장음표시 사용
511쪽
ct ut coire ex visibili, ut ex bas , in oculum, ut in mucronem ; nixta Stoicos radii intelligerentur dissi di ex oeulo, ut ex mucrone,,n uisibile, ut in basin; & xtrovis modo idem conus est ceretur. Meminit intentionis aeris Agellius ι addit Plutarchus conicam sormam , & Lacitius baculum . addiiciens.
sputat quidem suse Alexander aduersus istam aeris , tanquam bacilli, intensionem ; sed ne in hoc immorer, addo solum propter illam vocem pentinctam, quod
necesse est heri ob continuitaten, & rigiditatem baculi, cui prout aliquid resilit, aut cedit, manus quia 4a iit, percipit 7 aρdo , inquam , caeteros omneis , qui vitionem fieri emissione senserunt , renunciationem aliquam non absimilem adhibuisse. Sic enim dum Plato voluit radios exite ex oculo, non
sensit quidem illos progredi usque in obiectum; sed eum ψellet tamen progredi ad usique lumen exterius , in cuius Occursu compaginatio quaedam feret ; existimauit radium prodeuntem, quasi bacillum quempiam , Obsactam ibi in altero eius extremo res stentiam , quasi testire ; di extremo altero intra culum , cerebrui ave ipsum sacere sensonem. sie Ρ1thagoras: dum putam radios exire ex oculis, putauit quoque illos tesse hi,& pati quidpiam simile , ut dum manus ex humero usque extenta in humerum reducitur. sic Empedocles: dum interdum diaeit lumen edi ire edi oculo versus Obiectum, viret laternam per ratam; & interdum quo que ex ipso obiecto e struxionem feri in oculum censuit. sic Hipparchus: dum voluit radios ab utroque oculo porrectos excieinis suis, ut manibus , apprehendere res ex te nas ; & captutam veluti suam in ipsum vi-sem reducere. Ad Aristotelem ut redeam, is idcirco Democrito, ut iam dictum est, repugnauit,
quod cum exiistimaret visum nihil pati a vis bili . superessetque vi a medio a necessatio admiserit diaphani substantiam medium occupantem , & ab ipso visibili in visum usque
continuatam. Nimillim quia Democritus admittebat vacuum; & poros aquae, acris, caeterorumque diaphanorum corporum repu-
ans inane is , exi istimabat radios, seu imagines transmitti per ipsos ex te Vis bili in visum ideδ eensebat visum reuera pati a revisibili, di tantum abest e. ut medium acberet esse occupatum a substantia aliquo , quin potius, qud esset manius, eo vis bile cerneretur persectias. Aristoteles velo illud improbauit, ac speciatim quoque quod fuit ab eo dictum, fore , ut si inde ad c um spatia omnia essem inania , posset heine sormica in caelo exquisiti sine , ideri. Et probabile uidem non est iri formicam tum procul Vibini : verum ob diuersenteis radios ex sormicae facie lis , ut in Epistola declaratum est: non autem praecise oo rationem ab Aristotele allatam , qudd nihil videri neque exquisitu , neque omniud xllo modo , vacuo intercedente, valeat. Quippe nescio an capi possit, si qui, spatium hoc e Terra in Sole indes eatius est, eo Sol clarius conspicit ut, sole. ut si euaderet defaecatissimum , ut puta nullo denique corrore interposito. sol euaderet plane inconspicuus 3 Eodem spectat, quod opinatur moueri nihil posse pecvacuum: sed ne eo digrediar, obsellio dui taxat quam dii scilis captu iii reotus ille substantiae , siue naturae intersutae a vis bili concitatus. Nana pr4mlim quidem , qu niam Sol, verbi gratia. vis bilis vitilique est, debetque proinde sublimiain quo tu
versum exagitate , necesse est motum hunc faciat, motus ipse a centro in circumserentiam, Se a circumscientia in centrum, di cur sus ά centro in circumferentiam, dec.. a
dam veluti lapidissilia, incessanteque pes pilatione. Itaque necesse est quoque, ut siet fuidus, sue laxus, aut mollis totus: si enim persecte compactus, solidus rigidusque esset,
tum palpitatio seri non possiet: & . si parit,
duntaxat quaedam quidae . laxa , aut molleae itent, tum pet illas solum substantia ex sitaretiis, illaeque solum solent conspicuae, caeteris inutiis , ut pote immotis , qualeis,
ut opinor, non admiserit. sed moueantur omnes , vi substantiam omnem circum moueant , soluinque centrum immotumst: an- non erit necesse , ut in diastole fiati arefactio , & in systole condensatio partium 3 Quomodo id vel δ, nisi pet diastolen admittatui vacuum inita corpus Solis; aut per systolen plura corpora splures nem pe partes co potis solatis) snt in eodemoco; ob illain rationem , qnam non repeto ex articulo vigesidio primo 3 Atqui Atili
teles neque vacuum , neque plura corpora
in codem simul loco admittit. Deinde, cum motus a centro in singula circumferenti puncta, sat per rectas lineas , seu totidem quasi semidiamettos, quas Physice specta tas concipere lieeat quas fla tenuissima. seu mauis quasi sibi illas ex centro in circum- serentiam protensas ; essicietur , ut singulae s brutae in totidem puncta citoim rem ira desinentes , propellant puncta totidem con tingentis substan: ia: , ex eaque forment totidem radios prorsum directos. Itaque tingularis quisque radiorum huiuscemodi, cum perueniet ad oculum, vis bilem oei lo faciet illam circumferentiae patrem, 'vardirecte intercipitiat inter oculum , ct iplum Solis eentrum: Atqui nulla est pars circui serentiae Solis praeter unam , quae dire inter oculum , ac solis centrum intercipi tur; igitur nulla ei cum serentiae solis pars
praeter illam conspacua seri seque Sol notivi amplus discus , sed quas punctiani viae
bitur ; quod constat profecto non esse serere dum. Neque vero est quorsum dieat puncta circum lentire lateralia directos quoque ta- diox in oculum transfinittere; tum quia causa obliquae huius directioni, nulla est i tum quia cum iacia sint plura puncta contiri gentis solem substantiae . quam contacta circo traferentiae, . ubi singuli substantiae radi
emissi dilectea si guli, punctis adiisve soli1
512쪽
Detint, nulli profecto supererunt , qui di sti obliquὴ possint. Ad haee, cum talis sub
innita iii ccoli, actis, aquae , vitri, similiumque tertim substantia tenuior; imprimis quoniam rarior est talis esse absque inanis inter positione non potest , ex memorato arti culo : ac postea , quoniam fluidior est, eontentionis incapax est, ob quam ab Aristotele ad visonem usurpatur. Nam vectis quidem, aut baculus, de quo eius interpretes, si apte natura rigidus est , atque idcirco in vino extremo resistentiam non patitur, quin ipsius motum in manu aliud extremum contingente exprimat: sed ista substantia huius e modi rigiditatem nullam habet. Et quamvis continuitas rigiditatem supplete valeat in eorpore fluido intra tubulum comprehcnso . id tamen fit solummodo, dum continenter comprimitur; non ubi alternis comprimitur , & relaxatur : ut contingit fieri in ista iustantia , intra potulos, quas tubulos comprehensa. Quippe quo momento relaxatio fit sui hoe loeo per systolen, dum substantia in solem redit j omnes partes fluidi
se locum commutant, vi comptimi rursus
seu cogi nisi suce ssiue non pomni, hoe est propinquae prius ,& per ipsas ulteriores , porro ad usque remotissim s. Hie sane esse causa videtur sensibili, tarditatis in sono, dum eiusdem substantiae, subtiliorisve aeris
partes a sonante corpore motae propagare acceptum motum ad organum usque
auditus . nisi se edenter , noe est prius propc, posteriύs remote , non possunt. Praeterea eum papyri solium laxius iit, aut poto-su quam vitrum , debet non minus saltem,
quam ipsum, interfusae huiusmodi substantiae esse particeps. Cur tamen papyro Opposia Soli talis substantia immota est, neque Solem conspicuum Deit 3 An quia tartes paprii; clim densiores sint, ipsam cohibent,
antraque potulos detinent coprehensam 3 At s cohibent, igitur papyto translata per aurem , substantia quoque transsetetur 3 Caeterum & ipsae partes aeris densores eadem substantia sunt. parique modo eam cohibent . seu potulic suis habent comprehensam i igitur 5: ipso aere transato, ut dum ventus flat, substantia quoque transferetur 3 Igitur tragii ex ea formati, non directi, sed viadulantes peruenient ad oculum , desse, inempe a rectitudine, ex quo a sole evibrati incidunt in aetem venti nuctibus agitatum3 Igitur dieendum est solem , quoties ventu sat, dilectis radiis non spectati,& refractione per ventum exsistente maiore, inconsantioreque , quam sacta, vaporibus, se quetur solis altitudinem obseruati ineritius ob validum vetitum, quam propter vaporesa Atqui ista praeter rationem, praeterque os Hentiam sunt. Quaeris terrib, Aa quod dixi artiolo δε-
cimo quin a de generas one colorum ex M. ce , O umbra , tam faerit ex mente Democriti, σ Epretira , quam quod diritim estae essuuio . avolationeque o eierum 8 Respondeo fuisse ; idque vel eo coniicere in promptu est , 'uod ex Alimatini co- Gog na, aria Puius ica.lores nullos esse in tenet, is , de ad ipsis propterea reseratiit illud ex Poeta
vulgare, Eb bio nox abI3titit arra es orem.
Heine volebant quidem simulacra , Cui magines avolate ex rebus intra tenebias constitutis ; at esse nihilominus meras atomorum texturas, quae res invisas i netent, quoniam excolores; cum & vellent res idcirco esse excolores, quod radiorum lucis appulsu , commistioneaue destituerentur. Ex eo factum est, ut cum illa atomcirum dereptio videtetur non necellaria, aut in .
lectu non facilis, insinuatim des di posse illam in tenebri non feri; fieri vel 5 in ipsa luce , ob quandam quas radiusculorum
ipsiti, sollicitationem. Vt inque si , trai ieriboeeee insignem ex Lucretio locum, vii de illorum mens innotescat is praeter caece
sei licet assumpsi probandum nullas atomis , principiti ve retum qualitates natiuas esse, Due competere per se , praeter iam antε expostas, magnitudinem, sguram, & pondus , seu motum : Omneis autem qualitates concretorum corporum, colorem , sonum.
odorem, saporem, calorem, humorem, deritatem , asperitatem , &e. nihil esse aliud, quam varios atomorum se habendi modos, ae relato ς praesertim ad organa sensuum. Cum enim visus , auditus, olfactus, caeter tumque organa specialeis habeant contextu ras; esse aliunde in corporibus quasdam aio
mos eius specialis magnitudinis , figurae , ac motus, quae soli visus organo allapsae , ita in illo recipiantur, ut ipsum moueant, sui sensum saetant, & gratum quidem, aut ingra tum , prout subingressa eius potulos , ipsis accommodantur, aut illos discerpunt: quasdam pariter . quae soli organo auditus; quandam , quae soli olfactus , atque ita de cite-
is ; aded ut cum eae, quae mouent vis D, eoloris speciem saetant; quae auditum, soni; quae ol etiam , odoris, dec. ideo, tametsi ex omni atomorum genere ad omnia organa allapsu, sat, solus nihilominus visis colorem percipiat, solus auditus ibinum, solus ol factus odorem, & ita de aliis. Caetri imi - lorem variari itemque sonum, odorem, qua litates alias, pro varici atomorum situ, cili-dineque, & multiplici earum additione, d tractione, transpostione; eodein plane in do , quo in literis , quae tam paucae numero cum suat, varie tamen politae , & com ostae , incredibilem vocum varietatem faciunt: se enim ut Z , solo situ mutato , hoc modo N . aliam omnino exhibet speciem , de prout v nam , plureisue praeponis , postponis,commutas addis, det labis,variari speciem deprehendis; ita proportione, coloris, caeteratumque qualitatum variationem contingere. Persit ille, uatis enam cacti paterit color esse leniaris, Lumine qui intitatur in ipse,propter a od Tecta , aut obliqua percustis. Iuce rasa' i'
513쪽
Mese aduertis res non censeri coloratas
in tenebris, sed eolores ipsis aduenire, de variati eum ipsa luee ; seu colores potius esse ipsammet lueein , quatenus alijsa in res, varie ab ipsis refringitur , reflectit utque ad oculos . Ac ne res possit prima fronte videri nimis ridicula , obserua solum ; aliua
esse , rem esse actu coloratam ; aliud habere dispositionem ad istum, aliumve colorem. Sic enim , ut plantae per hyemem caluae dispositionem retinent, qua unaquae que, redeunte vere, speciali modo rei totieescat; ita res noctu excolores retinere pinterunt dispositionem , qua unaquaeque, re leunte luce , speciali modo coloretur Consdera pannum extensum , &in viri se mi luce positum ; dices illum esse unius co loris . exempli causa rubet. sed habe extensum partim in luce primaria solis, partim
in secundaria; tum ex praeoccupatione quidem iugi cabis esse unius coloris; at reueradui seis erit, de nisi satis eredas , iubeto pannum per pictorem repraesentari in tabula; de videbis, ut duplicem colorem sit usurpa- tutus. Habe deinde pannum in variis lucis, umbraeve gradibus; toties deprehendes eo lorem vatiari. Habe vndulatim plicatum: qu ira diuersos colores cernes t quam clariores , Obscurioresque , Honee etiam Elgetti mos per pictorem repraesentandos An igitur in panno est horum colorum aliauis 3 Delige quem voles; aut illum unum falso tribues . aut alii Omnes salsδ tribuemur. Dicendum ergo potius videtur nullum ineia
se , vi proprium ; sed inesse solum dispositio ne ira, ut in hoc, vel illo lucis gradu, hunc
illumve eolorem induat. At cur rubeum potius , quam viridem , aut aliumὶ Nempe quia tinctus est liquore, cuius corpuscula compa-tata snt ad restingendum , resectendumque hacem ea temperatione,ut ni bei, potiusquam
vitidis, alteriusve coloris speciem ad oculum tentat. Nosti videlicet liquori, quo tingit ut pannus , commisceri pulverem eorporis doti itissimi, aut per insulionem corrosi, & nulliam esse pilum, aut potius nullam pili sensibilem partem, in qua non stit granula aliqua pulueris illius. Porro pro ratione
figurarum eiuscemodi granulorum, ne si se est luci, te fractionem , reflexionemque; fieri, atque adeo speciem coloris creari. 5 quitur , Plurea e lumbara a pacta in sole videtur,
suas a tertiices ciretim , collum e coronas.
Inter cartilaura virideis miscere seminabo cautaque pavonis, larga eum iace repleta cosmiri marisi ratione esuersa colores. Habes heic colores, quos , seu apparenteis vulgo appellant , quasi distinguant ut ab illis, quos veros, seu vere in hae renteis putant: cum Dinon tam illi, quam
isti sint veri, re non isti magis, quam illi inhaereant ;ae discrimen sit so in ei rea dispositionem, quae in panno , arborisve solio, nisui tot in , in collo columbae, aut cauda pavonii multiformior, ob facieculatum
in Oroustulis reflectetit uni diuersitatem. Idem die e dum ae litidis, Halo sque eoi
libus: qui non ideirea evanidi sunt, quia veri tion siit: sed quia disi ostio ad taleis colores , nis respectu talis litus corpus i
tum vaporis, solisque, de visus, non est; adeδ ut situ variato , tam parum possint iidem eolores perseuerare , quam perseuerat idem in panno, dum aliquo edi positorum reo dorum . scias illius commutatur. Certe Metim vides solium arboris viride fauescere primum, ae de inge rubescere; erit, cur eius viriditatem apparentem solum , non veram pronuncies; qudd nihil pene duret respectis vir is smaragdi. Dissicultas quidam maior esse posset de colore, quem radii vitro col
rato traiecti parieti affligunt; sed de illi quoque tam sunt veri, quam caeteri , quatenuriparies eo casu est tantum vice speculi 1adios iam coloratos allapsosque repetientis; constat autem colores in speculo visos esse veros, neque necessarium esse, vi veri sint, haeienteis
in eo , aut indelebilei, esse. Sed quid est die dum de coloribus, qui per Trigona vitra vulgaria rebus omnibus appinguntur 3 Dicendum veros quoque esse, quatenus nihil. aliud sunt, qu in lux ex ipss rebus resexa, & quod aliis oeuli sne trigono te spicien- tibiis deest bi, resiacta. Et sane, s quis in globum politum respiciens, qua patre tu solis, aut alia in oculum reflectitur, longis
alitura videt in ea colorem, quam dum ex Io eo respicit, in quem ex eadem reflexio non fit; de utrumque tamen existimat verum , vi
hil obstante tesselione, quae illine alliam, quam heine demonstrati quid ni de illi , eri
habeantur, testactione nihil obstante , Rum alios, quam sine re actione appareant, de monstrat 3 Nota interim hos colores ex refractione per vitrum visos esse heine in ictgeminos. Etenim , quia non appingunturtiis extremis eorporum, aut qua superficies
visa, inaequabilis est itiam ii sit plana , dcxquabilis, coloris prorsus uniusmodi,& qua lis sine vitio, apparet in iacirco duo sempereolores visuntur in eo extremo corporis quodere parte baseos Trianguli spectatur,videliceteroceus , seu miniaccus,& flavus; duo in eo, quod ex parte fastigii, ut puta caeruleus, seu violaceus,& viridis. Ex quo si, ut si extrema sint satis propinqua , tune satius, de viridis
in medio nectantur, appareantque colorea quatuor hoe ordine , idque incipiendo Lbas , et eus , flavus, viridis, violaceus 3 praeter varietates innumeras circa fineis, da commissuras. Dico autem , bas , quoniam seu suraditi, seu deorsum , seu ad dextram, seu ad laeuam conuerteris . idem sempeo ordo incipit ab ea; quantumcumque omnes radii vitrum traiiciendo serantur ipsi paralleli , postquam ex obiecto appellen tes ad vinum latus cum inclinatione graduum circitet triginta, refracti fuerunt angulo pari, ut exeuntes ex alio versis oculum, pari rursus angulo . de eum pati inclinatione restingantur. Non memoto porro ipsos eosdem esse iridi, eolotest quales apparent
cxjam per pilam viti eam aqua plenam, aliti- qua
514쪽
que modis compluribus ; admoneo solum
eosdem e le , quo tum Lucretius heic meminit , nisi quδ3 s ub rubro , & qualis est pyrolli , flavum etiam complectitur ; ut Atilio te es quoque est sub nomine punicei complexus. Subdit porro ille,
Scire lices nil nancipiis NM esse colere , Sed variti formis variant. ι edere ratius.
Agnoscis iam colorum species pendete ex modis, quibus aecedentes lucis atomi seriunt pupulam, seu humorem erystallinum s aut, ut videtur probabilius , tunicam reti ianam , Opticumve neruum 4 idque pro diuersa consiguratione. Tametsi enim Philosophi illi atomos lucis, atque aded caloris. ignis, isto & animae sphaeticas esse dixerint; agnouere tamen & ratione motus . di ratione
commistionis eum aliis , posse alio, alioque modo organum se ire, eonfiguratasque accedete. Heine dici potest exprimi in organo sensum coloris candidi, eum ipsum solunt tales atomi, radiive ex ipss eontexti, qui aut dilectε adueniunt ex ipso suo sonte, lucidove corpore, veluti sole, putave flamma; aut xellexe ex corpore, euius minutissimae quae ue partieulat supersciecularum politatumni . quales in Epistolla esse dixi bullula,
spumae , atque niuis. Ad nigrum colorem quod spectat, non tam illius sensus in organo exprimitur . quain pet negationem
Iueis seri explicatur; quippe qui ala umbra non differat , & quicquid ex eo postiuἡ visibile est, id eiusmodi sit ex participati ne lucis, a qua proinde habet, ut ei nigrore absoluto degeneret. Hae ratione fit, ut colores nigriores , , nigrioresque habeamus ex comparatione ad totalem umbram, seu tenebras metas; utque nihil videamus
adeo nigrum, quod non possit nigrius . ni
stiusque adhuc euadere , prout recedet magis , quee, & aceedet magis ad tenebras. Quare x existiinare par est corpora suapte natura nigra, constare ex particulis , qua-xum lsuper fiet e lae scabrae sint, nec facile Iucem extrorsum resectant. Quod spectat ad colores alios , dicendum sane aliquid
foret de antipathia eolorum, ut inter croceum , & caeruleum; ae inter viridem , &roseum, in quem croceus degenerat; interque riuum , & purpureum , in quem caeruleus abit: praeterea verδ de sympathia, ut flaui cum croceo, & viridis viridis cum fauo . & caeruleo; ex quo viroque simili re est pictoribus illum cieare , atque ita de caetetis: sed satis esto omnium sensum
in organo exprimi, pro varietate reflexi num, refractionumque , quae in superficisculis particulatum sunt, paribus cum iis,
quae in phiala vitrea, in trigono, aliisque
sunt, cum umbellatum intermissione. Hane addo . quoniam neque rellexionem , neque testati ionem, unam, multiplicem, seorsim, simul. susicere experimenta varia demon
stiant :& vel illud est luculentum, quod dixi de plana, amplaque supeis eie, cui radio, bis te si icti lieet , & ptius teilexi colores
illos non appingunt. Exigitur ergo praeterea umbellaium interatiistio; & vel id aiguit, quod colores pet vitrum non appinguntur, nisi exitemis corporum, ubi est non modo
commissi ita generalis lucis , & vmbrae in ulteriore corpore; sed etiam inaequabilitas superseiei in ipso extimo . quae quidem qud, abrosor suerit , eo colores magis ampliam ut i quaeque quantumvis polita videatur , nunquam tamen non esse potest instar lettae, ob rationes dictas in Epistola:
adeo ut inter latuscula denticulorum radios heine inde reflectentium, intereipiantur viri bellae peremitates interceptas traiectae. Exinde est , cur, ut re per Trigonum conspecta, color croceus, aut caeruleus tanto stdensior, quanto propius ipsi extremo appingitur , ob maiorem copiam umbrarum; tanto dilutior, quanto magi et reeedit, ad ed ut
abeat denique in flauum, aut vi idem,ipsumque diluti stimum , ob pauciores umbras, α maiorem lucis abundantiam; ita ptoporti ne existimem fieri in eorporibus , quae nudo visui eo lorata apparent. Siquidem v nain quamque particulam uniuscuiusque pili iii
anno rubro, aut violaceo, concipio se ii ere non absimiliter , quam extremum eo
potis per Trigonum conspecti, quatenus lux potest petinde ex ipsis cum ea repexione, &intermistione umbellarum accedete ad oculum , atque accedit ex extremo eorporis , adiuta vitro , umbras veluti eommiscenter
chira aliunde nudae eius testactiones sint inesseaees, ut iam dictum est. Pati quo que modo rem eoncipio in panno stauo, aut vitidi . seruata umbrarum, & lucis proportione : pari in eaeteris aut pannis, aue rebus , quarum colores amitatem , ae velut octum ex istis habent. At quoishm ex commistione lucis eum plurima umbra generantiit illi colores opposti, eroceus , &caeruleus 3 videmur posia: quoddam indicium ex eodem Trigono habere. Nempe quia radii versus balin traiiciuntur longiore via, ideo plura eo uscula per contexturam viis
tri oecurrunt. quae totidem retundant radios, seque umbellas umbellis adiiciam: via de eis elatur color croceus , qualis apparet quoque in ssamma es qua erassioris sumi eot
pustula per ipsam diffusa totidem auertunt lu- eis radios ab oculis: & qualis in sole,aut Luna, quorum plusculi radii , vaporum corpustulis interpostis retunduntur. Et quia ver sus fastigium traiiciuntur breuiore , pauci Imite ciceurrunt ob silentia eorpuscula; ideirco paucae supersunt umbellae ex quibus commisti, lu2 quasi liueseat, fiatque color caemeleus; qualis apparet etiam in caelo,seu vastitate interminata cuius quae solet obsolestas di luitur per radios ex corpusculis interpositis tessexos in visum. Vteumque autem sit, pos-R t a sunt
515쪽
sunt minutissima quaeque corporum pari i-culae eam habere dispotitionem , ut perminam umbellis lucem ea temperatione resectant, qua peruerat at ad oculum , vi raso no traiecta peruenit , dum coloris eloces, caerulei ve imprimit sensu in . Sed haec iam nimis ; nisi quia tacendum non est , coniiciendo sol,la , ae balbutiendo ista dicit cum sciri reuela non possit , qualia snt lucis co pustula , es quali eum vibratione , aut euolutione serantur ; qualia eorpora reflectentia , aut testingentia , 3c qualcm , aut quam multiplicem reflexionem, refractionemque sacere debeant: qualis , quanta,& quousque vir bellarum commistio, caeteraque huiusnooi , quae etiam quamvis pernossemus , se iri nihilominus non posset, uamobrem lux tali appulsu, & cum tali te-exione, aut restactione, in tali loco , de cum tali umbrarum permistione facta; c lorem potius rubeum , quam caeruleum, aut caeterorum quemlibet signat 3 cur ex tali appulsu exprimatur sentio adeo pulcra , qu
lis Viso est . de seu pupula, seu retina . seu cerebrum , seu facultas , non selum ictum, siue plagam , ut Lucretius loquitur, sed colorem quoque percipiat Ecqua enim est analogia inter quodvis horum, & quemvis colorem , colorisve sensum 3 Quaeris qu.itto i quae sietas tertio ; sed
commutare visum est ) Cur articulo ind/cimo indefinire ix'ιm , esse visum , seu factit atem is errorem , qua ιuauer de re externis, pro condιtione ima inis an orati funda impresse.
Respondeo seeisse , vi simul vulgarem loquendi inodum retinerem , quo non modo visus , sed oculus etiam, de coloribus iudicare dicitur : de antiquorum sententiam non abnuerem , quorum celebre est effatum , mens vrdet, mens audit. Ac ne sotieeesistimes Aesensoles atomorum id non sensisse , quod caeteros ; ecce illi voluerunt visum & quemlibet sensum se habere me-
te passive. hoc est nihil aliud , quam speciem
rei externae excipere : mentem vero esse ,
quae de re ex eius specie iudicet , seu tem talem esse, qualis ipsi sensui exhibetur, pr nunciet. Atque exinde est , cur illos it duci videas a pluribus, quod dixerint Sosis numquam fasti ; cibra tamen ipsa te spectata, nihil potuerint dicere verius a quatenus salsitas non est nisi in iudieio, de ipsi regarunt sensibiis iudicium. Heine multi plex quidem fallacia circa obiecta sensuum, ae potissimum visus , intercurrit; at si salsi
tas consequatur, non culpa est sensus . sed solius mentis. Nam sensus nude refert arparentiam , ouae de reuera talis est, & reueta habet causam physicam , atque necessariam , quare talis iit ; mens vetb est, quae iudicat talem apparentiam ita conuenireret , quae apparet, ut rem talem esse , qu lis per apparentiam repraesentatur , pronunciet. Ex quo fit, ut cum apparentia posist ob multiplicem causam neri in sensit multiplex ; ipse quidem semper vere esset tur ι at mens sola ideo saltatur, quod apparentiae causas non disce ens , ipsas non discutiat , sed praecipitem opinionem serat. Sie cana per Trigenum vitreum , de quo paulld ante dicebam , res appareant de tali exsistentes in loco , & tali colore imbutae. iiquis inpinetur res esse de in eo loco, & cum eo colore , dices illum salii; at agnoscis saltem inter apparentiam , de opinionem discrimen ; nam apparentia quidem vera est; sed opinio salsa. 'parentia, inquam vela. quoniam reuera talis est , de causam habet veram , atque necessariam, ob quam tal sit, & qua posita non esse non possit: Opinio autem salsa; quoniam non propterea res ibi. neque eius cololis est; cum sublata causa eius apparentiae , apparentia amplius non sit, de supersit alia , quae rei magis con formis si, neque pet inde refelli possit. Agnoscis proinde non sensim errare, cuius est sola apparentia; sed mentem . cuius est opinio : ac illos ad mo lum loquendi, potiusquam ad rei vetitatem attendete , qui iAreprehendunt , Sensus nunquam se A. Sunt prosectδ etiam ex Patribus sanctis , qui effatum id mirifice probent, de in Academi eos inuehantur , quod fallitatem sensi
bus tribuentes , omnem natura orinem tur
bent , ipsi qu/ Dei promaentiam excacenta quasi eunetis operistis suu ins Egendis , inco-
mendaceti dom. nos praefecerit sensus. Dicetes Lucretium isthuc respexisse, illis uersibus. Eis non poteris ratio ausoluere causam, cur ea , qua fuerint iuxtim qua irata, pro a
Visa νotunda : tamen Hasar rationis egentem Reddere mendose cavisas utriusque figura, Uuam manibus madiis afvis emiriere quoque,Tι ιιMare fidem primam, e uellare tota nda rara, quibus nixa in v ta , , que.
Sed haec ut mittam, adnoto solum, cum inter rationes , quibus illi fustatem sens-bus negabant, eam attulerint, quod omnis sensus iit irrationalis, de memoriae incapax; insinuatum tacite suisse, praeter appat critiam, qui in sensu seeundum imaginem fit,imprestionem quandam intus fieri, ex qua de x cordatio rci, quae apparuerit, excitetur, de de ea fiat ratiocinatio, chira menti collibue
est. Ac specialis quidem illis suit explicangi
memoriam moaus , etiam pet insomnia , ex allapsu externarum ima inum: at quia, seu
ille , seu quisquis alius 1 t magis, aut minus .erisimilis, supponitur semper remanere in tus impressum quoddam vestigium rei pecsensum ante perceptae; ideli superesse diis- cultas posse ae modo, ae se a huiuscem di impressionis. Clim illi port3, Aristotelesique, & alii vellent impressonem transmitti
ex oculo usque, de aliis organis externis, ad commune usque serasorium, videlicet pectus. aut cor ι praeclarius Plato, Ze ali , ut mihi quidem videtur, sensetunt, chim di signaue re cerebrum, in quo, ut communi seniorio, talis impressao fieret, de in quo, ut in arce re sderet mens, ad quam periinet memoria , &ratio. Nam, ut nihil dieam de sentibus aliis, constat res visum percellenteis posse facile
516쪽
in pressionem sui transmittere in cerebrum; Sando rei ina, in quam agunt, collecta in isticum netuum, desinit intra eerebrum, motaque ex parte oculi, mouere simul cete-brum , qua parte per neruum illi haeret, ootest. Tunc proinde quidam veluti e haractet imprimitur in cerebro a non qui sit quidem eo loratire, ut imago in oeuli sun do; sed qui tamen aliquam partium distinctionem
retineat, quo mens veluti admoneri de caeteris imaginis conditionibus valeat, ut vestigio animalis impresso in luto , de animalis conditionibus; idque praesertim cana videatur , iuxta Atistotelem , debere intelliscntem ad phantasmata , siue rerum imagines, quarum recor Aetur, conuerti. Ae huiusmodi sane aliquam impressionem fieri id arguit, quo 3 contentione opus sit, eaque diuturna, ac repetita; quas neruus intentus non possit omento, neque una vice profunde satis infigi , characteteraque noti facit E debilem imprimete. At quonam modo,inquies,char Oerum varictas in tantulo cerebri loco sane hesepiaesertim balbutiendum est: sed e m te mea quoque insomnia delectent, repetendum hele est , quod dixi de tenuitate eOrpusculorum , quorum tot myriadas natura compingit in consormando acari , de quibus non debent ad contexendum cerebrum,surpari miniis tenuia. Notandum ad- haec,
cum , exempli causa , libri paginam i
simus , eapuique immotum haDemus, moueri quidem Ze pupillam , de eum ipsa visonis axem; at proptet retinam immotam tam seriem dictionum , literarumque unius versus a laeua ad dextram , qu3m seriem versuum a parte superiore in inseriorem , ferire successitie alias , aliasque parteis retinae , atque adeo per alias, aliaque parteis optici nerui, alias, aliasque cerebri parteis: ex quo sat, ut deinceps ieeordari possimus rerum conscii pia min pagina; ipsa pagina, quasi iterum lcgetemus , menii obuersante. At quare si peruenietues characteres non delent priores, ut cum paginam aliam simili modo per itimus a An quia nulla est alia non diuersa selies , ac proinde ex qua non diueis chaiaeteres in alueis, loculis, ae diuerso modo impressionem faciant : e mid pati modo direndum sit de caeteris omnibus rebus 3 Quo loco oportet prosecto cerebrum concipere nom instar cerae mutabilis , aut chartae atramento scriptae, sed instar chartae, papyrive mundae , pli catilisque in omnem partem. Quippe & ii numerabilis est plicarum varietas , quarum soliolum capax est : & quantumvis multas secundum omnem obliquitatem superindi
xerimus pra rex tamen manent; & secui dum series inductae , quamcumque eatum
seriem repetierimus , tacite sequuntur , &apparent omnes, quae in ipsa sunt. Heinepto inde licet aliqua ratione intelligete ,
tum quomodo aut narrationem , aut orationem , quam didicerimur, exors , ad calcem usque repetamus ; scilicet tota, ut in papyro , plicarum series consequitur. Tum quomodo te miniscamur, quaesita rei specie,
quae ex consequutione deducat in eam, cuius obliti nobis videmur; scilicet arripienda est, velut in sapyto, plica distinctior,
quae excitate coususiotes ia exoptatam viaque possit. Tum quomodo obliviscamur . nee reminisci amplius possimus i sellicet. velut in papyro , plica , aut plicatum series. partim iteratae plicationis defeetia . partim aliarum sufferitentu . ita debilis facta est , ut
resumi, amirgere, successionem habere non valeat. Tum quomodo semper melius recordemur quae si equentius repetimus , aut recentius addiscimus: scilicet, velut in pa-p3ro , distinctiores, corroboratiotesque reddunt ut , aut sunt. Et cum mens, ex eodem Platone, in continuo motu, seu nisu cogistandi sit, & aliunde agitati continu5 spiritus continuam motionem in cerebro excitem, licet quoque aliqua ratione intelligere, tum quomodo opus contentione sit, ut quo delectu , ac Oidi De volumus , quidpiam recordemur . ac intelligamus: scilicet, velut in papyro , facile transitur ex una plicatum seriem aliam; ex eoque fit, ut innumera, ei que diuos sista ob continuum illum motum intercurrant, quae non aduertenteis diuertant, aut etiam inuitos abripiant, ut in recentibus, sortibusque dolorum, aliarumve passionum impressionibus. Tum quomodo inter somniandum aliquando quidem rationabilia cogitemus; ut plurimum veto absona supia omnem fidem; scilicet, velut in pap3ro, aliquando quidem plicae consequuntur ex ordine : at quia somnus veluti ligat rationis delectum, ae impetium; ideireδ ob illam agitationem eontinuam va Hae, illatum selies ita plerumque perturba te , ae indiscriminatim excitantur, ut incohaeremissima , S inexspectatissima copulentiat. sed quonam evadunt hae mea insomnia 3 Insomnia sunt sanἡ . quaeciamque de rebus aded abditis , incompellisque phil sophamur. Quae tis quintd, An - non sit eausa aliqua Phoca , ob quam aer so, quod διαι arriculo vig/ o primo, latui iII. subm T. etim inania quaciam insens , quas poros quo a patiatura non ferat tamen grand a, uua quasi quadam Inera sinit Respondeo causam physicam snam ego quoque allatam illam ex
comparatione, moralem agnosco , non munus quam vulgarem,decantatamque ex hortore naturae 3 non videri mihi esse aliam, qu in incubationem,& euxilitatein aetis, aenaturalem exclusonem duorum, vel plurium cor tum ex eodem sngulari loco. Cum incubationem di eo; intelligo,quemadmodum
aqua solidiori parti terreni globi in bat:
se aerem tam ipti aquae, quam terrae elicum incumbere, necessitat ue non minore res
uinctii; sue sit vis quaedam magnetica Terrae, quae ipsum quasi circumlietet; siue grauitas insta, qua,petinde ac irra aqua, in Tertam sciatur; ut petinde ac ipsa,grauiori co poti subeunti locum cedit, & sursum abit. Cum suxilitatem dio: intelligo eorpuscula, ex quibus contexitur, non ita esse continua,ut liuidum quidpiam eonstituam sed ita
517쪽
solum eontigua , ut s opus fuerit, nullo labore dissoeiari , de quoquoversum diuerit possint; ex in acetuo singula grana. Cuiradico plurium corporum ex eodem loco exclusionem; intelligo etiam parteis eorporis eiusdem , quarum Aonee una spatium sngulare , seu partem totalis spatii occupat, non ociuatut aliam subire . sed vel consistat. vel spatium cedat, elim ipsi interim vicina, aut vicinum corpus spatium aliud secerit liberum, in quod se reeipere possit. Iam concipe offusa gratia generum variarum in modium ; cum nullum quidem intus sit gra num , quod non a circumstanti η diuers-mode contingatur ; concipis nihilominus interstitia quagam inter sui gula , in quibus granorum nihil sit. Tum s succutias
modium , aut molem versus sundum premas ; deprehendes molem non nihil suns dere. non sanh granis subeuntibus sibin gredienti De in grana : sed granis sese ad in
uicem ita comparantibus, vi dum cuspides non cuspidibus, aut tumoribus e directo stant, verum ira uiuo quasi ad repunt , interstitia illa minora evadant. Quantum ci m que portli succusseris, aut presseris, non esit cies tamen molem semper minorem , mino remque . sed facta granorum accommoda tione , quanta maxima fieri poterit, moles consistet. Hac rationi , videtur resio ista Mundi occupata ab aere, concipienda esse, ut textura quaedam corpusculorum , quali
anulorum, ex Tcrra , ex aqua , ex mi s corporibus exhalatorum, varieque con
figuratorum, quam appellemus aerem. Cum huiuscemodi vel 5 corpusculorum nullumst, quod non undequaque a circumstantibus contingatur ; intelligi citiis tamen debere
spatio la quaedam inania inter ipsa intercipi, quae , si coipuscula pressa suerint, imminui quadantenus possim ; possique adeo
aeris portio in minorem molem cogi , redi-gique. Hoc scilicet modo intellisi licet
comptimi aetem intra tubulos catapulticos puero tam , intraque recens adinventas catapultas pneumaticas. Quippe aliquovsque quidem inclusus aer comprimitur, qud dipsius corpuscula interstitiolis diminutis accomodentur propius ; at non potest amplius deineeps in minus spatium redigi,quddnullum corpusculum ingtellum alterius in se, aut in locum se occupatum patiatur. Et de causa quidem impetus , quo aer deinceps exsilit, de prorumpens globulum, sagittamve explodit , non est cui aliquid
aditetam ; chira constet v numquodque corpuiei ilum violent et comprest ina , fieri quas machinulam , quae, quamprimum liber ras est , repulsone in oppomum facta ni sum sitim exprimat, de tamd quidem vehementiorem , quanto complessio suetit, iolentis Redeo ad aceruum granorum , intra
quem, si immittas manum, occupabit quidem illa tantum spatium, quanta ipsa est: sed praeter tantillam compressonem , animaduertes duo euenire. Vnum , vi si mantam teduxeiis , spatium . quod prius occupabat , non inoccupatum remaneat , se8 eodem momento a granis circumstantibus, confluentibusque repleatur. Aheruin , ut
manu, loeum sbi faciens , aeemi supersiaciem stanquam granis grana compellentibus 9 inmineseele coaat ; di locum telinquens , eandem superliciem stanquam granis grana con uentibus ) subsidere saeiat
Ex quo sequitur, ut quantumcumque gratia sit, a sint , sacile compellantur, consequamurque ; nisi tamen locus vltra superficiem , quδ discedant f pateat . ut si
aceruus undique concludatur, compriiDaturque a solido corpore , sique solum ingressus magnitudine, de forma tui pugni, tote eo j casu vi non possis pugnum intra
aceruum immittere, facereve manui locum
intra illum. Colligis ex his quid dieere velim. Nam primδ , ut grana acerui sese diuersimode contingentia non modo patiuntur aliqua inter contactus interstitiola, in
quibus granorum nihil ; sed etiam esse sine ipsis , spectata figurarum conditione , non possint; ita corpus la aeris continget tia se inuicem , non modδ patientur spatiola quaedam inania inter contactuum punctu la sed necesse quidem sine ipsis poterunt, ob conditionem figuratum. Secundd , ut grana , tametsi ratiantur illa interstitiola, ob sui tamen nuxilitatem non patiuntur grandia interstitia, cuiusmodi est amplitido pugni, & l se minor, ae vix grano
maior ι ita corpuscula aeris tametsi patiant ut minora illa spatiola ; non patientur tamen inania vlla grandia, etiam cuiusmodi est acati, pedietilive ipsus apex , a nec erit, quod vel se toto, vel angulo sui replere id possit. Tertib , ut grana, quantum eumque fluxilia, ubi pressa suerint, cedere non post int , nis pateat locus, in quem
abeant . ita de partes aeris, quantumcumque fluxiles , eedere prementi corpori non poterunt , nisi loeus sit, in quem se recipiam Heine reddi videtur non absona ratio experimentorum vulgarium , quae circa vacuum
obii ei solent. Siquidem , vi virum, aliudve attingam; idcirco concluso sollium osculo
necquicquam contendis diducere asseres vltra modulum ; quoniam aer, quem utrim que vrges, non habet locum, in quem excedat. Omnia liquidem plena sunt; quando aer undique incubat, & vel ipse, vel corpora alia tam prope , quam procul Omnem ci . cum oceupant locum ineque mirum est , si interea Deile maueantur , de cedant, quo
niam vinum aliud propellens , relinquit ipsi tantum loci , quantum ab ipso exigit;
quod non iaciunt asseres aduersus aerem,tua vi nitentes. a veium statim atque aperitur osculum . tum nullo negotio diducere
potes ; quoniam incta hei ne inde leui compressione , subingressioneque contingentium corpusculorum , vi sat motus initium ; quantum aeris ad latera cogis ,
tantuindem, lib&tate infernὸ facta, eo versum propellitur, locumque simul intra sol leis apparatum complet. Sie elephdrae aqua non est luit pee itiseriora solamiua; doneu
518쪽
digito superaus oecludis ; quoniam aer quidem suopositis premitur ab aqua . sed quia
non habet locum paratum , in quem abeat, contiguumve, de .icinum propcllat, idcirco resistit, nee emuere aquarti patitur. At statim atque disitum attollis . quia tum aet potest ingredi his et ne , & lateralis succedere, si ab inferiore pressus fuerit; st, ut inferior aqua pressus, cedere loeum ips valeat inei pe dum lateralem pellit, inque illius to mi uecedit; sicque aqua denique dessuat. Eadem ratione, cum phialae aqua plenae pronum directe est osculum , ne gutta quidemessiuit, quoniam aer aequaliter ab omnibus aquae partibus urgetur ; & chira locum extra phialam habere non possit, non potest etiam locum quaerere intra ipsam. At cum osculum non . nihil inclinatur : tu in aqua prope inferiorem partem oti sci3 vehementius premente aerem sibi suppositum . quam
premat residua : talis aer urget minus pressum , ineque prest is versus aquam minus prementem , illam sursum cogit, ipsaque coacta cogit successive omneis patieis sibi superioies ad usque supremam , quae ipsa cogit successive inferiores ad infimam v que a donec ista magis pressa. magisque pro ente aerem suppostum , aer iste denique cedit, ut pote cedente ipsi alio aere, cui cedit aqua superior; ita ut aer bullatim ascendat ex una parte, dum aqua ex alia guttatim descendit; sicque tantum acris phial e summum retat, quantum eius spatium aqua ima invadit. Pari modo ; cum cyathum pronum se mergis in aquam, vi aqua eius capacitatem vel totam . vel ex parte compleat,
ipsi inique deinceps directe, sensimque attoluiis , & vides aquam ascendere , seu supta planitiem residuae attolli ; cur id fieri pute, ,
Disi quia cum omnia extra cyathum loca occupata sint, tantiundem solii in acris extrinsecus cedit , quam itim planities aquae subsidit, talique isti locum facit 3 At contenta interim aqua intia cy thaim premit
quidem non. nihil aquam suppositam; sed
ipsam tamen magis premit undique tota aquae moles pressa ab aere , quem superficies cyathi exterior 'opellit: quare & eum alibi tepetite loeum non valeat , sursum tendat necesse est. Idem in exteris est iuris. Quaeris Sexto , ob ea . quae dixi articulo proximo de contextura Diaphani, guom Gpust radatis iueis , ut corpati quoddam anteitigia cum Sol , quaιumqtie facie balurali vitrum bivpositum, perpena cularem per imum traras mitiae 3 videlicet commemoras eximium Cameratium, clara ae mea sententia instimetetis colloquium, id ipsim tibi opposuisse. Neque veto quicquam fuit opus, ut quantus ille vie set describetes, euius solertiam , iudicium , eruditionem , elegantiam , ex editis libris iampridem suspieio. Ac vereor quidem , ne nihil possim, quod satis saeiat dieete ; sed ne balbutire , quia ccepi , des stam , ae ne morosus videat , Respondeo me primum nen satis percipe- e , quale vitrum sit , quod intelligis oppostum Soli. Nam s planuvi quidem si, non
tris i iit sol radium , rag oipe perpendiculareis . nisi e regione , dilectAe op- poli tim habeat . cum ii inclinarum , obiique, eos potitum habuerit, eosdem rad os re a lo, . sitio obliquatos transmittat. Si cur Dum , tum solii in perpendicula tem trinia mittit, cam punctum e quo raclitis profluit,& punctum curvitatis cui aliabitur , & een tritin eiusdem in eadem sunt recta f. eteni in si pars cur itatis ita apponatur , ut radius in eam incidens, centrum in directo prosus i non habeat , tum radius non nisi retractus , obliquuive transmittitur. ita que , existimo te accipere vitriim , aiat planum , quo dilecte Soli opposito , intelligas nullum esse in eo punctum , per quod
radius perpendiculatis non traiiciatur; aut pilam viti eam, uniformeanque , qua quomodocumque soli opposita , virum punctum sit, per quod traiiciatur perpendicu
latis. Quati loquidem vero eadem ratio
est speetalis cuiuilibet puncti in vitro sphaerieci , ae euiuilibet spectati seorsim in ri
no ; eapropter . vi de hoe potissimum di- eam i manifestum est, neque Domine radii intelli i heie Mathematicam lineam , neque nomine puncti Mathematicum indiui duuin ; cum natura non agat per lineas ,
itidiuiduave huiusmodi: sed per matellam,& corpora magnitudinem, di parteis habentia. Intelliguntur ergo potius nomine quidem Radis, corpusculum oblongum eius tenuitatis , ut si illo araneae inaestimabilitet tenuius ι nomine vera puncti , partieula in superscie vitii aded exilis, it sit pediculo acati incomparabilitet exilioricum tota porro vitti superficies ex eius mo3isunctis constet a dico puncta eiusmodi esse alternis plena, Et inania ; adeo ut, cum inanitas terminare visum non possit, sola puncta plena , corpuscula nempe in fronte locata , ipsum terminent ; & non valente visu interstinctionem discernere
punctulis inanibus factam , iota superficies peisecth unita , politaque esse appareat.
Tum quia ex radiis in vitrum consertim alla-hentibus. alis incidunt in plena. seu cor pus ut a. alii in inania, seu ponitos vacuos, ideo dico radios, qui in eorpuscula ineidunt, tellecti; qui in potulos inaneis , transmitti.
Atque id quidem ea lege fieri , ut excipiendo puris chartis hei ne repexos , illelae
transmissos, lux ex res exis composta tanto si obstutior, quanili plures transmittuntur;& eomposita ex triansmissis, tanto stquoque obscurior, quant d plures reflectuntur a ae visus nihilominus, ut non potest discernere in vitro porulos corpusculis ii terceptos . ita non possit discernere in lueeresse, a vin bellulas ex desectu radiorum transmissbrum intermistas; neque in transmissa una bellulas e Y desectu reflexormn interceptas. Non videtur autem alia esse ratio , quam inexcogitabilis tenuitas cor
rum , ac vin bellularum s mul. Contieere verδ victimque eam licet ex eo, qudd nullaetat particulae aquae , aut alterius liquoris,
519쪽
aerisve etiam , adeo tenues, quae possint eum radius eissimum tenuitate comparari ;quando nullae non sunt magis classiustulae. quam ut peruadere vitri pocillos possint. Iam , cum certum esse vigeattit vitio soli opposito, pertransire aliquid ex ea regione , in qua est Sol, in eam quae est vitta vitrum : sue censeas id elle corpus , nihil vetabit radium appellate corpusculum : sue existimes qualitatem ; quoniam qualitas sine subiecto . & quas vehiculo transire non potest, nihil rursus vetabit radium appellare corpusculum: nempe deuehens secum qualitatem. Cum disti ias vero sit de obuia ubique itineris tectit tigine : vides primum illud G qtie , non esse metaph Psce . ut se loquar , sed sensibiliter intelligendum. Nam rigide quidem , ut aiunt, loquendo , salsum vi/etur per omne punctiitia in superficie vitti exsistens transmitti
perpendicularem radium ; cum qua occurrunt corpuscula . non transmittatur . sed
reflectatiir. At, si de puncto sensibili si
sermo , verum est nullum esse visu quantumlibet Lynceo designabile puti,fium , pcrquod radius non transmittatur. luatenus nullum est sensibile punctum adeo exile, ut
non simul quemadmodum corpuscilla innumeros potulos complectatur. vides deinde , quacumque ratione id sat, & quoin
cocumque vitri textura , quando conflatur , coalescat ; relinqui itinerula , quae a facie anteriore in posteriorem directe contendant ; scilicet vitti corpusculis ita se componentibus , ut illa patula remaneant; remanentibus simul aliis versus omnem obliquitatem. Rem declaraui quantum licuit , in contextu articuli, ac potissimum ex comparatione vitri, & papyri. Addo iam,
expetere me , ut consideres nebulam , inouam versus occasum stam , exotio sole,
subingrediaris. Si enim paucos ingressiis passus , solem conuersus respexeris , vix quicquam obscurio tem illum iudicabis iquod ex radiis innumeris , qui ex eius disco in oculum prodeunt, paucissimi siit intel-cepti , letusque empusculis , ex quibus ne Dula contexitur; fle supeisiat adhue itinerula recta innumera corpusculis non Occurata. Progressus ulterius, agnosces iam
Solem obscuriorem fieri: nempe quia licet plurima adhue itinerula a corpusculis non
occupata supersint ; non pauca tamen ex iis, quae prisis remanserant libera, iam occupata euaserunt. Progressus adhuc, deprehendes magis, magisque factum Obseurum, qudd pauciora , paucioraque itinerula in
cupata telinquantur. Denaque tant sim oro
gredieris, vi non ss prorsus visurus solem; tanquam nullis amplius itinerulis pet penetratam nebulae prolixitatem non occupatis
Quorsum haec vetδ Nempe , ut rursiis consideres, nullum esse vitrum adeδ pellucidum, quod non si nebula quantumlibet densa incomparabiliter opacius. Id fortas-ss mirabere; sed aecepto vitro plano pia
tissimo , quod non sit solio papyri densus: accipe intra nebulam passiis x nius spatium , agnosces sanὸ totum hoc spatium
haudquaquam cile opaeius e quin etiam vitio aliquantulum seposito ab oeulo , ob seruabis rem uno pallia vitia ipsum const: tu iam sensibiliter obscuriorem alia , quae intra eandem nebulam aliquot passibus diu stabit. Aecipe vitrum ex eadem materia
eruilitudinis digiti unius: qu ira depi ei etide, illud magno interuallo intra nebulamassi impio opacios Quid potio , si habu
ris vitrum ex eadem materia uno pede ceta
sum 1 Certe id fiet na rapaciam , ut iam vitia ipsum nihil iis visurus ; cum nullast nebula aded densa , ut non ad pluteis non modo pedes , verum etiam passus distantem rem videas. Quorsum riursus hae Nempe , ut exinde duo quaedam agnosca Vnum est, cum dico ex potulis in una ui,-tri facie , sue superscie apertis, patere recta in aliam itinerula linolle me proptete omnia patere tecta ; sed aliqua. etiam a corpusculis per vitti crassitudinem constitutis intercipi t quippὴ id ante iam insinuaui, cum de Trigono vitreo ae tantδ quidem plura intercipi , quanto maior sueti: crassitudo, seu prosunditas vitii. Recipi
ee autem veste me, tametsi per ipsam vitatri et assitudinem itinerula multa intercita piantur et superesse tamen posse recta aliqua . de tanto quidem plura , quant5 vitium suetit tenuius ; tauto pauciora, quanto profunditis ; eodem plane modo , quo in nebula ' bseruatum est. Alterum es h aeum vim contextura intelligi possit eadem
proportione, qua contextura nebulae t ouem au modum non modo tu intra nebulabra
constitutus vides solem , sed vident etiam sexcenti alii, qui ad doliam, laeuamque sunt, quod perinde ad ipsos usque recta supersint itinetula a corpusculis nebulae nori occupata ne memorem , si illi te moderate distantes citcumstent, polle te ipsos
aeque videre, qudd a te vosus unumquem que perinde r aneant inoecupata aliqua
eodem modo , seu vitrum convexum , concauumve si, posse non modo perpendieularem radium recta traiiei, sed innumeros etiam alios circum circa incidenteis recta penetrare ex una superficie in aliam, quocumque angulo restingantur: Seu planumst, & oblique soli oppostum , posse re se
cto, semel radios in amica superficie, recta penetrare in posticam , pro re actionis angulo; quod aliqua recta itinerula ex omni parte in omnem partem pateant. Quod idem dicendum de aqua quae est etiam nebula opaciori & de perspicuis caeteris Venit porro mihi in mentin usu pare ii bulae exemplum , inemor illius , de qua alia:
mihi narrasti, te , cum intra eam versareris , per matutinum crepusculum , Obseruasse homines per decliue montis superi Eaccedenteis, procul proceriores, prope breuiores apparere: idque cum tibi eo isteretem, auemadmodum Martinus Hortensius in di-ertatione meeum instituta de Mercurio in Sole viso , occasonem feeight philo phandi secus, quam ante da apparente vatia
520쪽
t i a Lunae, aliarumme rerum magnitudine, stoli ecipitibus se editurum pollicetur, da
prout oculus aut in tenebiis, aut in maiore, i
Laceto responsum habeam , ipsam tecum communicem. Obsequor ergo , CAPEL-L AN E ; sed non sine pudore quodam, obverba illa nimis bona , meque non alti nentia , quibus me vir magnus exornatum voluit. Tu se accipe , ut intelligas me ad respuere, quod non sim ; & non alionne exemplum literatum transinutere, quam ne causari valeas , me aut tibi quicquam negare ; aut non satis habere eo
di , It summa viri comitas , humanitan Que innotescat. Cum primum mihi con- nitetit editos libros, quos de variis. Epi-bo operam, vi rescire valeas. portassis quo que te venire interea temporis licebit; ecce enim sum in procinctu . vi eb contendam , ubi deliberabitur . istue - ne breui sim concessimis. Si Deero , dabitur sanἡ haee , quae scripsi omnia , viva edisi
screte voce . explanarἡque coram v be-
ri iis , quando non tantum suavioribus Mus f quibuὴ tanto es ornamento, sed si nerioribus quoque istis ade4 impense delectatis. utcumque fuerit, tu me eum habe, quo tuae virtutis non si reuerentior. saluere iubeo. & toto affectu complector opisenium Maighnaeum, eui te, de tuam erga me beneuolentiam debeo. Vale. E nostro Musaeolo, Eidib. Ianuar. M. DC. XLI.