장음표시 사용
371쪽
priuatum visu, obiiceres non ita este , sed e
eontra videndum esse priuatum caecitate Aelieitum quidem est tibi post tuam iem dia pliei negatione explicite; ve iam illi qui negatiuam negatione explicant, non videntur
non planius loqui. Quod dixi uiam repro
us finita vi via i admittis tu quoque
ego non ampliaris p Nonne hoe est , quod saepius dixi, ae notaui praeserti in videri te de ei-lii . quod existimes plus esse realitatis, seu
ubstantiae in dilatata aliqua re, quam in eadem, dum est contracta, vi in lamina, plusquam in globo non dilatato , aut in leti, plusquam in tela, ex cuius si is contexitur; aut in Byrsae areis circumductu plus quis ineorio integro : Et tursus causam reserens, quamobrem Ideam tantδ eon solem sa-ciamus quamli illam ampliamus magis,quasi intercesia inanitate, & facta distractione partium, quae queret propterea plures no sint. ided plus quidem dilatationis habeant, sed non ideo plus realitatis, quaecumque illa sit,
contineant. Quaris , unis eo pust faetitias ampliandi per se Aones creatas, nisi Iria Dei, seu Fritis maternisii in nos s3 sed eum non negem Ideam Dei esse in nobis, seu ex auditu, leti ex contemplatione sit,ut iam gitium est; elim admittam Dei esse benes eium , quadhabeamus saeuitatem ampliandi persecti
nes creatas; dico tamen non esse nee ellarium . recurrere ad Ideam Dei, ut ingenitam, quo
huiusmodi saeuitas id praestet. Praestat scilicet ea ratione,qua Deus talem fecit,ut Ideam
pygmai ampliat et instat ideae Gigaratis ι lapidis instar montis ; lacus instat inaris , dcc. quippe vis natioci intellectus habenda non est minor ea vi, quae est in manu, ut pastam diducat .in cre,vt vitrum exstimando dilatet. de ita de caeteris. Negas popissi foro mu .s maior non si, qtiam a nobis int Iitatur. sedo hel ubi Modulus ' Ia .aei tir, inquis, i - νου , atrae se ira nihil malvis Ue i. r. sedit in Ohe r ubi Modulus 3 nam instillum quidem diei sed rem non intellectam dieii. . Quippe aliqua quidem notio videtur hi ecoci subiecta a uetum tamen alia non est, quam sitis negatio in Ente, cuius post tuam amplitudinem clim non capias, i md neque partem illius mille sinam,inid neque eenties millies millesimam imδ denique nullam,sa teri eogaris voluisse te intelligere rem, quae
non potest intellisi, & nihil aliud nosse te dieete de illa, nisi . ludd ius nita sit, hoc est
inaestimabiliter excedens finitudinem tuae perceptionis. Diei, me intellectionem eum imaginatione cons dete: Nempe quia dum requisiti qua em nara tiores t esentia imaginari. requirere potius debuetam Da
tim - nam Acerra intia ere. I verum non est,
eui aliquid ad antedicta adiiciarii, aut de vice ipsa contendam , quae ut admodum pro
resa, et 1 moque suo concitiis, ita rei similiaris est Tuum potius sitit dicere, cum Deum intelli etes, qualem-nain tuae intellectioni obuersari exteriretis 3 An- noti quas quandam auram ubique, do absque fine distulam, tenui liniam , purissinam , sit ilicitii mana. lucidissimam cui competeret elle intelligentissimam, potentissimam, di tiniam , &c. Linis hoc modo, aut sotina humana, quadam certe alia . cum illius ideam habere secus, quam in puncto, quam expertem ilitii litudinis, naturaeve imagitiis. Non sane quod pt pterea censetes Dauni huiusmodi esse , sed quod non alium conciperes . & cum non posses concipere , qualis in se esset, interim tamen qualem polias, ibi Ips repraesentates, ut fieret obiectum , de quo aliquid negares, aut asset eie, Ego saltem simplicii et, ac bona fide id quod experior, quodque non experior , enuncio, neque meae me ignorantiae pudet3Tu, si secus tibi videatur,perge agere, ut videbitur.
De iEO Uato, Nihil est in essectu quod
non sit in causa, inre Ionas de causa materiatio es , quatenus merum esset ii tantum saltem esse debere t litatis sormalis in causa ideae, quan tum obiectivae in Idea est
in filia se idque ut in seras. tantumdem iatem .se debere reatitarii sinatu in ea a Iri quan tim ab Hiis in Iu a jst. Passiis nemre hie etiam prandis, & in quo non- nihil con-sstendum sti Prinid vulsare illud dictum, nihil esse in effectu . quoa non si in causa. uidetur debere portilis de materia . qu,m deesseiente intelligi. Quippe cis eiens externum est. & diuelsae plerumque naturae ab effectu. Et quamuis essectus aleatur habete realitatem ala eisciente; habet tamen , non quam es sciens habeat necessarid in se, sed quam mutuari 1liunde possit. Patet res perspiciae in effectu artis. Nam quamuis domu habeat totam suam realitatem ab artifice: artiset tamen illam non a se . sed aliunde acceptam tribuit. idem facit sol, cam materiam inferiorem vatiE comminat. variaque
animalia procreat ; imo etiam patens , a suo licet prole, habeat materiae aliquid. illud tamen non vi a principio eis eiente .sed ut a maiestati habet. Quod obii eli, reos Ilis a sere ves formaliter , vel eminemore riseri iri eos, nihil amplius arguit,quam esses iam aliquando habete nimum similem sotinae suae eausae , aliquando dissit lem, di ininesse botem quidem , adeo ut forma e Lae supra illam emineat. Sed non sequitur ut propterea vel eminens causa det aliquid de suo esse, vel quae continet soritialiter, patria tui suam formam cum ensectu 1 Nam di quamuis id ficti videatur in
372쪽
generatione viventium, quae est ex semine; non dices tamen , opinor, patie , cum generat illium , te secare duritie illi rationalis anima partem. Vno verbo , causa esleiens non alia latione continet effectum , quam quatenus illum ex certa materia adumbrare
potest ac perficete. Deinde ei rea illud quod
infers, de Hatitate M. Miuis, exemplum vise
po imaginis meae, quae spectari potest, vel in speculo cui me obiicio,vel in tabula quam picior adornat. Vt enim ego ipse sum causa imaginis in speculo, quatenus ex me emitto mei spe etem iii speculuin , &pictor causa imaginis , quae exhibetur in tabula; ita cumiaca, vel is ago mei sit in te, vel quouis alio intellectu , quaeli potest , an ego ipse sim causa illius, quatenus emitto mei speciem in oculum , de interces te oculo in ipsum usque intellectiliti an velli si causa suae piam
alia quae illam quodam quas per ellio , styloue in intellectu delineet. Videtur porro non alia causa praeter me elle requirenda:nam de quamuis possci intellectus mei Ideam ampliare, minuere componere, alia ratione tractare possit; ipse sum tamen causa primaria
totius realitatis,quam illa habet in se &quod Leie dicitur de me, idem intelligendum est de quolibet obiecto externo flam realitas illa Ide, distinguitur duplex per te; de sor-maei ibidem alia esse non potest, quam te niti, illa substituta, quae ex me est uxit,& in intellectu recepta, inque ideam conformata est. Nis velis autem speciem ex obiecto procedentem emutilonem esse substantialem, ne quodcumque lubuerit, realitatem semper imminues.) Obiectiva autem nihil esse potest praeter repraesentationem seu similitudinem mei, quam serit Idea: aut certὸ praeteri 1mmetriam , qua partes Ideae ita disponuntur, ut me reserant. Quocumque modo acceperis,nihil esse quidem reale videtur;quoniam est sola relatio partium inter se, & ad me vel modus realitatis formalis, quatenus hoc modo consormata est: sed nihil testit; dicatur, quia placet, realitas obiectiva. Hoc sto , videretis tu quidem de te comparare realitatem formalem Ideae eum realita te mea scirinali, seu eum mea siti, stantia: de realitatem obiectivam l deae eum seminet ia partium mei, seu delineatione & forma ex-retna : at placet tamen tibi comparare realitatem obiectivam ideae cum realitate mea
formali. Porid quicquid si de explieatione superiori Axiomatis, patet n5 inodd esse in me tandundem realitatis formalis, quantum est obiectivae in mei Idea: sed realitatem etiam formalem laedi, nihil pene esse respectu meae formalis seu totius meae substantiae. Quocirca de tibi concedendum esse ηdmnaem saltem .sse debere realitatis se malis in carus Idea , quantam olla Atia in id a est,
quando totum qui equid in Idea est,nihil p
re est comparatione ipsus causae.
disere, nee tamen οῖο modo contradicis,
int evi; o quia formalis realitas ideae stsubstantia, cir talia.
I Rras, si me existimas tibi aliquid obie
cisse contradicendi animo,aut ut contia
dicere viderer. peei amice, quM te amicὰ exceptu tum non dissidebam, noc est, proposui dubitationes , de quibus te velle moneri
putabam unde & principia expendi, de suae tu dixeras obscule, expetiti volui , an satis intelligerem; ac proinde vel vera, vel nihil obstantia admisi, ut haererem soluiri vel saliis, vel dubii si sicque me hoe loco potissimum sessi. Tu vero ita excepisti , t qui rixantur in scholis solent: dum me amice accedentem intuitus es totve, quas inimicum ; & me tisiciose aliquid largiente , videri volui si quas vi herculea a reluctante id extortisse, Age porro ecquidnam est, in quo
me non contradixisse , de conclusisse tecum gloriatis Nempe conclusi an uti saltem esse a b re rari ratis fisualis in catis Iara , quantura uires tia in tria est. Ego verb cum id conclus , iuxta expositionem antecedentem c5esus.&cum dicis me nullo modo tibi
prilis cottiai,isse, tibi ipse statim edtraditas, editi ais, dissentite te vald) ab eo, quod ptae misi , Effatum illud intelligendum potius, tuam de effetente causa , 5ce. Et agnosco ane quid velis ; sed, ut hoc praemoneam 3ctim probanda solet Dei exsistentia ex quibusdam operibus, quorum causa agnosceretur, tu non potuisti quidem aliud, quis petitum ex dependentia effectus 1 eausa argumentum excogitare ; at desiluisti tamen
viam Regiam, quam & Scriptura indieatae
sapientes omnes sectantur; videlicet con
templationem iamitabilis Vniueis; & peenescio quam somnii, deeeptionis,delusionis semitam si uxistite ex ipso vni uelio , vi . dei ieet ipsum & quicquid esset iraeter te, salsum esse eesistimansi ac salsu in limul quie quid ex eo,& praeter te deduceretur. Qiae sisti ergo in teipso aliquem effectum, cuius ii nullam posses causam, praeter D sv M agnos eere , exsistere Deum exinde probares: Ecquia ipsa Dei Idea oceurrit, ideo visum est
cirea illam totum opus impendete. Ac vi debas quidem te illam habere ex auditu , ac meditatione , de ex conuersatione usque cum hominibus habita ; neque enim , licet voluisses, exuere plane potueras ideas.te rum prius visat ira , auditarum meditationesormatarum ; sed te tamen se habete voluisti , quas nullas stane habetes Ideas ex
rebus, ciletque tibi liberum , ut disquireres,
an- non aliunde potius , quam ex rebus habetes, ut quas non elle supponeres. Tum
quia huiusmodi Idea videbatut esse mi E e 3 tenui
373쪽
tenuitatis sustinendae moli, tanti non deris, ideo corroborandam celisuisti distinctione illa realitatis duplicis, formalis, atque obiectivae , cuius inuentione ita es gloriatus , ut censueris posse ea sola , ceu Equo Durat eo Ilium expugnari. Caeterum ut nihil heie diacam nec de via Regia relicta,nee de deli aso
ita illa semita,nec de salsa suppositione, tui, lexistimes te non accepisse ideas ex rebus ;nee de incapacitate demonstrandi quod te aliquid de te reserente authoritas tua pro principio demonstrationis habenda lit 3
Quaeso circa tuam distinctionem sex qua squidpiam iis probaturus , non aliis, sed tibi probaturus sis Quaeso inquam,quid nomine Mahm is intellectum velis 3 Si di, isses ratem , idem, ut videtur, dixisses, & vocem tritam, saltem in Scholis tuo sensui accommodasses ; at sapere placuit nihil nimis vulgare : Quid ergo Realitas est Voes abstracta est , cuius concretum est Reate: Quia vel dest id, quod Reate vocas 3 Reate vox est derivata , cuius primitiva est Res 3 Quid verbest Res 3 Quam vereor ne vocem usurpatis,
quam non possis describeret sed hoe mittatur ; nonne Res per te est sola substantia, cum quicquid praeterea est, non st Res, sed modus Rei 3 igitur id solum ouod substantiale est Reale est, seque sola substantialitas
realitas erit γ Iam vero Idea per te, est-ne
substantia 3 dicis manifeste non esse, dieis manifeste esse Modum, λδ & modum die is non substantiae,sed operationis, quae ipsa est modus. Igitur Idea per te non est Res, sed modus duntaxat 3 igitur quod erit Ideale, Modale quidem dici poterit, sed non tamen Reale; & ipsa Idealitas erit quidem Modalitas a sed non poterit Realitas dici. Igitur haud bene distinguis in Idea Realitatem duplicem , quae ne ullam quidem Realitatem habet. An dices de Id ea, quod uniuerse de accidente dixisti, totam eius realitatem, suerntitatem modalem ab Idea substantiae, diae en dum fuit a substantia) desumi 3 At eum idea spectati possit vel quatenus Idea est, uest repraesentativa obiecti; vel quatenus via,
tum operatione, cuius est modus , cohaeret
tum mente, seu operante substantia; rotetit auidem diei habere realitatem potierioreriodo, seque ad summum habebit eam, quaealitatem formalem dicis; at priore nullam habebit, sicque haud bene appellabis realiatem obiectivam. An dices modalitatem cita analogice appellari realitatem 3 Sed
ut relinquas proprium , congruumque non enim odalitatis, usurpes veto improprium, e incongruum Realitatis 3 uno verbo, cum non laborares de Realiate Ideae formali, sed sola Realitas obiecti-ia esset cordi quid necesse suit tum ea distin-tione offundere tenebras , tum obtrudere ocem illam Realitatis obiectivae, cuius lo-o poteras dicere similitudinem,repraesenta-ionem, aut esse repraesentativum, vel quid imile , ut explanatios res diceretur ; Ego vili eam, si quid percipio ; cum tu nolis Ideas,
eu species ac imagines rerum ita dimanaren nos,ut quidpiam realitatis se alis ea earum substantia retineant, ac nolis troinde eam imaginem quae dicitur id ea consurgere, feti, aut esse in inente per modum picturae, seu quomodo imago per applicationem colorum depingitur in tabula; superest ut censeas eant imaginem , quae dicitur idea, consurgere , seri, aut est in mente pet modum
impressionis, seu quomodo imago per applicationem tigilli in cera imprimitur. Dices
statim me nimis carneum , qui rerum corporearum instar res in taleis concipiam.
Sed, o bone , dissertinen hoc puto inter te,&me , quod cuin v terque eodem modo concipiamus,ego bona fide modum explicem,neque opinionem sacete velim, ubii subtiliorem modum concipiam; tu eundem modum non agnos eas,& cum subtiliorem non e-les , videri tamen velis , habere subtiliorem. Hoc certe loco , aut longe salior, aut non
aliam habes imaginationem,quam figurae in re molli stillo impressae; videlicet omnia,
quae dicis nute imaginationi consorinia sunt; at sateri tamen non vis, uno neque mentionem facere eius similitudinis , quam habes in i flente ne sacile nimis res mentaleis corporearum instar intelligere conuincaris. Certe etiam quod spectat ad Ideam Dei,non videris pota , aut habere illam ut notam impressanr,aut concipere causam imprimentem ; aut intelligere conseruationem notae impressae ex impressione incessante per causam imprimentem sacta, modo ullo magis mentali,ac Seraphico, quam D. Bonaventura,dum usus est smilitudine notae , seu figurae, quae ita in aqua a sigillo imprimitur , ut quo momento tigillum desilit impii mete,
nota seu sigura prorsus euanescat.Vtcumquest,& cum uniuersa nostra Philosophia, ouae nostra est infirmitas) in comparandis rebus
cons stat, neque enim rem incompertam ex
alia comperta deducere possumus, quin adsimile aliquid, ac magis notum reseramus ;mitati non debes s ego infirmitatis conscius, comparando philosopher, ac censeam res a me conceptas non rota melius e lieati
aliis, quὶm ii ipsis easdem . quibus ipse utor, comparationes , seu similitudines , palam
saeiam. Heinc seu assequar mentem tuam, seu non assequar masinabor saltem te concipere ideam veluti figuram in cera impres
sam, & causam laeae, , eluti sigillum, , quos gura impressa sit. Nempe contendis O sam Iria nihil transscindere de sua real ratea luati ola formati in Ideam i non transsundit vero etiam aliquid sigillum in figuram impressam , sidque quicquid demum voces
actualem, formalemve realitatem; seu nempe substantiam, seu potios formam ipsam repraesentabilem, qualis est in sigillo forma externa, seu sputa & similitudo repraesenta bilis per figuram impressam. Dicis iueam esseratis narura, ut nassam aliam ex se rear ratem formatim exuat, praeter idam quam mutuasura cogitation .cat vi es modis e talis ver 3 etiam est natura figurae vi non aliam exigat quam ipsus cerae, sue substantiae, cuius est modus. Subdis, quod Iara reali arem oste titiam hanc, vel taum contineat, positi quam aliam,
374쪽
vero iis uia hane vel illam fimilitudinem. seu repraesentationem . rotius quam aliam habe it, debet si e proiecio habete ab aliquo sigillo . in quo tantundem sit ad mitii reum repraesentabilitatis, quantum ipsa continet lita loqui liceat 3 i raesent inlitatis.
Scilicet potest uidem sigillum multa praeterea alia repraesentabilia eontinere; t si ex parte solum fuerit cerae applicitum ut figura nihil potest habete repraesentatiuun illius,quod ab ipso non habeat auodque sal
tein in eo , ut representabile non sit. Addis,
quemadmodum Maam .secta, A. et Luna comis per I ti is ex lasaram marina, ira modum UeK-δ malem eum reis Iutarum causis eaς ea 'rum naturae quemadmodum vero modus
essendi repraesentativus competit figurae exstia natura ; ita& sigillo modus ellendi terraesentabilis ex sua natura. sequitur,sn-nu forte una Iara ex Lia nasci psit, non ra- meu hic dari prografum in ii iitim . seu tan-Zm ad aliquam primam debere 2 emo, ouus causa si in D arib upi, in qua omnia rea uas formae rer centi ea ur , qua est in Idea tan tim ieitiae; quamuis ver δ vita sputa ex alianasti possit s vi s cera spurata, indurata imprimatur niateriae molliori s non tamendatur processus in infinitum , sed tandem ad aliquam primam debet perueniri, cuius causa, seu sigillum , a quo est sacta , sit instar a chel ri , in quo omnis smilitudo repraesentabiliter contineat ut , quae est in s gula tantum repraesentatiuὸ. Concludis Lamine natu νati esse tibi possutiam ideas in re e i tali
pta, non aurem quicquam maim. aut persei m ontinere: Lumine vera naturali peripleuum
ea figuram esse velut imaginem , quae possit
quidem facile descere a sei sectione sgilli. a quo fit s ut si cera sit si anulosa , aliasve i
puta, aut non satis mollis: non autem quic quam maius, aut persectius continere, seu repta sentate ex tigillo; valeat. Quorsum porta lixe omnia 3 non alio sne , quam ut intelligamus quo respexeris, respice: e potueris, cam tuam illam realitatem obiecti
uam obitus sti, cuius loco ii similitudinem, repraesentationem, aut quid simile visum fuisset dieete, perinde dixisses, & clariusdi,isses. Videamus iam quo apparatu, ae mesimine
machinam eon moueas. Iam tres, inquis, iamine naturati man Hi,m es ianitierim ad
4, quod magis per filiam H, hoc .s, quia plus
realitatu in se continet, ab eo, quia minus. Quis
non exspectat et hoc loco effectum quantus in uniuersus Mundus a videlicet ad dei nonu iandum persectiouem diuitia exuta , quae tot tantasque pei sectiones uniti se indigi Mundo Tu tamen pio effecto accipi non
totum Mundum, Don solem , iacti Terram. non hominem , non mentem non substantiam ullam , in δ neque operationem v ius substantiae , atque adeo ne mentis quidem; seu solum, ac simplicem modum operationis ipsius mentis , tametsi neque in te tum illum.
seu piovi esse formale habet, sed qua pane
solum habet obiecti uino. Inter mi icuisti autem vocem realitatis , ut tibi viam stetricies
ad attribuendum id nominis ideae obiectiust acceptae. sed de nomine quidem dictam iam eii , 5: de ipsa re paullo nos dicetur. Nun ecum diecie stille isset, rini dem admini mura esie a b ὸ in re i imaginem ι ν rare, quam im in im .m ipsa impossa e placuit tamen longiore circuitu di ab uniuersaliore Effato, eo , quia tendebas, accedere. Ac
ipse quidem Inacimtillud , quod dum fuerierite acceptu, videatur esse verissimo, uniue
se non improbaui sed prout abs te propolitu it, dissicultates opposui, quas tu i tacitissime declinasti pro more. Dixeras tu manif-
posui debuisse te potius loqui de causa materiali , quam de causa esliciente ; & e emplo
tem deesaraui in artis, nati araequae essectibus.
Tu desnees, nihil ad hoe, sed dixisti solum
D a me tarde assentire. quia nunquam formae
prefato in ea a materiisti, seu in sola estis ιι uos utre intergi p. t. Sed ut praeteream quam constanter pares tibi suctugia ex ipsa ratione loquendi, cum non firmam dicis, de qua, ut parte effectu factu substantia, seu ac
cidens, seu modus, seu quiequid denique si, erat potissimum dicendum; sed perse i. n.m forma , ex qua phras non possis nihil noti
comminisci. Vt hoc , inquam, praetricam, nonne oportuerat responsionem ad se et e nisi
ad alia, Dite ad id quod suerat de insectorum a Sole, prodiadnei itine obiectum3 Nonne explicandum, quomodo vel forma , vel animi ranae in Solepidie, statὶ&nis anima autem persectio huius antinae, non extrinseca illa
aulaem l ne ad aliquid recutras, quod extractim sit, nihil ipsus si , tantum abest ut se persectio sed omnino intrinseca, & quae se
egentia lito tos amet, aut e te aliquid ab ipsa non oluiquam inodaliter, Z confideratione di tinctum Nonne explicandum, inquam, liacmodo in sole, potius u u. in materia, materialibusve principiis squalia non negem aliqua, utpote corpuscula tu eis ex sole usque aduenite) quae ex varia sui
permistione, adiectione, detractione , transpositione, &e. videantur roile nunc hanc nunc illam , nune aliam exhibere formam,
illiusve persectionem ; eodem modo, quo dum statua,aut domus, aut quiduis aliud per artem st,tota sol malet sectioque eius intelligitui praeexstitisse in materia , quatenus oportuit duntaxat aliquid ipsus detrahere. agdere, transmutare, &e. adea , t nihil planε in essectu si, quod non antea potuerat demonstrati in ipsa materita do me ex abun-
375쪽
danti admisiste modum loquendi vulgarem, quo Materia dicitur causa quandoquide proprie loquendo solum eis cietis causa est; adeo ut causa, essiciens synonyma sint,& utraque voae ligniscet 1 tincipium, a quo, & materia nihil aliud, quam materia sit, & significet principium ex quo. Adnoto vero, ut in ins-nuem , qtibna Dcith nobis eirea res ipsas imponatur , nisi circa voces satis attenti suetimus. Hoc certe loco nemo non dicit ei sectum praeexsistere in causa ; & tamen primo effectus non prae exsistit,quoniam, ii praeexsisteret, exsisteret, cum non exsistere tamen supponatur. Secund5, neque praeexsilit, ne
que exsistit unquam in causa ; sed e , sistit s ltim , siue si causa ; idque eo tempore, quo fit ; nam de antecedente dicitur solum neri potui sie, & consequente factus suisse a causa. Tettid neque prae exsistit, exsistitve quidem in ipsa materia , sed exsistit solum, seu si ex materia,& eo quidem tempore, quo exsistit,
aut si ; nam antecedente, aut consequente
dieitur solum seri potuiste,& Distus suisse ex materia. Quarto proinde dici non potest aliquid effectus praeexstitisse in materia, sed suis te potius tria materiar siquidem materia non fuit suit plaus subiectum , sed ipsamet sua
litas. Addo rursus, me non abs re dixisse, tametsi interdum effectus habeat aliquid de e scientis materia, ea ratione tamen ab ipso non ut ab emeiente , sed ut a materiali principio pendere. Innuere enim volui, cumem ciens huiusmodi est, ut resecare aliquid ex se ipso non valeat, tum nihil plane, quod in effectu sit, praeexstitisse in esciente; qua ratione se habet effectus artis respectu artificis, ac se habere debet effectus naturae respectu eause immaterialis. Ex quo si vitales effectus dici possint prae caeteris non
tam in causa, quam a causa esse; & consideratione translua ad tempus prodiictionem antecederas, non tam debeant dici praefuisse in causa, quam esse, vel seri potuisse a causa. Dicere certe suisse in potentia activa causae, eo tantum sensu probari potest, ivddpotentia ipsius producitix suerit in causa ;ediri aliunde nihil effectus neque in potentia causae , neque in causa fuerit; & quoa dicitur suisse formaliter, vel eminenter, tum hoc sensu accipi debeat, tum adiungi debeat interpretatio in Dubitatione exposita. Dicere etiam suisse in intellectu causae propter Ideam, eo tantum sensu potest admitti, quod eius saetendi Idea in intellectu causae suerit; cum alioquin effectus neque si ipsa Idea, neque omni tib aliquid , quod in intellectu exstiterit , 'sed quidpiam plane extra ipsum. Vtcumque iit, en ut non grauer idem planEquod tu iterati concludere:
Tantuna m ad minimo re agitatis formalis, seu similitud nis x praesentabilis debra esse in catisi, feti re imaginem sui imprim niare , exemps, gνaria in Ailio, quantam est Halitatis . si Atua ,sti militudinis re praesentaritia in eius e sectκ , foti imagine, Ampla trai a m Aura crea a siti Io im-
Di datis causa imprimens in menta I itum, seu imuinem scit ipsaque II a, seu IMago in mente impressa est .s sectis. tia
De non has iste ex se si ipsius id amasente sqnae non mideatur posse δε- ipsam magis intelligere, quam oculus seipsum ita re) o neque Dei, neque
Angelorum, neque corporcaram Iο- iij mtim rerum.
Ilias est si sis ianta, ut nec eminenter, nee formati is illam continueris , asque adeo ilia
Ans carasa esse non potueris ; tum a Mam 1squi necessario exsistere is Haid λιὸν te in Istina r
eum sectis clare M argumento, quo cerrus reddaris
69 Liquid. Velum ex iam dictis, tu causa non es realitatis Ideatum ; sed ipsaemet res per Id eas repraesentatae, quatenus emittiunt imagines sui in te t in speculum : licet tu ex ipsis ocasionem possis aliquando sumere chimaeratum depingendarum. Sed seu ipsa iis causa , seu non ; an propterea incerta es, esse aliquid praeter te in Mundo λ Bona verba quaeso : nam opus non est , ut, quicquid de Ideis sit, argumenta ad id queramus. Pe cultis deinceps Ideas qua in tesunt, ac prater
ideam tui, numeras Ideas Dei, re tim corp rearum , inanimatiarumque, Augerorum, ani
mal tam , hominum e id ue , vi chm de Id aitii dissi statem non esse dicas, inferus Ide, hominum , animalium Angelorum , componi pusse ex iis , quas hales tui , wei, rerum corpo Otium aueas rerum corporalium portii se θυο-que a te proficisci. Hoc veth loco mirari si bit, qui dicatis habere Ideam tui,& saecvndam aded,ut ex illa possis tot alias deprome res ac rem carete dissicultate: clim reuera tamen aut Ideam tui nullam habeas, aut illam admodum confusam atque imperfectam, prout iam obseruauimus in superiorem M
ditationem. Et inserebas tu in illa,nihil posse facilius, atque euidentias a te percipi, qu in te ipsam: quid si , cum non Dabeas, nee habere possis tui Ideam , dicatis posse quiduis aliud facilius , atque euidentius, qu m teipsam percipere 3 Cogitanti cer-tὸ mihi quorsum seri possit, vi neque vi sus seipsum videat, neque intellectus seipsum intelligat; illud in mentem subiit,quod nihil agat in seipsum : quippe nec manus aut in ipsa digitus summus) se verberat;nee pri stacalcem impingit.Cum aliunde veia ad notitiam alleuius rei eliciendam , necessa st,rem agere in facultatem cognoscentem ; immittere nempe in illam sui speciem , siue sui specie illam informare 1 perspicuum videtur ipsam saeuitatem, cum eati a seipsam non sit,
376쪽
εAd Cartesii Metaphdissicam Responsa.
soli posse illam sui speciem in seipsam transsmis tete,neque sui notitiam consequenter eliis crie sue, iii,d idem est reicipete seipsam Etru ierutas oculus , cum se in seipso non vi- eat , videt tamera in speculo Nerere quia inter oculum , speculumque est interii ilium.& oeulus ita agit in speculum, immittens in
illud cui speetem, vi speculu in ipsum leagat, propriam eius speciem in illum remittens. Dato mihi potio speculum . in quod ipsaret inde agas, spondeo fore, ut eo tesse lentem teipsam tui speciem . tum demum te, non directa quidem , sed reflexa tamen eo nitio meipias : quousque autem non dederis, s non est , ut triplam notis. Possem heleique in silete , qui dicaria habere Ideam, nisi sorte qualem & quo modo iam diximus 3 Qui Angelorum de quibus nisi aliquid avdime nescio an unquam cogitasses Qui animalium, caeteranam e terum, qua eum, si in s sis non incidissent . penὸ certus sum te nullas ideas suisse habituram : ut &ntillam habes innumeratum rerum, quarum ad te neque adspeetias, neque fama peruetiit sed Ei, dimissi,,illud admuro, Ideas diuersarum rerum in mente eis stem eis ita poste componi, ut plures aliarum soranae coorian tur, tamets quas enumeras , non videantur sufficere ad istam tantam diuersitatem ι imo neque ad distinctam aeterminatamque cena cuiuspiam rei idem. Haereo autem solum circa laeas retum corporearum, quod diis- eultas non parua sit, quomodo ex sola tuli ea , dum te pro incorporea geris, teque vitalem conlideias eas deducere ex te possis. Nais ii solam substantiam ineorrorem no sti, quomodo fieri potest ut capias praeierea substantiam Orpoream 3 Ei -ne aliqua intelliane de illam arato la Diris utramque eo uenire in eo , quod iit apta exsistere: at ista conuenientia non intelligitiit, nis piliis travita lite 'mae conuenit, intelligatur. Notionem quippe communem Deis, quae pestinquam scirine ut, oportet particularia intelligi. prosect5 s ex intellecti hibstantia incorporea potest intellechus sol mare Ideam si basianti e eoi poreae t non cst cui dubitem ii quin caecus vel qui a natiuitate detentu
rit in dentissimis tenebris , sor male apud se ideam de lucis de eotorum possit. Dicis posse consequenter haberi ideas extensonis figurae, motus alitiam uel sibilium eoniniuianium: sed facilὸ nimirum dicis. Id mirum tmon lucem. colorem , alia, facilitate pari de eas : vciam immorandum in istis iisti est.
nuri a cra es, resis actio .s Dam in se ipsum exereri' Denistis no audiam es m/ nis assimasse, ideas rerum materialium ex mente deduci i non satu bona si h es υ; expres . enim
iNSTANTIA.QVam velle, me sacerem ineptum, si tui
tristat dubitatem esse aliquid praeter me in Mundo, ad probandum aliquid ille, t
tiones alias, quam euidentiam aut conquire tem , aut a serrem. Tu ut voles , somniato, decipitolia eluditor ruocumque lubebit in eo Oneto , ne te vertari nobiseum putes,nos
alloqui. ad nos scribere, Ece. Ego agere perto bona fide, qui in Mundo, seu Natura re tum tam multa obscura, & per se talionei digna inuento,ut nimis puerile. A: rid scillum putem res adeo apertas vertete in dubium, de in ipsatum exsistentia compicibanda te rete tempus. Et dicito me nihil aliud D minterrogare i dicito prouo te me ad opiniones praeiudicatas dicito me nullam Fa buisse rationem ; dicito satius futile ut tace rem ; non extotquebis tamen a me, vi esse Inertiendum putem. Ad tem potio, ipsam; dicis qka - ὸ h e di , o a. I iis non ve M HII si e r sed nerspectum iam attigis iam , quo, dum nihil habes, quod respondeas , nihil esse dignum responsone dieis. Causam subdis , Otita nomen Ibo ad sola imagines in phauras a d p lias νιiaritiam , tuaa ia omne , quod coaetratur, extendas. Qia mvero eauth seopulum declinas i Videliaeet postquam Axilli re ingere m/ Id a mamen ad ima Dei in phantasia d picti l quod tamen non feci in eauisti acutissim) ne subii,
Ain; quas non exelusas a me nouisti, & de quibus par , aut eadem potidue suit disse uirutas ; sed obliquando subiecisti t. . eniis auia omne. quia eo ita r. Quaeso te veto, qui quid cogitatur, nonne est obiectum, eo git tionis)inud vero obiecturn,nonne obiicitur,& quas obuersatur menti cogitanti 3 Et isti a nonne Obiicitur, obuersaturque sub aliqua, nisi phantastica, saltera metit ali imaga ne de ista imago nonne erit Idea 3 Et recipi octi sta idea nonne crit ire ago in mente exsistensa
377쪽
stetis 3 Et nonne tu quoque, ut est adnotatum , dixisti ea tantum quae cogitantur ut imagines , esse proprie ideas 3 Proba igitur ecquas nam ex omnibus imaginibus ideas esse non admissitim, aa phantasam; redux rim ad mentem; siue ad id omne, quod c sitatur , non extenderim. scd hoc nempe te
angit, qu)d cum nihil possit obiici, siue ob
versati menti cogitanti,nisi tanquam imago, videas talem imaginem esse semper speciem
corpoream , atque adcδ rem cogitatam non
exhiberi menti , nisi sub specie corporea; quomodo nobis non exhiberi substantias incorporeas tu persuadere adnixus es, ut inserre posses illarum notitiam ex corporearum notitia non proficisci, aut dependere. Quaeris deinde obiter quo argumento probem nihil agere in seipsum ; nempe qui non soleam uti argumentisi Sed mihi quide visum est superfluum argumenti subiicere, ubi tam manifestum fuit actione, &passionem, idem
esse cu motu: adeo ut cum omnis motus habeat terminum quo & terminum ad quem, ut loquuntur, ipsa actio sit ab agente,tanquaa termino , quo, & passio sit in patiente,tanquam in termino, ad quem ; sintque agens, o patiens proinde distincta, qudd alias non essent duo termini, neque id citch ullus nam tus. Vnde de contentus sui afferre exemplum de manu ; & , ne cauillareris manum agere in seipsam , quatenus Aigito extremo volam pulsat i quanquam tune non tota manus agit in seipiam, sed una nars manus in aliam) ideirco accepi exemplum ἡe digito summo , qui se iam non pulset ii & de cadce, uae utcumqtie possit in aliam partem ciuLem corporis impingi, non tamen in seipsam potest. Tu vero, quod non omnia quδd non superflua dixerim, ansam aecepissi,quasi ab inexspectato , ut tibi fidem saceres , dicenti me nullas adferre rationes, nullis uti rgumentis, nihil obiicere responsone dignum. sed de me quidem alii viderint, qui
nunquam mihi tam parum tribuent, vi non plus aequo attributum censeam; quod te attinet, chira hoe loeo reprehendis in me, argumento usus non sim , dum agere nihil
in seipssi dixi,contendisque edi opposto posse aliquid in seipsum 'agere, ecquonam quae argumento id , quod proposui, improbasrecquonam id ipsum, uod asseris probas Nullo cenen ut mirum sit nullis te uti argumen tis,ubi me nullis usum causatis. Dicis exemplis a me astatis faelis o se rei nacte ; sed ad memorata quidem nihil respondisti, dixistό- que solum aliquid de exemplo ceu li, quod cum ipse non attulissem , nis ad praeitcntcndum responsionem ; iu dis mulasti insantiam , qua proposui cinissionem, speciei eYoeulo in specultim , non esse iemisionem ex speculo in oculum a vi ostendercita circa emissionem oculum csse 'agens , de speculi mpatiens ; circa tereis crem vel , speculum agens , & oculum patiens : recurristi sutem ad mentem, quae cum cognoscat caetera, si se quoque ipsam cognoscat; toti eis hoc ipsum in ouaestione si , ncque ullo a te argvivent Ortobatum. Heinc quia ratim idonea vide-b tur esse responsio, non argumentum ouis dem , sed exemplum solum attulisti in rebus corporeis. Nam , inquis, ium turbo se in I rum vertis, xv quiti Aia eanaeso asilo es , quam insipsam exeret ιι ρ Deum immortalem niti non aut manus, aut scutica fuit, quae in Orbem acta hane impressit Vettiginem 3 Nisi non eadem est ratio, quae sagittae transvolantis per aerem ὶ Et quamuis sorte dictuitis sis sagittam habere eum motum non ab arcu, aut manu , sed a seipso, idcirco-ne idem aget
in seipsum 3 Certe dici quidem potest pars
agere in partem, hoc est pars sequens quaelibet ab usque capulo impulso a chorda in quamlibet antecedentem , hoc est ad usq; cuspidem:at non propterea eadem pars in seipsam, aut tota sagitta in totam sagittam; alioquin enim tam esset actio a cuspide in ea pulum,quam a capillo in cuspidem,scque sagitta non magis progrederetur, quam regre deretur, foretque adco immobilis. Quare dequδd turbo vertatur in olbem , tum modus impressionis tum sputa facit, ob quam par tes non directἡot in sagitta, sed orbi eulariter dispositae sunt,seseque proinde in orbem quidem,sed ordine tamen, siue successive propel- tui: Adeo vi vita aliqua prima designata post- qiua impressio ordinate peruenerit ad ultima, impellatur ab ipsa , ut sibi contigua , sicque reuolutiones plures peragantur, neque propterea aut eadem pars in seipsam , aut totus turbo in se totum atat; conuersauri si actio, quam turbo in seipium exerceat ; nis eo in do , quo, dum homo sua manu semur suurn percutit, hanc percussionem actionem dices, quam homo in seipsum exerceat, ae ideo concludas idem agere in seipsum. Dieis posses, norandis esse te non os mas
deas raesum mat/rialium ex Mente aedati, τι
ne tu ipse es,qui te dicis Mentcm aut nomine Mentis loqueris, loquutusve es 3 Et non-ne ista tua fuerunt verba λ atit m auideas raram corpora tum , n hir in illis eccurrit, via sit ranium , it non viaea in a me ipse se
i is pristiset ' Et sacta distinctione , Ex iis
roinde ecquid nam sanxi sequid non satiaonas de 3 An qucd dixit eos', more, canatus Olcm dixeris ι, ινγρ At hoc ipsum est, quod
tui cinci si iis; cum cara voecm mihi attribuis. Siquidem mea haee verba sum iit,
qti a d g tilias non paruis si, stiti eri ex statui id a , Am re pro interpono seris, tequc τι talem censiderin, in o Atere ἐx te si . Nulla assistationis stentio , sed eo solum modo, quo aut istimares, aut tibi videli diceres, haerere
378쪽
ha rete me dixi. veitim fac me illud D L iit a stulte inter pietatum , quas tu se id assit
hiares. ati-non propter consequiitionem abs
te deductam id licuit 1 Nempe id satim r5sthabuisti , laiuluam selio , & assim antet
ccinstitutum , sie inquietis, Isaquisti H a Idaa Dei .ia exis c.nsu ranatim est , au ari musis . quod a meips non tumi proseisi. Dicis te postea explesse os cndille ideas tertim materialium a coi potibus saepe aduenire, ac perlioecorporum exsistentiam probari. sed hoediis cultatem non soluit, donee te habes in eo statu, in quo nihil ad te perueniat ex cor Poribus , in quo si aliquid remaneat, quod clim ex corporibus peruenerit, id reputessa sum; in quo tui ipsius, ae Dei notitiam mutuati contendis, non ex ulla notitia colpo rum rerumve extet natura i sed plane ex te
ipso, aut ex iis, quae in te sunt, seelusis plan Erebus externis. Dieis t/ h e sanitim exposuiss
eam an tu tantam rear sarem inueniri, ra ex
v I eminenter proae loris in ea, , concludi
debras ans a se a ment/ non potuis prasi . Et subdis, me hoe ntiri mori ire suo. Sed primam saeis tu chimaeras, & vis deinde illas impugnemus i singis te nempe in eo satia , ut nescias an aliqui homines ante te exstiterint ι an sit aliquid omnino extia te :vt notis duntaxat teipssim, hoe est mentem tuam, mentisve naturam sciim ipse nempe sis sola men ) omnitid elatE, de distincte; ut clare, & distincte regnoseas este substantiam in troteam , & tam eis neque lapidem, neque diu in omnind corpus unquam videtis. aut satium fit, quod videtis , cogites tamen lapidem este substantiam ;& in ratione substantiae conuenite eum mente.& smilia. Nisi vero ista clii maerae non sunt, aut digna sunt non impugnatione,sed ne commemoratione quidem Deinde hoe tuum fuit artificium,dicere me non impugnasse , cum animaduertim te respondete non posse ad dissicultates, quas impugnando tibi proposui. Illas non re peto Sed quaeso duntaxat parietem Iectorem ut consideret, annon respondere debuisses ad ea quae obieceram, ab illis usque verbis, n
fieri mi st, cte. de ad quorum calcem testatus sum nolle me in iis immorati. Nempe quia disseultas praecipua cirea concita sonem intentam starim urgenda remanebat; qua occasione , cum properarem , testatus quoque suetam mox ME, nolle me insilete, ut pluribus sane licuisset, circa ea , quae. dixeras det dein Dei , Angelo in , animalium, caeterarum rerum , ut extensonis,substantiae, coloris ; & de quibus loquutus se suetas, quas nihil unquam de iebus per illas repraesentatis neque vidisses , neque audiisses neque alio modo quam salso nouisses;ae interim tamen adeas ita pati iretis,o cetis ei es alias potui ne a teipso proficisci . alias accipi a rebus extra te iistentibus ; alias a nihilo procedere, vi delicat Ideas salsas. Eadem potio occaso
est, ob quam nune etiam non insisto,contem tus p ponere ratiocinatione . qua fretus illa
Gidciuisti,cuiusque ia aute est facta suspicio,
u tur mihi promptum est dis renere Ide M. vlla me habitim, vel a re extra exsistente acceptas , Del etiam a nihilo pr. . I M.
De capitati Demem attane pro Dei exsistemta , ex praerea enιe appar Mu ad cuius imitatiemem conficiatur ex
Alere reipsa infinitos Mundos, quoν habita est idea ab antigau Philo-
esse posse ιideantur id sque ex arariauctu, Deum meo: amo exsist ira est cone Laena m. Sei-lieet hue est quo telidebas. Ego vero ut conclusonem amplector, ita non video qui se concludas. Dicis ista qtia de D/o inre Agu,ι--iusmodi cse, ut profo ι a testi non mia rinio id nempe intendens , ut d fuerini as ipso Deo proe sca. Sed primum, nihil verius est quam quod a te solo prosecta non fuerint,seu quod illorum intelligentiam a te, vel per te dunta xat non habueris: sunt enitri prosecta, habitaque a rebus .a parentibus a magistiisa Do .efotibus,a societate hominum in qua es ve satus. At mens sola sum,inquies .ni nil admitto extra me; ne aures quidem quibus audie rim , neque somines mecum colloquutos.
Hae e dicere potes 1 sed discet es-ne . nisi auribus nos audites, ac nis essent homines, quibus verba Meiperes quamur set id, Male bona sae voees illas, onas de Deo effers, nonne habes , societate nominum , quibus conui, isti Et cum ab illis voces habeas, nonne & notiones subiectas , designatasque ocibus 3 igitui non sint a te solo , videntur tamen non propterea a Deo, sed aliunde esse. Deinde quidnam in illis est, quod a cepta primum , rebus oceasone , habere ex te ipse dein ps non potueris 3 An-ne proopterea alia aliquid caris, quod si supra humanum captum 3 san si intelligetes Deum cuiusmodi est, esset eur a Deo te doctum p tates : haec vero omnia, qua Deo attribuis, . nihil
379쪽
nihil aliud sunt, quam obseruatae aliquae in hominibus, aliisque rebus persectiones, quas mens humana valeat intelligere,colligere, de amplificare,ut aliquoties dictum am est. Dicis,cim ex te possit es Iurasos rux Da,Pia subsantia es;non posse samois Ideam susIDuila in ista,quia in i m non es. verum nulla est propterea in te infinitae Nubstantiae ldea, nisi nomine tenus, & quatenus homines comprehendere quod est reuela non comprehende re infinitum dicuntur: adeo ut necesse prininde non si talem idem 1 substantia infinita proscisci ; ea nempe seri componendo, ampliandoque potest : quemadmodum iam dictum est. Nisi cum prisci Philosophi ex comprehensi, hoe vis bili spatio, hoc unico Mundo , his paucis principiis , ipsorum Iaeas se
in se habuerunt, ut illas ampliantes Ideas es formauerint infiniti Uniueis , infinitorum Mundocum , infinitorum principiorum ; dicturus sis illos non egormasse tales Ideas ex vi suae mentis : sed eas processisse in mentem ex infinito uniuerso, infinitis Mundis , ins-nitis principii 3 Quod defendis autem tepe cipere ι tim per veram Ideam j sane si illa est et vera , repraesentaret insilitum cuiusmodi est, ac proinde perciperes quod est in
ipso praecipitum , & de quo nunc agitur , vudelicet infinitatem. Verum cogitatio tua sem per terminatur ad silitum aliquid, solumque infinitum dicis, quia non percipis quod est ultra tuam perceptionem : ut pro indo non male censearis percipere infinitum per negationem finiti. Neque sessicit dicere, percipere te plus realitatu in in ita sisIrantia, quam in ira. Oporteret enim te percipere realitatem infinitam; quod tamen non facis. Quit etiam reuera non plus percipis: quoniam finitam solum amplias, ac deinde imaginaris esse amplius realitatis in eo, quod dilatatum est, quam in eodem, dum est contractum. Nisi velis quoque Philosophos illos
plus percepisse realitatis , quae reuera esset, cum plureis Mundos conciperent,quam dum unicum in mente haberent. Ex quo obiter adnoto causam, cur mens nostra tanto malis confundatur , quanto aliquam speciem, hue Ideam magis ampliat , ex eo esse videri,
qudd huiusmodi speeiere , suo situ distrahit, distinctionem partium illi adimit , ac
ita totam attenuat, ut tandem evanida fiat. Ne memorem mentem perinde confundi ob causam oppostam , cum nimis contrahitideam. Dicis non obstare , quod non appreh/ncias insinit , aut omnia quae in i Pasiani seu μ seere, vi pauca quaeciam iure tigri , Dὸ ν ram , ct maxim. claram , d Inni iamque Iriam habree ditaris. Inid velli non habes veram Ideam infiniti, sed finiti solum , si non comprehendas ins nitum, sed finitum duntaxat. Diei potes ad summum cognoscere par tem infiniti i at non propterea ipsum infinitum : ut ille qui nunquam egrestus inecum subterraneam dici quidem potest cognoscere
artem Mundi at non propterea ipsum Munum: adeo ut propterea ineptus euasurus si, si tam angustae parti, idea censeat esse ideam veram,germanaque totius Mundi. At, inquis, is par οηe infiniti est , it a te qui Onitus es , ne, comprehendiarti . Credo equissem at non est de ratione verae ldeae rei inlinitae,ut illius tutumi artem minimam, sue potius nullam, ob nulam cum toto proportione repraesentet. si
s. sed nempe,ut sussieit videre extremu c*pillum eius hominis cuius vis habete germa nam ideam. An non ellet mei egregia euigies, si pictor unum mei eapillu, eiusve extremum duntaxat depingeret3 At minor,non dico lon-gὲ, aut longissimὸ, sed itis nite etiam est pro portio eorum omnium quae de infinito,seu de Deo cognoscimus , quam unius mei capilli, apicis ve eius ad meipsum totum. Vno verbo haec de Deo nihil probant,quod non probent etiam de infinitis illis Mundis;ae tant5 ma is quanto illi potuerunt clarius ex hoc uno elare perspecto intelligi quam Deus,vel ens infinitum ex tua substantia, quae cuiusmodi sit, nondum tibi constat.
His nulla hahes qua non iam ante dixeris, ct a me fuerint ex osa e unum monebo aeuia infiniti , quam ais non posse esse veram , nisi eamprehendam infinitum, dicique poce ad 6mmum me cegnoscere parrem toniti , σ quid mparrem minimam, qua non Mesi s in i tim ν fera , quam exigui capi A clies hominem im num repraclentat. Mora , inquam, econtra
tam au has ndum Ideam ιο lim ιν anguli ; sequoque fossicit tmessigne rem nuris limitibus comprehensam ι vera ct insura Idea ιιtius in filii haleatur.
tu omnia eae plostris, si qui legent,ij i dicium serent: ae speetaliter quod hele ait, si de infinito Vniuerso, deque ins nitis principiis , ac Mundis; quodque elim nulla ratione postes soluere, solito more es praete lapsus. Id ut melius pateat, ac sinu i , quaesit Archimedeae tuae demonstrationis vis inclarescat , rem ex antecedentibus resti inere est operae - pretium. Demonstrare voluisti Deum ex silere ; rem aliunde certissimam sed vi sua es tibi ea ratione, seu demonstratione
380쪽
6 Cartesii Metaphsicam Responsa. 3 3 7
probare , qua praefatus fueris , nullum melio..em ab amans ingenio excogit in d posse. Illam hoe loeci ita concludis, Si fit in me Iia , otii , Naso, os ectitiis si tanta, o non porseris a me ' uisi .necesses id iis .sse in me passiam ab ali tiae sis a stin tu a me , is qua tantundem aciminimam so rea iratu formalu . quantum est iis Iura . .cti,a quaque notaue re Ia
id alitia exsat, quo riamque ex s.creatam es :I turn eos Id amesse a caris , ia is tu tun m ad mirimum sit , ealitatu formata . q mu ἰn ipsa Iura est .si Anna, quaque proinae rei is exsiliat Sed inibis D is es tant uim au mirimum νea italu formaru . quanto in i a Id est obis Lita, slus erim Dem est δευ--tia in ita , quiriti aurem aliau, arque ego etiam sui arci lata Iura a su Do es , ac proinde Deus ea it. Hre itaque tua demonstratio est , quam non niodo euidentiorem , certiore inque esse geometricis statuis, sed etiam euidemissi mani. ae certissimam dicis. ld- ne porro ita se habeat. attendere ad ista imprimis uniuer-sε iuuat. A M. tu tibi soli demonstras, de te solo loquetis, de tuo solo facto respondes: Germana autem demonstratio homines omneis attinet. generalis est ; de factum usurpans pro principio , id non priuatum, priuatimve apparens . sed uniuersale. omnibusve uniuerse apparens usurpat. Quate & tua ratioeinatio cum tui te spectu vim habeat, non potest tamen apud alios habere vim demonstrationis . sed ad summum authoritatis, qua Prout pollebis apud homines , fidem tibi te serenti . prout quisque volet, habebit. Set dis ratiocinatio tua supponit te esse in statu. in quo reuera non eside ex quo proinde , tanquam polito sundamento demonstrare nihil potes. Si pronis enim te somniare . decipi, deludi . iupponis te non habere corpus.
Non manus . tum caput, non cerebrum ;i i p. ponis omnia quae totienus videlis , audiue xis , Olfeceris . gusta iteris. tetigeris , cogit Deris . elle non modo dubia , vetiim etiam
falsa ; nisi quod iam aduertisti te cogitare, te elle . Ie iem cogitantem elle. Supponis te ex tua cogitatione dole utile omne is imagi Mes rerum corporalium . vcit quia id diis cile iiij te illas ut inaneis. 'cie salsa, nihili pendere, & te solium alloqui. inspicereque penitus in teipsum: supponis te in hoc ignorantiae per affectatam huiuscemodi abstra. ctione ni statu , tani polle iudicium ferre de caeletis iebus , an situ, an non si tu . quam iaceres in statu ignorantia: per puram nega. tionem , vi s nihil unquam vi illes , audi il-
lorum,animalium.erretorum corporum non
facere te certum.quod tes per illas repraesen latae aut suetant,aut sint, aut sit omnino aliquid praeter te in Mundo: Supponis denique te certum non est e,ati aliquid de Deo vel alio loquente , vel te audiente acceperis,& quam de illo habes ideam . partim auditu, pari inipropria cogitatione sol mavelis. Haec & alia Huat,qua: supponis . qu profecto salsa citin sint, quid-tiam cetii superexstruetur quid veli demonstrabitur 3 Tot . . nihil potes de non urare.quousque liabueris propositiones, de quibus elate di itincteque perceptis, iis cer tus sudd sallaces non sint: Atqui nondum habere potes . neque es omnino habiturus. priusquam tu quatia Meditatione stabilieti pro viribus illud pronunciatum: O eθaia clare . d iacte eperistio, es de M. Nempe initio huius Meditationis disse ultatem de eoi nouisti. quam sublaturus non fuisti. nisi post ostensam Dei exsistentiam . illiusque veracitatem ; id quod demum conatus es Medita tione quatia praestare, docendo illud pronunciatum ideo non saliete quod omnis clara Ndistincta perceptio eum ut aliquia, Deum habeat authorem . que in .eam summe perfectussi. repugnet esse fallacem. Quamobrem,cum hoc non sum loeo probaris Deum esse, & te- pugnare vi sallax sit, propositiones habete non potes, quales ad demonstrandum neces satiae sunt unde & sequitur. ut dum aliqua bete usurpas, certus de illis , tanquam clar distincteque a te perceptis. vi probes Deum exsistere in ὀi allelum ineidas, siue circulum,
Deinde . ut dicam etiam aliquid ge maiore propositione ; deseruisti. mi , ut est ante di etiam . regiam. planam .pei spicuam viam, qua ad notitiam exsistentiae , potentiae, sapientiae , bonitatis, aliorumque Dei attrib torum pervenitur ; praeclarum hoc nempe Vniuersi opus , quod sua magnitudine , distinctione , varietate , dispositione, pulcritudine . constantia , aliisque adiunctis suum
clamat Auctorem : toturi inquam, hoc Opus tam magnum . tam varium. tam mirabile,
reiecisti. pro salso habuisti, quiequid de illo tibi innotuerat; di ad probandum Dei exsistentiam , potentiam , attributaque catera, usurpassi solum ideam intra tuam mentem conesusim, quae & tibi obscura sit. & ostendi aliis non possit, ut ostenduntur Sidera, aliaeque paries Vtii uetii. ideam, inquam,qualem omnes non habent , qualem tu non semper habuissi, qualem potes non sum pechabere a rem suxam . rem accidentariam. imo non rem . sed iei modum , sed modi modum , sed partem modi. S rundo scilieetvsurpassi non totam ideae realitatem , sed obiectis luni odd ; quanquam neque realitateira per te habet, quia res non est, sed modalitateni solum , quia est solum mindus. Et certe vi figura cerae impressa nihil ei se est, sed est solum ipsim et cera,quate nollete depressa est, illeie eminens , heic latior,
illese angustior; sie idea menti impluisi, nihil est per te . sed est solditi ipsamet mens piovi