장음표시 사용
541쪽
attigimus. Haee ergo demum milii videtur eYistimari posse causa tum motus deorsu in , tum accelerationis eiusdem , tum proportim
Κε , qua acceleratur. Vt vero simul facile eapias quomodo uniformitas incrementi seraequalia momenta fiat, huiuscemodi concipes gulam. Intelligatur in puncto A fieri an
gulum ex d ais ab eo duabus lineis A s.
A C, eae conaplectcntur interualltim continuo , uni naniterque increscens. Diii id antur lineae pati eis aliquot aequaleis, ducanturque per puncta diuisionum quasi bases quaedam angulo oppostae , DE, FG, HI, KL. N plures, s velis ; iteinque diuisa in totidem parteis Κ L , ducantur parallelae DM, FN, HOι & EO , CN, i M : dispescetur spatium in eos , quos vides trian sulos . inter sese omniud pateis. Concipe iam lineas ab angulo incipientes repraesen tare tempus ab aliquo puncto aequabilitet euens, di parteis linearum aequaleis reprae
sentare aequaleis parteis, sue momenta tem potis. Concipe rurisis interuallum uni somniis ter crescens reptassentare velocitatem viri se
miter inciescentem, & quos pareis triangulos vides, totidem gradus velocitatis , de consequenter parteis spatij, quod ptaue decidens percurrit. Tune agnosces sane , cum in primo momento sit unus fradus impetus , seu velocitatis , acquiri in secundo
treis , in tertio quinque, in quarto septem, qui progrelliis est numerorum ab unitate impatium. Et aliunde, si ducas lineam, quae aluisa in sexdecim parteis reserat O syiarum sexdecim altitudinem ι agnosces cur graue in fine primi momenti de endearit unam orgyiam , in s ne secundi, quatuor in fine tetiij novem, in fine quarti sexdeeim: quia nempe ita se habere aggregando intelliguntur memorati trianguli in fine eu-iasque repraesentati momenti. Agnosces quoque , cui idem graue sursum proiectum
secundum eandem lineam tanto tempore fiscendat . quanto descendit , id velocitas motus eius eadem ratione ascendendo de-erestat . qua descendendo increscit. Quias supponas vi in proiecti iee in indidisse illi septem velocitatis gradus , vi sunt septem ttianguli ad infimam basim ; vis opposta
se retundet , ut eum in primo momento septem suerint , in seeundo sint tanthmquinque , in tertio tantum tres , in pri-
ino tantilio unus. Memoria autem tenen
dum est , loqui nos semper tantum e. eo , quod est perpendiculare in motu; cum id quidem , quod est horizontale, esse ex se aequabile , aliquoties iam inculcatum sit. p etereo seruati eandem proportionem , s graue deeidat non ad pe pendiculum , sed supra planum horizonti obliquum ι nam segnius id quidem ratione obliquitatis , sed tacto nihilominus e dem ratione incremento . ut experiri licet globulis demissis pet tubulos vitreos. cuiusnodi consei pluteis in hune usum
curauimus. Ptietereo eangem quoque seruati circa nummum vibrationum, Due e cursuum , reeui suumque ut giximus , re rum pensilium, quatenus chordarum , quibus appenduntur , longitudines sunt ut quadrata vibrationum i aded vi , si ex quatuor chordis prima sit unius pedis, secu da quatuor, tertia nouem , quarta sexde cim , quo tempore quartum pensile peta- et unam vibrationem , tertium peragatuas , secvngum treis , & ptimum quatuor. PCetereo tandem ediinde esse , unde tam G litem, quam Mersennus noster, di alii definiant quanto tempore lapis casurus incentrum usque s s perforatam Terram concedas j ex stiperseie suetit, quanto ex Luna quanto ex Sole , quanto ere sideribus fixis. Supponunt quirpe eandem accelerationis proportionem seruari a tamets ex eo e pite non videatur eadem sutura qudd ea dem ubique impellens, attrahensque vis sutura non st. Vnum addo i nempe lictre ex istis
intelligi , quid sentiendum si Ae dissi itate vulgh excitata circa vim impressam
proiectilibus. Requititur quippe quidnam haec vis si in re mobili 3 quoui do in ea imprimatur quomodo perduret 3 quomodo evanescat Enimverδ, editi habeti soleat vi vis ataua lapidem mouens; videtur tamen vis activa , quae pro
lectionis causa est, esse in ipso proiiciente , non vero in proiecta re , quae me E pas. suἡ se habet. Id , quod in re proiecta est, murus est, qui licet interdum nominetur vis, impetus.
542쪽
impetus . . t ut etiam aliquoties a nobia
factitatum est, dum , ut tacilius intelligantur , familiares voces , quantum possumus, retinemus in noti propterea tamen aliud quidpiare est reipsa, quam ipsemet motus. Et sane unus . idemque motus , vel Dei Aristotelem , actio simul, S: passio est i actio
prout est a mouente , passo , prout in m hili r quare ut in mouente est vis activa, qua , moueat ; ita in mobili vis pcissilia, qua moueat ut e & dum mobile reipsa moVetur, non in eo quaerenda est vis activa, quae in mouente solo nillaesa fuit, sed paninia solum , qtiae in eo est . & tedacta quidem , vi vocatit , ad actum. Neque obstat, quod movens separatum si , aut interiisse etiam , constante motu accepto, possit; nam non propterea requirit ut, ut aliam , praepiet
motum , vim , seipso transmiserit , quae morem deinceps iniciat i sed sussiei tinotum semel in mobili secerit , qui eon tinuati absque ipso possit. Potest autem;
ruoniam est eius naturae aecigens , ut m d subiectuin perseuetans habeat , neque contrarium quidpiam Occurrat ; roseue me absque cominita caiisae sum actione
valeat. Et quanquam principia mobilis iti- terna gici possint habete vim non passu ammodo , sed etiam activam , qua talem rem tum continuent : huiuscemodi tamen vis non tam a mouente impressa , quam excitata dici potest ; planiusque est , ut a mouente nihil imprimi aliud , quam motum dicamus. In primi , inquam , qualem nam uens habet, donee mobile est ips eoniunctum , & qualis continuandus esset, sutu-xusque perpetuus, nis , motu aliquo aduerso labefactaretur. Vt noris autem quemadmodum impressio huiusmodi sat, considera , priusqn m lapis transferatur per aerem , esse ipsum aliquanti spei coniunctum cum inania , Ee haberi quasi unum, i3 que , hoe est integrum mobile eum illa;
quatenus unus . idemque motus virique iunctim conuenit, seu quaten is manus eodem ipso motu movet lapidem , quo 'ipsam. Ex hoe enim fit, ut manu vel sursum , vel transiet sum , vel quoquoversum voles, mota , lapis in eandem partem moueatur; & quia tamen manus , corpore retenta, ipsue inni, a sese interim subducit a lapide, fit ut lapis manui non c haerens, ae solum contiguus pergat , caeptamque cum manu non deserat viam. Quod si perpetuδ viam non teneat , ii cogatur
desectere , si postrem δ quiescete , dicta iam est eausa non semel. Id solum nota, quod dico de manu , de quolibet alioph sco mouente intelligi posse. Quippe
nullum est naturale mouens , quod non ipsum quoque moueatur ,ut aliquo usque mobile deducat , in viam tenendam dirigat , de quasi tyrocinio aliquo instituens,
promoueat : neque enim nugo contactu,
α absque huiuscemodi promotione pro- relleret unquam. Inducti nem facere nihil ea necesse ; cum mos sici quolibet exin rio , attentione solum sit opus ; α aliunde constet , quδ monem rapidius mouetur, dum contingit , di at quousque insequitur mobile, ed celerius mobile sem , taquo segnius . ed ta id as. Disseultras esse posset de motu tesselo; nam pila impacta
in parietem ita resilit, ut moueri ab eo de bere videatur, cum immotus tamen si , ne que aliquovsque consequatur pilam. Verum ea restitio , motusque refledius non tam a patiete, corporeve alio tessectente esset tut , quam ab ipsoim et impingente i eueanitque solum, ut qui motus dire id eonti nuaretur . Obstaculo facto continuetur rea
flexF. Atque id quidem dicere cum ipso Aristotele malo, qu in motus quidpiam tribuere vel parieti, vel parti ipsius i quoniam licet res probabilitate sua non careat ut arguit leuissimus ictus , qui viii ex tremo longissimae, erassissimaeque trabis impactus,
exauditur in alio, tanquam succestiue in omneis raticis , & vltra per : erim , as aurem usque propagatus . itemque ictus ia ruae in limen , , quo totas concuti x deis, senestialis vitra , dum tremunt , demon strant, caeteraque similia ) attamen res longioris est , qu ni locus seiat disquisitionis. Quin-etiam non alienum foret disquirere, quorsum reflexio ad pareis semper argutos fiat s quam tum ex eius natura est in eum ipsa inridentia: sed quonam tandem prouene ret eum id explieare potissimum soleam ex en eis ne rei petistis a suo perpendiculo, quae non absimiliter fiat ipsi iii idem procidentiae : neque possim deducere , quin explicem simul ob quam causam sat , ute, silente eadem pensilis lonsitudine , omnes procidentiae , atque emersones, omnes. que ad ed excursores , recursionesque, de
quibus dictum quidpiam iam est, fiat pro lsus
An- non magis congruum putabis meis XX. minille me pollieitationis , qua recepi superius declaraturum me ag calcem , quid ex factis experimentis, dicendum monstreis tui de iis , quae solent vulgo obii ei ad impugnandum motum Telluris verib in chmvideas qua hactenus verborum mole Obrue rim te , aequum profecto riuos iam cla
dam , Ac quod hiae usque dilatum est , differatur adhuc in proximam usque ad te seribendi oceasonem Etit heie interea plus aequo , quam ut pellegendo debeas esse patiens ; sed nempe illa bonitas tua , quam praeconceptam habui , ut permitterem calamo exspatiandi licentiam , seest. Praesum ps quoque te pro tuo veri cognoscendi ardore , pr4que ea , quam de me habes . quamque non mereor , opinione , sutile haud- dubie quidpiam amplius , quam nu- Aas illas citca motum obseruationes exspectaturum. vleumque sit , confido saltetis te pro singulati candore , amor ue erga me tuo . id , quodcumque est , exceptu tum habiturumque tanquam , viro, qui sit ob seruantissimus tui. Salutem Iacobo Daticloptimo, totique erudito consessui nunciui exopto. Vale. Aquis-sextiis XII. Kal. D cemb. M. DE. XL.
543쪽
De Morti impresso EPISTOLA II.
ΟRAM non traho, Vix Ex tuis, sed mox obsignatis, in iis sque, quas per uidebis, si teris . hasce occipio, vi liberem de proposita Patemhes fidem. Quippe imtertexturus suetam s quod ad texere praesti tit) videri ex iis obseruatis , quae circa -- tum , motore transsato impressum memorata sunt , infirmum reddi argumentum , quo solemus vulgo quietem asserere globo Telluris. Non quod cxinde pronunciem moueri haud dubie Tellurem , vi Prthagoreis olim visum est, & nune Copernicanis placet ; sed quod amore vetitatis , &consequenter ad ea , quae deducta sunt, nihil prohibere existimem , qud minus insinuem conquirendam este rationem verisimiliorem. videlicet hie disquisitio non videt ui esse ad eos releganda, qui laborant vertigine. ut similiare est obiici; quando& sapientum non postremus Seneca dignam rem duxit eontemplatione , ut sciamus, in quo rerum statu simus a pigerrimam sortiti, an velocissimam sedetra ; circanos Deus omnia , an nos agat: & Plato, qui philosophi diuini cognomentum tulit, Telluri attribuit tum iunior reuolutionem
diurna m ei rea proprium axem , tum aetate matur or etiam translationen pet zodiacum.
Nosti enim , eum in Timaeo sensisset Tellure m in uniuersi centro degentem , una sui ei reumductione versus ortium , diem, noctemque efficere, dum intere, sol , cae- telaque astra apparerent otiit , ae deserti versus Decasum I post-modeim tamen , ut ex Theophrasto apud Plutat elium intelligitur, eum collocalle Solem in centro , &Terrae praeter motum diurnum , assignauisse etiam annuum, quem dum circa S lem , di sub fgnis zodiaci perageret, sol appareret interea opposita fgna peragrare. Sed hisee dimissis . ecquod nam est illud, de quo dicere volo, argumentum Nempe illud est, quod ab ipso usque Aristotele
solet obiici. dum neminem sere non via ges , qui diurnum motum oppugnans , non instet fore , vi s Terra circumuoliteretur in ortum , lapis directe sursitin ptriectus, non in eundem , e quo foret pr-iectus, locum recideret , sed caderet procul ad parteis occiduas; quod eo versante per aerem , locus esset interea vel sortiam procul subductus t eo modo , ii quiunt , quo sagitia sursiam evibratae purpi , dum nauis mouetur , non in iuppim recidit, sed in aquam a tergo puppis , quae interea subducta est. Enimvero quis non miretur neminem ex tanta obiicientium turba tem suisse expertum adeo facilem ;Omneisque exemplum in te smili usurpare , non quod ipsi probauerint , aut ab expertis acceperint i sed quδd aliunde se se habete , aut Acbere se h ibere snt rati a Siquidem ex iis , quae deducta sunt , mani fellum est posse omnino Copere icanos tale
exemplum retorquere, atque adeo argi me
tati , tam posse lapidem in eumdem Terrae locu in recidere, quam . sagittam in eandem puppim. Suffecte posset ad hoc demonstrandum II. quod inset ipsi Schema superioribus litetis; sed ne te ad illud importune reuocem. subiiee te hele istud praestat. Esto exempli glacia Tunis A B, e cuius pede proiiciatur
sursum lapi, ad usque fastigium B . & donee lapis est in aere , supponatur moueri Terra versus parteis orientaleis C D E p G. HI K ; turtis prosecto vn, mouebitur: putas vero lapis deseretur , turti Desereretur sanε, s is , qui proiicit, non inhaereret ipsi Terrae ι eodem modo , quo si quis extra navim eonsistens lapidem sursum proiiciat, dum malus e regione transit 3 talis qui inve lapis non sequetur malum , sed ab illa deseretur. At quemadmodum si naui inhaereat , qui lapidem suis lim seeundum malum prolieit , tunc lapis malum sequitur, neque ab illo deseritur; ita quia Tertae inhaeret qui lapidem sursum secundum turrim proiicit , necesse est lapidem sequi, ae nusquim deseri a turri. Causa manifesta iam est. Nam ut lapidi secundum malum proiecto non sola impressa est xis ipsus proiicientis propria , sed etiam alia
ex motu nauis , quo manus siniit adacta suit ; ita proiecto secundum turrim non sola vis proiicientis propria impressa est, sed alia etiam ex motu a errae, quo manus fuit simul eorrepta. Et vi lapis secundum malum visus ascendere , descenaerseue ad perpendiculum , describit nihilominus lineam , quam parabolicam diximus : ita lapis seeundum turrim contineti visus in
Milem perpendiculo , describit tamen in spati.
544쪽
sibatio mundano lineam similitet paraboli cain; sed paraboles longe obtusoris . Nempe ut illele motus est compositus ex per pendiculati , ci hori Zontali; ita ex utroque compotatus helei adea vi. qiticquid est ex vi proiicientis propria , id explicetur usique ad L. stisium torris , ad quod lapis pelauciati ; & quicquid a vi, seu motu Tellu ris , id cxplicetur ad punctum vique hori Mntalis lineae , quod lapis decidens at in git. itaque, cum Turiis ex A Ρ , peruene- iri ad C L , recte eotieipis lapidem pertit niae ad M i eum ad D N , peruenisse ad O. cum ad E p , peruenille ad a9 ciam ad F R. peruentile ad ipsum mei R . quod fastigium in ; de consequenter , cum ad G S. pervemile ad T: ctim ad N V, peruenis lead X: cum ad I Y, peruenisse ad Z ; e mdcnique ad Κώ peruenis te ad ipsam Krita ut ubicumque lapis in aere , vel per spatrum mundanum fuerit, extiterit semperio linea ips Turri parallela, eidemque Tut ras pedi , punctove vicino perpendicularis.
Nee vero iam tibi .idebitur mirum Oci los omnium , qui ad lapidem attendent, solum illum motum perpendicularem ob scrvare, nullo autem modo horirontalem, qui perpendicularem tamen exsipetat tan topere a squidem omnium oculi vii, de cunaturri, de eum lapide , eodem horiarintali motu transferuntur . adeo ut quemadmodum exsistentes in naui omnes solum per
pendicularem , nullo vero modo horizon talem , cuius sunt participes , obserirant; ita licie seri ne eessum sit. Vnum discrimen est , quod quispiam vel in alia naui quiescente, vel in litiore consitate possit, unde ad motum lapidis horizontalem attendat ; non possit vel 5 alietibi extra Terrams gere pedem, unde pari modo progressum horizontalem percipiat Dices , quid ii aliquis intra eistam a gryphe abreptam detineatur per aerem 3 Re spondebitur , neque illum quidem posse eum motum obseruare a quoniam & ipse
una cum cista . gryphe, aereque , eodem illo motu simul transferetur, oporteretque illum constitui ultra testonem aeream , m tuque ips, non corripi , ut eius obseruandi euaderet ea pax. Quo loco te minime
latet placete Copernicanis id , quod insinuaui superiore Epistola, aerem hunc nostrum nihil esse aliud , qu ni halituosam
quandam contexturam ex omnibus vapo
ribus , sumis , tenuissimisue corpusculis, quae ex solidiore Terrae , δe aquae globo continuo ,& in omnem partem circumflua-Iue exhalantur. Neque porro longε abitea solidiore isto globo vapores eiuli odi; quippe quia densiores inferne res dant, sub
tiliores vix supra unum , alterumve milisliare emergant , parumque omnino excedant editissimorum montium vertices. Talis est ergo illis aer, sue regio aerea; estque proinde terrenum quid , totamque te rana circumambit , eo modo , quo epi
dei mis totum animali, vel l ut similitudiuini repetam ) quo lanugo malum coto-
neum. Ex quo si, ut quemadmodum in
lo cotoneo circumuoluto non conuolui
mir modo ipsam malum, seu quod in illo intimius , solidiusque est , sed .na etiam
conuoluitur lanugo circum uestiens , ipsique extrinsecus leuiter cohastens . ita illa dicant non modo solidiorem hune globum ex ictra , de aqua constantem ve sus ortum est eum agi; sed simul etiam circumduci regionem aeream ipsi leuiter ei cumquaque cohaerentem. Adeo pioinde. ut quemadmodum acari, aliudve animal-cubim intra lanuginem contentum vi cum illa ad motum mali cotonei circum raperetur: ita necessarium sit quicquid eo tinetur intra aetem , vici cum ipso aere ad motum Terra cit eum serri. Quanqualm diserimen est , qudd aer, ob stirxilitatem, non videtur eohaesone aded vehemente solidiori globo connecti, sed retardari non nihil ; atque adeo lentissime quidem, sed
aliquantulum tamen promoueri in parteis occiduas. Patere id dicunt . non tam in convallibus . intra quas aer hei ne inde eo hibetur , neque libet est, quam in plani liebus , & apertis campis , ubi obteria an tui flabella , quoties viget tranquillitas, niteria esse in occasum. Patere vero maxime in mari ; ae sub ipso quidem aqua tote potissimum , ubi vela nauium tune uno tenore, uniformiterque inflata ab o tu ι atque idcirco nautae experiuntur sese idem iter Ze longὴ Deilius , de breuiore tempore in occasum, quini in ortum ciue tiri. Neque vero necesse est ventum pro
i terea percipi adeo validum , ae obiici so-
et, quas aet consisteret, de tantundem ferseri in occasum , quantum Terra in Ortum apparere . aut sentiti deberet. Siquidem non consistit aer . sed nonnihil solum retardatur , lentiusve in eandem regionem procedit, haecque retardatio , quae haberi possit pro motu in occasum , nulla propemodum pars est citatissmi eius motus quo aer interea promouetur cum Tetta in o tum. Discrimen aliunde est , quod illa animal eula a lanugine abripiantur , cor pota vero solidiora non abripiantur ab aete is nempe est nimiam tenuis, fluidusque sed motum sortiantur ab ipsamet Terra. quae dum mouetur , simul moueat corpora omnia sibi innixa. Et quia tamen vi detur aer quidpiam conserte aliquibus;
ideo , ut distinctilis rem dicam : s talia quidem corpora snt , cuiusmodi lapis,
sagitta, aliave id genus ς ista non mouentiit eum aere , quas ipse ea propellente: sea ideo mouentur, quia cum excessere cTerta , Orpoteve Terrae innixo , quod ea propulit , impressit Terra simul suum motum , eo modo , quo imprimit nauis, dum ex ea , aut malo ipsi innixo aliquia propellitur. Sin vero talia corpora Iant, cuiusmodi aves , inustae , de similia ; habent de ea motum ab ipsemet Terra, aut cereth a turri , arbore , mensa , manu , co poteve alio , cui Terrae haerenti , quando avolant , innituntut , uti dum aliquis o
545쪽
puppi , aut scamno, quod in ea , versus protam salit. Contingit autem volueres non ad . perpendiculum subitide decideres quod si sacerent, non proptere, motum horizontalem minus haberent, ut dietiim est de lapide seeundum turrim decidente j sed poste alatum benefleto eiusmodi
motum variare , quantum aer una translatus potest esse subsidio. Nam s nullii,
quidem esset suppositus aet , aut aues alas non explicatent , tum lapidum instat caderent in Teiram ; at quia aer subest , corpulentiamque aliquam habet , quae alis verberata tantum resistat , quantum satis est , ut volatilia vel sustententur, vel etiam magis euehantur; hei ne fit, ut pro repulsu a telistente aere facto , motus petaerem varietur, neque ille generalis, no-Hrontalisque ipsi magis obstet, quam obstat perpendiculari. Nempe illa pars aeris vel berata . alisque resistens comparari
potest illi parti sun is intra navim tens , quam stinam bulus inter saliendum pede pulset. Quin- etiam comparati potest cuilibet parti nauis , e qua quis ipsam pedibus pulsans. salire in quamcumque valeat. Quippe motus nauis , qui illum 5e in sistentem , de per aereiti saliendo transs tum semper deuehet , nihil prorsus impediet , quo minus ex una parte nauis in aliam intiliat, stumque , vi volet, com mutet. Declararem in piste , animaliue alio natante; cum aquam posse & una transferes , de magis resistere perspicuum st; sed tes , vi mihi quidem videtur, non est disseilis intellemi. Quanquam , si haereas
vel tantillum , habeto intra navim cuppam aqua plenam, & in ea pisceis ae deprehendes , qua ratione motus generalis nauis , quo aqua, & pisces convehentur, nihil sit penitus obstiturus , quo minus pisces eosdein motus sursum , deorsum, obliquὸ habeant , ae haberent, si cuppa, de aqua penitus conquiescerent , illoque motu destituerentur. Quod inculco , vi intelligas , posse aerem , aues , de omnia volantia generali illo , de horizontali motu Telluris transferri a & motum tamen istum nihil obstare , qu3 minus illa volent sursum , georsum, oblique , de quoc)que eollibitum fuerit. Sin autem talia corpora snt , cuiusmodi nubes , tui ueres , plumae, lanae , &c. Imprimis, cum ista εterra, eo orEve Terrae innixo procedunt, motum inde impressum habent , tuentu
que; de quod sint non-nihil grauiora supposito aere, haud-dubie perpendi latitus tametsi paulo lentius ) apparerent decidete, nisi ventus succurreret, auerteretque istum morum , eum quo una genet alis, de
horizontalis ille perinde copularetur , ac in lapide seii dictum est. Deinde ventus superueniens . sursumque , aut alio abi
gens , impellensque nihil aliud praestat,qitim quod dictum est praestati ab aere alis
volucrum resistente : diserimen enim solummodo est, qudd volucris quo repellatur , nubta xeto , ct caetera a vento dira taxat pellantur 1 cum ad morem tamen perinde sit . seu manus ἡ pauimento pilam stit, im stoliciat; seu pila in pauitiaentum impacium G illo resiliat. Sin demum talia eoi pota sui , cuiusmodi ventus , ignea traiectio . 3cc. tum quoque de motus ille generalis imprimit ut ipsis in ea Terrae pasere , ὸ qua prodeunt ι de qui proprius praeterea motus ipsis competit , pet inde cum
illo eohaerent , ae cohaerent motus proiectorum , volucrum , aliorum tam de ventus antecessens a succedente propellatur ; & ignis in pabulum agens illum suavi pellat, di ob cohaesionem sequatur; de utrique aer paltim sustentaculo partim o stactilo elle possit; atque adeo causa desse xionis , reli litionis, te similium. Scrupulus sortὸ supererit ex eo , quod dixi parabolicam lineam a corporibus proiectis deseriptam aeeipiendam elle in spatio
mundano, non in aere: de chira unum eius extremum supponatur ad pedem latris,
unde lapis proseitur, aliud elle accipiendum in alio puncto holietontalis lineae, in quod lapis decidit e quasi .aut horiron non sit d. scribendus in ipsa Terrae superficie ; aut puinctum , in quod lapis recidit,tiori si illud idem in hac superficie, e quo
lapis suit proiectus. Vetum non erit tibi imprimis dissicile imaginati aliud esse aerem , aliud spatium in quo est aer. Nam aer corpus inobile est : spatium incorpo reus , de immobilis locus. Tu, vobi causa , intra musaeuiti, spatium quoddam o miras , 5e tantum quid cin , quantus es ipse, etiam cum tuis vestibus. Cum autem viro, aut altero passu ab illo recedis; non illud te sequitur . sed ab aete confluenteoccupatur. Reponatur in eo trabs a pelletur aer , sed non pelletur spatium i quod proinde manet immotum, quicquid in ipso collocetur , quicquid per ipsim transeat rima non si domus , non sit Terra , non si Mundus i illus spatium nihilominus immobile . in alterabile , idem omnino pers uerabit. Eodem modo , loco musae ei, in telligito ex Ii fornicem a & loco tui, tu tumque vestium intellige Terram eum ait recircumuestienter capis proscctb Terram intra hune forniem certum aliquod sp
tium Occupare. Finge Terram ex eo m
ueti; non illud propterea emouebitur , sedeonstabit planE immotum , Tetraque intere, occupabit aliud. Finge non moueri Terram ex spatio , sed conuolui tamen intra spatium, veluti globus, dum torna tura concipies parteis quidem Terrae mutare suecessive patieis statis; sed non proptere, parteis spatij vlla ratione aut in
Neri, aut mutationem aecipere. Dico igiatur , si in Telluris cir inuolutione surponamus A B turrim moueti in C L ι sp
tium , quod illeic occupabatur , remansisse illese immotum, vi etiam totum illud
per quod ita agit , A B L C , in quo erae aer transit interea in C L N D, suecedentea alio, qui erat ponὸ locum A B. Et cucat ut couse tunis a C L, m. DN, i
546쪽
D N , spatium ad C L remanebit imm
tum vi etiam illud, pet quod turris transit, de in quo qui otios continebatur aer, transit interea in spatium D N P E. Imaginare idem ex ordine , quousque tuitis
eiit in K st: capies prosectb pedem tu ris ex parte spatij immota A transisse iri partem spatij mmotam x . de desei ipsς
se in spatio intermedio . immoto manen
te lineam AC DEFGHI Κ, quam hori
Rentalem ideδ diximus . quia respondet horizonti , seu superficiei ipsus Terrae. Nam de cum pes turtis esset in A illa spatis linea A Κ oeeupabatut a portione su
perficiei Tetrae antecedente I & cum pesturtis peruenit ad K , eagem linea occia.
Iatur a portione consequente. Deinde , supponamus lapidem non quieuisse in pede turris , sed ascendisse , de deciendi me secundum turrim , dum turris ex AB, transtet in Κ s. adeo ut descripserit parabolieam linerum AMO RTXΖΚ, capis san3 hane lineam deseriptam esse in immotri spatio . quod ab aere Terram
Hreumambiente , ae una transato suecessi-Ne occupatur ἔ non veth in aere ipso,
qui circa tuitim translatam idem perse- Merat , eamque sequitur i de in quo describitur solum apparens recta linea , secundum longitudinem videlicet turris. Heine ergo agnoscis me ideo dixisse defetibi lineam in spatio mundano . potiusquam in acre 3 vi obseruaretur discrimen hu- lux lineae deseriptae propter motum Terrae , cum linea descripta propter motum nauis. Nam Aescripta ob motum nauis bene intelligitur ex diuerstate paratum aeris , qui motum nauis non sequitur , sed respectu illius permanet immotus e deserapta velli ob motum Tettae intelligi non potest ex diuersitate partium aeris.
qui ipsam Teream sequitiat ; sed ex di Derlitate patitum mundani spatii , quod
immotum perseuerat. Dico autem aerem respectu nauis manere immotum ; quia dum motus illos intra navim conssseramus, seponimus motum Telluris. qui aliunde si naui, aeri, omnibusque rebus communis a quique ob sui communitatem telinquat obseruabile inter res propriis vitibus motra, quiescenteisque, discrimen. Ex hoc proinde intelliges , qu m parum concludant argumenta illa , quae ex globorum explosione a bellicis tormeniatis petuntur. Nam , inquiunt , globus in ortum explosus seretur longὸ vlterius, quam explosus in occasum a quoniam ille Praeter motum proprium , habebit etiam motum a Terta ; hie verδ habebit solum motum proprium : atque idcirco si mo tu, Telluris supponatur tantus , quantus est motus globi proprius , essicietur motus in ortum duplo veloeior , quam in occasum ι sieque scopus ad Oreum duplo lon ius , quam ad Occasum attingetur. Quin- etiam globus in oecasum explosus non exibit e fistula . sed quasi immo-
lux eonsilet ; quia nempe quantum m tu proprio in occidentem connitetur, tan
tum impetus 1 Terea factus illum in ortum reprimet. Addunt , s globus ditia gauit seu in boream , seu in meridiem, aberrationem semper a scopo suturam;
quia dum globus feretur per aerem, scopus interea in ortum promouebitur , t cusque setietur procul ad occasum. Verumtamen experimenta de colludentibus
pila intia nauim a simili sumpta rem perspici E soluunt. Loco enim manus intelli ge s stulam: loco pilae globum ; loco navis Terram a loco aeris mundanum spatium a nihil supererit laboris. Enimvet3 animi gratia repete expostum schema. 3e suppone A F Κ esse lineam in superseie stlobi Tellutis una eum tota Tellure mobilem . sed pro tempote tamen , hoc est, dum globus exploditur , respondentem parti immobili, spatii A F K , eo modo, quo iam dictuin est. Suppone etiam globum explodi ex puncto Terrae A ea tot menti vi , ut per enite possit ad F i &rursus pari vi ex F , ut peruenire possit ad A , etiam globo Terrae penitus qtrie iacente; dico , licet Terra moueatur, globum vitimque explosum nihilo secius peruentu tum ad eadem supersciet Terrae puncta, hoe est, heine ad F. illesne ad A. Namst, prout obiicitur , motus Telluris tantus , quantus est globi proprius suti esse
debet tantus eiiciter saltem , in vestro pa
rallelo 3 erit quidem vis globi explos ex A in F geminata ; seque ex A immobili spatii puncto perueniet in K etiam imm
bile ; at quia dum globus transferetur, punctum superfielei Tertae A non mane
bit immotum , sed post globum ibii ι neque
punetiam superseiei Κ immotum consistet, sed globum antecedet: inde eueniet, ut cum
globus ex puncto mundani spatii immobili A , priueniet ad punctum eiusdem spati itidem
547쪽
Itidem immobile Κ , punctiim mobile su- pei fi et ei Teiis A perueniat ad punctum spatii immobile F ; & punctum mobile superficiei F perueniat ad punctum spatij immobile Κ ; sicque globus percurrat quidem ex mundatio spatio lineam AK, sed ex suseis cie tamen Telluris solummodo lineam A F ; quemadmodum saceret Terra quiescente. Explodat ut deinde globus ex F in A ; quia dum erit per aerem , ne ue punctum F, neque punctum A superciei terrenae erunt immota ; sed inte imunctuin F perueniet ad punctum immo
ite spatii K , & punctum A ad punctum
immobile F ; & aliunde quantum globus vi impressa , tormento seretur ex puncto immobili F versu, A . tantum vi impressa a Terra referetur ex A versus F ; set, ut respectu spatii immotus cons stat , donec cadat in punctum mobile superficiei A , quod intere, ad punctum p immobile
perueniet. Neque iam debet videri mirum , moueri globum per aerem , & non moueri tamen per mundanum spatium. Videlicet praetet iam dicta sex quibus constat non tam globum transferri per ae- Iem , quam aerem serti praeter globum ;& motum globo , visu tiibui , qui tamen est aeris ) constat rem aliunde ita se habere , ae dum via es hominem conto in sit
ij ij sundum defixo , aut sitne ponti illigato impellere lembum suis pedibus. Ille
quippe nihilo sechs mutat pedes , inambulatque, ae saceret supra ipsam Terram, θ: nihilomin sis .ides ipsum non mutare locum , s comparetur ad aerem, ripam , sup
postum sundum , quidpiamve aliud immobile; sed mutare sol sim locum respectu partium lembi , qui intere, sub ipso moti
tur, quatenus ex puppi aut prora oppostam partem attingit. Nimirum respectu aeris , aut ripae immobilis est , quia praeter motum proprium , quo sertur versus unam partem , asscitur etiam motu alio , qui ipsum tantundem refert in partem oppinsitam. Idem eueniet , s in medio stimi me , aut etiam in mari absque eonto, aut ne , tanta volocitate moueatur a prora in puppim, quanta ipsa mouetur. Nam moliebitur quidem per naui ira , miliabitque successu e parteis nauis varias a sed quod ad ipsum aerem, aquamve, aut sundum surrositum 1 pectat . consistet quasi immobilis , neque reuera locum mutabit. Pati igitur modo globos feretur quidem .imp tu proprio , sue a machina impresso ab Oilente in Occidentem , reipsaque mouebitur per Terrae superficiem , eiusque pat-teis commutabit: at respectu mundani spatii perseuerabit quasi immotus , quia quantum motu proprio in occasum seretur, tantundem motu a Tetra imprello te tetur in ortu . Eadem porth, proportione, euenient, seu motum Terrae velociorem , seu
tardiorem habeas motu globi proprio. Quemadmodum a pari intelligitur ex dicti, superius de proiectione, de reiectione pilae seeundum longitudinem nauis I cum nihil sit neeesse explicare amplius quemadmodum sat adiectio , aut detractio vi
tutis communis comparatae cum propria:
quando , ut iam dictum est , simili ratione sena bent pila, & globus; manus,& fistula; n nis , & Terra . aer, & spatium. Heine, quod dicit ut de globo proiecto seu in boreaira, seu in meridiem ex iis soluitur , quae dicta
sunt de proiectis ex naui, aut etiam ex cur
ru. Etenim , dum globus e silnia exit, non tantum habet motum secundum longitudinem fistulae: sed etiam seeundum horizo talem lineam; incipitque proinde ex hoc motu desti ibi linea media, seeundum quam tendere pergat , postquain exiit E fistula: adeo ut quantum fistula, tantundem ipse tendat in ortum , sique semper e regione oti selii situlat per quod fuit traiectus ; &interea tamen promoueatur vitta id otis etiam , & vsque ad scopum tandem directὸ perueniat. qui ipse quoque est interea tantundent promotus in Ortum, quantum siluta , inque eadem secundum Terrae superficiem linea permansit. Dicerem etiam de globo sursim Airecte exploso, recident ἡque ad perpendiculum : sea ratio eadem plane est,& diis itas manet soluta ex iis, quae circa explosionem e naui memorata sunt. Quinetiam hoc loco videtur res esIe tant1 intellectu facilior, quantδ per id tempus, quo globus exit e fistula , intelligitur simul moueti setis bilid, versos ortum. seque ex mo tu surghm, & motu in Orientem deseribere
lineam inter verticalem, & horizontalem mediam , seeundum quam deinceps transatus, ita sursum emoueatur a fistula , ut i men etiam in ortum tantundem, ae ipsa pr
moueatur , seque directe illi semper immineat , seu ad Perpendiculum iit, reeidatque tandem in ipsam. Neque u αδ allata modo argumenta nulla videntui , sed illa etiam ivlus concludunt, quae
548쪽
quet ex apparente rerum motu , quiete ve solent obiici. Videmus cnim , inquiunt. Solem , caeteraque sidera oriri . occidere , circa nos moueri ; videmus de hane ipsistra Terraiu , cui ins stimus , prorsus quiescere: an non igitur omnia ibunt naturae legi praepostera , ii sidera quiescant, de Terra moueatur Sed piget clarabem. Copemicanis toties repetitam hele r petete ; cum praeter tam constet ex iam ante dictis, seu nauis alia moueatur ad nostram immotam : seu ncillia moueatur ad immotam aliam , motum tamen semper nobis apparere non nostrae , sed alterius nauis : adeo ut, si in medio mari simus,& nihil sit, nisi caelum undique , & vn- dique pontus . videamur nobis ipsis immoti plane consistere a quantumcumque de secundo vento moueamur ; & ad navim aliam anchoris firmatam sciamur : quae proinde tantum apparebit accedere ad nos, quantum reuera nos accedemus ad ipsain. Caeterum quia nos longo usu , experientiaque edocti sensu in . seu imaginati nem mente, seu ratione enitimur corrigore , ac reipsa e trigimus , de rem secus se liabere , quam nobis appareat , nobis persuademus ; finge tamen , nisi hominem natum , educatumque in media naui, saltem mediterraneum , qui nauigium nunquam vi derit , de dormiens , oculisve claus s , aenihil tale cogitans , in navim transsatus, deducatur in medium mare , ubi , quemadmodum dixi , nihil si praeter caelum, pomumque , de nauis alia ad an et Mam. Tum, si aperiat oculos, de naui, in qua erit, velocissiste praeter aliam mota, ex illo roquiras , viri motum . viri quietem conuenire existimet; respondebit naud- dubiἡ . n laim in qua eiit, quiescere, de aliam moueri. Et inbeto , quantum voles, ut at tendat ; seri enim posse , ut nauis , in quaerit, moueatur , immotaque sit alia; iutabit se non decipi ; ae tanto magis semirus erit navim suam quieseere , quanto obseruabit traneis eius parteis in eodem sem-ret situ manere ; non diseeae te puppim in unam partem , de proram in aliam i non aecedere etiam ad se mutuδ; non parteis item laterat eis ; non transtra ἔ non malos , non quicquid attinet ad navim ι de interea nautas varie pet solos eurstare, malos scandere , sentinam exhaurire , Beomnia prorsus peragere, ut si nauis conia stituta esset , consisteretque in medio soro , meaiove agro oppidi. Iam verδ globus Tetrae est , in quem , quasi dormientes transsati, vel potius in quo non cogitan tes nati sumus. Ex quo autem oculos aperiauimus , de praeter hunc globum contemplati sumus alium , videlicet Solem . in eodem cuin Tetra quas aequore , seu spatio mundano i quaestum est viri istorum globorum competeret qui , viri motus nos vero incunctant et pronunclauimus competere haud- dubie quietem Terrae, &motum soli. Admonuere Pythagoras , Pla
que Copernicus , Galileus , Reppletus.
recentiores pluies , sortassis nos decipi, de quiescere Solem , Terramque moueri: Nos tamen contra institi irius ; ac tanto obstinatiores facti sumus , quanto magis attendentes , obseruauimus parteis Terrae
a se mutud non distrahi ; sed illum quidem montem esse se in per ad boream, hanc urbem ad austruiti , illum fluuium ad ortum, hane insulam ad occasum; ac nos intere, supra Terram perinde dis tuere , ae disturrimus per domum , siue ciuitatem , in qua nati sumus : ade3. vi, quemadmodum neque domus per ciuitatem, neque ciuitas per prouine iam , Terramve discurrit; ita ipsa quoque Teria non videatur spatia mundi distul-rere. Atque ita quidem se habet ab exortuusque nostra imaginatio; neque aduertimus, Terram esse sorte instat nauis, fietique posse , ut exs stentes in Terra perinde sallamur, ac Mediterraneus ille , dum in naui est. Quippe quod-nam erit discis meia r aut quae ratio discriminis 3 de quis modus seu vetitatem , seu errorem internoscendi Ae non
dico proptet ea moueri Terram , quiescere Solem a sed quaerendas dico rationes me Iiotes , quam quae ex sensu ipso petuntur. Et his suissemiis quidem unquam ea pertivisus nostri sallaciam , excusabiles videre mur , possemusqtie obiieere , nihil esse visu manifestius , aut certius ; detraci que oculis fide nihil fieri pei suasone dignum : at quia nos opes enita docuit vi sum falli tantopere , neque fidem semper adhibendam oeulis esse , idque cum de motu potissiinum agitur ; quidnam resiponderi potest aliud, quain de visum , de sensus alios esse ratione eottigendos Si ratione porrδ visum corrigamus quid Mediterraneo illi pei suadebimus . nisi mo ueri navim , in qua est , quiescere navim, versus quam accedit Et cum ita secetimus . quid , pati ratione persuadebimus aliud nobis ipsis , quam moueri Terram , cui insistimus quiescere Solem, versus quem
Quod dictum portl est de sole . videtur simul quoque dieendum de siderib citeris. Nam pati modo , s nos cum
Tetra versus Ortum eonvertimur , neeeia
se est nobis semper , continuoque , aliae, aliaeque partes vis biles mundi aut coeli , ut puta Luna , stellaeque tam erran tes , quam inerrantes versus occasum O cultentur ; de quae exortae fuerint , a Dpareant eontinuό ad rueridianum ascendere , praetergredique, de in occasum defeei dere , ae sub Terram quoque , seu infra horizontem pergere , donee una re uolutione inita horas viginti quatuor a soluta , appareant rursiis exotiri , ascendere , &c. Cur non id veto toti hs appareat ex conuersone nostri oculi ad pati eis exit orientaliores, qu in ex conuersione tot, tantarumque partium versus oculum: quemadmodum nobis eleuatio poli apparet, non toto caelo conuerso in meridiem, sed oc
lo solo promoto in boream a Non ita V u hae
549쪽
hae quidem Huitate polus boreuet attollitur solvis gradibus quadraginta tribus cum semisse; & ubi tamen immoto caelo ad esuit, rem usque vestram iter instituimus, ita paulatim parteis inferiores , in serioresque , sub ipso polo detegimus , ut denique isteie polus attollatur gradibus proxime 'quadradraginta novem. Dicent non totam Tetram in boream , sed nos duntaxat progredi; velum id adsertiar solum in exemplum, ut ostendam , seu oculus solus, seu oculus una cum Tetra progrediatur versus ortum, posse sdera videri attolli , neque, ut hoc appareat , esse necessarium , conuerti ipsa versus occasum. Addo , si iudierat Deilius moueri solum oculum , quam totam Terram in boream . non facilius quoque iudicent moueri solam Terram in
ortum , quam sidera omnia , machinam que caelotum uniuersam moueri in occasum a Non definio sane utrum sat i sed editi , quod spectat ad oculum . possit
utrumque aeque praestari; innuo solum esse ratione agendum , ut mens in eam partem propendeat, quam ratio Deerit vetismiliorem. Hoc verδ posito, cum ratione suadente sit ueros milius moueri navim versus portum, quam portum, ac naueis, &domos , terrasque attiguas moueti versus ipsam navim , & spectante aliquo ex edita turri totam ciuitatem circumpostain,
piobabilis; si hominem in fastigium tutiis emet gere , seseque in omnem circum pariem conuertere , quam civitatem totam deptimi, ac circa ipsum conuerti; &Oratore pro se Gestu perorante , consentaneum nragis sit ipsus vultum ad omneis cireum auditoris parteis ex ordine di- isi , qu,m totum auditorium circa vultum immobilem , atque id genus similia tCut non ratione eadem suadente sat veto similius, plobabilius , magis consenta
heum moueri Terram versus ortum , ac
totam mundi machinam , sideraque Omnia salutate ex ordines quam tantam illam machinam , totque , & tanta sidera citia eum ipsam ire, eamque salutare Prose-
Oid nauis est aliqua sensibilis portio, sue potius est alicuius sens bilis magnitudinis
te spectu portus , totiusque oppositae orae homo respectu ciuitatis , vultus respectu auditorii : Terra veth comparata ad tantae illius machinae amplitudinem, non m
do punctum est , sed etiam , s quid fingi potest insensibilius , ac minus puncto.
auanquam res posset fortὸ videri utcumque tolerabilis, si tota illa machina via- eo, ae simplici motu circumserretur versus occasum ; sed cum aliunde tot Planetae circumserantur ovoque versus otium a
quid potuit fieri absurdius , quim fingi
sipta Planetas , supraque omneis stellas fi kas , ae sphaeras etiam costallinas , vastissimam sphae tam primi mobilis , quae aduersus inferiores nitenteis in ortum suis, ac lentis motibus, contranitatur ipsa, α versus oecasum ineredibili celeritate orantis abripiat An potest esto quidpiam
violentius a & eogitati tamen esse in teiarum natura perpetuum An esse quidpiam amfractuosus ; & attribui tamen Daturae, quae quo tendit, procedit semper per bie-uissimam , de complanatissimam viam Tetra prosectb in ortum conuersa , quo
compendiosius nihil est , sui , leniique
in ortiam in olus relinquentur ipsis Plane tis ; δ: qui tam ipsis , quam stellis fixis versus occasum ineste apparet, ex unica Terrae in ortum conuertione apparebit; aded ut hae e sola, simplexque conuersio aequi- ualeat illi primo inobili; intereaque rapi ditate , violentia, initicatione illa tanta liberet orbeis inferiores. Quanquam aliunde solidi orbes , qui insitos tibi Planetas de-Dehentes, debuerunt este contingui, ut in
setiores abripi a superioribus postent, nulli plane sunt a vi vel explorati motus veneris , & Mercurii supra , ae insta solem , &Cometarum traiectiones pet spatia illa satis conuincunt. Quare nee motus ille raptus potest iam amplius peragi a quando Planetarum quidem globos per libera, fluxaque spatia ab tipi non posse est satis perspicuum , & retentis etiam solidis sphaeris. malaifestum est , s superseies inseriorum conuexae, 3c superiorum concaui politisi simae fuerint vi necessarid , & vulg5 censent) non posse plane in se iotes a supello-tibus abripi, quippe destitutae ansis, qui,
bus in orbein impellantur, motumque accipiant ; ae posse ad summum impulsionem prorsum , seu in rectum accipere, qualis prosectδ non admittetur. Noto intere, Cometas ; cum praeter proprias traiectiones , quae sunt nunc in boream , nune ira austium, nunc alida appareant etiam cor uessione diurna ab ortu in oecasum serti;
quid veros milius cogitati tollit , quam
moueri illos motu unico , seu traiectione propria ἱ circumductionem verd illam in occasum esse duntaxat apparentem , ex conuersi e Terrae diutua in ortum Haec
sanὸ conuerso eiusmodi est , ut quicquid
sursum , vltrave Terram, ac per mundana
spatia seu est , seu nascitur, seu transit, an fingat illi , ut de apparet , conuersonem versus occasum. Nisi verd id non videtur esse captui accommodatius , quam raptum primi mobilis ad aetem usque nobis vicinum extendere, ut seu Cometa, seu quid aliud in eo fuerit, versus occasum
tibiapi possit λ stupendum profectd, punctulum hoe soldm immotum constare: & tantam circum machinam rotatione intere, illa incredibilitet celeti indesnentet ei inductam i Quare neque est , cur Co-pemieanis ut absurdum obiiciant, sole vinos in parte quadam superscies terrenae exs stentes tanta moueamur celeritate , ut vix globus bombardieus celeritatem tantam assequatiat : siquidem retorquebitur , quam videatur esse in reparabiliter absidius eiusdem est inductionis celeritatem transserte in partem species sphaerae Lunae , solis, Firmamenti , Primi mobilis r Nam necesse est quidem in uno hol α
550쪽
hordi secundo , seu interstitio , quod est ab
una medioeri pulsatione arteriae ad aliam, punctum terretiae superficiei percutiere sub Aequatote , ubi motus est rapidissimus ,. ot-yias , seu toicas circiter ducentas ; di a iro is, vellus dimidium latitudinis botealis e sistentibus , circiter centum ι at cum vel ipsius Firmamenti ambitus iuxta communem sententiam sit maior Terrae ambitu pluiquam quinquagies millies ; neces le est in
uno horae secundo putatium ambitus Firm menti pereurrere quinquagies millies tantundem Orgviatum. Itaque dum viriun absit
dum deuitant , incidunt in aliud, quod sit quinquagies millies absurdius. Quantum
rutas vero occurret adaugenda absurditas,
cam acceptum suetit punctum in ambitu Primi mobilis , ae interposito presertim viro, alterove erystallino caelo 3 Et obiiciant praeterea parteis Terrae prae tanta illa veitigine distractum iiii quam erit magis distractio timenda partibus Primi mobilis , ut abreptis vertigine ineomparabiliter rapistote Ta-
metti ipsis partibus Tetrae nihil subest reticuli , quae , qudd cohaereant omnes anter se , motuque semper naturali, aeqtiabilique ferantur , perinde se habent, ae si quiescerent; soluique foret easus timendus. s Te ra impingeretur in corpus cbs stens , aut alias quiete repentina consisteret i quia magis tamen timendum non est , quam ne se cundum communem sententiam Mundus impingatur, aut repente eonquiescat. Quo loco id videtur esse eonsderatione dignum,
si Terea fuisset suapte natura ad quiescendum instituta, sortitutam haud- dubiὸ sitiite
aut pyramidalem , aut cubicam formam , non, ut habet, orbicularem a cuius eausa uti ad motum est comparatissima , ita videtur penitas moueri suapte natura. Neque obiicias solem quoque , imo etiam Firmamentum , atque ade5 Mungum secundum Copernicanos orbi latis esse spurae ; nam di Soli ipsi in centro circumuolutionem non negant, quae eadem possit conuenire Firmamenti s deribus . circa proprios nempe axeis reuolutis . unae esse scintillatio , plaetisque Dutatur; de quod ad ipsam Firmamenti, seu Nundi convexitatem attinet, si ne Orbicu- raris an non;ia neque ad illorum h)pothesin necessarium est , neque potest hunianae menti innotescere vlla contemita. Obitet veQ, ne id moretur, quaa circulari motui obstare videatur Terrae grauitas,
cuius proprium si id corpus, eui inest , de orsum reci, pellere ; id ed stiendum est grauitatem affectionem esse non totius Terrae,
sed partium ipsus, donee ab ipsa aues luntur. Declarata penὸ res manet ex iis , quae
diesi superiore Epistola, eum de eorporum terrenotum attactione ab ipsa Tetra. Nam globos quidem ipse Terrae secundum se totum spectatus nullo indiget motu recto, quo se in locum suum recipiat, b quo nunquam egreditur; indigent vero eius partes , ut se in ipsum globum recipiant, at quo contingit illa; interdum emoueri, ae separati. Qua
globo grauitatem, seu vim ,' impetumque,
quo recta serretur in locum , extra quein constitutus foret, sed fatis suit indere vim, qua continetet suas parteis, easdemque te
traheret , si contingeret eas diuelli. Scilicet motus iste rectus, quem grauitatis dicimus, unitiuus est, ut se dicam , de congregati usomnium Terrae partium ι indicioque est , quod tam ex parte nostri, quam ex patieantipodum , de undequaque in idem conspiret , sed eum sit conglegativus partium tela talum in ipsum globuiu , non eis tamen con
gregativus ipsius globi eum te alia , ut si
1 eira esset cum Luna, orbibu Le aliis mundi congreganda. Neque dici potest grauitatem, seu vi in ad hunc moium, concessam
esse toti Terrae , ut vel se recipiat in locum mundi insinum , vel recepta , te in illo con tineat. Siquidem in mundo nihil infimum, aut supremum est , nisi comparate ad litum animalis , ae potissim lan hominis . cuius una est pars quae dieitui suprema , videlicet caput, alia, qua infima , videlicet pedes;
eo modo , quo non est etiam in mundo aliquid dexitum , aut sinistrum, sed comparate duntaxat ad filum eiusdem animalis, cuius partes dextra , ae sinistra sunt propria. Ex quo fit , ut quemadmodum pars mundi oriens tibi dextra non dicitur, nisi quatenus partem dextram ad ipsum conuertis; cum ii conuertetis sinistram , snistra exstrutura sit 3, ita pars mundi verticalis non dic tur esse suprema . nisi quatenus partem tui
supremam ipsi obuersam habes ; eum si ad
antipodas transiens obvertetis in sinam , ea
dem si infima futura. Dices insimum ac ei piendum non esse in mundi extremo, sed solum in centro . seu in medio , quod idemst centrum, seu medium Telluris. At primum , lieet concedatur habere mundum centrum , seu medium ; non sequitur nihilominus posse illud infimum diei ; ut neqDelicet umbilicus si media in homine pars, dici propterea iusina potest. Et sane , quod
opponitur medio , non supremum est , sed extremum ; suntque supremum , de insimum oppostae partes in eodem extremos etiam in ipsa Terra ; cuius locum medium non alia ratione infimum habemus, quam ut ipsam
se loqui lieeati infimitatem bipartiamur,
qua nos antipodibus, antipodes nobis infimi videntur. Deinde, ecquis dicere valeat, an, & qualis si pars mundi extrema , ac proinde an, & ubi si illius centium , seu
medium I praesertim vetd cum videamus non abs ratione controuecti, moueantur ne fixae circa Tertam , --non ; de sint-ne omnes in
eadem superficie, vel potius s instar plane
tarum , qui in eadem esse apparent , neque
tamen simi) longius . de remotisis in immensum disset Nimirum ex quo tanta est di
stantia , ut visus nostet discernere intercepta se alia non possit, apparent ipsi omnia
eiusdem esse distantiae . omnia in eadem ci cumferentia , cuius ipse centrum si, ubi se conuertens ea circumspectarit: ade 3 ut , siue in Luna, siue in Sole , siue in quacumque parte immens huius spatij te constitutup Vu a esse