장음표시 사용
461쪽
Quanquam s quis fuerit , siue a natura, sue ab institutione , consuetudine. lege si eassechus , ut contrarium plane suadeatur; non tu illum mouebis amplius, quam tu moueti ab ipso velis , quemadmodum , si quis mel , natura exhorreat, vinum verδ de- pereat I tu vinum auerseris , ames vero mel; non amelius sane illi suadebis praeserendum vino mel, qu m ille tibi vinum prae tendum melli. Et mone illum, ut attendat , num Diso. l talem attestantem , an renuentem habeat; Mea eas, ne quod es unias facultasti ris . auatiam , ve eouisiones is conformandum evenia dat . atqu/ anticet, ut Zeretica tua considiat.
de si quae sunt similia . ae ille tibi bona fide.
omninoque obtemperet ; an idem illi aeque, ae tibi iri unquam visum proptet ea confides3Iv. Idem Irope etiam dicendum circa sens inninternum est, nisi quod heie res praecipuἡ elucet. Prae late enim , quia Chripia, MI .siani sinistindumenta fides, spes, amis , paenisentia , conrionat oras, de sinitia ad generalem quandam rationem eniteris pertrahere: Caeterum . ut nos ista vere, religioseque profitemur ; ita velim cons detes , an nis in
tet Christianos fuisses innutritus , ista veni csent tibi in mentem Prosecto . quantumuis sputiae Religiones consimilia quadam habe.
re videantur 1 aut explicite tamen non agnoselint, aut in virtutibus non habent. Nempe quos apud caeteras genteis philosophari
ob eruamus, rationem audiunt, fidem leponunt , de vetitate chira agitur , qu)d tiis euidenter eonstet de veracitate dicentis , ea salsiatein pro veritate inducere valeat. Spes
etiam illis apeellatur vigilantium insomnium ; quod nisi constet de probitate . de saeuitate promittentis , salsa plerumque pro veris substituat s vii tes non vetae , sed salla
per insomnia reputantur. Sie etiam 3icuntur,
sui amant, tibi somnia fingete . atque adeo
alli non prorsus inuiti. Iidem a sapiente pα nitentiam remouent; de cum eam habeant solum plo tortore sagitiosorum, si petuaca Deam censent iis, qui vel actiones piauas non admittunt , vel eas quae putantur prauae , aut bonas, aut saltem indifferenteis habent. Quid de concionibus .aut potius Coiicionatotibus dicam,qui vi in vera Religione de opiniones legitimas de pios affectus in ducunt , se in salsa contrarium praestanitctim tamen qui salsa docentur, tam verita. tem a se stare putent, quam qui suadentulverissima. Atque haec tantum obiter, ut videas, num fortassis praestet no met tueri specialeis quasdam germanae Religionis do-teis ; quam . dum illas generale is esscere vo lumus , suspectas nimis easdem faciamus. Et generosum quidem est generalissima spectate; cum id tamen si in caeteris velum. nescio ut tum sit etiam in Religionis negotiis tutum. Ea intelligo. quae ad cultum , qui ut specialis est , generalis essetatur : vetuin id donum est optimi Dei, qui specialeis etiam citus pro vatietate temporum probat. Ne in his tame immoret. hoc sol dira addo, sole nostrum saeculum s ix . ii genteis omneis per deri tua principia se valeatit, ut in unana, e inique germanam Religionem eonsentiant. Ati velli tibi id polliceti, 3 saltem vereor ne
non euincas ; quantumcumque admoneast faetitiale, applicem conrisus . vr faetitiarem arre mem , revectorem, consido , de id senus caetera : Quippe , quantumuis saetant; hauA propterea te consequerit ut Praeelaia id dicis, cui eoum modo nos agi citant, eadem esse quoia nos. Et vide tamen consequenter, an non , qui aliis Religionibus inhaereseunt eredituri snt dogmata illatum eadem esse quoad se , videlicet pei inde vera , atque germana , quod eodem inodo illis asse tantur. Praeclare id etiam meo iudicio dicis s nimirum . vii protestaris, citra sceletum patrocinium θ έ a Lia m eis damnandos . Di ex ἱδ ιυγαρα. is aliquis prauari πι- ; ut quuhaad iacte araetieret Asdem Iethargum, aut bibacem hysopicum. Vide tamen quod istud quoque ad teligiosos mores spectet j ania non quisque ob patriam consuetudinem , temperamento proprio , natiuoque aequivalentem. possit se ergo e xeusate, quod imbutus a pueto Religionem , Palliam eam sanctissimam habeat 3 Quod dicis, pathia, o viris mirata iis te priami . neque adiso νespondis Messe obiIi vhtitas, cum inis sint a Vide . an non hoc praecipuam partem inquistionis veritatis tollat. Certe vel idem est dicendiim ad omnia arcana naturae siquidem responsio una est satis, neque est, quod desudetur in inuestigatione rerum; vel adnitendum hominiabus , s sorte quasdam causas secundas, quas optimus Deus admittit , repetite liceat. Si
id dies id illet uestras ille praeclarus Cilbertus. an sitiiset ageo emegie de sympathia, vel An typathia seiri, de magnetis philosophatus 3 in Philosophia quidem vulgati veristitilius dici nihil potest, quoniam nihil stetit iuspritieipiis illis. Elementisque Aristoteleorum o Quorsum tam male praesi matut de caeteris omnibus philosophandi institutis. Vt melius nihil proset te possint a Tibi prae se tim , qui Veritatis inueniendae prosteris artem . quique alicubi mones , ut eum quinpiam euaserit doctior , sympathiam denique rerum , Ee antipathiam expendat. Quod non video taliten cur facete debeat, si prius illud audieiit. nihil aliud inquirentibus cur, aut unde fiat res, respondendum est e,qulim quod is occult is Dei iudiciis temperentur. Iam de ei ternis sens bus, non est quδd aliquid ad ea, quae sunt lain sit peritis memorata
adiiciam. Vt enim praeteream me non satis capere, qui vocemur actus conformitarum es-
.. I tim ora Diti tari a illas , Ece. seu cons-derem vocem actus , seu consorinitatem. quae agat. seu sacultatem quae vocet ut ipsa sensus eaeternus,& caetera bene inulta. quae in illa bene longa definitione traduntur. ut ista. inquam praetereat naepetendum quoque non est,quod facultates accipis γου in omnis .in tegro e timine ex ptint. Quippe disseultas seiu pei superest.quis dicendus ianus, de integet homo i cum ex diuersa sententia repeiariant ut , qui sint aut ceriἡ qui conuinci non stitit, non esse sani de interri, quod deela ratu est circa Custulit. Hoc soluin addo. suamvriduique
462쪽
viii cuique esse constitutionem , sensorii-ve eontexturam; de licet plutes reperiantur,qui ad eandem rem uno nodo percipiendam di spositionem habeant; non' minus tamen naturalem esse, seu unius, seu paucorum petisceptio em , qui dispositionem habent a natura, ut contrario modo percipiant. Pari pro secto tute erant, quod ad olfactum attinebat , tum Spatiana illa, tum Beten iee Deiotari uxor , eum atque altera butyrum , atque altera unguentum auet sata fuit. Vis ipse seu . sum corrigi ,s is eo ον mi per Onaetiones δε- litis. At quam assignabis vitique mulieri. quo Olfactus utriusque ad idem siue de butyro , sue de unguento sentiendum regatur, atque consermetiat 3 Conditiones iartε sciuriotes, & assignatu difficiliores in reliquis r 3 a. sensibi is eruntiet si velis Omneis eandem eum visu habete cetiitudinem , aliter frustra iti
Veritate exanilanda impendi tempus) accipiam ergo unicam , eamque maximὸ perspicuam circa visum conditionem, videlicet d7. antiam. Quaeso te primum , qua ex distantia putes te videre iustam alicuius tei, uti so- minis magnitudinem 3 non , vi opinor, ex milli ait 3 non ex s . passibus . non etiam itassis ex ioc. At ut magnitudo creuit apis patentior ex ioco passibus ad icio. stacte feci ex io . ad usque so . de porro vique ad io. an consistet vere, incrementum in io. pallii Quaenam est ratio cur id sat ,&e C teνa cum Urimis fori se ex Aurographo exta. Aram. Sol sam Aertiti- Sextus, Mens Ap ἱ-
Kalendus Sepi seu is r. O redula ista non fui se me ilia eriti coni furettir , exemptu indo descriptum tulit.
463쪽
In qua disscultas breuiter proponitur
I a Nisic Asri, mi NAvDas, obseurum euasille me, dum breuis este volui: Ecce igitur ut multam expendam. Dixeram Solem horidomi M. cinum , ac inter vapores δε- arerem conssici maiorem, quam in aetherastis i. mi, ac puro ; id vero neque intellectu vide. tui esse dissicile, neque a quoquam abnuitur, quum ipsa probetur. Nemo certe est.
qui etiam a pati id non obseruatit in Luna, dum orbe praesertim pleno collucescit; quippe vel statim ab exortu , vel mox ante Occubitum , deprchenditur vastior, quam dum iesulget in alto caelo. Adiecetain Solem 'o
dum excelsing δι- ; potuerimque id etiam exemplo Lunae astetere, quando ea de re inibi constat indubitatis experimentis. Hoc autem esse video, quod secerit dissieultatem. Quippe si umbra maior est , dum Sol ho-rletonii incumbit, debet ergo sol apparere minor ; quod tamen prius expositae obserua. tioni aduersatur. An etiam non satis peccpieue tationem illam exposui, quam tum concepi animo , quum praeter Omnem exspectationem grandescere umbram iuxta h. tiaontem conspexi 3 Id vereor r quamobremtes tota dicenda paullo uberius est, vi luculentius innotescat. itaque quum dico in primis malaram Il. - proiit. , longiorem non intelligor certum est enim umbram longiorem ab humili sole creati supra horletontis planitiem ι ae breuiorem ex edito. Intelligo potius erassiorem , siue secundum latitudinem. de in diametro transuetia spectatam ; quar nimirum discernitur, 3e eum minore s suemauis cum angustioreὶ comparatur in eadem distantia ab opaco , cuius est umbra. ut ros graphice declaretur.Esto A, eorpus opacum; de vel idem . vel ipsi aequale sit B. Lucidum maius esto D. Lucidum minus esto E. Non requiro iam vita umbra si euasura prolixior a s nempe ultra F, aut G, eontinuata intelligatur. Limitatam utramque volo ad
ipsum planum F G . a quo eadem naci A, quae opaci B, sit distantia. Hoe autem Posito , nihil est necesse , vi tibi demonitiem umbram opaci Α, ab ipso D , maiore lucido creatam, ubi recipitur in F, esse contractiorem, quam si umbra opaei B, errata ab E lucido minore , dum tecipit ut in Gue quando res ex se est satis conspicua. Dico hoc solum:
464쪽
Solii humilis cς sublimis. ηα i
s supponamus solem , dum est prope ho Gαontem , esse lucidum D , & dum est subli mis, esse lueidum E . Aebere, ii illie sit maior, minorem proscere umbrain , videlicet quali, est F, de s hele sit minor , maiorem, videlicet qualix est G. Atqui non ita se res habet , quantum quidem mihi obseruanti constatiSiquidem prim horizontem Sol miο- rem porri iis intra , ut put 3 qualis est G. adeli ut tune se habeat quas iueidum minus s. Et quam fusio est,mi em , ut puta qualis est F , adeo ut tunc se habeat quasi Lucidum maius D: quod idein de Luna est intelligendum. si modum quaeris obseruationis', intuere sequentem figuram. Ea tescit va dE quidem
smplex , sed appostum tamen organum, quo solis , ae Lunae aucupari diametros soleo. Nempe HI , repraesentat laevigatam trabeculam quatuor propemodum Org3 rum, siue tollatum Parili sum ; Κ L M N
de O P in , sunt duo aequalia pinnacidia dimidium prope pedis lata, ae ipsi plano ii
beculae , eiusque extremis ad normam erecta. Trabeculam eum pinnacidiis ita erigo,
de suffulcio sidque intra aedificium quantum fieri potest aliunde obseurum ) vi trabe lacomponatur secundum solis radium, & pii naeidio Κ L M N facto superiore, sol δirigat ipsus umbram in inserius O PQ R. Et quia sole exsistente maiore , qu ni si superius pinnacidium , necesse est umbramissio, se procedengo decrescere, ut cum ad inserius pinnaridium exporrigitur , non ipsiam aequalis si, sed intra illius planitiem
plane decuitata nigrescat: ideo ratione habita tum huiusce decurtationis , tum distantiae inter pinnacidia , ratiocinor de dianae tro , ac proinde de apparente magnitudine Luminatis. Quippe , ut distantia inter pinnaei dia ae dimidium lucis in lateribus pinnae idij inferioris residuae , ita radius ad tangentem semidiametri illustiantis. sed hoe iam Geometricum est . N Trigonometriam perspectam supponit. Redeo igitur ad experimentum. Aduertis, opinor, depictam vin- bellam intra pinnacidium in serius ; ea est, qui ips imprimitur a pinnacidio superioli. Obseria aut autem illam amphorem orari, quum Sol est prope horizontem ; contractι-em, qtium abest procul; idque demum est Paradoxum, quod vulgaris illa obseruatio serre non posse videbatur.
Iam, ut rationem explicem , qua virumque experimentum quantum .quidem mihi videtur, cohaereat, attingo pauca quaedam ex iis, quae inter nugas illas meas circa
Epicuri Philosophiam prosequor uberius. Vnum est , ex disco Solati s de hoe videlicet dieetidum tot sensibilet, evibrati radios, seu in oculum , seu in pinnacidium spio opaco id usurpemus j quot sunt in eo sentibilia, leseu versus Oculum, seu uelsus pinnaeissium respectantia puncta. Alterum, vaporem nihil ede aliud, quam texturam vitandam corpus
Gloriam minutissimorum , quae sngula si sulos radios reuibrare , diuerterἡque a traiectione valeant: ex quo ciscitur, ut ii vapor tenuis, de pauca suerint corpuscula, pauci radii praepediantiit , de Sol nihilominus luridi stimus adhue relinquatur : sin vapor erassus fuerit, & corpuscula multa, confer
laque se disposita , ut qui radii praecedentia euasi int, in subsequentia incurram , pauci tandem radii superstites sint, re Sol hebetatus non multum tesplendeat. Tettium , visionem seri in oeuli si indo , seu tunica Reti na , de quodvis obiectum tantd apparere ex trinsecus maius, quanto illius species per pupillam traiecta ampliorem locutra Occupae intrinsecus , seu in eo stando ; adeo , vuetiam res distantes minores seipsis viciniuappareant, quod pro ratione distantiae, tan tum ex speciebus resecetur continuo, quan tum ex cuiusque supci sic te est, quod circum- quaque tecta immittetis sui radium , seu speciem , effugit oculi pupillam. Postremum. Pupillam esset aliunde tauid angustiorem. quanti, in maiore luce constituta suerit tanto ampliorem, quantesii minore. Id obse irare autem potes non mod4 in selibus sed in quocumque etiam homine , si iussetis illuni
nune ad claram lucem, nunc ad umbrami picere , & ipse in v uoque ita tu spectatis illius pupillam. Heme diei posse videtur prinid solem humilem oculo spectatum ideo apparere mes rem, quam dum altius egredit ut , quia dum vicinus est horizonti prolixa est series vaporum , atque adeo corpusculorum , quin solis radios ita retundunt , ut oculus mi
nus conniueat , de pupilla quasi umbren-cta long) magis amplificetur, qu3m dum
Sole inultum elato rari vapores intercipiuntur , solque tria ita splendestit, vi rupilla
in ipsum spectans contractissima esticiatur. Nempe ex hoe esse videtur. Ot visibilis species ex sole procedens, & per pupillam amplis catam intromissa in Retinam, amplio-iem in illa sedem occupet, maioremque pro inde creet Solis apparentiam , quam dum per contractam pupillam eodem intromissa contendit. Dici videtur posse secundo r a constituto ibidem sole maiorem umbram
465쪽
proii ei, quoniam solis species teucia de crescit ob vaporis corpuscula ipsius radios circumcidentia ; quum aliunde neque umbra, neque pinnacidium , res inanimae , iisdem, quibus organum visus, affectionibus subiiciantur. Nempe , si quando in cons-nium lucis ae umbrae respicias , attendere
poteria debilissimam illele esse lueem, quod ea pars spatii non nisi ab ora solis extrema illustretur; at sortiorem esse , ubi est remotior , qudd spatium illeie respiciatur ab v b riore portione Solis ; denique multum iam remotam esse splendidissimam, quδd spatium illeie a toto sole quippe nihil opaco iam impediente J lucem aecipiat. Porro , si contingat ut radij,qui sngulares propὰ emi s ex ipsa solis eti trema ora debilissimam
illam lucem creant , a corpusculis vap potum interpositis praepediantur ; nonne vides fore, ut spatium , quod in luce erat debilissima, luce iam spolietur, de in umbra se, ipsaque umbra , quae prius fuit, tantundem
v I. Quanquam haec propono tibi verecundius . quod ratiocinio meo, dissidam , de diiudicari rein malim ab eximio illo Liceto, si diis euitatem cum illo communicandameensueris. Mihi satis est , si de re obseruata secerim fidem ; quae vi tibi non absono
confirmetur experimento , scias vclina Lunam mihi obseruatam per nocturnam obscuritatem diametri maioris, quam deincepsin aurora ; & per auroram maioris, quam exorto primum Sole; de timc etiam maiorem adhuc, quam per diurnum splendorem: quod ego hucusque non habeo, suo reseram alio, lubm in memoratam pupillam,quae quo fit illustratior , eo euadat contractior, de minori specie transmissa minorem creet apparentiam. Et de continuo illo quid ein a cremento non cogitassem; sed me fortuita propemodum admonuit obseruatio, ae tum ratiocinatus sum debere ipsum contingere ea proportione, qua stellae quoque aduentante luce imminuuntur, de evanescunt; appariturae denuo , quotiescumque non mod5 nox, sed in ipso etiam meridie vel putei sim tiditas, vel Lunae interpositus circum derit tenebras aspectui. Id notandum, tametsi Luna minor ioterdiu ad oculum .. quam per noctem appareat, apparere tamen adhuc maiorem, quam reuera sit, octava pene diametri parte: ut comprobatum habeo per expositum organum , quod perinde ae oculus, non est tot sallaciis obnoxium.
IL .dd obseruationes aliquas deposcis pro
Cl. Scipione Claramontio, exhibere paratus sum, si modδ constetsiualeisnam velit. Omneis certe exscribere, quas eumque habeo in Commentariis,ne per annum quidem liceret; tametsi aliunde illae nudae sunt, quod calculam adiungere , nisi in quam paucissimis,
nondum per otium fuerit concessum. Ni mirum illas excipere , conscribereque contentus , opportunitatem exspecto, qua re-Hoc ut ad numeros ; quum phil m)tiadas etiam annorum id praestari eonam h possit.
Id itaquet velim seu feci illi , ae simu
promptum animum , quo ad obsequium sum comparatus. Seu Eclipses enim velit tam solis , quam Lunae, quim etiam stella rum ; seu Planetarum elongationes, stationes , oppositiones , quadraturas , de caetera; deligat mod3 , communicabo. Tu , mi N A v D a, bene vale, & me, quod facis, perpetuum ama. scribebam Aquis extiis, Non. Decemb. M. DC. XXX v I.
EPISTOLA ILIn qua rationes superi pre propo stat ubcrius dicuntur.
FOR Tv Ni Lictet E , vir Eximie , an accepto tuo de Quaesiis libro, deberem ad te serabere;cum tu me in eo sic obstrinxeris, ut plane oportuerit meum erga te gratitudinis affectum testari. Quippe cum ante quatuor annos exposuissem Naudaeo nostro tam ico illi eruditionis , bonita tisque adeo latae Problema de umbra , quae humili Sole latior creatur, quam sublimi, e optastemque ut illud tuo examini subiice - ret; ipse, quae tua comitas suit, noti improbasti consilium .es quod in votis habueram, cumulatissime praesticisti. Ae annus quidem set. est, ex quo ille sign)ficauit tem abs te insertam inter ea Responsa, quae de Quaestis per Epistolas a claris vitis edita sunt; veidna nuperis soli in diebus peruenit ad me quoa exemplum a Martio usque destinatum P
sos , per viarum ambages fuit huc reserenis dum. Uet sabar tum Dinia, eramque in pro cinctu , ut in hane vibem discederem , eam viae licuit volumen totum vel leuiter percu rere , & qua Problema expendere non es a dignatus, tantillum haerere. Heie vetδ, pos quam concessum suit non-nihil a negotiis otium literatium conturbantibus interqui stete , librum resumpsi prae manibus ue ut revberius cognita, esset quδd uberius gratias agerem , & , quod non ingratum tibi sole Auxi , de tuo responso seri nes conser rem Etenim quia vidi meam illam tenuem commentatiunculam ita fuisse abs te exceptam, i discussione bene longa illustrandam censuetis , diei non 'otest quantum me tibi de uinctum esse existimarim , qui id non fueram
metitus ot tu vir tantus,tantam mei exque
oppellae habetes rationem. lnetenti praetere, deputaui lueto , quod mea illa solutio tibi probata non fuerit : quando exinde facta est ansa agnostendi ruiteis imbecillas inge i ij , de cognoscendi quae tua illa ni μαθ αintertexuit. Quinqua a nauit me singularia humanitap
466쪽
humani as ad resonendum aliquid , viassertor ta a me qualis euinque opinio videri rosidi nisi neruorum, saltem lucis quidpiam uiuati. intelliges vexo id facti m , non quaci certandi studio dueat , det tectemve
te arbitrum ; sed qubd cise ij mei putem
ligniscare opere ipso quam non persimc rie milii fuerit elucularatio tua pellecta.
au Ad si iniere, ad opiniones a Peripato ab
horrenteis excurrentem me videtis , ne me
propterea eum habeto , qui Asellotelem
non suspiciam , sed qui suspicer illius principia non ubique suis cete . eileve ido
rea ad enucleandum veritatem. Docuit
nos ipse suo exemplo , qua libertate esse debeant , qui rem quirimi adeo praeclaram , simulque adeo abditam , ut , esios habendi sint, si qui umbra tenus allequi eam pollini. Quare de nolim imaginete habetia me prorsus ratum , quicquid aliund) ex
Iulero; nam utcumqtie loquar, mens mea
non est praeteigredi stieis probabilitaris. veritatem Diis. Deoitimque filiis, vi loquebatur Plato relinquo e mihi satis, superque est , si inter multa veros milia id concedatur deligete , quod prae se setat maiorem quandalii similitudinem veri. Sed
ne praesando tempus telatiit , accedamus ad ipsam et na
V idetur autem initium ab obseruatione ducendum , quae causam dedit Problemati, de cuius causa id debeo . quda tametsi expetimenta tibi , amicisque non successerint , nihilominus fidem mihi , qui periculum saepius secerim , censueris esse adhibendam. Et salie cum nihil sit mihi veta
irate antiquius , abiit vi rem inexploratam pro explorata venditem. Hoc tu es
Praeclare subodoratuq , varietatem illam I iudinis umbrae esse exiguam admodum, opusque esse exquisita in adnotando dili-xcratia. Mea ira qualemcumque iit accipe. Pedem Regium . seu Pa sienteiri euius in ioco parteis diuiti exstant in Romano antiquo sos acciti .ite diuitum habui in duo nos digitos, digitum in duodenas lineas sita nempe nominitarit 3 de lineam pertransuerso et dumis in duodenas partieulas, quarum sitit proinde numerus in pedei 18. Trabeculam postea dimensus secundum lineam fiduciae , ae inter ipsa pin- Dacidia extremis eius apposta , longam deprehendi Regiorum pedum 12. digit. r.
lin. c. partic. q. uniuerse particularum
8; 8. Dimensus vero pinnacidia, altitudinis alias debitat, latitudinem deprehendi digitorum s. lin. i s. partic. 4. uniuerserati ieularum 796. Ad- haec erectam trabeculam ad senestellam habui .vt praeclusa aliunde luce, umbra suoetioris pinnacidi j nigricantior, atque distincti r in inseriore a pingeretur. Rationem autem semper ha-Dui solius umbrae nigerrimae , quam tu,
ee Aquilonius pei se iam ,& plenam non immerito dicitis et quod alioquin etepeta illa , seu imperfecta , diminutaque, quae in confiniis visitur,& penumbra Eepleto
vocatur, non sit a tota diametro, seu i -
Usend. Aia Ph. Iosophica. uls , disco luminaris. specialeis praetereaeautiones circa Lunam adhibui, quod illa umbratra sui faciat hebetioris delineationis, quantumuis seena obscura sit. Nam cum Solis umbra possit desiliri lineis Oecultis, punctatisve in inferiore pinnacidio . aut etiam in pura . ipsique apposta charta pedibus circini aeutis quorum intercapedo traii serti in pedem chalybeiam ; uiuisumque modo exposito posse: haud lieet tamen rem
perinde circa Lunarem determinare ae in iuga praeseitim illa , qua ob eontinuum Caeli motum mbta continenter praeterlabitur. Habeo proinde semper ad manum
coplura alba soliola inseriori ipsi pinnacidio applicanda 1 adeo ut editi in singulis conspicuae sint duae lineae pates Iesae, variique iii
variis inter stilii . appareat denique ex multis successi ne applicitis, quodnam inter clineas interstitium Lunari umbrae exaequetur, quodque transferri circino in memoratum pedem valeat ut habeas quoque exiguam quidem, sed obseruatam tamen umbrae varietatem Sole humili, ac sublimi, ecce cumaa nostrum Naudae iura literas darem anno I 636. recens eram a variis cito id ne
otium obseruationibus . iisque mense Iu-io praesertim peractis. Caeteras inter, S te exorto die i 1. ae iam alto gradibus tribus , creata est umbra uperioris pinnaci dis in inferiore reeepta digitorum s. lin. s. parti c. s. alto vero gradibus s. dig. 3. lin. 3.part. o. alto grasibus 8. dig. 3. lin. I. patri. g. sieque deinceps decrescendo, donec a i s. circiter alii tudinis gradu, ae in ipso meri die umbra fuit dig. 3. lin. 1. part . . Ne in morem quod eadem serie a meridie in ere- uerit, donee Sole ad s. usque ab horizonte gradum depresso , fuit riirsiis dig. 3. lin. 3.& pait. 6. Quae commemoto , ut ii quando lubeat obseruationem vel per te. vel per amicos repetere, certum quid habeas , quo collinees , nec poeniteat sutile adhibitam si dem Quod consequenter aggredetis edisset te circa primam causam , id negotii non parum facit: doleo squidem me non satis euasille perspicuum, ut ansam propterex libi seeerim connectendi causas , quas dilia iunctas volui. scilicet cum duo videtentur effectu inter se pugnantes, alter in Oculo,& alter in umbra ; in illo piat, species maior solis humilis, quam sublimi; , in ista minor diguso Sole sublimi , quam hi
mili ;' mens mea fuit eausa vitiusque se paratim sic reddete , ut de uatietate in oculo loquens , nihil de opaei umbraeo miniscerem a de de vatictate in vilabra, tithil de oculi assectione conseretem. P tere proinde, Vir eximie , transcribi hue
articulum , quo utramque causam dicere.
contendi. Rebus ciuibusdam suppositis, quae praemittenda vita sunt . mea deinceps verba haec fuerunti, Helise dici pesse vi9ei primo Solem iuuilem etias spetimum id O a
parere miuorem , quam iam allias egressitur,
quia tam vieiniti est hora et tanti , prolixa sseries vaporum, atrae adeo cor scutimum , qua
467쪽
gis am scerum , quum Eum Sole muritim elata rara vapores intercipiantur, Soque ipse ita
aerinam, iam iorem in ilia sedem occvra, ν --iorem rue proinde creet apparentiam , quam dum per c trisam pupiciam eodem introma;
bra su , inque umbra , qua prιus Juit, tam Inmdem adiatis a eenseatur 3 vides proinde suam adnixus suerim disternere causas diascretorum effectuum . tamets non suctim ea scelicitate, ut qua luculentia oportuit exissequutus rem suerim. Hae enim de causa tu initio ais , tibi dissetis satis esse quomodo latior pupilla conferaι au premetendam υm
quia vel non gixi , vel dicere nolui eausam ampliatae vel restrictae umbrae ad ampliationem , vel restrictionem pupillae reserendam esse ; sed ampliatam, vel restrictam vi tiram esse essectum alterius causae; ampliationem, vel restrictionem pupillae esse cau- . sim alteritin essectus 1 id ed non est eui meam mentem, qualem tu supponis , excuse , Quin- etiam nihil ad rationes aduersus dicta a te primam causa lespondedum foret ni
si quod tu instas de umbra supra pinnacidium
conspecta , urgeri posset de Ipecie intra oculum exsistente. Itaque quantum video illae reseruntur ad capita tria , quorum unum irectat ad obiectum visum , quatenus eius species per pupillam nune angusti tem, nunc laxiorem ti an sinittitur : alterum ad ipsam mei speciem, quatenus in rcgra, robustave, minuta, in simave est : tertium , ad partem oculi, in qua visio peragitur, quat nus controuersa est , ea ne sit 4n umor crystallinus, ut senioribus plaeuit; an tunica retina, ut iuniorum plerique censent. De his ergo ut aliquid , sed ordine ta- IV. men retrogrado dicam , non est primum qiada immorer circa controuersatri de loco visionis , quod plurimi illam iam ςxpenderint. Obseruo soluiti videri mihi totam eam rationem , quam ad sors pro crystallino , militate pro retina , esseque praeterea cur ea praeseratur. Etenim , quod ais, viὰeia, funitionem feri Δlere in ea parie potvsmum , is qua recipi valeant , ct commera species omnium υ ,hum, im g xiaque omnitimeo oriam a id videtur tam retinae, quam cr3stallino conuenire, ae letinae etiam tanto
magis , quanto ipsa est in oculi sui do , in quo tandem species, ae imagines per di
phana media traiectae recipi valeant, continerique Quod asstiniis vero eam partem debere este diaphanam , omnisque coloris ex pertem, id videtur quoque non retina mi nus , qu ira crystallino conuenire; est enim adeo tersa , tenuis , pellucida , cxcolor, ut
adhaerens choroidi, relinquat illi vi planε conspicuam, non visa ipsa positi pro superficie illius haberi: cum crystallinus magis obstet, distinctiorque appareat a rebus
circumstantibus; ne obiiciam retinaria nunquam tainet si centies explinatim j esse visam quod ipse renis , Mutis a cura , celora
maissima favumst plenis. Quod subdis proinde ex Aristotele de similitii dine tactus,qui obtemperatas in se qualitates noti-nisi excensum cxternarum percipit; itemque de Pilato illo , intus existens prosibet ut enum& timili
bus; id nihil obest, si retina quoque, On mi nus quim crystallinus , denudata si ii tura , seu specie sensibilis rei cognoscendae. Addo , cum viso seri debeat per impressionem imaginum , congruere visonem illeseelies, ubi & imago apparet sensibiliter impressa ,& facultas spiritibus ministrantibus
immediate adest. ConstAe autem ex obseruatis sundum oculi, seu choro idem esse speculum concauum, in quo rerum imagines disertissime depinguntur , conseret eatro humore , quo pone imbuta opacita tem nanciscitur ; itemque retinam nihil esse aliud, quam opticum neruum dilata tum in membranam tenuissimam , holit il-smam & pellucidissimam, quae choro idi immediate sperducta pro speeulati superficiest: denique spiritu, visorios ita deserti pecopticum , vi retinam tandem animent , de
qua parte imago est , facultatem videndi,
468쪽
foueant. Quocirca eon ruere visonem elici in retina . qua choloidi a3 iacet in oculi sundo. Neque dicas ima sinem in ei, stallino quoque recipi : siquidem imago non tam recipitur, quam traiicitur per crystallinum ι quando nihil est pone opacum, sitos ti-smissioni illiun obstet , iosamque contineat instar speeuli ; sed adest solum vitreus humor, qui est ipse quoque Dei i- euus. Heine videtur crystallinus non alio fine hiterpositus , suspensulque consistere, quam vi sua perspicuitate transitum praebeat ima
pini , de dupliei illa sua seu sphaerica , seu
parabolica supersei e eam refractionem se ei at , ex qua sitiis imaginis in oculi sui, go debitus sequatur. Nam cum exempto erystallino imagines rerum in oculi sun
do, ut puta concavo, inverse pingantur, supera nempe insera, dextera laeua , dcc. crystallinus imagines refringendo ita restituit, ut supera superne , dextera dextrorsum , de caetera quaeque suo situ appareant. Quod obseruando quidem constitit , ut constitit etiam de radiorum declissatione intra humorem vitreum in ea distantia a speculo , vi res diserte lepraesentetur. id notat vidignum , cum medium nerui optici non iit
directe e regione centri pupillae, sed pau-lb inserius i sorte ea prouidentia, ne splendor per axem directus, de in eum ingressus nimium ne ite laederet speculum tamen fulgore quodam quas metallico conspicuum circumductu quosam ita terminari, ut ipsius centrum . seu medium pupillae centro , seu medio e regione opponatur. Nee mirabile miniis est, id quod ad illo ei cum luctu superest antrorsum , atrore quodam sie insci , ut quae, lux cum imagine impingitur in speculum , intra capacitatem illam humore vitreo plenam reflexa , ins-snem prorsus splendorem creet, unde re imago luculentior appareat. Plurima in huisuee rei eonfirmationem congeri possissent , sed ea sussicient, quae inserenda circa alia capita sunt. Settieet dicendum iam cst de naturasperietum . seu imaginum e corporibus
emanantium. Tu enim , vir eximie, adhaerens Aristoteli vis esse scrinas sne in tetia , de non mod4 inamaterialeis recipi in sensu , sed in medici etiam inter o lum , 5e rem visam interiecto; quando eum inultae suerint , unaquaeque spatium uniuersum replet. Sunt velli alii, qui non ea piam quomodo ex te materiali , i seu ex corpore prodire posit res immaterialis, sue incorporea , quae de medium repleat, ει assiciat sensum t ac probabilius proin Me putent species , seu imagines esse απιρρ. hoe est efiluxus substantialeis, membranulas nempe , seu quas exuuias derasas ex corporibus, 3c oculos vetius per medium
traiectas. Quod quidem potest prima sici te videri per- absurdum iis, qui unico generi philosophandi assueti sunt: non tamen tibi, quia ita probas Peripateticum institu tum , ut expendere quoque velis quid stratiotiis in caeterii. Et sane ii species nihil GaInu, alia Philosophica.
sunt substantiale, sed meta , ut volunt ac cidentia , ecquid illas cieat 3 cum obiectiunquidem petite illum non usurpet , quo sui ossiem momento pingat, Ee trant mittat. Eequid sule it a cum ipse aer agente vcn- ito dispellatur, specieς autem directo seiD-
per transferantur praeter aerem . . Ecquid vellit eum accideris quidem progredi soli latium nequeat. An eadem velo pei seu
rat species in progressa pet aerema atqui mixtare accidens de subiecto in subictum nolunt. An propagatione nautatura at quis est modus pioragationis 3 & chira partes si a-tis innumerae sint, di in unaquaque seri successue propagatio debeot , de momen tum saltem , seu impereeptibile tempus ad unamquamque desideretur , quando nam tandem prorae illo vel digitalis peragetur An siue prima productio , siue propagatio ex nibilo est i at hoc excedit
xi reis naturae. An ex materiae potentia at quomodo marcesa medii , puta aquae , aut aptis ad tantam colorum varietatou, tantamque partium concinnitatem , qua
lis est in specie, sese praeuia disposti
ne, de quouis momento eomparata elle iii
telligi potest 3 Adhre , si nihil substat
tiae, ii nihil prorsus materiae est, quomo do potest ea vehementia in speculum con tendere , in ipsum impingi, ab eo resiliret quomodo constare ex partibus variis, tueri illarum inter se situm , colores fingi larum seritare inconfusos quomodo ampliati , contrahi , detorqueri , in uerti, de similia , quae prorsus propria sunt corporum , I riamque maletia constantium a Dicent haec etiam lumini, Ae quibusdam alitu qualitatibus conuenire: at par de illis dinscultas, videliturque non modo lumen, de quo dicendum inferius est , sed calor quoque , 5e sontis, de odor , de virtus magnetis , ge huiusmodi caetera substantiales esse
Ad species quod spectat, videtur praesertim est luxus tenuitas obstate : sed prouineat e licet ad eos , qui in meditanda natu tae subtilitate iunt assuefacti. Videmus crethani inalculum acari dictum esse nudo virusui quas candicans punctulum, de Micio seopio tamen habere de rostrum, & crura,& caudam villosam,& caeteras paraeis externas sua cute circumuessitas. Cogita ve- id praeterea parteis interiores tum oris, quo alimentum assi unit, tum ventriculi , quoia eoncoquit ; tum intestinorum, sorai Di-nulique, quo excrementum egerit ; mei branarum , musculorum , solidiusculirum , de aliatum partium , quae alimen to utili nutriuntur ; tum hepatis, eiusve , quod Aristoteles analogum vocat , ite inque venarum , seu canalium , per quos alimentum transmittitur ; tum cordis , siue organi elaborationis spirituum vitinlium, unaque arteriarum , seu meatuum. per quos illorum dii susci sit tum celebri, seu eius partis , in qua animale ipiritus creantur, innuique ne orum , qui eos deii liunt ό tum ipsolum-met spirituum, ac sui o
469쪽
ret totum corpus animae; s tamen ea est ali quid a fritili in fore distinctum.cogita,in quam , nas Omneis parteis , quippe sne iis omnibus consistere nequit quicquid noli tui , xiuit , sentit , imaginatur , progre- si ut ; & perulaebis naturam exsolvere
poste , & secernete , compingereque in nu eras Prope particulatum uirriadas ad contexendum corpusculum , quod nudo visui est quas punctulo. Cum nati a porro c.
soluendo non possit in institium trogredi,
sed in aliquo tandi in minimo , ac mea solubili desinat. hoe ipsuiti est quod philosophi
plerique Atomum dixerunt .Quare hoc sensi vocale liceat atomos particulas illas minimas , de inexsolubileis, quarum tam multas myriadas concipere in acari licet. Iam si supponas membranulas ex simplicibus ato mis conterias , quam-multae, inad potius tu in innumerae compingendae erunt , prius quam ad crassitudinem acari, aut araneae telae perueniatur l Tales igitur membranulae sint . qualeis illi dicunt continud ex super- sciebus, siue partibus extremis rerum d fluere. Et vis defluxum continuum , diuturnumque concipere absque ulla sensibilis, persciei diminutione Cogita primo candelam accensam , cuius digitus calore et ly- et ij unius horae spatio absumatur e camhaee absumptio continua sit, nullum diste ni potest in hora momentum adeo exiguum, in quo non membranula ex digitali
masta eximatur. Quot vcia, putas momenta,
seu parteis imperceptibileis teporis per horae lapsu posse distinguiὶ Quot certe particulas imperceptibile is in viget ima quarta parte extima superficiei primi mobilis , captum
omnem videlicet sita multitudine sugienteis. Hoc autem praemitto, ut innuam cuius tenuitatis esse debeant membi anulae illae, quas natura eatoris vi ex mole cerae , ad isve digitalis ex conere nouit. Pergo, ac suppono Non candelam, sed vas aliquod plenum oleo, cuius super scies diametri sit plurium orgyarum. Accendatur vere, in medio et lychnium t nonne vix tandem post multos dies ea superficies , seu mauis altitudo olei . tantum decreuetit, quanta est telae araneae classiua Et certum est tamen sutile in ea
decrementum continuum propter continuam actionem flammae, quae, ut nunquam
interrupta est , ita nullum momentum assignari potuit, in quo diceretur, iam non decrescit altitudo, cum mox ante decreuerit, de mox iterum decretura iit. Quδd si iam ante mirabamur multitudinem , ac tenuit tem membranulatum, quae ex digitali candela horae spatio deriperentur: ecquid dic mus de multitudine, ac tenuitate membranularum , quae ex tantilla olei et assitudine
complurium dierum spatio delibantur Quid vero, si praetere, materiam combustibilem
compactiorem habuerimus ,& depascentem segniorem calorem 3 Prosecto cum perspeetii in suetit calorem sua voracitate membranulas plureis aceruatim decerpere, & membranulas , quas dicimus species , singula reis, ut puta sola naturis sponte defuere, agno stemus quoque vix tandem post aliquot a nos, annorumve centuriat aliquid deradi et superficiebus rerum , quod casurum in sensum si . Tequis tedii potio post dimidium,
unum, aut aliquot saecula , ut metiendo exploret ni in eadem rei magnitudo , quae an tea suerat persetici qui tantillum decie mentum agniturus fueriti qui usurpare mensuram possit, quae non decreuerit quoque ipsa 3 P clare sane Auer oes , aut quisquis est libri destructionis destructi num audior. arguit neminem agniturum decrementum iri sole factum, tametsi ab eo circum deperierit quantitas palmi, aut etiam maior. Obstate praetere, videtur ipsa essJuxus s ei litas, celeritasque avolationis. Verum quia id pendet ex mobilitate principiis rerum in-s nita , vereor ne res solet aequo altius , cicum magno nimis taedio repetenda. Scilicet: explicanda foret origo, de radix Omnium motuum , quam ad atomos Ieserunt acceptam.
Quippe iidem Philosophi praeter nacignitudinem ,& figuram , agnosciit in ipsis pol
diis in stulti, quo pernicitate incredibili mo-vcantur, quandiu liberae fuerint, de quo, tametsi irretitae in complexibus corporum, ita perpetuo connitantur , ut exsolutionem tandem patiant, ac tanto citius, quant5 ςOntextura ex ipsis suriit spirituosor. Quare ne nimis digrediamur , licebit, seu etiam praestabit rem hoc loco supponere , & maxime cum ipsa quoque Peripateticorum sententia si pocinat, gratisque obtineat, potius quam probet, crearionem spontaneam , celerit temque specierum. Docent illi proinde sp eieς tanto Deilitis deripi, avolareque continuo, quantδ, cum atomi , ex quibus texuntur, mobilissimς sindiet semper nullo negotio excedunt, & abeunt, quae in supei fiet e corporis Occurrunt; idque continenter, cum una exeunte, eodem momento alia succedat.
An adileiam vero lucem sollieita,e erantinuo atomos illas superperficialeis 3 Profecth lux intingitur non coloribus odd, quos per vadit, sed iis etiam, quos superficie tenus, det resiliendo tu in attingit , ut res opacae, ac speculates , in quas radij seu traiecti , seu te flexi impinguntur, satis demonstrant. Ae sol te quidem illi tuebuntur hane lucis sollicitationem non esse necessariam, quAd corporibus etiam constitutis in densissimis tenebria avolate species ex illis non negent: at ii conses Io ialtem est species ad vilionem inii tileis esse , nisi ex illustrato corpore proce dant, sintque ad eb ipsae eum luce coniunctae: ex quo si, ut oculus in tenebris degens resiti luce proelii positas conseiciat, non conspiciat vel 5 in luce os stetis constituta; in tenebris. Quare & fide non earebit, ii quis voluerit defendete non emitti species ex corporibus , nisi lux in ea in eidat, Se repercussa secum ab sportet. Nec veid est . qudd opin mur solam primariam lucem testini: quippe iuda lux iugi fluore emanet a lucido , es noridest unquam, quae a teigo in siet; inde fit, ut
a corpore primum occurrente vari repercussa, repercutiatur itosim ab occurrente alio , iterumque a primo, ista alio, neque
470쪽
st te se foedi sies, , donee suor constiterit, Deque interuenerit obex. Qudd autem facto obiee lues ante dissu A statim evanescar, peritiae est , ae dum aqua tubulo existiens, proculque contendens , collabitur statim , ae tubulus occluditur , tanquam nori iustante, quae transuersum pellat. Nempe lux, quae itinere, nili ex continuo impulsu a lucido , D e , non constat , concidat statim necesse est, cum non amplius eii, quae a tergo initet.
Quod etiam per exigua luee superstite rem obscure videas, id ex eo est, qudd pauci radii
cx ea re sicctuntur , veluti attingentes raras
partium illius particulas, adeo ut plurimae
intactae . & consequenter ii. uisae remaneant,
ut speciem sui Visibilem desectu lucis noriemittentes. sed utcumque sit, potest saltem illa speeterum eeleritas exemplo lucis intelligi,quae ipsa quoque eis uxio est,' celeritate
tamen supra omnem captum maxima trans fertur. Celeritatem dico, non ver A, ut vulgo
motum ii stantaneum . quia seri non potest ut mobile quidpiatra in loeum distantem se ratui indivisibili momento, & non duratione potius temporanea, breuillima licet, ac ira rerceptibili: cam medium parteis habeat se necedenter dispositas. vi pertransiri si sillae , niis iuecedenter, hoe est propinquae prius, quam remotae, non possint. Clim iam ex his sequatur speriem , se ii
imaginem rem esse eoi r ream , non est cur mirere illam abs iue Aici naaiorem, mino rem , integram, rescctam, ampliatam, contractam . & huiusmodi caetera, quae a cor porea contextura,& quantitate sunt non aliena. Id sorte potius videat ut mirum , si species fuerit res incorporea , ut puta sorma me ita teria, quomoso repleat totum me
dium , seu ut ita interpreter . quod iam ante attigimus ) si in toto medio, vel per totum med um dissus a cotis stat , hoe enim sine corporea quadam ex te sone capi non potest. Et quaeso te , clim subiicis virtutem repraesentandi, quae est in speciebuς iugitet imminui, ae tanto magis , quanto remotius absunt ab obiecto ; non e haee imminuti tissectio est rei corporeae, sensibilemque alte rationem , & labefactationem ex Dertae 3 Et cum addis , ex eo quod non perinde procul. ae proph conseruentur ab obiecto, eius vepraesentia , vim mortuam sensus diminui adentitatis ipsarum detrimentum ; quaeso te, istud detrimentum nonne est rei parteis habenteis , quae quba sensim deterantur , &excedant, idebentitatem in progressiti exilem , ac denique nullam relinquant 3 Et es in admittis denique speciem ob debilitatem, e mininiam entitatem satis ecte planὸ in itinere , vel peruenientem ad oculum mouere
amplius ipsum non posse ὶ Quid ampliu
quaeso dixeris de entitate eor pinea, seu mole imbecillitatis . corruptionisque Mon incapace 3 Sed agnosco duo quaedam esse, quae possint prati et tim urgeri. Nam inquies xi domus unamquamque speciem se esse totam
in toto spatio,ut iit cita tota in qualibet parte illius; cum in quacumque parte spatii admotus suetit oculus, totum coiectum, quod per illam repraesentatur conspiriat: c tactat autem hane esse propriam affectionem incorporeorum. Aliunde, suit timid in nerem cibo innumerarum termia species; quomo do id autem nisi admittam ut naturae elle in-poreae , cum non possint coapora multa in eodem loco consilere, seu se inuicem penetrare
ista porro vi explicent ut , simulque totum& specierum , & modi videndi aperiatur negotium . assiimo primo, nullum eorpus ex qui lite planum, politumque esse; sed in v no- quoque esse protuberationes , depressionesque innumeras: in uis tamen maiores , senia sibiliolesque, in illis velli minores, minusque sensibit eis Cogitabis illied marmor, vitrum , metallum , alia , in quae perhibetur ars inducere persectissimam polituram. At
tametsi nec oculus , nee milias agnoscat in aequabilitatem tantillam , non se imur tamen quin aliqua sit, quae seisias nostros obniti nam eorum hebetudinem fugiat. Aere videar vanis 3ti coniecturis , nonne vulso res expoliuntur aut lima ex chalybe dii ro , aut sabulo, cuius granula stagmmula sunt vitreae natura; nempe Micro scopium ita arguit. Pori δ tain listae denticuli, quini arenacea granula deradunt quidem maiores quasdam poliendorum asperitates: at interim tamen sostulas inducunt, si De cauitates iis interiectas eminentiis , quas intercepta denticulis , granulisve spati la relinquunt Et solsulae quidem , atque eminentiae decus. sationibus variis interciduntur varie ; atra me & postremi ductus exarationes prolixiores relinquunt ,& non des mini caeteriis ab te vari P intercisa si quantumcuque seu oculi.
seu digiti impares sint , qui discernere ipsas possint. Quod idem dicendum de ligno, cae
terisque rebus , quae culti ., dolabro , alia.eserit aete poliuntur. Nam clim ipsum sex rum , seu lima acuatur, seu cole, quae ipsa est lapis arenaceus , sue granulosus; planum videtur nullam aciem ita ad sensum aequabile mellti, ut ob relictas per extremam polituram sostulas, non instar seriae si concipienda. Ex quo notari obiter potest, nihil polle revera, de absolute secundum rectam lineam secari, ut neque duei reuera ,-al
solitie po est tecta linea; tum quod non pos. st seri cuspis eum exquisito acumine, tum quod dari non valeat planum non inaequar ialis politurae. Nec vero est modo in planis inaequabilitas illa , quae per limam , aut arenam inducitur; sed etiam alia longe sibii
lior , ae itisens bilior, quae ex principiorum
contextura pendet. Cogata certe tantillum spatium, quantum apparet aeari ; te elim ipsa acati cutis visa aequabilissima, asperetur tamen innumeris proph inaequalitatibus; cogita idem euenire in quanta iraque portio- die i: uiuslibet corporis , luantumuis ad sen sum polita appareat. soleo certe requirere,
musca - ne haerere aut vitro. aut columnaretectae possita Et si possit qui lena, in sero esse
ergo asperitates seu quasi foraminula in quae illa pedes immittat, ct tetinacula quibus innitatur , corpusque suspensum contineat. Si