionem eorum , quae ad illum finem conducunt , de

fugam ectum,quae ab eodem auertunt. Nam . ne longum moret Finis quidein vitae. tacito omnium hominum consensu, licitas est; sed eum omnes sere abhoesne aberrent; an- non necesse est id contingat, vel quia nonem quam oportet, Felicitatem sibi praesti tuum;vel quia quibus mediis oportet, ad illam minime contendunt . Cum videamus sane tam multos . quibus cum abun 3 omnia suppetant, quae ad vitaevsusneeeslatia sunt quippe de a filuunt opibus ι 5e deeorantur honoribus & filiis probae indoli, florent, de quicquid demum videtur rotae vulgδ expeti obtinenti eueniat nihilomin s , ut anxii, ouerulique sint; euris , & sollicitudinibus scateant, percellantur terioribus, vitam uno verbo degant. miseram 1 intelligi exinde lieet ignotare illos. in quo sta sit . de unde habenda felicitas veta , ae ided esse illic pectus instat vas . quod partim fluxum , pertusuinque expleti cullatenus possit ; partim liquorea taetro imbutum , quidvis receptum conspurcet. ac vitiit. Quare de operae-pletium est beneficio huiusui: Fine. M Felieitate philosophiae pectus cina alia Atilosophi . sanare, turgareque; vide paucis te bus ex plebile sit, de nuli, non te iucunde fruatur. Philos phandum sed enim nobis,non ad speciem, sed fetio est : quando nobis opus non est, ut sani videamur, sed ut sani simus. Philosophandum item quam- primum . ne que in crastinum differendum; quoniain hodie quoque beate vivere interest; de hoc mallhabet stultitia, quod semper vivere incipit.

destinat ve incipete,& nunquam tamen interim iuit.

Mii uni lane dictu 1 semel niti fuimus : bia

nasci non licet, ac desinere aetatem Oportet: Tu vero . si bone 3 eom diem crastinum in tua potestate non habeas i ctas te victurum reputans te in horas venturas disseis . ac interim hodiernum amittis 3 sic omnium vita cunctando perit; exindeque est, ut nostrii

nonia nemo inter occupationes motiatur Ne-

ino non ita elat e vita , quas m db initauerit; ac potest ideoleusibus quoque exprobrati infantia , quod quas alienum agentes negotium . . tu e s' non senserint, vitaque ipsis tota abierit tine studiu vitae.

Adnitamur ergo ita viuere, ut nos temis

potis exacti non poeniteat , ae die praesente ita stuamur . quas crastinus ad nos nihil attineat. Videlicet ad erastinum suauissim3 accedit is , qui minim lim egens , appetensique erastini est ; de grata illi superuenit hora , cuias nimiam sibi non fecerit spem. Cum molestum sit vitam semper inchoares esto nobis illa continud, quas perfecta , absolutique , & quas eumulo ipsus nihil de- ist. Stulti vita ingrata est , trepida est, tota in fututum sertur a nos vero denius ope ram . ut nostra sit grata , ut secura , venon modo praesens, ted etiam, ut iam eoulocata in tuto.' Sane hoc est demum sugete stultitiam, evehere se in illam Sapientum quas speeu-lam , equa videte eaetetos liceat palanteis etrare , 8c vitam neqiuicquam quaerere invita. Quδd si esse reputas suaue . e Te Ita nautas colluctanteis cum tempestatibus spectare ; aut citra tui periculum exercitus praelii miscenteis contueri : nihil esse suauius omnino potest, quam e sereno Sapientiae solio despientium turbas , contenti

F a nusque

SEARCH

MENU NAVIGATION