장음표시 사용
481쪽
grandiora ex partibus constent, quae ipsae quoque quadratae sint, de istae rursus ex aliis quadratis, δonee verisimile sat Atomos , ex quibus sal primum contexitur , esse quadratas , compostasve ex quatuor triangulis it stelibus. Et, s res tibi videatur mira , experiere sal in magno lebete dissolutum abire, aqua evaporata , in uadrata maiuscula; di solutum in minore .abire in minutiora t& ita consequenter, donec si gutta aquae salsae supra vitrum effuxerit,sis obseruaturus,humore exhalato, vestigium guttae albicans, quod Nicroscopio adhibito agnoseas nihil esse aliud , quam quadratulorum minutissimo rum numeros utinam conpitiem. Videntur proinde corpuscula prima , cx quibus aqua componitur , eum inter se illum ap- 'etere, ut cum aliunde pro sua figura sese ei fissime contingant ,& spatiola varia in nia circum quaque intercipiant, variae illorum series in omncm partem disponantur eo modo, suo arbores solent in quin cui cem dispositae j atque ideireb intercipiantur quoquoversim viae inanes , per quas patere transitus minutioribus eorpusculis pocst. Idem censendum de vitro. aliisque huiusmodi, quae eius haud-d ubi δ contexturae sunt, ut corpus lis ex ordine positis spatiola quoque intercipiantur se posita ex ordine , ut in omnem undique partem itinerula inania creentur. sectis autetra fit in papyro , aliisque rebus similibus, quae laxi xa vitio videntur. In iis enim partes non
sunt se ex ordine postae, ut spatiola quoque intercepta spatiosis oceutrant ; sed primis statim porialis occurrant pone non portiti, sed corpuscula obturantia: & nisi ptimis aut secundis, saltem tertiis, aut aliis; seque eorum series protidia si nulla. Non sane quddin aqua , vitio , caeterisque diaphanis non praeeludantur semper viae aliquae: sed quod nisi in profunditate admodum prolixa non videatur res posse obseruari. Non etiam suda praeter rectos tramites , deflexi, to
tuosque non sint ; sed qudd ad praesens
negotium , illis duntaxat indigeamus. Caeterum enim ex calefactio, evaporatio , Ω-so , incandescentia; aliique smiles effectus , nis ex occursationi laus intra illos. maeandrulos , intelligi posse non videntur. Vis-ne porrὁ etiam argumentum huiusmodi maeandrulorum semitas rectas non imp dientium 3 Cons dera aquam marinam, retruam totam Ainusum sal nihil obstat limpi
itati. Quin- etiam aqua sontis Moriensis, in nostratibus montibus , nihilo minus limpida est : tametsi illam compererim duodecies marina salsorem. Quo Ioeci , si quaeram, quamobrem aqua demum se saturetur , ut sale ad certam inensuram soluto, in seque recepto, non ampli s ex illo nee 'soluat, nec recipiat id quonam alio reseretur, suam ad inania spatiosa, quae oppleta est insuerint , nihil tale amplius recipi possit r o sane olim se ratioeinabar : & cum animaduertissem alumen quoque , & sach rum, de hali nitrum , & ammoniacum , de alios sales ad emam usque mensuram solui,& intra aquam recipit meditabar, ac inser bam , si haec euenitent propter inania sp tiola, debere igitur esse intra aquam loculamenta noti cubiea modo pro tale , sed octahedrica etiam pro alia ine , & pro caeteris aliter conssiliatia alia ; aded ut cum sal non oppleret nis cubi ea , deberet aqua, saluta salis, dissbluere adhuc alumen a de tura aluminis , dis luere adhue sichariam , ct consequenter alia, ae alia. Itaque
ellei sesecessii rem se se habete experiundo comperi , sinusque intellexi quamobiem ex sena , thabarbaro , aliisque id gentis
rebus aqua exsoluat, 3c combibat, seu , ut vulgo dicunt , tinctiiram accipiat ad ce tam guntaxat mensuram. Verum haee so lum dicta sunto , ut intelligamus stupendamnaturae subtilitatem in tediendis corporibus, neque Deile insciemur inanium illorum Datiolorum interceptionem. Dico proii de , cum tu videaris corpus diaphanum se concipere , vi nihil omnin5 transitum radiorum solatium impediat; mihi aliunde se concipi , ut transitum quidem radiis ipraebeat, quacumque Oecurrerint viae, itinerulave inania; sed prohibeat tamen , ac
reuerberet, ubicumque occurrerint corpuscula , ex quibus in ipsius diaphani tex
tuta. Ac ne probationes studiose conquiram, accipe quaeso vitriim planum, quantum voles tenue , ac purum , illudque Soli exponito a deprehendes quidem compli reis per illud radios traiici, at complureis etiam videbis reflecti in parietem, aliudve citra positum corpus. Non omnibus er so patet transius: argumentoque praeter ea est , quod s charta pura ira ieeicis radios exceperis . obseruaturus sis vitri vin-bram, tenuem licet, atque dilutam, uti si eidem chartae obtenderes tenuisamam telam. Nempe,ut intercepta si is soraminula trans
tum permittunt,& sta ipsa prohibent ; se in vitro seri concipiendum est , subtilitate sora minutorum , corpusculorumque incomparabiliter maiore. Idem die dum est de aqua, quam cum pervadant plurimi radii, plurimi tamcn non pervadunt, sed reflecti obserarantur ex ipsus supersei e ; illi haud- dubiε, qui non in poros, inaniave spatiola, sed in corpustula aquae incidunt, solida, &vacui expertia. Ex quo si, ut aqua etiam bram creet, vi non modo plimiae su
tae sole aduerso decidentes indieant , sed oppositum quoque Soli vitreum , sormaeque quadratae vas , quod fuerit aquae semiplenum. Id enim umbram obscuriorem, qua parte erit aqua, creabit, quam residua. Recipio autem vitrum planum , de quadratum vas , ne propter formae devexitatem halia lue inationem fieri suspicemur. Quanquam par est ratio in superficiebus conuexis, a que concauis : squidem per vitrum conuexum traiiciuntur radis, aut coFant, tesse hantur, qui dis gregentur: re pet concauum ex opponto traiiciuntur . qui disgregentur, re semitur , qui coeant.
Qudd ii requiras , unde nam sint essemis XXIII. illi mirabiles , coalitio nempe radiorum
482쪽
traiecto m per conuexum , ct repexorum ex Dircauo. in radium perpendicularem a sini- si ieique dis Io tiaiecto: niri per concauum, reflexorum ex eoni cxo, a radio perpendiculari: excusabis i me, ii rem balbutiendo
declarate tentavcro, tum ex mox dictis, tum
ex iis, quae ante de sui ei sciet euibilibet, etiam politisii reae, inaequabilitate sum dicta. ampi in is ergo , ciun sui ea ficies etiam politissima concipienda si quas interstincta insensis bus portilis , granulisque alternati in
interceptis I concipi cndum etiam videtur
quodvis granulum quas quidam monticulus , qui ct fastigiolum habeat. de latus cillacii cum- circa de lexa verius porulos, quasi valli cellas conceptos. Deinde . si planum quidem vitrum soli obuersum suetit cum ex na stipei scie in aliam itinerula maxima ex parte recta, parallelaque sint, ciscitur, ut 1 ad .i omnes incidentes in portitos rect, , de paralleli pergant, neque ultra vitrum aut eant, aut dissi egentur. At si vitrum fuerit convexum, quia portuo uno directe Soli obuerso, ali) aliorsum aperti respiciunt, escitur , ut radius quidem in eum ineidens recta traiiciatur i pergatque ulterius. sed incidens alius non tam in alium potulum , quam in latusculum ulteriori, idiotitieuli, ibi refringatur , itinerulumque non priori parallelum, sed cum illo coiturum, ulteriusque Aucturum ineat. Neceste est autem angulum huius resfactionis tanto obius orem esse , quanto propius radio directo, seti perpenate lati sa- ius fuerit; tanto acutiorem , quanto remotius ; quoniam illei e radius incidit prosundius in Occurrentem portalum, seritque inserius latusculum oppositum, ut minus obstante protuberatione citerioris moriticuli, bete vero radius incidit. latusculumque serit altius, de deuexius , ut obstante magis citerioris monticuli protuberatione. Quod si vitrum concauum suerit, quia etiam viro po- lo dilecte aperto , alii aliorsum ab eo diriguntur : ercitur, ut radius incidens in ipsum recta traiiciatur .& pergat: alius ven non tam recta in porulum alium, quam in citerioris monticuli latus tum incidens , ibi refringat ut , de itinerulum teneat noti l Hori parallelum. sed ab illo ivasis , magisque a ductum. Est autem necesse angulum quoque huius refractionis esse tantli obtusore,quata
id radius suetit perpendiculari propior, lud d& intimius potulum ineat,& eiterius latusculum inferne magis seriat, ut minus obstantevlteriore monticulo tanta acutiorem, quantδremotior, qudd altius ineat, de deuexitis se tiat , ob maiorem monticuli viterioris obsistentiam. Atque ita quidem de radiis vitium pertranseuntibus. De reflexis vero; si vitrum quidem planum obuersum soli fuerit, quia monticulorum fastigiola omnia sunt soli di--xecte Obuetia . st ut cimnes radij in ea inci--dentes in Solem ipsum resectamur, nisi petcasdem lineas , saltem per attigua . At si vitrum convexum suetit, quia uno fastigiolo directe obuetio , caetera alid diuertuntur; fit t radio vno directe . seu perpendicularitera res o, caeteri aliorsum siectantur, & angulo
quidem tanto acutiore, qu rit1 fastigio liriopiora directo illi fuerint, tant5 Obtusore.
manto remotiora. sin vera stetit conca
uum : quia uno similiter fastigiolo dilecthobuerso, caetera alio conuertuntur, it vi radio quoque ex illo Girecte reflexo , caeteri ex aliis versus eum sectantur, coeantque, &angulo quidem tanto semper acutiore, quaMio propius, tanto Obdias ore, quanto remo litis repexi eoaluerint. Dicenda haec plui
bus soletit . sed intelligenia sua cient; eum
aliunde causam contineant eius varietatis.
quae iam in res iactionibus, dioptrisque, seu perspicillis coni insit; quam in res ex ioni- Dos, catos trisque, seu specialis. Nemese quia eodem modo te habent tam lucis, quam ira sinum radii, si ut homini perspieillo plano utenti res eadem , seu aequalis sibi nudo
oci lo spectatae appareat , ob extremorum angulum eundetu ; utenti eonvexo maior, ob amplis catum i utenti concavo minor, Obdiminutum. similiterque, ut tem spectanti in speculo plano ima o illi aequalis appareat, ob paritatem anguli spectati in conuexo mi nor ob decrementum; de in concavo maior, ob augmentum. Quippe exinde est aequalis, aut maior , minorve pictura in oculi fundo. Ita si re quapiam exterius ,&in luce posta, imaginem eius intra aedificium foraminuto exceperis; set, ut vitio conuexo interposito, visurus iis pone positus rem maiorem; &pura tamen charta ubi faciem prius habueris , constituta , visurus sis in ea minorem; O ius oppositiam continget, concavo vitro interposito. Id videlicet, quia vitrum con uexum cogens radios in oculum i unde est ri seu apparentia maior, ratione ante ex post a) cogit etiam eosdem in chartam e vi de non potest in ea imago non contracta piosi, ac videri. Concauum autem disgre
gans ab oculo radios sunde ex paucis supcxstitibuς est in eo ς , seu apparentia minor, dissundit illos per totam chariam ; ex quo necesse est in ea pingi , uidelique amplis c tam . An heie adiiciam, quM paulli ante,
coni de fretus formatione mihi in mentem occurrerat a Nimirum , cum imaginem hominis praegrandis perpusillam intueor, aut praeter perspicillum concauum, aut in i perficie speculi conuexi, aut in charta expolita ; videor mihi quasi videte specimen illius industriae, qua Natura in tam pa a mo te exprimit totum corpus humanum.ut enim radii pauculi ex omnibus superfiet ei paritibus supeislites eo ordine coeunt, vi imago adhue pei similis corpori pingatur e se particulae seminis ex omnibus partibus generati tis deeiduae eo stu coalescunt, ut ex iis scin tus perfnsilis generanti elaboretur. Sed digressio haee nimia est. Redeo ergo , ut inseram, tametsi conces.serimus corpuscula omnia vaporis per autem si esse aquea, de diaphana ; nihilominus ea non fore petula secundum se tota radiis omnibus ; sed ei in facilem traiectionem aliqui bus radiis per inaneis portitos, itinentiaque praebuerint, obstaculo fututa aliis corpulentia particularum propriae texturae intere o o petarum.
483쪽
ptarum. N.que obstat si E , quod asser s
scisti, tamen, o radios a Lei δε ιισου sipiens eos ιθὐνeu ιxι se rati o spargit in aHis arapham pariem vitrii. ι . Etenim , si videres quidem eos illustreis radios charta, aliavere exceptos tamat disti sonis , seu amplitudinis esse , quantus est phialae circulus , Dici dura esset diaphanum non modi, non impedire , sed iuuare etiam radiorum per se traiectionem. At quia illi contrahuntur ad tan tam angustiam , ut vel in putamina coeant, vel eorte in spatium lenticula minus, tametsi
phialae diameter semipedalis exstitellit agnosces sanἡ illusti ei ς fieri non ob limi licem traiectionein per diaphanum corpus , sed ob coalitionem aliorum cum aliis, facto interea spatio, quod iis ciliam destituitur, umbrosiore. scilicet ex radiis incidentibus in phialae partem soli obuersam alii reflectuntur, ut estantὸ dictum : alij vel δ pertranseunt quidem, sed non recto itinere ; restinguntur enim propter phialae contieetitatem intelius; unde es coire deprehenduntur paucis digitis vitta phialam ι quo loco non eandescunt modo, sed sanimula etiam purissima sunt: non mo-dd quippe adurunt manum, sed inflammant etiam pannum , papyrum, lignum , & alia. Et vis expetiti quid exinde fiat 3 Radios ulteritis excipe, di minus minusque illustreis ob
se abi, feti. Non sanἡ quod semper nontiani elint per diaphanum i, sed quia facta
coitione . aut decussatione, iterum spargantur, paulati inque tam rari sant, quam sit
tint in phialam ingressi. idem est proinde dicendum de speculo et 1stallitio, quod urgesa ,ssos in se Solis radios emis ινι post se ιam
viti dos, DI amburans non raro romenta , in qua
fruntur. Quippe & illud convexum est ι Ation Omneis radios admittit, & quos admittit, testingit , pone coituros: & ambustio non-tiis circa decu stationem st: & radii post de cuilationem iterum disgregantur, nuntque tandem non minus rari, quam in crystallum suerint admisi. Et loco sane speeuli conuexi surpato concauum, non-ne longissime abe- iis , ut habiturus iis radios illustreis , atque amburenteis i cum ne sis quidem habiturus, si planum usurpaveris 3 Et tamen constatuesectionem sei per fieri per diaphanum cot-pus. Idem dicendum ad id , quod subdis, Mitisset eis Solem per crystaginis perspicilia 1 titiis ossica ab inrensiori tam ne quam xciis oculis aistim Soliaram inspicientes. Quippe intensii, illud lumen noti, simplici traiectione per diaphanum corpus huiusmodi est . sed ,
ualectione testae a , & ad coalitionem tendente , ob perspicilli convexitatem. Ex quo fit, ut intuentes per plana. , concauave perspicilla minus prauiter assciendi sitit ob tu men remissius a refractione vel nulla. vel ad disgregationem tendente. Idem ad id, quod itibii eis, tamen Sotis ita re, viaiaumqtiis recipi
in octilum chartam , ad ea compara transiens per eos inis dioptra laminas, obseruatu quo
que Cl. G Alei. Neque enim puto Cl. Gali-leum alias dioptra lamicas intellexisse, quain conuexas ; cum alioquin lumen per fana , concauasque transens , euadat illus e, .cuiuidum mitius. Idem posticino ad id, quod
ais ex Seneca, omnia per quam v. u.n ιι s
clariores e cerri , Nam quae sub aqua quia
dem videntur , maiora cernuntur , quatenus
res actione elata apparent, notoresquip si is extremis an los in oculo creant; at apparent etiam limul obscuriora , quod dentitate aquae, seri corpusculotuna eius rei stetitia . multi earum radii praepediantur, a fac tintiturque ab oculo. Quod ad vitream pilam aqua plenam spectat, sicliteras conspexeris vltra, maiores quidem intuebere , videlicet ob re actionem , & coalitionem Ge ieiuni ; at non prosectὼ etiam clariores, propter papyrum non idcirco pluribus radiis illustiatam. Sin autem citri . clariores quidem . propter claritatem quaestam pap)to: at non maiores. ob testactioneni, coalitionemque specierum nuti M.
Quod pergis potio, his io Mensi ionem do X X
cernem e sapo, es martitinos,ac vesper rinos aerem
Non suit quidem illa mea postio planἡ huiusmodi , quando potius supposui Dori om- Deis radios reuibrari , sed aliquos semper superstites este, qui Solon facianteonspicuum; cum quaestio nempe suerit , non de Sole penitus sublato ex oculis, sed de Sole clatius,&obscurius visi ; unde de mea haee vel ba
s vapor tenuis, o patica friermi corpuscula, pauci ra prvis amur. P Sia nihj M.AM A cidissim, auhti e re in arcir. An Caper c d a. fuerit, O corpora malia, conseri a vie se disp.-sia, vi qui ris, praecedeuria eti serint, in fias sequentia in 'ant, pauci tandem radi1 β se sue sui, 2 sοι heletastis non mtilitim res lendeat. Vertim vicumque sic positum, suppositumve non fuerit; non inscior tamen quin poni, supponive potuerit: cum possint prae terea tam multa corpuscula intritici, ut nullis iisdem radiis sui ei uitibus. Sol onmino non conspiciatur. Velina duntaxat verba illa cor ρ rara singula lingulos radios ν Urare , expli- eari consequenter ad ea, quae praecedunt, a se. Solari tot sensi bitiis evibrari Odies , seu in oculum , seu in pinnacidium , quo sint in os Milia, os vi tersas oculam, Zeu verso pinxac ι altim se Iesiantia ροηcta. Siquidem ut unus
sensibilis radius ex innumeris pene aliis su tilioribus, es quas radiusculis , qui in asin- .sum , contexitur; ita intelligendum est corpusculum vaporis sensi minimum ex inui meris aliis minutioribus, & ut ita dicam eo puscululis , quae sint infra sensum , contexi. Ex quo set, ut quemadmodum totus radiuureuiorari potest a toto corpusculor ita radius. culi reuibrari possiit a singulis corpuscululis: M
484쪽
ci ut cori ilici, l 1m non sc esse conser. ta, quin singulis reuibi antibus radios , relinquamur itiitera aliis radiis scruta: ita possint, corpusculula non se cile pretia , textaque quin singulis radi uicillos revibrantibus , init: cipiamur aliqua inania ii in illa , per cliue radio ictili alii ii aiiciati tui. Retalia quidemelle di est eorpuscula aquea , de diastiana, ex quibus proinde contexti vapores iacia pomi terat radiis traiectionem sic liberam , quin susti, consei ii simis, & aliis per ilia corpus .culula radiusculos levibrantibus, antecedentia praeterlapsos, Sol euadati an scis uis in- conspicitiis , saltem admodum hebetatus.
' amabo, praeteriam dicta , quomodo id nos Et cum nimbo, copiosave pluuia coni Cum enim aer i quidquid is tandem vel sit, vel non st) tam incrassati nequeat purioribus vaporibus , quam sint pluuiales guttulae: ob eruamus tamen acrem per virum, duo, tria, pluiave milli alia ab iis ocupatum eam opa citatem induete ut quae vitta pluuiam c In stituta suelint, plane non vi eantur. Cogita
etiam quam ob causam specula istoria, &vitrea pila aqua plena , de qua cli paulo ante
dictum , non perinde idonea snt , quae tomenta maia E, vespereque accendant, ae in ipso meridie ; & cum prostearis matutinos, vespertinosque vapores esse puros, de aqueos, agnosces oportere illos nihilominus non pet- mittere lumini, radiisque solis liberum; rorsus transitum, perluam corpulentiam: idque cum radii non tam conserti. mane, vespei que , quam in mei idie ineidavi ; incidam vet5 tanto minus , quanto vapores magis in crassauerint, addetis auelimque intermedium:
Nihil dico ad ea , quae attin is de Solaribus Maculis, quas cum Cl. Gat iletis naturam nubium habete dixit non intellexit sane concretas ex terrenis halitibus, qui vix ad unius, alteriusve milliaris altitu inem attolluntur: sed ex Solaribus potius. qui ex stlobo solis
strates solent edi globo Telluses. Cum res rorio m ci ole consonantissima iit , ni- nilque meo iudicio afferti probabilius pollit:
praeter rem tamen excurreremus . , si quoquo
modo adniteremur fidem sententiae concaliare. Quare dico solum , Cleomedem nihil tale videri somniasse, quales Maculae istiesunt: ei; m omnia, quae enumerat, totam so
lis occupent saetem, & stit assectiones. quas densi vapor in nostro hoc aere ex silentes Soli affligunt: Maculae vero, de quibus litae sermo , sint solum quidam quas naeui, siue punctula, quae se exiguas particula, dis ei Solaris intercisiant. Heine es , cui vulgo d tegi sine Telescopio non possint: pe rarum que est, ut tantulae sint, quae sine Telescopio tegi , de spectari possint. Taceo autem, cum id contingit, respectari solem debere indecliui situ , ac non ploci l ab horironte ut eius triendor hebetetur , oculusque a va-
peribo sciter umbre factus tolerare possit ea in enim id ei coit , quod Cleomedes ait, . γ
rota, nisi casu contigit, ut respectantcs aliqui solem Caioli magni tempora bus, ac vog te qu: lena ad oecasum sole, Maeolam illain asino uotcrint, quam tu quoque dicis eclipsas e Sol cin. Et quantulam quidem eclipitia illi rotuerint existianare, vel ex eo intellistii ut, quod non maiorem habuerint stellae Merculio corpusculo: quippe cum Mercurium cile autumatim. Hallucinatos autem fuisse , cum maculam ole Mercurium -- sue ni , tum argumentum a lcmpore, dia quod tu quoque a conditione motus recen
ses , palam tellantur : tum comprobate ipse pollum argumenio alio ab effilitate corporis deducto. id merces sane non potui, ut exem plum eius libelli, quo obseruationem hac de re suciam exposui, ad te usque peruenerit, vir neque ullus comentariorum, qui in illam ab aliquot claris vitis editi sunt: at non pio pterea necesse est, vi res tota Ieic explicetur Nolle stilliciet, Mercuriiura cuius diametrum vulgo habent minutorum duorum, vel trium, questique proinde spcraueram occuPatiarum duo, vel tria in disco Solari minuta. ut posset
nimirum absque Telescopio e quas macula . ex illis grandius ulis esse conspicuus ; tantillum tamen apparuisse, ut per tubum quidem xi ri pone autem, seu citia Telescopium , aciti circulo charta purae , radios Solare . ex cipiente, sese non exhibuerit viginti secundis, seu tilente minuti maiorem. Id nempe diura
mihi ut primo , ita sorias si hactenus soli id spectaculi ini exhibitum fuit Parisis, anno M. DC. X X X L die Nouembris V II. ac
matutino tempore, cuius hola X. ae minii
to XX v Ill. Mei titiς denique excellit ab occiduo margine Solis suit nempe reti gradus ) distans iam versu, Boream tib Ecliaptica minutis VI. secundis X X. Quoa quidem heic attexere operae-pretium existim vi, tanquam vel tibi, vel amicis , qui harum ierum fuerint studios , exstitui uim non inii eundum. urgere hele possem , quod tutius.
ει cum minore oculorum nocumento reis
clare liceat in solem, dum non longe ab horizonte , quam dum sors dira elatus est, argumento elle vapores supra horiaontem effusos quantumcumque eos puros , aqueos, dia
phanosque statueris) obstare, ne tot radii atque adeo ne tam viuidi) praetervehantur, E Gulos scitant, ac si spatia solent ab iis libera: sed ad taedium usque res est inculcaia. Sequitur causa tertia, quam ipse & u tuis, ta probas. Alleris nempe , Propriam
485쪽
cogitatum, & dilucide declaratum , & postmodum etiam acute probatum: neque ipse iero inficias, quin sit ad hane causam quid-riam referen iam , qui proposuerim Tiabe-culam eum inferiore pinnacidio continendam. esse intra aediscit ira quanium fieri potest obscurum , non aliam ob causam, quamquδd , si lux undique affulgeat , umbra con filii os terminciur, de contractior insto appareat. Enimvero via tui mihi aliqua esse
adnotanda, quae circa hanc tuam sententiam
scrupulum res duum ostendam. Nam primum , quod iustim, integramque umbrae magnitudinem eo in seci, , quae ab opaco proiicitur, dum sol in proximus horizonti, vereor ne parsim tutum iit; cum calis magnitudo fit valde incerta. Quippe cum vapores inconste tes sint, di vigente alioquin serenitate modo dcnsentur , modi, rarescant, prout te restas , aut aque frigidior, tepidiorve exstiterit; ideireo ipsa quoque umbra non uniusmodi visitur . sed nunc quidem breuior, nune vero diffusor. Quin cliam non viaetur dicendum umbram esse usurpandam,
dum sol proqimus horizonti est; quod ro- variis huiusmogi propinquitatis gradibus
amplitudo umbis varietur, inconstansque a
pareat. Quod ii dicas solem accipiendum cile in ipsismo sol ronte, accipiendus sat Eetit horizon planἡ exquisitus , seu in quo nihil emincat: tunc autem sol vi plurimum a sed hebetatae est luci ς, ut illius umbram obici uabilis, determitiabilisque non st: &ut talis concedatur ; accipienda propriὸ ei itvmbra, cum dimidium si sci solaris exortum fuerit, transuer aque diameter cum horizonte coaluerit nam poli quam sol emersit totus , diameter illa distat iam eo interuallo ab horizonte, ex quo possit sens bilis umbrae
discrepanti aereati tune autem umbra, ut
impersccta, ita non potest non esse dubia.
araque vereor , ne ii umbra , quae inane , ve
speroe apparet, habenda pro regula sit, ea diei Lesbia re uix possit. Quare tutius te ligh videtur pro germana umbrae latitudine illam surpare , quae troiicitur Sole ad ed alto , ut vapores tam rati sint, qui iam nullum indu re sensibile discrimen possint. Huiusmodi est apud nos altitudo quindecim , aut viginti graduum , a qua ad usque altitudinem praduum septuaginta, quantum sol in meridie per aestatem attollitur, nulla , quae sensibilis fit, umbrae differentia notatur: Vnde & cum minima solis meridiani altitudo si nobis graduum vi inti trium , tutissimum longe
videtur, umbrae meridianae latitu linem pro integra , iusta, germana habere. Hoc cert. modo si lubeat aliquem usum ea umbrarum amplitudine ducere, este poterit constans re-
puta , ad quam varietatim omnem rina inus. Et eum ex vulgari Effato iuirimum in unoquosve genere caeterorum nam sola, seu
regula sit, locus dabitur tuae illi et ganti me- . taphorae de Sole insante, adulto, & deci rito; quia circa umbiae extenuationem sol in robore summo attendetur. Nihil autem
adiicio, vel tepeto potius, de insigni usu circa
desiliendas luini narium diametros: cium Icssi loti, iam insinuata, vvvri vereor deinde, ne quod ai, ire ei si iis, A VIII
dente Soti , lumen adeo parua . ct laeto dum Urro , vereor, inquam . ne id confirmet , quod impugnasti hacten . . Nam cur tam pauci,atque adeo tam imbecilles sunt radii, nisi quia i vaporibuss vaporumve cor pir-sculis bene multi intercipiuntur, impediunturque, ne una pertranseant, superstilesque .eot roborcnt 3 Nonne enim idem est Sol, eademque radiorum eius copia, ad regionem sque vaporum , tam mane, quam meridie
At, inquies, non pauciores quidem sunt radii directi mane iotiam meridie: sed reflexi tamen , qui cum illis misceantur , ipsorum 6:e vim augeant, tura multi non sunt; quod di- iecit supra liberam hori titis planitiem prae tereant, nec redeant ; cum sub moidiem in Terram impacti non resilire, regredique non valeant. videlicti ais aliquanto post, se Wx
agimus sese de matutini; , vespertinisque radiis , nou qui supra horizontem libere prae terquam , sed qui intra aedisseium excepti, cadem ratione penitus, qua meridiatii reflecti
possint. Nam ii in meridie quidem impinguntur in pauimentum , mane impinguntur ii parietem ; quanquam opera etiam datur, ne reflexio , visa seu ex pauimento, seu ex
ulla alia te fiat sed tantum quod caueri non potest ) a lateribus illustrati eiusdem pinna cidii, in quo umbra superioris discernenda a
luce est Et quia tamen pinnacidia tam mane,
quam meridie sunt directe Soli obuersa; necessaria eiscitui, hanc quantulamcumque reflexionem uniusmodi esse tam mane, quam meridie. Vnde di sequitur radios neque ex
celso Sole multiplicari magis , neque humili
magis viros , simplicesque praeterquere. Subii eis aliam causam esse, quia salis elari istamen a minori portiore dis os sis , a globo
omne tamen refractioηe risi ii . At primum vides non omnem lucem re si actione debili laeti ; quando ea, quae per phialam vitream aqua plenam refringitur, inualescit tantopere ; sed ea solum sebilitatur , quae vel a ci-
perscie concaua refringitur . , et res acta a. a plana, oblique spectatur. Deinde, chir pote mus radios post res actionem debileis esse. nisi quia sine occurrente corpore, a quo estres iactio, plures radii copularentur, unaquQ duenirent, qui tamen dicrediuntur, alioquet
486쪽
perii riunt a Certe de in is vehementes a refractione per pilam vitream, vel emetitiores adhuc essent , s quicumque reseciuntur, transirent , vioque refracti cum illis coalescerem: du qui per vitium concauum tran-λnt, muni secto se disgrcgantur, ut rariores in idem rui ctum , quam sine vitro incis arat ; S qui e vasis iundo praeter aquam exciant , tant , mastis dissipati occurrunt , quanto obliquius spectantibux copiosor aqua intercipitur, quae corpusculis occursantibus nunc nos, nunc illos variὸ diuinat . Eu
quo st proinde . ut si solis radii debiliore,
nam mane, qu in meridie propter res iactio vena maiorem id aliunde esse non possit, quam quia obliquius aduenientes, longiore etiam itinete per vapores incedunt; unde nec tam dens perueniunt, quda ab occurentibus aponim corpusculis nunc hi, nune illi diauertamur. Ad- haec, cum Optici loquantur
de imagine illustrata rei quae in fundo vasis praeter aquam conspicitur , de illa testacte non appateat, nisi oblique cernentibus ; perspicuum est ex ante dictis uniuscuiusque rei Ripeis elem tantd secundum rauciores parteis ob inaequalitatem spectari, quanto spectatur obliquitis. Quale & necesse est illius
imaginem secundum lineam verticalem contractior eira apparere , Ostentat Eque paucio,
tum partium illustratarum pauciores radios; ut proinde mirum non sit, ii etiam ex hoe capite non imago mo/b , sed lux etiam debilior appareat , quam ubi oculo directa, iste actaque exhibetur. Haec porro est ex parte causa, cur Sol proximus Lotirenti videatur esse ellipticus, aut quas oui scimam habere, strictior ut puta , qu, secundum lineam verticalem conspicitum cum id aliunde possit ex solina vaporosae sphaerae induci. Sed rui cum ue sit, constat semper imaginem
lucidam Solis magis temerari , cum ex humili, quam cum ex alto aduenit, di pervas res prolixiores trans t. Rursus vereor, ne corpus illud , unde lux
repercutitur, quae umbram arrodat , circumcidat , sit ictiorem reddat, nee sit aer conterminus ; sed opaeum potilis vltra aciem constitutum. Non sane quod negem corpuscula per aerem sui a radios aliquos ut diuertere, ita versus umbram reiicere polle ; sed quod re1 videatur infra sensi ira esse, neque in mensimam obseruabilem cadere. Pei misi eeitFsepenumero copiosos etiam radios praetet- suere aerem pinnacidro conterminum ; sed ita tamen , ut nulla reflexio ex ullo opaco in pinnaeidium seret: nunquam autem potui vel tantillam vimbrae restrictionem , a tetationemve animaduertere ex eo praeterfluxu.
Quin aliunde, animi gratia, expertus sum exeuntes candelae radios per opacae late aesoramen , de aliquantδ procul , senestra exceptos , traiectosque se abseelere, ut nulla, ne arae ex lateribus senestrae, neque ex ulteriore opaco reflexione facta, nihil prorsus luci, sensibili intra obscurum aedilicium , exio lux candelae esset directa, derivaretur: aeterum videri nihil potuit in aere contet mino, proximoque radiis, qui directe ii
iiciebantur. Quare & nihil mirum , s Deo
aulam illustrante, homines procul a te videas, non videas autem eadem face in aperto cana po lucente : quia nempe illei e parietes, laquearia , caetera oraca repercutiunt, de mul
iis lieani lucem ; heie velli solus aer circum istat, qui praestate tale nihil Dossit. Ita degentem in meridie intra pios undis sinum puteum , parum iuuat cer cum tota sua luee
sopia ipsi ni os putei 1, cis de praeter illum stellas videat. 5e circum se nihil videat, nisi
ii qui radii in latus impacti prope ipsum os
ut ei, ad ipsum usque post multiplicem re-exionem tandem perii iant. lia per noctem nihil nos iuuat ille seu aer , seu aettier, quicumque est si pra horizontem , praeter
eam regionem, suam umbrae terrenae comis
occupat: tametsi lux Solis, perinde ac inter- dii, , illum persundat ; cum ii ab illo aliqua lux resecteretur ad oculos , obseruari ocillet aliquanto illustiior, ae non plane unius modicum occupato ab umbra terrena. Ex quoessicitur , ut ii noctu supersit nobis aliqua lux , illa non ad aerem , aeti eremve, sed ad stellarum igniculos videatur esse reserenda. Et memini quidem, quod est ante dictum decrepusculi creatione ex tessexione ab aere, vaporumve corpusculis, quae sunt per aerem dispersa; at memini etiam nos hele loqui non de ingenii aliqua intercapedine aeris, per quam dispersa corpuscula in easdem quali lineas colliguntur, coaceruataque appa tent ; sed de tantillo spatiolo, in quo corpusicula vi patieula sunt, ita sensibilem aggeriem create non possint. Inde est nimirum , curaet non hese, quemadmodum illese flavescere valeat, ac lucem sensibilem transsuit dere. Nihil proinde obstant ei tatae ex Aquilonio definitiores; tum quia ille non tam dixit lucem resecti aut repercuti, quam derivati ex aere in aerem, locumve obiciarii: tum quia negare non potest id, quod ex aere r percutitur, vix alicuius este momenti, respeetii illius . quod ex opacis vltra aerem constitutis adest; tum quia illi perinde est, sussi-
coeque omnind debet, quod lumen seeundum admittatur debilius pii mo ob minorem lueis partieitationem. sue illa ab aete, siue ab opaco reflecti dicat ut Quod lumen porro se ii dum sit debilius primo, & tertium secundo , de quartum tertio , & consequenter, donec tandem euadat nulla: id prosect1 none, reflexionum debilitate oritur , chira Om iii, lueis reflexio supra omnem captum celerrima sit; sed ex minore copia, seu raritate reflexionum. Nam si omnes radii directhimpacti in parietem, resecterentur in alium, hie seeundus paries tam esset illustris, ae priamus , ct lumen vocatum secundum non est et primo debilius: verum euin paries ille primus inaequabilissimae si supersciet, ut ex supradictis intelligitur; si vi pars quidem
radioru in eum proiectorum repercutiatur ira secudum: sed & plurimi tamen sursum eorsum, obliquὸ . iuxta uarias inaequabilitatum facieeulas reuerberemur: adea vi, eo in illi in parietem ieeumdum non perueniant, necesse sit lumen in illo minus illustre apparere. Eadem
487쪽
radem ratione sis cundus lumen repei cutiat in tertium , pauciores sanἡ radios in illum trans vitici. qui a primo acceperit ; smiliterque si tertius in quartum , id quartus in quintum . dia ita portd , quousque sit opus:
cum re loco par ictum tingere liceat, vel profundum puteum, vel longum antrum cuius latera resedi ionibus obliquis propagent radios interius , di repetitionibus quidem tot, ac tantis , ut aliquibus semper radiis extrorsum reflexis . rarissimi denique, vel nulli
supersint, qui reflecti intimius possint .vnum addo: praeciath mihi videri Atistotelem pio- nunciaile lumen semper repetcuti, seu in
continuo motu esse. Nam quantumcumque videamur omnia in aere , ae intra aedis ei umit anquilla cile ; ratio nihilominus arsuit lumen per aerem diffusum nihil esse aliud, tuam
tenuiuimam contexturam innumerorum rh
diusculorum, qui undequaque, quacumque, de quoquoversum incessabilitet setantur ;quatit iura quidem lucidum non destiterit radios mittere, qui sub ingressi resectantur, visu peritis quoque indieatum est. Et concipimus quidem lucem toto aere ita continentem , unitamve , ut aquam : sed tamen ut
araneae icta viaitissimum quid apparet, quaee, si is distincti, , vati Eque intricatis constat; ita intellisendum est lucem non unum quia si licissimum, sed compositissimum potius esse; de apparere tamen uniusmodi, quddo ius discernere radios singulos , de qualis lamcnta varie implicita non possit; tametii fla quas subtracta intelligere liceat , cume, radiorum subductione lucem debilitari,
tenuari, re secundam , tertiam , aut aliam euadere concipimus.
Comparas postea lucem cum sono, de te- sex ara quidem cum Echo , sequutus Aristotelem , qui censet Echo semper fieri, seu solium t ilecti ubique, etiam in medio aere, eo modo, quo iusten quoque ubique repercutitur, alias non ubique suturum. Ae praeclara sine comparatio ; sed vereor quoque ne vi deatur id , quod euertis adstruere. Nam primum quidem cum lucem esse rem corpo ream statuetimus: Sonum proseod non minote , sed potiore iure corporeum dicemus.
Quippe de ipsi id conuenit, ut exsiliat, pro
cedat , impingatur, impediatur, repercutiatur , dissipetur , coalescat, caeteraque huiusmodi, quae corporibus accidunt; de aliunde haec omnia praestantur ab ipso tanto segnius, quam 5 crassius est, de impeditius corpus. Lux nempe est longe aere tenuior; at sonus videtur nihil esse aliud, quam aer extritus, somnatusque in paruas moleis, corpusculave innumera consimilitet figurata , organique
auditus consimiliter percellendi capacia,quae a pulsatis corporibus magno cum impetu exstiant, de partim quidem rect i Irocedant, sed partim quoque in orbem sundantur, quod 'uadam eum euolutione lonete, lat
que distiliant. Qudd enim hressa sese subducant , sibique mutuo occursitent, si ut diuos mode conuoluantur, atque aded cum
magna pars qua datur exitus prosiliant; pars etiam quaedam suis din deorsona, ad latera, α retrosima quas sectantur: ac omnia qui ὀ e longe pigrius , quam lucis corpus la , iii aesmilis nulla conuolutio remoratur. Quod erassiora vero stit, ea de causa impinguntur quidem vehementiore cum cilectu, cum magnas aedium moltis commoueant ; sed in sedium ut etiam sacili hs , unde de vento prohibent ut , de ne vitium quidem pertran- sciant: cumque repercutiantur tardius , distrahuntur etiam operosus,& coeunt aegrius,
de conquiescunt propius, & ita de caeteris, quae prosequi est intempestiuum. Deinde, cum non si nestandum Echo aliquam seu repercussionem soni fieri, uacumque eius cot-puscilla nisi sibi, aliis saltem aeris corpusculis occursaverint : non videtur tamen
propterea creati ulla eiusmodi, quae diei sensibilis , aut obseruabilis possit. Vtcumque
enim aer crassus non tam facilem , ae illimis, praebere sono transitum valeat: longe tameti
abest, ut ideo resexum, vel obscurissimh,
discernamus. Quin etiam licet voci serere intra nebulam, caliginemve circumfusam in aperta planitie; non id est ed tamen sensibilius reboare aetem , utin dum est sudusa rehendes. Et quamuis deprehenderes ; ideret tamen immensa quadam interuallorum vastitate ;cium ut comparatio apposta sit, usurpari rei exiguum debeat , ex quo coim termino fiat Echo , non minus sensibilitet silentium imminuens, quam lux illa ex aere
contermino reflexa, umbram. Quare quaecumque sensibilis soni repercussio , aut inultiplicatio est , ea planὸ videtur seri non ab
aere , sed , constitutis ultra ipsum densor bus corporibus, siue ea sint rupes, sue aedi scis, sue sortiiee , sue vasa concaua, sucalia,eadem proportione, qua dictum de luce An sese Paradoxum de sono attexere liceat
illi simile , quod superius attigimus fle imagine , ac re visa 3 Existimo quippe nullum eundem sonum a pluribus simul posse percipi r atque idcirco Oratore pro suggestu
concionante, eandem eius vocem ne a duobus quidem auditoribus, vel, quod est am-lius, etiam unius vitaque aure exaudiri.
ed nempe concipiendum est , aurem exspiaratum,& in ore loquentis elisum in tot dias cerni, marique ad organis vocis consimileis mole las , ut toto circum spitio diffundi , sensumque auditus ubiuis in eo postumassicere post int. Id si improbes, consideres velim notam fullonum ex suillationem. si enim aqua ore elisa effundi potest in speciem nubis, minutasve guttulas , seu aqucas moleculas innumeras cons militer figuratas:
quid-ni possit aer in innumerabiliter plureis, ipse praesertim tenuior , de figurabilior , quam aqua Τ Ergo ut dixi quidem potest una aqua esse dissu sa; sed non eaedem tamen gia tutae sunt,quae huc, illueque diffunduntur,oc de has , illasve panni parte s contingunt, atque madefaciunt ; ita aut ore extritus dici quidem potest unus, seu una generalis vox: sed non sunt tamen eaedem illius particulae, seu mole lae , vel particulares voces, quae huc , illueque transferuntur , diuersasque aureis attingunt, de assciunt. Id notabile,
488쪽
ut guttulae aquae, sub sunt conscitior eo possunt facilios, & rubelius. propter coitionem madefacere: isa voculas singulateis, quo condensores fuerint , se pluteis ingredi iti autem , de plena se, atque pers citus pro sine configurationis ratione aiscere sensititi Ex quo fit, ut vox prope oratorem percipiatur vel cinctitrus & d itinctius, procul debiliu , de confusius: donee , si re a-tur vlteritis, nihil audiri valeat quod voculis, aut raris,nut nullis. sensus percellatur. Postent ista copios ut e, dictis de imagine, dequere visa explieari , sed comparatio Deilis est; adnotateque tussicit, ii deridie lum videatur non auditi vocem a pluribus eandem , seruari posse loquendi modum : de cum taliam non res ex verbis , sed verba ex rebus metiri oporteat, phrasin se esse inter- Iretandam, ut cum vox eadem dicitur. -υ solum intelligatur. lia scilicet edidi plures dicu tur ex ea de aqua bibere,non intelliguntur plusquam si illeis unius alicuius fontis,suuii, puteive ducere haut bis. Et certe , seu
vocem admisitis corpus,seu accidens malueris quomodo valeas dicere unam aliquam
singularem voeem esse sinul in pluribus seu locis, seu subiectis posse Sed praetermittenda haec sunt. Attingis deinde, vel potius proseque is disseultatem de luee illa debiliore, quam,
praeter cornua argentea , obseruare licet ii, Luna, tam a coniunctione, recente, quam in coniuncta nem propendente , & dum
Eclipsin patitur. Contendis nempe illam esse ex repercussione a proximo aethere sacta a de in parteis trahis etiam Galileum, qui tamen nescio an quidpiam tale sibi in mentem ii duxerit. Quippe admist ille quidem circa globum Lunae , aerem, seu sphaeram
vaporum huic nostrae terrenae non absimilem: sed non tamen aetherem dixit, iusmodi sunt reliqua inter globos eisita spatia. Qia re & concedens radios in aere illo reflecti, creareolae speciem aurorae , unde nobis Luxae ambitus succrescat, quantum illa sphaera vaporum grandis est , ω combibit lueem Mon e ncederet tamen idem seri, ii vapores illi abessent, de dilobus Lunae solidus aethere puro circumdatetur. Heine , nisi aliud quidem scripsi, quam tu ipse commemoras, non video qui tibi aperte consentiat, asserenti as aethere Liana cre Musa radiis SoLν b ti 12ώΠνa ι ν per t. fluendorem in Leti ara
Luna par eis margineias clamorem; at in parteuae in praeia a per pharia sti, minao curam.
Quoniam per Eclipsin totalem de maximὸ clim Luna prope nodos est j longissime abest, ut aer, seu regio illa et assor, de qua loquitur Galileus, & quam tu interpretatis aetherem, directis radiis illustretur, splendo remque solis repercutiat : cum legio illa tantula sit, ut ne semi-digitur a quidem ultra margineas parteis extendatur, talesque partes interea multis disi iis a conspectu Soli, illustrantis .distent Ste eum ille set ipsi hanes
cundam,seu debiliorem, Lunae clararatem maiorem esse,qΛο in ipsa minus .i Soti distit ris,ari. Umst primam quaaraturam ante secundam
mod-m fisu ari; id ipse se interpretaris, quasi
tulit huiuscemodi clathatera , illiusque discrimina, quam in nerem contere inum , seu crassiorem illam regionem. Sine vero haec contermina regio , eum tantula sit,& aeri nostro analoga. tesse ieie lucem, quae in totum disium propagari 'valeat, non potesti Nam , ut Solis radii nusquam odissectuntur,
ubi sol infra holitontem , plusquam viginti gradibus est; sed topim stiperius hemisphaerium tenebrosum set inde est , ac ii nullus aer superfungereturi ita aer ille Lunatis promouere quidem radios poterit ad aliquantulam distantiam: velum non ad tot si Luna hemisphaerimn , superliuemve obsoriam par tem. uda si argumentum requiras, ait clade solum ad ipsam Lunam, in qua noti iani idem discrimen, quod per Eclipsin observabis , ut partes argenteae luci viciniores rarae remotioribus clates eant 1 sed toto disco reliquo claritas erit uniusmodi, faciemque solae maculae , ii Telescopio respexeris. vi in argentea luce , discrimen. Praetereundum autem , quda Luna ante, vel rost quadraturam tam exiguo abest a Sole disci imine si illud quidem eum distantia totius orbis comparetur ut lumen adeli conspicuum tam breui se satiscere, evanescet eque non pollit: nisi etiam lucem argenteam ita hebetari sentiamus, dum Luna a coniuncti e ad oppositionem contendit, ut ii vitetitis discede ret, ea proportione, qua lux argentea a d biliori illa differt, satisceret planE , evanesceriliquet quod vides, quam absurdum sit: cum non evanescat praesertim in saturno, dum soli oppostus, est incomparabiliter ab ipso distantior, quam Luna. Praeter natura etiam ex aethese puro reflexionem non seti, quae cadere in sensum possit ; perind&que esse, seu aetherea spatia corpore supra omnem sensum illi mi, ac puro oppleta, seu vacua vile dixerimus. Argumento veris, id esse, quod supt, adnotatu in est, nullum esse noctu diserimen obseruabile inter eam partem aetheris , quae Occupatur ab umbra Teriarae,& aliam, quae radiis Solis circumquaque persunditur: ades ut, si Luna silente non omni luce destituamur, id non tam aurae aetheriae s se non- nulli vocant purum illud corpus quam sellarum radi uiantis referte
Petis deinde , opinionem , qudis lux illa deditior ex repercussione a Terra oriatur , non probari tibi os plureis ratione , quas alias proposueris. Ipse vero, qui GetthMaesilino primum , Kepler6que , & Galileo postea id opinantibus assens , exoptaram
489쪽
summopei 3 eam partem videte tuorum operiam , io qua eae rationes oropostae solent. Commo sum aut in me Laec scribente, &priusquam Brinoniam svnde, interinissa seri .ptione, cum verὰ bono eruditoque Princiape, ac Pro rege nostro sum iam leue u aiscederem , rediit ad nos ex Italia , clarus rara et ditione, bonatuque rerum studio iuus nis, Ludovicus Decormius Berecialius , non ita pridem generalis, causarumque regiarum Patronus in summam prouinciae curiam cooptatus, qui ag me abs Naudaeo nostro
detulit tuum Litheosphorum , seii de lapide Bononiensi librum. Commodum , inquam , quippe in eo te exsequutum rem
comperi digressione illa physico mathemati ca,quani ubi pellegi, agnoui non posse tuam causam elegarat iux, subtilitis pleniusque defendi. Et exoptassem quidem ac rete simul deiideratum de natura, & eis cientia luminis opus t sed interim tamen percepi ex isto
tuam de natura luminis sententiam non esse alienam ab ea , quam auguratus sueram. intempestiuum, imo etiam importit- num penitus foret quidquam propterea retexite : quate ne amplius digrediar , ad dia gressionem tuain accedo, in qua lucem illam subobscuram Lunae ita explicas , ut te-seaeae in dithere etiam aliqriam natiuam adiungas. Non haer o vero ut expendam, quid
de nativa sentiendum sit cum de tu ipse illam ad calcem indubitatam non habeas ; &videatur Luna non magis , quam Terra su pte natura esse lucida ; quippe ex coetu Planetarum. id nimirum esse videtur inter Sidera inerrantia, errantiaque discriminis, ut
eum illa Ae suo luceant, & snt instar Smlis totidem perennes, exundantesque splendoris i sontes, unde& similem Solari scintillationem obtinent: ista ex opposito non his mutuatitiam quas precariam lucem nanciscantur nempe quantum Sol proximus veluti effundit. R ipsa inerrantia, propter in in sani distantiam exilissima visa, ueluti instillant ex quo obtusa, immot que, & non sit gutitantia sunt. Et o , vide luce Luna secundaria iuxta ante dicta pergam dicere, patiere lubens, eximie vir, ut quia scrupulus quispiam haesit ,& ratio
nes tuas percurrentem ne io quid remor
tum est, id ed attingam breuiter quid ad rationes singulas visum mihi si erit posse responderi. Praemittam solum luculam illam. quae in des eiente Luna obseruatur, non es.se reflexam a Terra , instat illius videlicet, quae in eadem conspicitur , dum ante, &post coniunctionem non long3 a Sole spectatur. Nam eum hesne inde a Sole est . Ω-cile radios excipit, qui ex Teria in Solem
directe , in circum-postam regionem oblique , toto elicitet hemis haerici , rere coetiuntur. Ex quo fit, ut versante Luna intra id hemisphaerium, seu inita quadraturam utramque , sucula in illa recepta appa-xeat , ae tam id quidem debilior , quanto a Sole receditur magis , propter obliquio
res , & pauciores radios; donee vltra qua diaturas . tandem elansueseat, de in conspicua piorsus euadat , ob radios obliqui I mos,& vel periaticos, vel etiam nullos,
Qvdd coni ita iit , qui poterit fieri. vi Luna soli opposta ,& in altei iii, heitiis, hae iii meditullio constituta sui delicet ei in deficit
lucem vel radios excipiat ex auelsa Terrat parte repercussos a Censendum eruo potius
est , praeter radios in Terrae globum impactos, te ex eo te flexos , exteros, qui incidunt circumquaque in aerem Terrae circum sisum, testingi, & ob aeris convexitatem retid coire; ad ea vi conum viti bret Tei tenae, tutu alias tota sua capacitate aeque obsti
rum , illustrem faciant, & inaesime ad eius
parte is circum extrema . Heinc scilicet esse videtur, quamobrem Luna in umbra conum tota demersa eam partem semper et Horem seruet, quae circumser tiae umbrae
est propinquior; eam obscuriorem, quae re motior : quippe pauciores radi j refracti vet-sus centrum umbrae perueniunt , plures versus eius extrema. Neque mirum est, s oro
variis lucis , & obseuritatis gradibus Luna tam variὸ colores mutet, ut in rub
rem denique tetrum , ae pene ineonis i-cuum vertatur. vidimus coth aliquando centrale prope deliquiuinon quo parum aberat , quin Luna seu locus , quem tenebat tequireretur : aded maligna, ac pene nulla,
qua discerneretur, si eierat lux. Vnde &subit cogitare, tameth nulli radii refracti ad
Lunam v que pertingerent , tantillam i
men luculam esse, quae a stellis oppostis, illustrantibusque posset derivati. sed ad ra
Dicis prim5 , Lunam tam antὴ, quam post quadraturas aequa distantia a Tetra abesse, non vero a sole a quamobrem a sole, non a Tetra peti lueis illius diserimina. atque adeo ipsaminet lucem. Seg patet ex dictis dis timitiis causam esse non maiorem , minoremve distantiam ab alterutro tvetum maiorem , minoremve reflexioni et
obliquitatem , es panicipationem ragio tum eum nihil aliunde dicendum si de a cessit, do iecessu Lunae , respectu Terrae in eccentrico ; ex quo est diametri illius non aequa semper apparentia. Dieis secunda . perexiguam esse eam lucem respectu illius. qua Luna plena Terram illustrat; de sole tamen, ut esset maior, si Terra quas plena Lunam illustraret, cum sit mole maior; de Soli, quam Luna in plenilunio propinquior
Sed cui non potitis existimemus eiusmodi lucem esse maiorem ea , qua Tetra per Ple
nilunium illustratur: elim haee procul spectantibus se hebes euadat, ut nihil si verisimilius, quam ipsam detectum aegerrimὸ
iri edi Luna , si quispiam illeinc spectauerit
Dicis terti 5 , lucem illam esse viuidiorem ad limbum, quam in media sacie ; eam
seli Luna eoncauitatem , seu politam convexitatem eii ea medium habeat, possit inde magis resectere luem, quam ἡ superficie marginea, ὸ qua radii praeterquiunt in aethe rem. vertim lux illa hebetior circa me si an regionem est, ob maeulas illas praegrandeis. quae quas laetitiae, seu maria, maiorem lucis
490쪽
partem quas combibunt, transii trimique iii fundum . cum ad limbum non ita grandes lacunae sese offerant, sed solidiores potius partes, quae lucem potentius rescerint. Non quod lacunae quoque frandes versus superliciem mat neam non sint: sed quod nostro obtutui non perinde obuo ae , non perinde respectu nostri explicentur, ob serient quorumdam qua ii montium, seu conti-tinentium , insulatumque sua devexitate ilialas occultantium Non item quod radii multi versus aerem non praeterfluant ; sed quod plurimi adhuc refectantur, tanquam exs- stente ea devexitate scabra, non polita, depositarum ex ordine solidarunt partium superficieeulas plurimas ad nos obvertente. Dicis quarto , Galileiam opinione illa sua
de creatione aurorae ex circumstiso aere comprobate tuani de refusone lucis ex ei
cum vicino aethere sententiam. Sed dictum iam est , qu m breuis tessexto ex eo ac- te ι quam insensibilis, aut nulla sperati ex aethere possit. Dicis quintd , fore vi per totalem Solis Eclipsin eae tenebrae non cre rentur , per quas possent stellae etiam in meridie conjici, tanquam Luna semper illustrata, niti a toto Tetrae diseo . saltem ab ea patie, quam umbrae Lunatis conus non occupat. verum, si lux primalia, de argentea Lunae non obstat, quin latente sub Tetram Sole, stellae a nobis conspiciamur, ecquid mitum, si occupato a Luna Sole, ea se imdaria , de debilis lux , stellatum conspectum nobis non eripiat ; ac tant5 minus, quanto ex concessis non est a toto Terrae disco, ipsa Lunae opacitate partem illius Occultari te 3 Certe 3e nihil miniis est mittim , si debilissima cum sit, vix , aut nullo modo disternatur pet res ipsin . quae vix unquam est, aut perseuerat quicquain total istoculis aliunde a luce solari praesente , recent e non parum affectis. Quod addis velo Lunam Soli copulatam nullas tenebras effusuram, si fuerit ipsa lueida ; non potest sane congruere , nisi Luna admissa fuerit tam lucida, quam est Sol ipse aut saltem ita diaphana, vi radiorum Solarium traiectioni obvare nihil possit. Neutrum porro admittitur, Ee vix
locum habere potest , quod quas Eisatum
pe quantum lucidum minus corpulentum est , tantum auertit radiorum ineidi maioris ; unde de sax, de rogus ardens, quae exempla tua sunt , speciem umbrae creant
ad parteis Soli oppostas; quod de vitio quoque est superius dictum. Dieis se, to , venerem etiam in meridie plerumque videri ; quare de Lunam per eam lucem visibilem fore, si tantopere a Terta illustratetur. Sed lux, qua Venus conspicit ut, primaria est , immegia teque a sole nausta, qualis est di illa argentea, qua Luna quoque interdiu apparet. Non videtur autem potuisse argumentum inde deduci ad lucem secundariam , quae in Venere etiam nulla obseruatur, non modo interdiu , sed in vespertini etiam, matutinisque tenebris ; te ne per Te
lescopium quidem ι assed ut inter illius cornua nihil a caelo reliquo diuersum . pol sit obseruari. Dici, septimo, Lunam , dum Eclipsin patitur , nihil lucis accipere De que a Terra tanquam obseuram sui partem ipsi obuertoue) neque a Sole tanquam ipsa Terrae opacitate intercepto 3 quale & fulgorem in ea deprehensum esse partim ab aethere repercussum , part in nativum. vcium ut is sulgor sit ex radiis Solis in aere Terrae te aliis , iuuantibus etiam non nihil stellarum igniculis , iam ante declaratum est. Dieis denique, ii radii
Solis adeo uiuidi repercuterentur ea T ra. ut in Lunam pertingerent , eos cum directis coeuntes regionem mediam amis ita cxcal facturos , ut non possent in ea nix , grando,
aliique Meteola piosistit. Verum , cum illa aetis regio suis ex eatii ix si igida sit alia profecto indiget, ut possit incalescere , quam opposta radiorum si plicium , dupliciumve coalitione. Nam ii ronb vitrum convexum, aut in aprico calescit aer; ibi ea radiorum est multiplicario,quae in aere medio non occurrit. Quod putas autem solis radios ad Lunam usque non reflecti: cosita quaeso, ii sub meridiem attoleretis sentim , Terra, ita ut illam respectares ex milliari cente tamo, millesimo, decies, Ad centies, ac tandem ducenties millesino , seu ex orbe Lunae; non illnni semper decrescentem quidem magnitudine , sed illustratam tamen a Sole videresi Non esset prosecto locus , in quo
evanesceret, tanta praesertim opacitate, m- paratione aetheris ; tanta mole respectu Lunae. si ita vero suturum eis et , quid dubitemus solis radios ad Lunam vique repercuti,ci lucem ibi esse ex Terra, ubi Teria sit sutura illustii,3
Gratias possimo debeo, qudd sis di
gressioim, Se capitis finem ineministi rursus & mei, de propositi in spistola ad Naudaeum Problematis; ut cuius solutio abs te tradita conferte quidpiam visa sit explicandae causae Litheosphori . seu Bononiensis lapidis lucem externam concipientis, consei uamisque aliquantisper. Quo loco non est cur excurram , ut in cum symbolum conse ram ; & maxime quidem cum ipse tam ae- curato opere anteverteris omnem diligentiam. Hoe solum dicam, quod non omnino praetet institutum videatur, chm iii duas cai fas attuleris , alteram vapores acreos , qui
luce Solari , aliave imbuti. de in Lapi sis
calcinati poros excepti, illum in tenebras delatum ad aliquod tempus lucidum exhibeant ; alteram puteis corporis ea Dpacita te , perspicuitateque temperatas , ut absque vaporum committione lucem per modum
non habitus , sed dispositionis concipiant, qua lapis in tenebris aliquandiu fulgeat; eo
scilicet modo , quo carbo , serrum cara
detis , ct alia: videri mihi causam hanc longe prae illa esse probandam. Nempe ad- uelius illain faciunt quae plurima deducere ex ante memoratis licet: hae e vi comprobetur , nihil reliquum fiet, ii admissa lux fuerit de petienue corpus, de per- rarus ignis.