장음표시 사용
441쪽
ipso sque initio probandum esse obiicitur repugnare nempe naturae corporcae, sue editen e , ut cogiteti neque in te , ut probates , fuit. An dices probatum manere ex
eo , quia clare de distincte intelligi, cogitationem , non cogitata extensione; de vice vel sa extensionem non cogitata cogitatiOne 3 At pari modo die is te ritime, siue clare , de distincte motum absque sgura ,& figuram absque motu intelligere; cum
tamen accipiendo motum, di figuram respectu eiusdem corroris , non possis complete , hoc est , clare & distincte intelligere mobile sne figura , aut figuratum sine
Hoc ipsuin est , inquies, quod dicere volui ; nam exemplo allato, de iustitiae, ac miserieordiae Dei applicito , subiunxi haec verba , Atqui omplere intecti a quid si corpiis, parando tantam it Ma esse extensum , Auraium,
mobile , cte. vice versa intelligo Mestem esse rem complιtam , qua dubitat, Gua inte luit, cua et titi , m. quamuis negem in ea quicquam ex iis , qua in corporis Iu a conti-καιών ; quod emrino feri non posses, msi iserer mentem , ct cautis esser a Animo realis. veruntamen quaeso ex te, quo de corpore' loqueris, cum te id complete intelligere diei, 3 si intelligas aliud , quam hoc tenue, de quo controuertitur, st-ne simul extensum , 5e cogitans ; praeter quaestionem versaris. Siquidem quamuis concedatur noti nem corporis generalem esse, ut sit exteti- sum, spuratum, mobile, non autem cogitans ; nihilominus illa notio est solatii abstractio continens id, quod est commune omnibus corporibus ; sed non obstat tamen, quin vi specialium corporum coinpletae notiones habeantur , tam debeatu illud. quam specialia gis mina includere. sic nimirum corpus uniuerae quidem intelligitur solum extensum, figuratum , mobile &e. non item vel 5 animatum, aut sentiens : at hoc non obstat, quin, ut intelligamus speciale ia eorpus, quod dicitur animal, debeamus praeterea intelligere animatum , & sentiens. Quo eodem modo dicam , posse te quidem intelligere corpus uniuerse ut solum extensum , figuratum , dec. non item vi cO-gitans ; at hoc non obstare, quin , ubi agetur de eorpore tenui, ac mentis proprio, id
cogitans quoque intelligi debeat. Heitie, sde hoe ipsi et loquatis, ut de ipso solo
controuersa est; vides quemadmodum Destetur id complete intelligi , dum intelligis
solum, vi extensum, sturatum , mobile,&c.
Quia cum complete, cu adaequale aliquid intelligere sit qui equid est in re intellecta,intelligere; dicῖris eo ipso in complete, seu in-
adaequale intestigere tale corpus, quatenus non intelliges eam , quae est in ipso, cogitationem. Idem proportione Alcendum de Mente, quam dicis te, ut rem completam intelligere ; quoniam in adaequatam, de incompletam intellectionein tuam id arguit,
qudd omnia , quae in ipsi sunt, non intell-gas; esuri praeter id quod dubitat, intelligit, vult, c. censeti possi esse extensa. ut sini Iptoinde tuum exemplum vigeam, tametsi nou possit elle motus, scorporem nempe
sne figura, & possit nihilominus figura essesne motu ; quatenus tamen accipiuntur motus, ta figura in corpore eodem, dum reissa mouetur, ut in globo , dum voluitur,
inseparabiles planE sint , seu non potest
esse talis volutio sne tali rotunditate ; Ne-ue talis rotunditas sue tali volutione; quia uni seorsim intelliguntur incomplete in telliguntur; di dum intelliguntur complete, hoe est cum ipse globo , tune nou intelligitur rotunditas sine eorpore , in quo sit vinlutio ; neque volutio sne eodem corpore , in quo si rotunditas. Quo eodem modo neque iustitia, neque misericordia diuina esse poterunt altera sne altera ; quia si seorsim conciperentur , incomplete conciperemur; de
dum complete concipiuntur, cum vno em
dE que Deo concipiuntur ; neque similiter duae illae proprietates Trianguli ; quod dum seorsin intelliguntur , incompletὸ intelligantur; de dum completὸ intelliguntur, non intelligantur nis eum eodem Triangulo,
corpor e triangulari. Pati iam modo , tametsi non possit esse cogitatio sintellige humana) sne extensone, & possit nihilominus
extenso esse sne cogitationet quatenus ta men accipiuntur in eadem Mente reipsa ea
silente,inseparabiles plane iuni,hoc est,nota potest esse talis cogitatio sne tali extenso ire; neque talis extenso sine tali cogitatione; quia dum seorsim intelliguntur, incomplere intelliguntur; δe dum intelliguntur comple te, hoc est cum ipsa Mente,tune non intelli tur cogitatio sine substantia,in qua sit extensio , neque extensio sine eadem subst. ntia, qua si cogitatio. Applicationem apros tam , atque legitimam heie viges, tu secus applicas i sed videlicet ab abstractis argumentatis ad concreta; perindeque sacis, ac si motum, de figuram non respectu eiusdem
lobi acciperes. sed respectu globi,& spici liiiiiiiii; in quorum uno intelligetes rotunditatem, & volutionem; in alio longitudinem, S directam traiectionem ; seque in scire
globum.& spiculum realiter distingui; quod profecto est exire a suppositione motus;& s-
surae in eodem corpore ast impiorum. Et hi, iam licet intelligi, quom exqui stedisputaueris, demonstrauerisque in . Medita tione sexta, an Mens in rhi t rita e diu. astas omni corpor/ e Naim id sequi ex eo quod fidem neeris in secunda , rete J. e o LM-santiam e Mentem, ι/s nih i ,1 ingeris ex stere quoa essera tenue, ve sistiti rei ira et ex iam dictis su in verum non st. Nuine voti repeto ; vi tibi concessum fuerit posse mentem praecise intelligi vi substantiam risi stentem; ac etiam ut substantiam vel rem cogitantem praecise . non propterea tamen concedi Mentem nihil esse aliud , quina id. quod praecish intelligitur : repeto solum uniuerse vitiosam esse consequutionem , si quis a statu ideali argumentetur ad realem;& ab eo , quod mente praescinditur , ad id, q iod est reipta connexum. Nimirum indocolligitur, te ex illo tuo principio iacia ma
442쪽
si dilutare, die aemonstrare poste Mentem
e incorpoream , sue inexteti m , atque deo posse exsistere sine corpore, quam alius Di o utatums, demonstraturus ire corpoream ei te siue extensam , atque ad eb non
posse sine corpore exsilere. Id breuitet se
rem pia D. υι νι- tui an em ι & ille dicat, Int sta Motem praeiae υι rem extensam ; aeiu subiungas ; euo nihil aliud ad naturam mentis pertinet, prater Mese iam , quod H rricultans; nonne ille melius subiunget ; at non propter a nihil aliud ad naturam mei tu pertι- mi, praeter Me , σκῖὰμ νes extensia ρ Et, cd in tu inseres ; et, tir hae non pertinti, quod si praeterea res exi sar Nonne ille inelitis; igitur 'minere hoc p. est, quod sit praeterea res cun rans ρ Et, eum tu subinferes Igitur habeo claram , O at Actam Ideam meii sim, quate
nussum tantum res cultans, non exiens: Noh-
ras extensa , non cultans: Nonne ille meliu as qui haseo a iuriae Haram , cr gi Anctam eam corporis , qtioci Ga ipse sum , quatenus est res extensa , ct praeterea egirais ' Et cum tu concludesu fur cerram est me a corpora
mea esse retiera a inestim , ct absque illa posse ea si br. : Nonne ille melius; visar certum est Ma a Orpore . qana ipse Ium , non esse νetie
Nonne , inquam melius ; quatenus, curra
uterque supposueritis vos intelligere praecise , non ille perinde , ae tu , abduci se smet a fallaci illo principio ; dum ea separ tione intellectuali, induci, separationem realem. Sed haec nimis.
v I T, inquis, habeo ex Ona parte claram, θ
quod spectat primuna ad id eam corporis, non videtur inultum de ea laborandii. Nam si id quidem pronunciarcs de idea corporis
univcrse , repetendum es et quod obiecamus, probandum esse tibi repugnare naturae eorporeae , ut sit cogitationis capax : sicque principium peterctur , cum quaestio de te in uituta sit, an tenue ne re corpus non sis, quali cogitare corpori repugnet. Vcrum,
quia id pio nuncias , & aris certe soli1m de crasso isto corpore, . quo te ei te distinctam& separabile in contendis; ideo non tam inscior , quin habeas ipsus ideam, quam tu habere posse inficior, si inextensa quidem res iis . Quaeso te enim , quomodo existimes in te subiecto ii extenso recipi roile speciem,
ideamve corporis quod extensum est 3 seu enim talis species procedit ex corpore , illa haud dubie eorporea est, habetque partes extra partes, atque adeo extensa est: seu aliunde impressa est , quia necessarium sera per est, vi repraesentet corpus extensum, oportet adhue, ut habeat paries, de perii de eestensa sit. Alio ii in certe si partibus careat , quomodo partes repraesentabit γ si extensione , quomodo rem extensam 3 si sputii, quomodo rem fguratatur ii positione, quomodo rem habentem superiores, inseriores , dextras , linistras, obliqua; parteias varietate , quomodo colores varios, &c. Non ergo videtur idea extensione prorsus
carere: nis vero caleat, quonam modo tu,s inextensa sueris , illi sibi irieris ouo modo illam tibi aptabis quomodo usurpabis, quo-Hodo sens in obliterari, evanescereque tangem experietis 3 Deinde , 'iod spectat ali deam tui, nihil est addendum ad ea , quae iam dicta sunt, ae in Meditationem prae sertim seeundam. Exinde enim euincitur , tantum abesse ut ideam tui claram distiniactamque habeas, quin penitus nullam habere videatis. Quippe quia tam eis agnoscas cogitare te, nescias tamen qualis res sis , quae cogitas i adeo vi cum sola haec operatio nota sit, lateat te tamen quod est praecipuum, substantia nempe , quae operatur. unde succurrit comparatio , qua dici potes similis caeco , qui calorem sentiens , admonitusque eum esse a sole, putet se habere claram sedistinetim ideam Solis . quatenus, s ex eo quatatur quid si Sol , respondere potest, res .in calefaciens. sed , inquies , heic addo , non tantum quia sim res cogitatis , sed Li i etiam
443쪽
taceam siue probatione id dici, cum in quaestione tamen sit, quaeso primum , idcirco-ne ideam tui claram ,& diuinctam habes 3 Di- eis te non extensam ; dicis quid non iis, non vero mi id sis. An ad habendum claram distinctamque , seu , quod idem est, vetam geris anamque alicuius rei id eam , non est necesse ipsaminet rem postiue , &, ut ita dicam, a stirmate noste , sussic Itque nosse,aiod illa non sit alia quaepiam res 3 Ergone ara distinetiique erit Bucephali idea, si quis
saltem norit de Bucephalo, quδd mulea non sit 3 Sed ne hoc urgeam , requiro potius, Tu igitur res non extensa es a Annon es dissuti per corpus Nescio quid responsura sis , nam licet ego ab initio te agnouerim in cerebrosilum, id tamen coniiciendo potius, quam plane assequendo opinionem tuam. Oniecturam duxi ex iis verbis , quae postea sequuntur , dum ais se non ab omni sua corpor a partibus assica , seu tantkmmoda a cerebra , ve Ierram ab una ranstim exigua eius parie. verum certus plane non sui, an esses propterea tant dira in cerebro, parte-ve illius , cum possis esse in corpore toto , & in una solum parte assici: ut vulgli fatemur animam diffusam
toto corpore ,& in oculo tamen duntaxat videre. Dubium similiter mouerunt verba illa sequentia , cst quamuis toti corpori tota mens unita esse et dealtiV, o c. Quippe illeieloci non assetis quidem te esse vinitam toti corpori: sed te elle tamen unitam non negas.
Victimque sit, esto primum , s placet, dinfusa toto corpore , siue idem cum anima iis, siue quid diuel sum ; quaeso te , inextensa es, quae es a capite ad calcem protensa quaec aequaris corpori quae tot illius partibus correspondenteis parteis habes 3 An dices te ideo esse inextensam, quod tota in toto iis, di tota in qualibet parte i Quaeso te, si dieas, quomodo id capis 3 ita-ne potest unum quid esse simul totum iti pluribus locis 3 Fides nos id doeeat de saero mysterio ; de te. ut de re naturali disputatur heic; N ex lumine quidem naturali. Licet-ne intelligere plura esse loca . & non esse plura locata 3 Et nunquid centum sunt plura uno 3 Et nunquid , s res aliqua tota est in uno loco , poterit esse in alii, , his ipsa si extra se, uti locus est extra loca 3 Dicito quod volest saltem & obseu tum & incertum erit, s s ne in qualiber parte
tota, & non potius in singulis partibus , per ingulas tui parteis. Et cum sit lono euidentius nihil posse totum simul esse in pluribus locis, etiam euidentius euadet, non esse te totam in singulis partibus ; sed totam duntaxat in toto , atquc aded per tui parteis dissus ana per totum, sicque habere extens em. Esto deinde in cerebro solum,aut in exigua solum eius parte: cernis idem plane incommodi ess): quoniam quantulacumquest illa pars, extensa tamen est . & tu illi
comi deris, atque idcirco extenderis , particulasque particulis illius respondenteis habes. An dices te celebri partem pro puncto accipem incredibile sane: sed esto punctum. si illud quidem Phrs cum sit, eadem rema net dissi euitas , quia tete punctum ex isti ira est , neque partibus procliis caret.. si Maili maticum , nosti primum id nisi imaginatio enon dari. Sed fletur . vel fingatur potitis dari in cerebro Mathematicum Dunc iam , cui tu adiungatis,& in quo exsistas, vide quam sutura sit inutilis fictio. Nam ut fingatur, uestigi debet, ut iis in concursu nemorum, per quos omnes Drtes informatae anima transmittunt in cerebrum ideas, seu speetes rerum sensibus perceptarum. At primum , nerui omnes in punctum non cocunt, seu quia cerebro continuato in spinalem medullam multi nerui toto dorso in eam abeunt: seu quia qui tendunt in medium caput, non in eundem cerebri locum detinere deprehenduntur. Sed demus concurrere omneis; nihilominus eone uisus illorum in Mathe malico puncto esse nequit; quia videlicet corpora, non Mathematicae lineae sunt, rutcoire possint in Mathematicum punctum. Et ut demus coire, spiritus per illos liadum exire e neruis , aut subire neruias non pote riant , utpote cum corpora fiat, & corpus esse in non loeo, seu traiilire per non locum, cuiusmodi est punctum Mathematicum, non possit. Et quamuis demus esse de transire polle; attamen tu in puncto exsistens, in quo non sunt plagae dextra . sinistra, superior, in serior, aut alia, diiudicare non potes vitae adueniant, aut quid renuncient. Idem autem dico de iis , quos tu debeas ad sentiendum , teni iticiandumve , & ad mouendum t ransmittet e. ut praeteream capi non posse , quomodo tu motum illis imprimas, s ipsa in plincto sis, nisi ipsa corpus iis, seu nisi corpus habeas , quo illos contingas, smulque propellas. Nam si di eas illos oer se
moueri, ac te sol ultimodo dirigere ipsorum motum; memento te alicubi negasse moueti corpus per se, ut proinde institi possit te est emotuq illius causam: ae deinde explica nobis, quomodo talis directio sine liqua tui
contentione,atque adeo motione esse valeat Quomodo contentio in rem aliquam,& motio illius sine eontactu mutuo mouentis &mobilis 3 Quomodo contactus sine corpore; quando ut lumine naturali est adeo persei cuum) tangere nee tangi sine corpore nulla potest res 3 Quanquam quid in his immoror; eum tibi ipsi incumbat esse te rem inextensam,atque idcirco incorpoream3Neque vero, quantum opinor, argumentum ex eo duces,
quδd homo constare vulgo dicitur ex co pore & antino;quas cum una pars corpus dicatur , alia non corpus dici debeat. si enim saceres , ita distinguendi occasonem dares: constare hominem ex duplici corpore,crasso stilicet S subtili; adeo ut eum illud retineat commune nomen corporis, isti nomen animae detur. Vt praeteream idem e aliis an malibus dictum iri: quibus tu mentem tibi ipsi parem non concesserit: beatis illis sane si uel animam , te aut bore, habeant. Heinc igitur
quando concludis , colum esse te a corpore ιιιον rea osse dimnesiam; vides eo incessum id quidem iri, sed non concessum iri propterea esse te in corpoream, & non potias speciem renuus mi
444쪽
tenuissimi corporis 3 crassiore isto distincti. INSTANTIA.
ni: vapor odoratus dum b pomo exsiliens in - νγ -
auras dispergitur, quid-nam exinde luerat: eii,3 Cerie aliquid amplius,quam quod Philosophi memorati volunt, qui perite te penitus in Ipsa morte opinantur: instar fguraestitieet, quae ex superstari immutatione ita a nescit, ut deinceps nulla seu nihil plandst. Siquidem cum Dieris praeterea corporea quidam seu tenuis substa tia , non diceris ipsa in morie penitus evanescere, abi reve
plane in nihilum; sed per tui puteis dissipat is subsisteret quantumcumque ob distractionem cogitatura amplius non iis, di neque res cogitans , neque anima iis dicenda. Quae tamen omnia semper obiicio non ut de conclusione , te intenta dubitans . sed vi de ii demonstrationis a te expositae dissidens.
His q*m quomodo existime in me sub tecto in teso,tecipi poste specie ideam
x e corporis quod extentum est. Rissonaeo nutatim speciem c. rpeream in mente recipi , seia pura
s Di agirmarem lac phalu esse Mosita, tu non frustra de ipse ab aliis uuar ιών. λι sane in iu
2 hse subiungis o probes mente esse extensam, quia liceι corpore Gittir quod es exie tim, non metitis ratiocinari Wh, vj a ras, quam si exeo qnod Meephalus hinnias, vel mutat, sita
erit sena , qui resim passant au Iris se , concitiaeres de Sue. 'haro quod O Mostea. Et siemm mens si unita toti horpori,non inae sequi uri iam esse extensam per corpus, quia non est de Otione ipsi visi extensa seu iartim tr cogitet. Nee Die retii exiensionem his speciem extensam se eis Zeurem, quamuis nae imaginestir, o mxeriendo se ualpeciem corpe Eam quae est exien-
At ego quaeresa uniueire de specie ecirporis, quod e in possit & a saeuitate corporea , ut visu, re a facultate incorporea, ut intellectuc agnos ei ; videatur debere cognosci per speciem a visu quidem corpoream, ab intelle biverti incorpoream.Tu pro tua sagacitate di scultatem praeeauens dixisti nullam speciem recipi, non corporis, sed corporeum Et qnia st tim poterat quaeri, an salieni, quia corpus abs mellectu eosnoscitur,per in moream spe ciet a cognoscatur; non ad id respondisti, sed
3 ea. se ilicet assue dubiu secisti .existima iesne intellectionem iei corporeae seri per speciem incorpoream; an potiti siue ulla seu corporea, seu incors olea specie. Cur id vero
Nempe quia non videbaris de se dere possastitellectione fieti sile intelligibili, ae ineo porea specie; di quia tamen admittendo speciem intelligibilem corporis, non videbaris Aesondere posse elle illam incorpoream , pro ter obiectas dissicultateu : ideo praetultui Deque ne are, neque asserere, ut si ex una parte urgereris, et iugium in aliam pateret. interea vero diuertisti malinati sitim ob trudens, militasque ad gam.' nou-msi dorebus corporeis esse potest, opus esse streis, quasi
meνtim e pti , di ad quam se applicet; n qua in mente recipiatur. Eodem spectat etiam, quod sub finem ais, Ahiuem non intestigere exuno nem ριν speciem exiensam in se eo te me quamnis eandem maginetur, ιιώ'uncios ad oecum corpoream,qua extensa est. Quo loco redit imprimis qii estio, an- non eorpora non sol simiinaginatione ,sed intellectione etiam cogno stantur ; & cum videatur in dubium, corpora
esse no imaginatricis modo, sed intellectileis quoque sacultatis obiectu; quaestio superest,
an- non, utra hane chartam,v.e contemplor,
exploroque illius longitudinem latitudinem, figuram, lorἴ,&α ipsamque adeo chartam non tant sim imaginor,ina etiam intelligo: non,inquam, illam aeque intelligam per speciem ac per speciem imaginor:&,an-nori ea
dem specie, tua unius pedis longitudine iiii Oinor, intelligam etia longitudinε viritis p is; similitetq; latitudine, torma quadratam, candorem,& alia3 Et non requiro quide an plius Criterium, quo hac,aut pari occasone, intellectionem ab imaginatione discernam, quando id iam frusta requis tu est. Requiro
solum,cum positam coram me charta ira, non
tantum imaginer, sed etiam intelligam ; nn non quatenus intelligo,obibet seriar reuera in tolle tui huiusee magnitudinis,sgurae, de colori, species Si obuersatur autem quaenam illa est alia, quam quae obuersatur imaginatri ei3Ea sane,nis eadem simillima profecto eis Quare de quamuis imaginario si solam L r bus corportis; quia tamen intellectio, cum se
445쪽
de rebus incorporeis , est etiam de corporeis, videtur ad ii uellectionein , quatenus est de 1ebus corporeis , non minus quam ad iiii sinationem, vim esse Decie, quest verum corpiu. Neque obstare potest, quod intellectiost actio mentis, quae cis ineorporea; quoniam imaginatio quoque per te , eiusdem
mentis actio est ; & quod subdis ii celem
corpoream, qua ad imaginationem est opus, in Mente non recipi, id videtur posse ad intellectionem pari iure accommodari. Catorum, quia tu vis hanc speciera, cλ in mente inon iccipiatur' recipi in celebro , & imaginationeati, seu imaginatricem ad eam applicati ; sequit ut plane, ut cum Mens suerit separata a coipore , & destituta cerebro , imaginatio plane serietur, MEnsque iam amplid si ullum corpus imaginari valeat ; quoniam non habet amplius speciem , ad quam applicet imaginationem. Quaeso saltem- ne intelligat tunc corpus 3 Et dicere quidem , quod non ξntelligat , tum tibi ipsi non congruit,
rcre, quod si tantam , τι videatur nos msse ab ' .an σι e liti repugnat natur, Mentis, quae pet se est res intelligens ; neque in tam persecto statu potest, aut este obtusior, qu minita caliginem demersa ; aut etiam Oinnino caca, priuatave prolsus eo lumine , quo in corpore tantam sui obiecti partem in tuc λ- tus : Tum repugnat quoque similis animae Angelorum natura ; quos alioquin sequeretur non intestigete corpora; quippe cum
Angeli sint quoque separatae substantiae a &celebro tamen , ac speciebus quibus se applicent , destituamur. si igitur Mens sepalata intelligit, aut i quod saltem non videtur ne tandum ) intelligere poteli corpora; intelligat hane eamdem chartam. Cum intelliget autem eande Uongitudinem, latitudinem,s tam , colorem ;, an ne ipsi lilia species - obuersabitur, quam quae est antὸ memorata 3 Si dicas aliam , die quaenam sit 3 Si di ea
eandem a dic ubi-nam : cum iam in cerebro
non sit λ Oportet sane di eas illam in ipsa Mente recipi. Qudd ii in statu separationi,
potest in Mente recipn citi non in statu conia iunctionis Quo odocumque vero aut sit, iniit adueniat, certum est saltem speciem,
seu ideam huius chariae esse posse in Mente; alioquin enim Mens non postet dici chartam intelligete. Cum si porro, tum iam recurrit obiecta a me diis cultas. Nam aut talis sp
eies inextensa est, aut extensa. Et, si extetici quidem , tum corporea est , convinestque suum subiectum extensum. Si inextensa; tum
non habet rationem species, seu imaginis;
quoniam in extensa cum sit, repraesentare non potest obiectum tensum , vii neque consequenter figuratum, coloratum ,&c. Et quaeso te quomodo capis obuersari menti laeam
rei quadratae , & ipsam ideam, qua res apprehenditur , non apprehendi quadratam Et, cum Mens separata intelligat per speetem illi smile in , qua imaginabatur coniuncta,
modo unam elle extensam, α aliam inextensam eapis
ctat quidem ad comparationem institutdini
cumque sui adicimo , de quomodocumque
Nobis innotescat , suiue sensum nobis faciat, concertumque excitet; ut claram , & distii
istam illius Ideam habere aleamur; dummodo subintelligatiit, qudd habeamus Ideam illius , ut talis, sue qaatenus nobis ii mei cit. Hoc ergo modo , si qui tibi in detis;
tenebris occurrat, taciteque percutiat; diceste habere clarain , distinctamque illius notitiam ; tametsi ipsum nee cernere , nec di
cernere potis suctis: Et cum ex re quaeretur,
quis igitur vir ille est 3 respondebis, V νιι
percuιιιns. Et cum instabitur, Nihil-ne aliud dicete pctes ὶ excipies, Non dixi me habere aliam illius notitiam, quam , τι rei percutientu : idemque praestabitur in exteris re bus. Sed ne ad alia excurramus; dixeras habere te claram', distinctamque ideam mentis;& quoniam quaeri ex te potuerat, quid-nam istit ut esset Mens ὶ dixeras , o res cogitans:
Tum ego excepi, NihIlve aliud nosti, potesve nobis dicere 3 Tu exeanduisti, & me
ulterius requirente naturam mentis, cuiuste habete ideam , tradet que notitiam claram , & distinctam gloriareris, insultasti, id
fgnum ei se came, cuiusmodi ego talem, nosse velle , ae vestigare labore quasi Chymico intimam naturam , seu sibilantiam
mentis; cum sussciat nosse de illa, quod si
res gitans qu dem. Subieri , id simileelle, ac ii caecus , qui calorem senserit Solis, dieat se habete claram, distinctamque idem Solis, plosteaturque proinde tradere se cla-ialia distinctimque naturae solix notitiam; quia ii rogaretur, quid ergo esset sol, reia pondere pollet, est res ea . faciens e Et cum urgeret ut , id non esse promissa praestate; excatidesceret , diceretque , ad habendam elatam , distinctamque Solis , naturaeque
eius notitiam , susscere, quod dicatui res, calefaciens P aem. Cum igitur quaestio esset de idea , non Mentis, ut cogitans est; nec Soli , ut calefaciens est: nam cogitare mentem nono nescit; A calefacere Solem, ne ce eos quidera ignotat; sed virtusque , prout naturam habet, qua obscure con seque continetur sub nomine R. . Tu nihil respondisti de Re , sed attigisti soluim id, de quo conti
versia non erat. Id nihilomitilis admitto ; de ex eo, quod concedis esse duntaxat in caeco' Ideam Solis , υι est res ealefaciens, non ite , ιι est dies illuminanil addo, & ut est res habens talem colorem, fguram, magnitudinem ,stum, in tum, distantiam, substantiam id quae oculatissimos etiam latent ex natura intima)in sero te ergo debere pati modo eonceaereeile in te duntaxat Ideam Mentis, si es res
dicet equidem ista intelligenda esse contineti sub numice Milest nihil notum dicere, cum,
446쪽
Ad Carrosii Metaphysicam Reponsa.
ut ea co dicent , Sol est res tati Dei ris, idem est,ae si diceret, sol est nescio quid, q/ acali aeir; nam nihil de eo aliud, luam quod habeat ea lorem . noui: ita te dicente, Mensor ris iuuans,idem st,ae si dicere, Eu vis a Did evi a costar, ineque enim aliud de ea, niscogitationem perspexi. Dicis non urecte cum parara cum caeco, prima , qaia , inquis , cunis io Hr giransu multo la sitis paret, quam νra ca-i faetentu ; imo et am Iuti o . qu.am qMquid de riga alia ira cognoscimus,ut suo Leo a rensum. Verumtamen quaestio non de late-patentia,
sed de claritate, de distinctione cognitionis,
prout utraque terra inatur ad Obiectum , cuius est cognitio. Certum est enim obiecta non elle aequalia. neque aut idem aut tantundem de uno cognosci, ac de alio ; sed potest
tamen esse ea detra, aut aeque clara paucorum
de uno cognitio, ac multorum de alio: id que est, ae si de duobus vasis , quaeretetur, non capacitas , sed plenitudo; quando licet maius contineat amplius liquoris, quam mi nus ; potest tamen minus esse aeque plenum,ae. maius: & licet maius sit plenum vino, minus vero aqua a tam aqua nihilominus exaequatur ea pacitati minotis , quam vinum capacitati majoris. Vnde 3e licet eositatio
ad plui a se extendat, qui in cales tio; est tamen semper cogitatio,&nihil aliud, quam
cogitatio exsequata sacultati cognoscendi cogitationem. Quo pacto calefactio, Iieet ad non tam multa, sed adhue tamen innumera se extendat nempe ad quotquot sunt gutiat aquae, quotcimque stipulae, caeteraeque res calefactionis capaces ) est tamen calefactio exaequata facultati cognoscendi calefactionem. Quare de perinde te habes, dum mentem non nosti , nisi vi rem copitantem laecaecus dum non nouit Solem,nis vi rem calefaeientcm. Deinde, inquis , nemo poto aethere utamiliam Sotis, quam formas c.cm, non omnia, qua de Ssti pertia pol tu , continere , nisi qui visu
praedita eim tamen , T Duram insper agnas tint. Tti v ro nihiIa uel tis, seu ne quirim ιι, --,quia Vo, de mente eunestas; adeo οι haean parae tu potius cacus , ego aci summin lusci/- is cum rora sumana geme E et pusim. Bene ighabet eximie vitii quippe non inuitus agno sto discrimen admittoque me quod ad men iis natui am spectat, Omnino cacuna. Exploremus tamen quid totum id sit. Nevire eo spectas , ut cum ego dicere non possim quid praeter cogitationem mens habeat , statuastia cognoscere te quicquid in Mente est ; atque aded habere claram distinctamque Mentis notitiam. Ergo saeis idem quod eae cus , qui cum alio caeco loquens, dicet i se cognoscet equiquid est in Sole, quia eius ea lorem sentiret, neque alius dicet e posset, quidua in esset praeterea. At praeter illum alium eaecum sunt videntes homines,qui amplius . quam ille agnoscant; praeter me vero non sint homines, qui amplius in mente agnoscant , quam tu , cum quo stat tota gens humana Ego de caeteris nihil statuo, Deque volo t'ra male praesumere de saga
citate , de sol civi totius gentis, seu om-
niunt prorsus hominum , quotquot suerunt , sunt , aut futuri sint , ut non adue tere potuerint, aut possint aliquid in Meri te , quod te impraesentiarum lateat. vim solum expendo tui ratiocinii, ac meditor primum , si quis natus esset apud Andaba tas ; aut ii , ut omnes talpae sunt oculis carapti, voluisset Deus Oitineis homines ii aselcaecos, de solis tamen calorem sentire, quo iure posset Andabata , aut alius morias iuniisserere nihil esse iii Sole praeter calorem, quoniam eo casu nemo edet videns , qui posset illum arguete Deinde , cum otii nibus retto seculis ,-ante annos vix plusquam trigin , nemo Telescopium habueri nil manum , quo illum argueret, qui dixisset Stellam saturni a stilis catere, de Stellam Iouis asse sis.; ari quisquam iure pronuncia det non in Saturno ansulas , non circa I uem ait las esse a Ruisiis , si elauso palatio. dieat quis in ipso nihil esse praeter eos, uos videt parietes,quad nemo occurrat, qui illita aperiat, arguitque quam-multa in eo conti ineantui; an id iure allevetarit 7 Porio, si nos Deos ita nasci voluit,vi eateamus oculis,sue rei spicacia, qua, excepta cogitatione, nihil pernos eamus de substantia, de caeteris,
quae isent in Mente: s abest hactenus , qui
ad id , Telescopium consciat: si non adistianitor, qui nos introducat, de arguat esse aliud , quam quod tibi cognitum est; iurgis ne autumes nihil praetet ea esse 3 Et nonne ipsemet admitiis seiri non posse Deum nihil amplius posuisse in aliqua re, quam quoade ea cognoscimus, nisi ipse Deus reueleia lavera quomodo cohaeret cum isto tuo ratio cinio 3 Prosectd si id legitimum iit, non est, qudd mortales quaerantur esse aliquid sibi incompertum. Quid enim ι Terrae viscera at insta hanc terrae quas erustam nihil est quia indivis est , qui arguat internum spatium esse plenum , dicatu equid in eo su ; aut quid
omni illi terra praeter haec quae videmus, tractamusque, contineat. Quid item amplitudinem Mundi 3 vireis omnium herbarum mi eis 3 imo omnino omnia 3 at nihil plane ignoratur, quia praeter ea, quae cogno tantur, nemo arpuat cognosci, atque adeo
esse aliquid. Quod ii ridiculum id sitri iure ne gloriatis nosse te quicquid in Moue . quod ego esse dicere non possim quid in ea iit, praeter id, quod nostiὶ An quia ego ignatus iam , tu ideo es doctus 3 An quia ego priuatus sum, de in eurta re ; tu idcirco Rex, de Ciciso opulentior 3 haud enim est disrae
iactantia. Et quod ego quidem , non amplius, quam tu de Mente cognoscam , id accipio , uti
par est. Quia autem ne id ipsi ua quidem quod tu id diiudieanda ab aliis. Ego quidem
cognosco Mentem, ut rem cogitantem, hoc est,ut intelligentem , dubitantem, assirman
tem, negantem,imaginantem volentem, sen
tientem, dec. quae tu te dicis cognoscere; Mnis antequa cognosceres, saltem antequam diceres, cognoui. Cum tu verd nihil alitia cognoscere te de Mente testeiis , non video qui dicas me ne Vipstim quia/m ae uno
447쪽
quίm tu .ctim ad summum Aucti in si , id est clare quidem videns , sed prae modestia telus lolii in dicens; idque cum tota sumana oeme , quae etiam clath videat, aut si ad summum quoque lusciosa. Quamquam ego noui ex humana gente plenos candoris homines, qui ingenue reipuant , quoA non sunt; qui se circa naturam mentis , caeteraque adeo at strusa , caecos este non dissileantur adeo ut cum sol te omnes caecutiamus, id statui
possit disertiminis, ut nonnulli ouidem se prosteantur caecos , ut sunt; alii imitentur Se necae Harpasten , dum se id quod sunt, agnoscere nolunt.
Ed deinde te recipis, ut dieas ιὸ addidisse,
memem esse rem non ex o M , non vi quid ipsaeusti explicares , sed rantu ,' υι mone es idos errare , qui put.αι esse ιxtensam. Quanquam non monueras id magis , quam errate illos, qui putarent esse non cogitantem; clim alioquin rc serens quid Mens esset, seu quid per Ideam illius lepraesentaretur, dixtiles absolute , ct uno tenore, habere ιe s ius Iaeam, quareniti est fansum res cultans , non ex ι a.
sed illud nimirum te pressit, quod obiectum suetat, expressisse te eo vocabulo non quid mens os ι, sed quid non es i. vi eumque sit, prate accipio; tametsi video te s seu sponte, leti errore lectionis nescio ) comparate Bucephalum eum Musea, quem ego & ex sensa communi. & ex lectione Typographi, comparam: cum Musea. viderint porro Lectores,
quisa apposte dicas m. non mehus ratiocinari, dum arguo Mentem esse extensam , si coexten-kitur corpori , qtiam si quis aretiar Eucephalum
. . Musicam, si tannia ,siae μοι edat, qui x fori aὰ Moseam pug nt. Quae enim quae est paritas, aut ii militudinis applicatio ξ Nulla sane : quare & silum pergis , Eis enim
Mens sit Mitta roti erepori , neu ideo j quatur ipsam esse extensam per cisse. Quomodo vero non sequi probas 3 Cuia, inquis , Eon est de ratione ipse- , ut si exiens, sed tantam , ut euh ι. O solutionem l Quaeritur , quid sit Mens Des nis tu este Rem cogitantem non extensam. Controuertitur tibi posterior par- . tieul a , ab illis , qui di eunt aut animi gratia defendunt extensam. Dicis tu etiare illes. Probant illi se non errare , eo argumento, quod ipse non negas; nempe Mentem es evnitam toti corpori. Quia enim corpus extensum est , quateni in puncto non est, sed per varias loci parteis ditiustam , quibus proinde cortespondenteis partes s habeat ne-eessim est ; ided Mens quoque , cum in pura eta non sit , sed per totidem loci parteis, po quod ipsum corpus, cui toti unitur diffusa, atque idcirco per totidem correspondenteis sui parteis; dicenda plan) erit extensa. Tu vero idine argumentum soluis 3 Dieis non essago ratione Mentis , or .aerensa D. Nonne hoe est , quod qua titur 3 Et si ne pro ratione, desensioneque cones usionis assem debet sola conclusio Non est profecto cui disiuites,
aut esse tecum disputandum putes, D cum
do a statueris . nihil ips propugnando, quam ipsum obtrudas, de quicquid obiici
turi velisca eo solum , quod ipse obtrudas, stare inconcussum. Annon veth te id uoluisse argumento est, quod relicta regia demon iliandi via , te vilicum aifatus es, de te unci loquutu es, tuam solato de te expetessisti l . tentiam , ipsamque dcinceps liabendam a mortalibus omnibus pro Demonstrationi up inessio censuim i nihil ergo mirum, ii via suas, hae ratione ratiocinati, Iu , uti ego adeam claram , distin ram Mahabes , aeter esse ratam . O incoAc si principium dAt si ego , qui sum Mens , ideam e aram, a Anti qua habit, quod tantum Fes
Istur me . hoc es Morem , esse tantum rem cogi antem, non extensam is corpus meum rem extensam, non rogitantem, acer eserariam, O inconcucura principium. Et consequenter,
extensa, cr corpus meum res emensa , nouenitans , aerio mea corpor. meo reuera
a Liractum , ct absque ιyo p se existere. Quo de ratiocinio quid sentiendum iit .ex anteia ictis est iudicandum. Addo hele solum
propter extrema responsonis tuae verba,
ostendisse egregie te , quam tibi placeat. quod adisi .ι dis scultatem proposueram,s msuo animia, si inexiens , ct incorporea sit. p. si contingere , impellire , o moti re covis 'Tu et 3 hae e sol sim verba reposuisti, Nec arei e necesse est,m ipsa si corpus, os has arvim mouencia corpiti. Scilicet, quia ipse di-,isti , id habendum ratum , certumque censuisti. ei istimastique lectores adeo sutuM, sciscitanteis. vi dissicultatem non perviderent, aut et elem factum abunde, & sitis. Re e
retem iam aliquid ; sed sacere ansam nolui ili. qui non mod5 adnotata a te diis cultates non soluisti; sed ne alias quidem, easque praecipuas attigisti. Ne memorem speciatim te eallide adhuc declineste , quod dissimulandum non fuerat,eirca unionem Mentis eum corpore; nimirum an utriatur toti r an creeίνοιori' sensibili cerebri parii'an Physio illa' an Mais mattea punii. Vethra quia quicquid deelarasses. dissicultates in promptu erant; ided nihil mirum si declinare,dissimulateque satius duxeris, qu in labyrinthum subingredi,ex quo te deinceps extricare non posses.
De Commia oue Men is cum corpore a
posse non videatur, si Mens in ren isso, seu incorporeas L
INinspergis consequenter i nulla eodem pertinentia , quibus oratibus non est insistetidum
448쪽
stendum. Id noto quod ais, docere Oturam presinam doloris , Iamnis, situ, o c. te non is esse corpora, o nati a adest nauigio sed e se l. isti arctis in e conrunonis , ct qu.is premisiam,
Ad oeto υniam ρώιὰ ciam alia componas. Atiuriari enim, inquis, cum coeptis Dduur,et , qtii m hilis,ad sum quam res cogitans , non sol rem ad circo dia rem , eapAH in est iu Iram percaperem , et et nauta visu percipit , si quia Dinisue frangatur. Ei eum corpus cibo sed potu indura, hac ipsum exprese in eguerem, non con
quas per stione Mentis ctim torpore exurit. Ac
bene quidem se ista habent, seg e,plicandum
si perest . quonam modo illa coniunctio, Squasi permistio aut eonfusio,competere tibi, D sis incorporea , inextensa, & indivisibilis, possit 3 si puticho enim grandior non es, quo modo coniungetis toti corpori, quod est magnitudinis tantae3 Quomodo saltem cet bro, aut existiae illius parti, quae ivt dictum est quantulaeumque si magnitudinem tamen . seu editensionem habet 3 si partibu omnino cares , quomodo misceris , aut quasi missiceris partis huius particulis; neque enim est mistio sine partibus eommiscibilibus virinque a Et, s discreta plane es, quomodo
confun3eris. v numque componis cum ipsa materia 3 Et cum compositio, coniunctio seu
vitio , inter parteis aliquas sit, nonne debet esse proportio inter parteis huiusmodi 3 Quaenam vero corporeae cum incorporea intelligi potest Capimus- ne quomodo lapis de aer ita compingantur , v c. in pumice, ut germana inde sat eompositio 3 Et maior tamen est proportio inter lapidem & aerem . qui ipse quoque corpus est. luam inter corpus de antimam, metvἡmve plane incorpoream Et non ne debet vitio per eontactum intimum ferirQuomodo id .ea,vt ante dicebam,sine eo reὶ Quomodo quod corporeum pst,appre-endet 'aiiod incorporeum , ut sibi iunctum teneat i aut 'quomodo incori Cretam apprehens et corporeum . ut sibi deuinctum reciproce habeat si nihil prorsus in illo sit nequequo apprehendatur, neque quo apprehendat Heine quia te satetis sentire dolore,quiso te quomodo te putes, si incorporea, & inext
se sue, sensus doloris esse capacem Quippe doloris affectio non nisi ex quadam partium distractione intelligitur, cum quidpiam interscitur, quod continuitatis solutionem Aiaciati videlieri status doloris est quidam sta tus praetet naturam ; quomodo vera potest praeter naturam esse,amc;ve, quod per naturam, uniusmodi, implex indivisibile intrans mutabil/que est 3 Et,cum dolor,aut alteratio aut non sine alteratione sit; quomodo potest id alterati quod cύm si pucto impartibilius, non potest fieri alterum, de silereve esse cuiusmodi est, quin in nihilum redigatur 3 Addo &, cum dolor ex pede, ex brachio, partibusue aliis simul advenit , nonne Oportet in te est e pati eis varias, in quibus illum varie excipias , ne confuse, de quas unius dunias artis dolorem sciatias sed uno verbo, teneralis semper difficultas manet, quomo
do corporeum cum incorporeo communica re valeat; quam proportionem caluere alt/rius cum altero liceat.
te. m 1n meas rationes oti tis , seu tantum da
bia proponis, qua sibi ex meis cone o nibus frui videns , et si reuera ea eo ιantum omissetur , quia ea qua ex naturis sua sub imagi
nationem non cadunt, ad emu tamen examen
BEne dicis ea, qua hela habeo , ad unione
Mentis cum corpore , esse rue iensibus ia. Revera enim,ut praecedentia eiusmodi
suete,quibus non satis nee is , sed solum ei id, quod suit in quastione, vel aut horitatem tuam Opposueris ta omni uae hele habeo, huiusmodi sunt,quibus non satisfacias; qui bus, e vel quaestionem solam , vel tuam i
tam authoritatem opponas. Dicis me nihilumbi in itias rationes ob3lere , sed tantum da bia proponere.qua mihi ex tuis conensiori suus qui xii nitiν.Sed ne ine nihil obiieere praeter
dubia: ipsa tamen obiectiones sunt:& nis o lectiones sunt:& nisi obiectiones dicas, sotthquia scholastica sorma proposita non sunt; eiuscemodi tamen sunt, quae soluere si opere-pretium. Et quod dicis esse in cones sara.
non vero ιn Oriones tuas scito dubitari de comclusione non posse, quin dubia causa inisi etiam vitium in latione iit ; nam ubi ratio conuincens est , de eonclusione dubitari non potest. Quare & nihil dubitare, aut ob licere in conclusones potui, quin suerit in tuas rationes obiectum ; & cum permittendum Lectoribus sit,iudieare, nili ine De Et a me in tuas,quas existimasti rationes obiaiectum: sane s quid obiectum fuit, propteteonclusones haud bene probatas, obiectum id fuit. Dieis Asia tantum oriri ex eo, qώσuilla. qua ex sua natura sub imaginationem nou
Δηι, au erim tamen examen velim reuocare.
Enim veto dubia reuela oriuntur,ex eo,quca pondus rationum expendam, neque facile,t mereve cuique se rationes afferre dicenti assisentiar. Nam si ex eo quod tu imagination & intellectionem tuo modo distingui ic interpretatis,putas licitum esse tibi quiduis superexstruete; nos ii non sumus, qui ouandiu Mens haeret; sentit serupulum, nihil decoquendum ae
449쪽
quendum, aut praemandendum ; sed quie- quia demum id sucrit, esse in cunctanter de flutiendum putemus. Dicis proinde, Atiniis
Etione tamen ciare,o afre te cognori. Nostia vero ratum interesset, seu itit lectione, seu ima ei natione cosnosceremus , dum Odoctate , de distincte cognosceremus ; at quia expetimur nos nihil distinctione ista iuuari, de intellectione tuo modo accepta , colligi duntaxat debere esse aliquid , praeter id, quod imaginamur; non vetb cognosci clare,& distincte quale illud sit , ut saepius repetitum est; idcireo non patimur dari nobis verba ; de dubitationes, quae nobis supersunt,
quales supci sunt,obiicimus; si qui obii et tibi
ipsas volunt, ut te per Meisennum voluisse mihi constitit. Pergis. Ita hli, ubi Memia, ct comporis permiILonem cum permissione duorum copo mvis comparare istor, ut νespondeam nultam in-ιὸν talia institia d sera comparationem,quia μηριοι a genere diuersa. Quam bene praedixi nihil
aliud te respondere , opponereve , quam quaestionem ipsam , vel aut horitatem tuam lmaestio est , virum Mens, ct corpu/ μι lato geriere a viema , an-non 8 hoc est , an Mens sit corpus tenue; an prorsus incorporea sit3 Defendis tu esse toto genete diuersa; sue Mentem esse prorsus incorpoream. Et quoniam tamen visus sueras in hune moduin ratio
citia i , uua st cui ais, o inexunsum , potestaretis me canitieti, or quasi permiseri,
corpori , adeo vi uxum quid cum icti com
ti, Mens est res euisans , O inexiens r
dum eo tandi modi ab unione , ct suas perminione mentis ctim corpore
Quoniam , inquam , censueras rem inextensam, es extentiam, hoc est, res toto genere diuersas, posse arctissime coniungi permi- steri, &c. obieci, seu mauis, dubitaui) quas oti id posset ὶ postulauique, ut probares,
quomodo res non grandior puncto vniretur, coniunget tur, confunderetur, de quas pet- miseeretur cum partibus, ex quibus res extensa constat ξ Quomodo proinde , s Mens esset inextensa , hoc est , puncto non grandior , de partibus carens , seti possilet illius per istio , aut quas permistio cum corpore; quando licet corpus habeat pati eis, quae misceri possint; Mens tamen non habet, neque dici potest, aut liuel ligi, quid sui permisceat, seu conjungat cum variis panibus, quae ne habet quidem quod applicate ad viueam pessit E cum debetes vero permistionis , aut quas perre stionis modum explicare , ta diis cultatis nodum solvere ; quaenam explicatio , quae solutio si a Nempe nihil aliud dixisti; quam non
stione corporum , qu as ni toto genere diuersa. At nonne haec ipsa fuit quaestio , quomodores toto venere diuersae a corporibus pei misceri pollini instat corporum, aut cum cor poribus quoque ipsis 3 Et putas. ne te se s eisse satis hocce verbulo, ut non remaneret
dubitandi locu 3 Amnon saltem dicendum erat, quali nam permistio, aut quas Wrmistio ex parte Mentis intelligetetur O- modo Mens possit intestigi praesens corpori, id est pluribus partibus; quoniam corpus nullum est , intellisiturve sne partibus ;quae in extensa cum tu, ne potest quidem et liepiaesens uni,quantumlibet minimae patri seu ne minimo quidem puncto Phrsico, quod extensum est 1 sed ad .summum viii puncto
Mathemati eo quod neque extensum est, ne que corpus 2 Et venerat quidem in Mentem
propter illam quas premis Lanis vocem Cic ionianum illud usurpare, suiu si c. pu , aras quas sanguis intestigere non possis . Naiu Mideo, Vel ei sed non iis finem. Et, Nunc istis quas corpus, ct quos ain m qu a in-
quid sit vias quid si iste Pigo: quas corpu/,ct uisse sanguis quid si,nulti proratis mauo ante Inso. Nec tu me celas, τι Pythagori alienos ; nec consilio aicis occul e , sanditiam Heraelitus ;sed qtiea inter nos Aquear,ne tu eti de in Aligis, decivenerant, inquam,ista in mentem; sed obiicienda tamen δε inculcanda non censui;cOn-ssus te quodam saltem modo aut verborum tuorum rationem redditurum, expliciturum ques aut consessione ingenua ignorate tepto sessurum ; at tibi neutrum placuit, vi neque etiam declarare,qui seri possit,ut Mens, si ineor poteris inextensi,si solutionis continui, si transmutationis,atque aded alterati nis incapax sit, eontingi tamen possit a cot- pote , ct dolorem ab ipso illatum sentire ; ae
vmuerse quomodo corporeum cum incorporeo
communices Quae praetermittenda profecto non fuerant, neque explicationis loco captanda est ista,quibus tacite praeterlaberetis, regerendo nen e quoa dubitationis praesentis non fuerat ed illius potius ex antecedentibus,in qua quaerebatur, qώomodos ecies corporea recipi in Mente incorporea , it corpiu in
imaginandas ex eo , qtiod ipsa parteis in corporeis reIligat. Sed vicumque fit, quidnam regoris Pergis, e emm hases ta omne Dod Mens,nielligit, in ipsa es 3 Proselos Me hora, cum
magniIu finem orsu Terrariam ιmelligit, ii mei am in se haerem, asque ita non maia est ex ιensa, seu eriam extensone maior o be Terra ΘAcute nempe, quia continens debet esse maius contento. imprimis porro, propici eane
soluitur a te dissicultas 3 Allegas,ut aiunt, in-
450쪽
conueniens ; ne nescire me illud declinate, quia requiris unde id habeam; an mea iano tantia tibi proderit , ut non propter ei ad scrupultim dubitationis exim edura tenearisa Deinde, non opposui quidem praeesse pati eis te in mente imas inandas, quod parteis in
corpore intelligat; sed perinde esto quando , supposio quod corpus per speciem,
ideamie corporis intelligat, quaesiui qum modo talis species , cum repraesentet parteis, neque possit proinde partibus carete , recipi aleat in subiecto carente prorsus partibus.
Quaeris conse uenter, unde habeam; id omne,
opust meris inreligis, in ipsa esse a bere i Quam lepide veth iss quaeris 3 Quasi vel 1 ex verbis mcis captare ansam debueris fingendi me existimare totum montem , dum a Mente intelligitur, este reipsa , seu per seipsum in intellectu, in cerebro, aut intra caput; adedit Cranium id contineat, debeatque proinde est e maius monte 3 An- non quaestio fuit de modo , quo res cognitae sunt in ignoscente,& quo vulso a smittunt nihil esse in intellectu, nisi in sensu praesuetit 3 Et, cuin res soleat explicari per ideam, seu speciem , qua id, quod intelli itur , repraesentati: r: an- non siit solum quae aio de modo , quo talis idea seu species intellectionis obiectum repraesentative continens , est in Mente intelligenter Ecquid ergo quaeris , Vnde habeam tu omne, ad Mem inrem, , in ipsa osse des e 8 Inde quippe habeo , unde caeteri, unde etiam tu, qui admittis nos intelligere per ideas, seu species, quibus res repraesentatiue, siue Obiective lint in ιηιιk esu , atque adeo in more'Quare, S: cum ais, Pro fe . , si Me Uset, tum
ertiam inse hauee ι; id ipsum respondebo , &admittam , quod respondendum quoque , Nadmittendum tibi sit; scilicet Mentem habere in se obiective, seu per ideam, ac speciem,
magnitudinem orbis Terrae. Cύm autem pergis , atque ita , non molo esset exires , sed et am extensione maior s. Terrartim e Aut aicam te prauὸ colligere, qui ea modo inexsistendi ideati, seu ut voeant intentioraali, ar- sumentatis ad modum inexsistendi realem, seu quo res in seipsis , extraque cognoscentem sunt; aut saltem concedam eo modo, quo dices Mentem continere non ideam Te
rae duntaxat, verum etiam Mundi totius; seu virtutem intellicendi eius non terminati ad ideam magnitudinis Terrae, sed e&tendi praeterea ad idem usque magnitudinis Mundi, e6que sensu mentem non mod5 csse extensim , sed extensione etiam maiorem orbe a crrarum;virote luet non solum ideam orbis Terrarum contineat; vertita, is ius quoque Nundi, qui orbe Terrarum est maior. Atque ita quidem, cuin respondero, tibi satis saetiimputabo ; sed non erit, cur putes propter ianilii satisfactum ; quafi tametsi idea , seu Deetes tenuissima st , ae diminutissima res: debeat idcirco inextensa, partiumque prorsus expers admixti. Quippe disseultas eadem
semper manet, quomodo idea parteis reprae
sem/ι, se rea ipsa partibus 'Et, ut Loe verbum adiiciam, constat pibmum de specie visus, eam pallibus praeditam esse. Est enim Retina iii oeuli sundo spoculum suoddam concauum , in quo turris, exempli causa . imago se depingitur, ut ipsa intercedente, facultas visus turrim percipiat . Porro haec imago in retinae puncto non de
pingitur , sed in aliqua potiione ipsu, i id
quippe experientia conliat, ex qua etiam habemus coire radios lucidos , a quibus species rei non differt, non in ipsa sane tetitia. sed aliquant 1 citia. Loe est , intra humorem vitreum; adeo ut sacta decussatione , propter traiectionem per crystallinum, dilatati nonnihil radii incidant distincte in dillinctas retinae parteis. Et certe vel ipsa conspicilla,
quae Prout convexa, vel concaua naerint, decus lationem, coitionemve aut abducunt
aut promouent, satis arguunt dilatationem huiuscemodi nec statiam ei te potestque rex peroptime ex coparatione Telescopii liuelligi , per quod traiecti imaginis radii, vepicturam creent, non in ipso coitionis puniacto, sed ultra ipsum sunt exciriendi. Occupat
itaque imago certam portionem retinae; quantam nempe radii ex obiecto, v. c. turri prodeuntes attingunt. Quare de cum apparentia maximi, seu totalis visonis obiecti sit hemisphaerium circiter, quod canitatem re tina apertione pupillae limitatam sui specie compleat; ideo tanta turris apparebit, quan tam partem occupabit illius quasi hemis. phaeri j; atque ade1 quantam portionem in cauitate retinae per sui specieiri obtinebit. Vnde s oeulus tantopere recedat, vi turris semper mitior, minor ue hemisphaerii portio ad ens , non si denique, nisi vestit illius punctiun , seque ex eius specie non-tiis pun- Etiam in cauitate retinae sit, ima sique ipsa non pingatur, vi parteis habens , di alicuius extensonis ; tum ne imago quidem erit, de tuitis fiet plane inuisa. Deinde , ut res transferatur in celebrem , in quo vis este speciem imaginationi inseruientem ; non potest sanhea species , s in puncto sit, imago turris este, aut dici; quandoquidem , ut imago st, parteis habeat neceste est , quae sint partium turris repraesentatiuae. Et sac minorem , qt at tum volueris ea , quae fuit in retina, ut ie-ipia partes nerui optici, in quem retina colligit ut , quique in cerebrum implantatur, contractiores sunt; quantulacumque tamen
sit, necesse es semper ut patieis , extens ii que aliquam habeat. Denique, ut ad ipsam mentem; cum saltem separata Mens intelligere turrim possit, atque adeo specio eius informari, fac speciem , quantum voles
tenuem, minutam , exiguam; oportet tamen , ut quia parteis, atque extensonem repraesentatura est, parteis, extensionemque'
habeat s tque saltem extensor Mathematico puncto. Neque vel δ neeesse est, ut sue ima
sinatricis, siue intellestias sit species , tot propterea parteis , quot ipsa res habeat; nam ne ipsa quidem visus species tot habet; non dico ex internis, sed ex super fietalibus; quoniam ob supersei et inaequabilitatem, raucae illius partes sunt, quae pupillae , ac retinae sundo obvertuntur, suique picturam in