장음표시 사용
531쪽
nihil esse aliud videntur , quam motiones quaedam locales , quibus rerum principia, remi illima licet , atque insensilia , varie
inter se concernunter, ex ccr Nuntiat, accedunt, abscedunt, transponuntur . &e. Ita
saltem sunt opinati Philosophi celebres apud
Seditum pinsiticum, dum Aristotele delen-δenie huiuscemodi mutationes , motu lo- eali distinctas, ipsi censuerunt nihil elis aliud, uam species qutisdam motus localis. Deine nullus videtur motus , qui secluso primae uo illo, non possit e seri violentus: quaterus nullus est, qui nisi eum impulsione unius rei in aliam sat , ex quo essectum est, ut
Arist reles, etiam rerum cadentium quae serit motorem externum, principium nempe generans; & in motibus animalium distinguendas censuerit parteis, quarum aliae mouerentur ab aliis, ad usque vitam, que moueret, per se immota. Neque videri absit dum debet, este continuam aliquam in rebus naturae violentiam ; quoniam ipsa quoque violentia ex ea censeri naturalis potest, liuod Author naturae illam instituerit, quae signundis rebus naturalibus inseruitet; cumaonstet nihil alterari, nihil interire, nihil
exoriri, abs alie motu reciproco, sue actione,& reaistione, qua unaquaeque res vim patiatur ; adeo proinde ut violentia naturas si putare is solum , non via lucisalem attineat. Praeterea cum motus naturalis. & violenti voces non videantur nobis esse confunden/ae , ea mihi semper utriusqtie notio,isa est commodissima , ut naturalis appelletur, qui aut sponte, aut sine ulla repugnantia fit: violentus, qui praeter naturam, aut cum aliqua repugnantia. Ita incessus animalis naturalis est, quia sponte sti saltatio violenta, quia eum aliqua repugnantia. Ita traiectio globi per aerem violenta, quia praeter naturam; volutio supra planum naturalis, quia nihil repugnat. Rursus, quia saepenumeto causa seu spontanea, seu repugnans non apparet, & quaeri potest quoddam criternuia, quo discerni valeat, utrum quispiam motus naturalis si , an violentus; idcirco , vel ex eo, quδd motus principiorum , qui est maxime naturalis , aequabilin sinus ex se est; videtur aequabilitas assumi posse, ut character, quo , s adsit, iudicemus motum esse naturalem , si ab st, uiolentum. Et Sane eum si commune essatum, nihil uiolentum esse perpetuum ; cui est consentaneum, ut quod est naturale perpetuumst; eonstat radicem perpetuitatis esse aeqnabilitatem. cestationis inaequabilitatem; quatenus id sollim, quod neque inualescit, noque debilitatur , perdurare potest i nihilque lotest naturae vi aut increscere, aut decre-eere infinite. Ad-haee, ii quis requirat motum in hisee rebus compositis, qui si maximE naturalis , perspicuum videtur eum esse caelestem ; quatenus est prae caeteris aequabilis, atque perpetuus; delecta ab auctore circulari forma, secundum quam, principio, & sne carentem , esse aequabilitas, dc perpetuitas posset. Et na causetis motum animalium videri potias naturalem sui de vi vel sola ipsa lassitudo violentiam
quandam in licet; cum aliunde animalium. motus ea solum ratione videatur esse naturalis , qua ex circularibus componitur, quippe violentus qua ratione isti circul res impei secti sunt , atque impediti. p radoxum videretur, non posse visum motum ab animali exseri, qui simplicitet rectus sit ; neque hominem v. c. ducere
Iiosse digito , aut stilo rectam lineam , nil pluribus motibus circulatibus compostis timui i vertim ies iam pene intelligitur ex iis , quae pauid ante sunt dicta;& obseruare solum est opus , quomodo bracchii extenso inter ducendum rectam sat, motis ex ordine digitis, manu , cubito,
bracchio super propriis , ae specialibus
centiis. Cotis dera quoque vi inter cX-
pedite ambulandum, spontaneus ille bra chiorum motus , cuius centrum scapulae sunt, non perinde si defatigationi obii
xius, ac motus crurum , cuius centrum co
xendices , quod non perinde inhibeatur,& multiplicari cogatur: sed istud tamen obiter. Denique , ii quis quaerat motum, qui violentus maxime si , is esse videtur uterque, de quo heic loci agitur; nempe sui non moda est in re proiecta , dum sursum contendit , sed etiam , qui in te cadente, dum sertur deorshm. Argumerito est , quod ut ille est ab externo principio, ita hic non possit esse ab interno, quale sol mam dicunt , de quale perseverans unius modi, intelligi causa non possit , tanti illius , actam inaequabilis impetus; qui ctim aliunde
non valeat incrementum continuum infinite accipere, ideo longe abest , ut durare perpetud possit. Quid dico vere, perpetuor cum prolixissimus omnium vix unico horae momento perduret, eaque ratione peragatur , vi s cadens ex alto corpus minus
bene compa Eiram sit , impetu ipso dissipetur i intelligamusque, s casus in immensum pateret , impetusque eadem semper proportione in immensum incresceret, nullam penitus compactionem ad ine, solubilitatem corporis esse suilecturam. Quoasane conuincit hune motum naturalem proprie non esse , sed violentum potius, i md euasuium tandem violemissi inum, sue quo violentior excogitari non valeat, cum is , qui a natura est, intelligatur esse debere placidus , atque uniformis. & nihil minus, quam ad destructionem eius corporis , quod attinet, tendens. Non repeto hete, quemadmodum lapis a vertice mali, dum nauis mouetur, apparenter solum secundum perpendiculum c
dat , reipsa vero oblique per eam , quam deseripsinus lineam; innuo duntaxat lapidem non sponte moueri, quia mouetur via manu impressa ex transatione manus a naui , cui una cum malo insitit. Atque
id quidem seu manus in fastigio mali con-s stetis lapidem dimittat, seu lapis ex radice mali proiectiis , rubi peruenerit ad sum naum, Dostea recidat; vi proinde intelligas posse vel ex hoe eapite motum la
532쪽
rigis decidentis , reeidentis,e dici violentum. Dices . cum hic obliquus inoius mistus , seu compostus sit ex perpendiculari,& hoc ironiali ; id quidem , quod est ex ho- tirontali , e, istimari posse violentum, at quod ex perpendi lari, id saltem esse naturale. Nam qυδd lapis quidem sursum proiectus, & nihilominus oblique incedens,
secundum virumque violentus iit , videtiperspicuum : quoniam utriusque causa ex. terra, i inpellensque est, illius nempe ipsa vis nauis , huius vero vis manus propria: at quod deorsum dimissiis, s obliqLe nihilominus incedens , secundum utrumque violentus sit , non posse retinde esse in consesso: quippe horizontalis quidem causa similiter c, terna , impellensque, vis nauis est ; sed perpendicularis causa non est perinde vis propria manus. Quare & n5ccile videri lapidem eo ri otii moueri ab interno principio : Esque proinde eum motum non violentum , sed naturalem. Attamen id videtur primum consideratione dignum , si ex duobus his motibus, perpendiculari nempe, de horirentali, qui obliquum illum componunt , alter habendus naturalis sit, illum horizontalem potius, quam perpendicularem esse. Id vero patet; quia cum proiectum pars fuerit aliqua totius , quda secundum horirontem, ieu circulariter mouebatur , ideo ad eius imitati
nem mouetur circulariter , ac naturaliter
proinde , 3e prorsus aequabiliter; adeo ut
quantumcumque motus perpendiculatis in crescat semper, aut deciescat ; ipse tamen horletonialis no semper tenore quat, inuariabiliterque procegat. Ac sol te res minus mirabilis esset , de impressione ex motu
tetrae, ii quis vellet ipsam supra axem suum mobilem supponete : squid in lapis dici
isset moueri uni sormiter, ob spontanean consequiationem , ad uniformem motum totius . sed cum eo cohaerens , seu abii: nctus
solet; sed mirabile sane est de impressione
ex navi, equo, curru , aliave re, aut ex sola manu : quando lapis non habet cum rebus eius modi , motibusve earum parem relationem. Ex quo par est existimate, o tum horizontalem , a quacumque causa is sat: ex sua natura perpetuum fore, ni si causa aliqua interuenerit , quae mobile abducat . motumque exturbet. id, ut minus absurdum. habeas , concipiendum est mobile , quoa tantundem sese reducat, quantum abductum suetit. Huiusmodi autem esse potest exquisitus, & uniformis materiae globus , s volui ipsum imaginetis
supra horizontem , seu ambitum terrae , quem aliunde esse exquisite complanatum concipias. Si supponas enim te illi vel le- Diculum imprimere motum; intelliges sane hunc motum nunquam cessaturum , sed globum reuolutum iri secvngum totum ambitum , ae reuolutione peracta reuolutum iterum iri. de consequenter ileiam ,& ita continuo perseueraturum. Causa potid est, quoniam globus moueri tarii illum hoc modo non potest, quin centro exsistente semper
phrpendiculari ad id punctum , quo globur
contingit horizontale planum , tantum iit molis ante , quantum retro, de pars anterior non possit tendete deorsum , quin pals posterior tand fit sursum . de illa semper sane pertrahat, ista semper illam propellat; adeo
proinde, ut cum nulla causa possit deos sum adigere globum , quin quantum ex una parie deprimit , tantundem eleuet ex alia, oporteat motum semel impressirin eo n- stare semper inter depressionem, Se eleuatio nem medium : atque idcirco vniformem. incessantenaque pei seuerare. Accedit, quod nulla si causa, quamobiem sirum cursum vel retardet xnquatra, vel accelei et, quate Dus nunquam magis , vel minus . centroteitae abscedit, aut ad id aecedit e neque cur proinde unquam debeat a motu cessare,
quemadmodum feret, si supponeres aliquam in stipeis cie inaequabilitatem: Nam sicubi
decliuitas , de acclivitas foret , acceleraret motum per locum decliuem , de retardarei per acclitiem: & . ii tanta acclivitas esset, ut emergere supra eam non pollet, cogeretue
Iecui rete, excurrereque, & post excursus, re
cuti atque aliquot conquiescet e tandem iri medio inter acclivitatem , de decliuitatem loco. Ex quo rursus intellisi L. si globus eius naturae sit,ut per decliuem locum acceleretur, de per accliuem tetardet ut, sore ut loco neque decliui , neque aecliui exsistente, neque
acceletationem , neque retardationem ac
cipiat, sed tenorem seruet, ac indesinenter moueatur. Atque haee quidem attingo sol im, ut planum faciam, si alteruter motuum habendus naturalis si, illum horizontalem esse , potiusquὶm perpendic
Quia verδ dubium superest de perpendiculatis principio , non repeto quamO brem illum non esse internum insinuati m. Addo solum , quia videmus m tum deorsum eadem proportione uelocitatis increscere, qua motus suis sim decrescit; eaproptet videri omnino duo esse prinaci pia externa, quae mutud quas colluctentur , ccitatimque exserant vite is eirea idem mobile. Et principium quidem externum motus sorsum constat esse manum aliudve corpus proiiciens; at cum principium ex ternum motus deorsum non inde appareat , ideo-ne nullum est dicendum 3 Non saue ; nisi sorte cum viges serrum , ali s immotum iacens, ad magnetem pellici, nullam causam externam censeas, quae pellectionem faciat i aut cum vides rem pendulam, alias quiescentem , agitati, ac ex ternam causam non vides , nullam esse e ternam putes , , qua agitatio procedat. Caetrium, cum plures snt modi , quibus
causa externa mouet , constat tamen om
ne is ad duos, tanquam praecipuos pertinere, impulsonem,& attractionetra. Age ita liae ex
periamur , an-non motus rerum eadentium,
sue perpendicularis, aliqua esse possit eausa seu isti cliens , seu attrahens , seu PO tilis impellens , & attrahens simul. Ac impellens quidem ; si aliqua st , ea non, ideinc
533쪽
, ideret esse posse alia , aer superne
iucumbens, de a tergo instans. Nullum certe esse videtur argumentum alterius: nam& quamvis supremae aeris regioni supe exstruas, vel sphaeram igneam . vel auram aetheream , quae a caelorum regionibus, in tibusve cohibita aetem ipsum circumquaque inter se, fle testam eonibeat; id tamentii hil aliud esset et , qu in ut aer sup Eptessus premat superne lapidem ; seque aererit semper causa, saltem proxima. lapidem impellens. Aerem potio esse posse impellentem lapidis eausam , non dissilebitur saltem Aristoteles, qui dum res proiectae a motore seiunctae sunt , moueri eas vult ab aere solo , qui motus a proiiciente , alium tib moueat, a quo alius rursum moueatur, quousque impetu sensiti debilitato, motus tandem cesset, & quies sequatur. Quoniam vetδ dieere Aristoteles non potest; ecquidnam ipsum impetum frangat, praeter aetem occurrentem, qui aeri procedenti , proiectumque pellenti continuo resistat ; an non proinde salebitur aetem superne incumbentem , qua vi potest resistere proiecto surshm lapidi , posse eum
deinceps trudere deorsum Quamcumque vim sane manus lapidi , aetive imprimat, superior esse aer videtur , qui & tendenti sutrilim lapidi continenter resistat, & vim continenter in ipsum faciens,impetum 1 manu implestiam eontinud testingat; donee superato toto impetu, ipse semper incumbens,& parem vim faciens, impetum victorem continud imprimat, novumque semper aditiciat; aded ut in fine motus deorsum , tantundem si impetus ab aere , quantum initi motus sursύm , impressim tuerat ab ima
manu. Et quaeso te, s aliquis lapidem stir-
sum ex sundo maris pari vi , qua alius ex imo aere proiiciat ; quare lapis nee tam altum ascendet, neque ex tam Aissito loco deorsum redibit 3 An- non quia aqua lapidi magis res stet, quim aer . impressumque impetum & vehementius stantet, & expu-snabit citius , ac deinceps lapidi sempeti inminens , proprium impetum imprimete perget, nec finem saei et addendi nouum, donee in fundum reduxerit 3 Discrimen certe solummodd est secundum maiorem, minoremque resistentiam; clim aerem quoque non-nihil tes stete arguatur, vel ex eo strigore, quem egit, gum a eorporibus vehementi sis per ipsum actis frangitur. Et quamvis prae sua tenuitate non videatur posse impetui tanto resistere ; cogita tamen proportionem esse eum aquae resistentia; illamque vi intelligas, compata non modo perexiguum, ae pene nullum lapidis aseensum ex fundo aquae, cum incomparabilitet altiore ex imo aere; sed etiam progressam
petiξ insens bilem bombardici globi per
aquam transuersdm adacti, respectu illius, qui per aerem seri obseruatur; & agnosces, ut intra aquam propter maximam resiste tiam, patuum spatium peragitur ; se in aere propter pararam, spatium maximum peragi.
Dieri dubium Alth non esse de resistentia aetis , dum aliquid agitur si isdin, sed de
impetu , qui imprimatui ab aere , dum idem corpus sertur deorsum; quoniam videmus parietem , pauimentum . & alia se resistere. ut non propterea vim ullam faciant , impetumve corporibus incurrentibus imprimant. Se3 ut hoc est verum de rebus inuraotis, quaeque distracta in se non redeunt, neque rursus coeunt; ita dici plane non potest de iis , quae aut mouentur, aut , suo stu deductae illum tepetunt. Abdue certe arboris
ramum , ille non modo tibi resistet . sed postea quoque eum vehementia stulta suum ita repetet , ut ii quidpiain occurrerit, impetu magno illud propcllat; qua ratione sit
sagittarum iactus. Dii inde quoque ramum in duas puteis, quae in trunco tamen cohaereant , eae partes non solum diducentiresstent, sed reducent praetere, sese ea vehementia , eoque impetu, cui ne vires quidem Milonis snt rates. Itaque ipse quoque aer , tametsi alias immotus sit , ita tamen a corpore praeter ademe distrahi potest , ut partes distractae magna cum
vehementia sese inuicem repetant, locum que a corpore occupatum , de iam iam relictim denud repleant, seque corpus ipsum non stie facto impetu viterius propellant. Et res quidem videretur sde ptope dest tui;
sed experimenta tot sunt , ac ea praeserti . quae circa vacuum impediendum eorum morantur , ut edin te latere non possint,
commemorare superfluum sit. velim solum. ne haereas , quomodo res adeo fluxa , ne est aer , tantam vim propcllendi habeat, cogites de vcntorum vim , qua flagellantur
arbores , qua transferuntur nauigia , quaeuertuntur aediscia, qua susque deque Nare imouetur; & impetum , quo aer compressus catapultis illis pneumaticis recens ad initentis , globulum plumbeum , sagit- tamve laxatis habenis non secus explodatiae in bombardis facit puluis pyrius. Quinetiam in his, quaeso te. quid potest eici
admirabilius, qua ira sanamulam impetu tanto, ae tam procul abigere globum adeo densum . atque ponderosum Non- ne ipsa quoque flammula est aa modum suxa 3 Et
quis crederet eius vi, non globum in 1 antrors sim agi; sed machinam etiam tot-mentariam ad ea magnam , adeoque gravem retrorsum pelli Quid vero , si id si eaete vita accurrente non fiat 3 videlicet se ii videtur , dum sanima in sui creatione ampliorem locum quaeritans, tum in postieam machinae partem impetum conuertit, tum
in globum anterius situm , qui ob libeti
tem canalis etitillens, fiammam instantem ita habet, ut ea dispei tite, & inanem to eum relinquente, conuolet aer, ex aduerso parte, ac tanto quidem impetu, ut & machinam retrorsum eost pellat. , impa que
tonitru excitet,& commoto aere circum-
vicino , etiam ingenteis aedeis concutiat.
Tanta isitur esse potes vehementia aeris ut intelligas ipsum posse non lapidi moibi sui sum nitenti res stere , sed ipsum etiam imperii facto , impie Idque , pellete deos
534쪽
sdni. At, inquies, cum lapis sursum niti-riri, nonne aer quoque a strahit ut , de in Ioeum a lapisse relictum instine succedit 3
Ati non impetum erso imprimet,& motum implentim a manu iuvabit An- non ero inde tantum aberit, ut impetus decredete debeat, quin debeat potius increscete , ae lapis ferri se sum dupl5 velocius,
qu ira deorsum. cum sursum agatur geminavi, & deorsum una duntaxat a Nam opponi
quidem non potest res stentia aeris , dum lapis sui sum nititur. ; similis enim in inhst, cum lapis prorumpit deorsum. Acciadit , quod cadente quidem lapide , vid
tur aer accurrete ad locum iam relictum pono; at dum lapide quiesseente sulerum sustentans subducitur, non est cur aer si oetnε accurrat s de cum accurrat potitis inserith, an non debetet lapis sursum , potius qu maeorsum propellia Dum etiam lapis proie eius sursum , punctora supremum attitit , in quo quaedam est veluti libratio, exaequatis momentis vitium tam mouentium, quam resistentium i an- non deberet lapis in eo penitus conquiescere . ut non exsistente in aere causa , quae lapidem magis adipat deorsum , quam, sitium 3 ut verum fatear , hie diis cultas videtur euincere , ae tem quigem esse posse causam aliquam ad
iuuantem , agaugentemque motus deor-avm velocitatem ; at non esse tamen so
lana vel suis eientem ι sed exigi praetere, aliam , quae lapidi faciat motus deorsum
initium , quaeque resistentiam aeris inserioris vincat , ut eceptum semel motum aer superior promoueat , lapidam velut sollicitans, & continud magis , nragiique instigans. itaque praeter causam impellentem . idetur esse necessarium ad attrahentem recurrere , quae id muneris exsequatur. Caeterum, haec vis quaenam alia sit, quam quae totius globi Telluris propria sit, de magne tiea diei possit a Profecto cum globus telluris totum quodpiam sit, notum est nullum
esse totum a natura institutum , cui non stin sta vis sui ipsius conservatrix , ac proin de qua parteis sui cohaerenteis contineat.
separationiquo illatum res stat. Ex hoe autem fit , vi s partes Tetrae aliquo casu auestantur, res stat ipsa,&vi sua, seu hamulis , eatenulisque insensilibus retrahat, ut dum quis manum , se abduci extento bracchio non patitur , & abductam vi sua, seu spiritibus per neruos transmissis tetrahit in se ipsum. Tetrent autem globi pat-
reis, seu terrena corpora voco, non m do
r arteis terim . de aquae s quae est globi tritent pars liquida , 5e quas sanguis in
animali) vetam etiam tam lapides , metalla, caetera fossilia , plantas , animalia, de quaecumque terrae , de aquae manifestam originem debent, in quibus habeo etiam
viuiuam , rorem, Quem , grandinem , demetecta eaetera , itemque vapores , & exhalationes a quim ipsum quoque aerem, quo tellus quasi circumuestitur, ut malum cotoneum sua lanugine squoniam si ex hoc ci
eum Tectam spaclo demat vapores, halici
que, ac via inerse omnes, mos , 3e corpus. cul a , quae ex terra, & aqua coirtinuli exprimuntur , ascenduntque, de destendunt,
varii que mouentur , aut quiescunt ν quod supererit nihil aliud fore intelligitur . qu in inane spatiun denique ipsum etiam ignem; quem manifestum est non gigni nisi eae terrena materia, seu ea sit lienum , Olelim, adeps, seu alia pinguis substantia. itaque hae e corpora sint, quae , quasi sui parteis,
Terra continet, neque auelli patitur , aut dum aues luntur , repetit : tametsi , quia corpora plura in eodem simul loeo esse virtute naturae non possimi, effetatur, vi pluribus corporibus simul repetitis . at tractisque a Terra , ea , quae terrena ma gis fuerint , propius admoueantur , quae minus remotius consistant ; de ibi contigerit ista illorum locum . seu maiorem terrae viciniam Occupare , tum illis accedentibus , ab iis expellantur , cogantur
que secedete , & tendere seriam ; ex quo illa gravia , hae e leuia dicuntur , ut sotthoccurret dicendum in serius. Heie solum dico, defendi posse inesse Terrae magneticam vim , quam circumquaque dissundat, quaque sui parteis coniunctas contineat. Ed sei uectas ad se reducat, eo modo, vomagnes stagnati ta , seu palleis magnetis , atque etiam serri s quod magnetica quaedam proles est, ut si ex sodinis pet- spieutim j de iunctas cohibet , de corripit seiunctas. Addere possem globum hunc Te rae nihil esse aliud, qtiam glandem magnetem , vel eo rugumento , quod magnes parua Terta sit, de a Gilberto propterea μ ργώavocetur; c ira nempe ruti aque sui sunt poli , nus axis. sinas aequator, sui meridi ni , sui paralleli 3, cum seposta alteratione quarumdam Terrae partium in ipsa eius sui et sese , caeterae habeant magneticam, seu sciri ipsus attractescem vim , licet quaedam manifestiorem , quaedam obse cotem Attiantur , uti argilla , latetes , aliarcam magnes eas sui pineis conuertat ad polos , quas in minet a s seu dum Teii inhaeter eonuersas ad polos prae habu rit: cum ille proinde arguinentetur pliniet hanc Terrae quas crustam , non multas orniarum centuria insta superficiem, protensam , reliquum Terrae quas nucleum esse sua natura , de substantialiter magne tem , ae huiusmodi alia; nihilomino, placet solum habere Terram , quasi magne tem , quaten s ut masnes emittit e, seeorpuscula quaedam , seu radios , quibos corpora magnetica ad se alliciati ita vid tur Terra emittere , quibus ad se alliciat,
pertrahatque corpora terrena. Scilicet con
cipiendum est essivere continud ex Terra non modo vapores, exhalationes , & vni uersὸ eorpuscula , ex quibus meteora gignuntur ; aut ex quibus auris corpus contexi intelligitur , verum etiam alia longὸ inse i s biliora , nee minus subtilia , quam quae ex magnete emanantia possunt etiam marmor prae subtilitatena penet tace. emitti quis dera
535쪽
lem ex Terra aliquid eiuscemodi improbabile magis foret, nisi quod ante innuimus 9 vel ipsunt magnetis exemplum suc- eorret et , ex quo emitti aliquid , tametsi insensibile , ipsa serti attractio arguit. Nam quanaia is postis dicete non tam vi magne
tis set cum attrahi , quam vi tibi propria
tendere ad ipsum , saltem , clim serrum non ex quacumque distantia ad magne tem tendat , sed solum eum vicinum est; manifestum est debere aliquid ex magne
te in serrum emitti, quo vis setri propria
velut admoneatur, di sollicitetur ad petendum magnetem. Et fac loco magnetis,
emissionem seri ex serio, fac ex utriaque, perinde etit . satis est seri aliquod emu-uium , quod sit infra sensum , quo inter-eedente unum corpus pelliciatur ad aliud. Quid ni Veio neeesse sit aliquia intercedere, cum nulla actio ph)sca si tine agente phy-sco'; neque physeum ullum agens , nisi Insilii mento intercedente , agere possit in rem distante ira 3 Neque suseit dico e emitti ex magnete usque qualitatem qitandam insertum ; Dis dicantur sinuit emitti insensita corpuscula, quae sint quas vehiculum eiuscemodi qualitatis. Nempe qualitas, quo
accidens sit,ine edere solitarie non potestineque diei potest alterari a magnete aerem, lignum , chartam , qui glibet interpostum, a quo denique sei tuiti alteretur: squidem nulla si alteratio in corporibus iliter postis ; pet quae si set tum alteratum attra hetetur , deberent sanὸ ipsa quoque alte rata attrahi magis. Emitti ergo ex magne te corpuscula in sertum debent, quae age re in ipsum possint; eo modo, quo ex re
dotata nov. quesitas nuda odotis aut se-litarie emittitur , aut aerem altera , sed effunditur, simul vapor , contexturave ali qua corpusculorum tenuissimorum , quae
ubi ad Olfactus organum peruenerint , in sum agant . odorisque, seu rei odora sensionem faciant. Et certe quemadmodum ogor cum vapore, seu halitu suo eaere odorata tandem evanescit , atque ex
hauritur a ita contingere videmtis & in magnete , de in serro , quod ex ais ictu
cum magnete vim attrahendi contraxe
tit l, nempe ista vis sensm elanguescit; n que id potest contingere, nisi eilluxu continuo ipsa eorpuscula exhauriantur. Ait sorte dices corpora alia, ut obiecta sunt visus , vel auditus , agere in ipsa siti, suum organa , absque huiusmodi essiuxu, seu emisIione eorpusculorum a verum chiri
hoe ipsum in quaestione st', probabilit
te quoque sua non caret , emitti quae
dem specialia lucis, coloris, soni corpusicula, quae organa sensuum assiciant ; idque vel ipsa ἡ emulcendo , attrahendoque ad se mellitis quas catenulis , ut quae ex rebus puleris , eon serrantibusque procedunt ι vel eadem discerpendo , a Digendoque scabris, aciuisque quibusdam qu s contulis, spieulisque , ut quae ex rebus deformibus , dii nantibusque oriuntur. Rs
debis fortat se , quia haec instrumenta n que discerni oculis , neque attrectati in nibus pollunt.; sed pervidebis Lelle velees ipso sensu olfactus insitumenta quaedain
eiusmodi esse , quae tamen neque ad oculum , Deque ad manum exigi possint. Quae-
se , dum prope cloacam transis , quid est, quod indu te abi sit i An vides quidpiam
oculis , aut tangis quidpiam nidui ous. quod te cogat abicedete a Non sane ι sed est tamen quidpiam , nempe halitus te-ter , qui clim impactus in oculum , aut manum sui sensum non faciat , facit tamen impurus in intimas nareis , in qui bus quae residet pars, sue facultas sentiens offenditur, ac refugit corpusque tuum inde auertit : eodem plane modo , quo , si
manus , aut alia pars corporis examine quodam vesparum , vibratis aculeis itis clantium , compungeretur. Discrimen est
solum , quod scetolis aculei sint ineomparabiliter subtiliores vesparum aculeis, qui
ipsi iam subtiles sunt ό idque subinnuo,
ut intellisas , quan id sensus visus iidem que proportione dico de auditu; est incom- , arabilitet olfactu subtilior , lavio ac eos ex re de imi emissos , este adhue posse incomparabiliter subtiliores iis , qui are foetida emittuntur ; utque ex effectu odiro sto intelligas , radios illos , de quasi
catenulas , uncinulosque rei pulerae esse oste incomparabiliter subtiliores iis, quius rosa nateis ad se pellicit. Vnum teperies dissi ei te i videlicet linaginari tenuia talem illam incredibilem huiusmodi cot-pusculo tu ira: sed quia iam legisti, opinor, in exemplo epistolae superiore Augusto ad Lieetum scriptae , quod est Luilletio ptae
manibus, unde possis existimare dissiculta tem esse submotam , ideo submouere non aspedior heic. Velim solum coiisdeteseam esse sensuum nostrorum hebetudinem, eam naturae subtilitatem, vi ubi subtilitas nolita desinit , suam explicare natura incipiat i veluti dum ex luit , aut eompinsit animalculuin Acari ex innumeris propctillis mytiadibus particulatum, sine quibus id animal eonstare omninδ non potest . dein cuius tamen paruitatem acuties nostra desinit: aut dum ex corporis superficie continentet deradit visibileis speries,& quas membranulas nis malis has totas esse a li eidis eorporibus ex supersciebus corporum reflexas) quae vix tandem post multa saecula coadunatae, unius telae araneae et assitudini exaequari possint. Heine sanὸ minus
mirabere , minusque ridiculum duces,
quod propono tibi de illa ineffabili, aut in-e,cogitabili potius tenuitate Organulorum, quibus agentia naturalia in elieiendis illi, suis plane admirabilibus operationibus utuntur. vlcsimque si sanὸ , ipse non per Epio, quomodo quico uita per sympathiam,
aut antipathiam persi betur agere . agae reipsa, nisi immiti do in eam rem, quam allicit, abigit , aut quomodocumque mouet, tenuistina organula , quibus illam excitet, & ad motum compellat. Ig iolum notandum, non eaeeitati, aut inoueri tem ab
536쪽
hisee organulis, nis eae particulae, quibus hia ex cit, analogiam quand .am , seu proportioncm cum ipsis habeant i hoe est, ut ii illa sint v. e. vncinuli, res ansulas habeat ips . re scindenteis ; si aculei , teshabeat particulas , quae ab ipsis premi , confisique possint e si figuram ceriam ha
bentia , res spatiola ha De .it vel pari modo configulata , unde aecomodatio , ac lenitas ; vcl dispari, unde laceratio, ac asperitas, do ita de aliis. Atque ex hae quidem causa esse potest, cur prae caeteris ipsa magnetis organula reperire particulas analogi eas debeant , , t vim in . illas exprimants iam. Nimirum paleam , papyrum . lignum , lapidem , quidvis aliud illibatum
praetereunt , soluinis odoque sitie ferrum, sue magnetem alium assidere deprehenduntur. Hac certe rasione vapor odoratiis prae terit , quod dicebam mox . manum , - - tum , caeteras parte is corporis ; a meit ire solum intra naries ipsum Olfictus organum, quδd in eo solo receptacula analogica in- iuniat. sed di melle sorte erit captu Organula haec . corpusculave magnetica pe- Detrate non modo pannum , chartam , lignum , corporave alia laxiora i versim etiam in armor, quod ante dicebam , aliquot crassiim digitis , vltra quod magnes commouere serri ramenta , & fragini nuta Obseriratur. Attamen reuoca in mentem, illam . cuius iam memini, subtilitatem in tuis. Considera etiam nullum esse corpus
adeo solidum, quod non sit innumeris potis, eatulisque peruium ; quanquam per illos
corpuscula cuius eumque generis traiici non possint. Settieet corpuscula olei corpora pervadunt , quae eor pustula aquae penetrare non pollunt ; & , si accipias vasterreum optime illitum , id quidem neque aquae , neque olei penetrabunt eo puscula ; sed penetrabunt tamen corpus.cola salis , atque adeo vias sibi patulas, quae aliis suetant caecae , imperitiaque , re petiem . si e corpuscula ista non transeuntro vitrum , per quod transeunt tamen coriapuseola lueis. 3e aliunde tamen eorpuscula lucis ea non pertranseunt . quae corpus.
cula aquae , olei. salis. Quippe nisi proportio sit magnitudinis . & ngi irae intermeatulos , & corpus la , quae non pos sunt non esse inter se & inaequalis crassitudinis. At diu res modε figurata, fieri pertransitio non potest. Itaque mirum non est, si magnetis corpuscula ineatulos subeant. Pervadantque, per quos alia non traiiciuntur, cum ea praesertim subtilitate esse valeant , ut in paucos, aut etiam nullos non satis patulos incurrant. Vettim ubi e eesthim fuerit eorpuscitia quaedam ex magnete procedere , quae
serrum ad ipsum pellieiant ; intelligi - ne tamen potest , aut qua forma snt , ut attractionis organa sani ; aut quo modo, quave ratione attractio per illa possit 1 Gragi 3 Hele sanδ praesertim coniectandum est, cum non modo disseile , sed impossibile etiam sit agnoscere germanum modum, G Dad, Alia Philosophica. quo intima rerum natiira admirasileis illas
suas Ooetationes exsequitur. An-n N IrO-
inde cit , quda condones , si ut obscurὰ solum coniicio , ita constis θ solum balbutiam 3 s nihil tanquain ratum . explora tumque , & de quo dubitare non liceat, diuendam , neque velim unqi iam praeiudicium factum persemitantibus , excogitan tibusque meliora a Nullum non vel se lapidem , vi experiar. s sortὁ qiuspiam oceu rat verisimile ; & cum ingenuὸ profiteaceile ubique angustias, videor mihi elle excusatione non im dienus , dum recantate semper paratus , illud interim prosem , quod videatur prae exteris similitudinem habere initia vero. In hoc negotio cum vi Heatur esse satis perspicuum , non postevnutra corpus attrahere aliud , nisi transmittat aliquid , quo illud ad se pertrahat; ecqui est tamen adeo solers , qui eoniiciat, aut explicet, euiusmodi id sit, quod in pnes , quas organum . ut serrum ad se ae eersat , transmittit 3 Asserere sotth post
mus , id elle quas speciem sensibilix rei, qua animal pellicitur ι at durum sotthnimis esset animam quandam eum Tha lete .sue in magnete, sue in setro ponere. Cilm vet3 poni saltem id debeat ut eon tinuatum aliquid ex magnete in sertum v s. que . quonam modo habere potest harpagonis vim , s ex corpusculis distractatis constat3
s, cum emittatur , non uno extremo tene
tur, sed dimittitur 3 si facta extremi alterius in ansulas serti iniectione, non subinde re ducitur,sed eontinenter impellitur 3 & complura similia non exiguae diis euitatis ὶ Et admitte eon eursus, complexusque eorpusculorum, eum Empedocle; adhibe vaeui interceptio nem eum Democrito , fugam cum Platone, & quidvis aliud cum exteris; pares dissicultates erunt. An ergo praeter cate rorum coniecturas , dicet e liceat concipi posse magneticos radios , ob continentem emissionem , eam rigiditatem tueri , visant quas vir lae, aut saltem quasi chor dulae tensae 3 Nempe tameis ex contiguis duntaxat particulis constent ι potest nihilominus continua sueeedentiu in suffectio, indesinensque instantia , ac vehemens pro pulso risiditatem illam creare; vi in aquae exstitione per angustos tubulos manici stum est fieti. Ceil ἡ & ipsos lueis radios non videmur poste alia ratione concipere, siue vibratos , siue repulsos 3 An proinde ut lucis radis ex uno quodam puncto proseuntes, ubi impinguntur in aquae planiatiem , quacumque occurrunt ponili , memilique, pertranseunt squippe analogi sunt sed vitiis directe , perpendicularitetve , cateri testam , seu eum deflexione ad illum ; ita radis magnetici , quos in o bem effundi eonstat s tanquam ex uno centro prodeuntes in ubi impinguntur in ser rum , quacumque ipsis pol illi , meatuli que occurrerint , penetrant f scilicet an
loxies 3 sed unus directe sis nempe , qui
per mediam molem , ac veluti axem grauita
537쪽
ad ipsum a Quaecumque certe est in aqua soliditis latum particularum dispositio, quae rassiorum lucis res actionem iacium ;eadem radiorum magneticorum , proportione adhibita , tacete refractionem potest. An eum utrique radii solidas particulas urgeant . illas nempe . quae versus medium, perpendicularemve sunt radium , vi potein quas deflectantur , de in quas nisum sa-ciant , magnetici tamen robustiores sunt, de puteis magnetis vehementius premunt Cum ladis celth ita testacti , sint quasi chordulae deflexae , &, vi mox dicebamus, tensae , non possiant non premere , de vigere parteis . quae incia ipsum angulum gesse xionis comprehenduntur. An ex hae prensione intelligi potest adigi serrum versus magnetem . ut pote omnibus chordulis
factis quasi bracchiis , quorum quasi cubiti , de articuli stat in ipsis deflexionibus .
quaeque conspirent omnia in adigendo ad ipsum serro PMein profecto adactionem experiri licet, si firmati simul ad parietem aliqQot fu niculi traiiciantur per soram inula in globo, aut crassiustulo asse re ita comparata . ut medium si directo di ictu, eaeteri a parte citeriore in ulteriorem non nihil deflexum versus medium habeant. Nempe s funiculo medio intenso manente , ductumque solum diligente . caeteri pone conducantur , simulque tendantur, globum, alleremve sic prement, ut ipsum compellant in locum parietis, unde ortum habent. Ad hae ratione intelligi licet , non alliei sotrum , nisi ex certa distantia , quod ex radiis in Orbem sis , ae magis , magisque continuδ rarescentibus . aut nulli, aut nimis pauci, quibus superetur ponderis resistentia, ad seriatum pertingant attrahi ferrum tantδ potentius , quantd propinquius fuerit; quod erebitores sint radij, atque ad ed chordulae plures , seu plura quas bracchiola, quibus
corripiatur, atque pertrahatur teneti seriatura ips magneti arctissime iunctum , quod singulae chordulae , & quas bracchiola
stringant , reuinctumque contineant , ac
eiusmodi caetera An licet quoque intelligi succinum , ceram obsignatoriam, electileaque caetera id ed attrahere festucas, s lamenta . papyracea fragminula, simile tiaque alias leviculas res ι quod pinguem ex
se halitum emittant, constantem ex radiolis . qui rerum potulos subeuntes, pati ratione dessectantur . 3e quasi decusentur, renque ipsas versus id , unde profluxerunt, di uergere faciant , premant , compellant, perdurant ; desumpto indicio vel ex eo , quδd electrica ista corpora non trahant, nisi prius afflicta vesti , tapeti , aliisvetet; ut eo scilicet afflictu excitetur , exs-liatque pinguis halitus , suam quasi prae
Quorsum vero ista tam multa Nimirum vi intelligamus , quomodo esse in Terra possit magnetica vis , qua corpora omnia , quae dieuntur gravia , trahantutd i. - , perrendiculis tam is ipsum Ae esse quidem in ipsa Terra aliquam eius
modi vim , confirmari aliunde melius . quam ex effectu ipso non potest ; quate, ut quae est in magnete , non aliunde , quam ex ipsa serri attractione conuincitur ; ita. iae esse in Terra supponitur, non aliunde, quam ex attractione lapidum , caeterorumque potest conuinci . Quod ad modum vero attractionis spectat, idem plane dicendum est , proportione tamen seruata , quod de magnete iam diximus. Subiicio pt inde verisimile esse . quemadmodum vit-tus magnetis ita in orbem diffunditur, ut corpuscula radioso exsilientia tanto tariora fiant . quani3 procedunt longius, seque minus conserta minus polleant , desuperata quadam distantia, attractioni imparia , ae tandem nulla snt, eogem modo Telluris globum ita illam suam attra-cttieem vim in orbem diffundere , ut cor pusculorum emissorum radii summo tὸ tandem rarescant , neque ex quacumque
distantia i vi , si velis. supra-lunati , aut extra- mundana attrahere lapidem possint. Concipe cette lapidem in spatiis illis imaginariis, quae sunt protensa ultra hunc munis dum , de in quibus posset Deus alios mundos condere ; an censeas ipsum illi eo ubi consiturus illeie suetit , versus hanc Tertam
conuolaturum , de non potius ubi fuerit se meliosius , immotum mansurum, ut put, uali non habentem neque surshm , neque eorsum, qud tendere, aut unde recedere valeat si censeas fore , ut hue setatur, imaginare non modo Terram , verum etiam totum mundum esse in nihilum redactum, spatiaque haec esse perinde inania, ac antequam Deus mundum conderet ue tune saltem , quia centrum non erit, spatiaque
omnia erunt similia; eensebis lapidem non huc accessurum , sed in loco illo fixum permansurum. Restituatur mundus , & in ipso Tetta , an lapis statim huc contendet si fieri dieas , oportet sanὸ sentiri Tet- tam 1 lapide , debet eque proinde Tertam transmittere in iesum vim quandam . at- ue adeo corpuscula , quibus sui sensumit imprimat, seseque restitutam , ac in eodem loco denud exsistentem veluti renun- ciet. Secus enim quom o capis posse lapidem alliei ad Terram Id verδ ti ita stitutum sit, quid-nam aliud arguitur quam de lapidem , de alia corpora terrena Ter- iam petere, quod corpusculis ab illa trans missis ad eam alliciantur. Et ne iam ce tum aliquod aetis nos ambientis spatium fieri a Deo prors sis inane , adeo ut ne que ex Terra , neque aliunde aliquid in ipsum perueniat: an constitutus in eo lapis seretur in Terram , centrumve ipsus Certe non magis , quam constitutus in
spatiis illis ultra-mundanis; quia ipsi nihil
neque eum Terra , neque eum alia re qua cumque mundi ipsius communicanti, perii de erit, ac si Mungus , Terraque, aut centrum non esset, nihilque rerum ex siletet
An- non igitur , s in Terram iam sertur,
icio serti putandum est, quod aliquid ipsum
538쪽
circumstet, qui ira communicationem habeat , de maxime ex parte Teriat, a quoeet trahatur ; ii id quidem non iussitat , quod superne est, ut ab eo pellatur ὶ Nec te inoretur, quod tanta moles , quanta ingentis daci est, non videatur compelli poste tenuibus adeo chordulis, nam consideia etiam quam tenuibus magna ferri moles ad magnetiti. eum lapillum tia halui. Addo saxa, de caeteIa corpora , quae dicuntur gravia , non eam habere ad motum resistentiam . quam
vulgo concipimus. vides quippe ii ingens
moles appendatur funiculo , levicula visit opus . vi e loco dimoueatur , α prorbum , retroisumque eat. Cur maiore ergo opus lit , ut cieri deorsum possit Nce dicas vero elle maiorem , ob motum magis pernicem ; etenim eum primum deorsum contendit , motus illius pernix non
est, sed leni illimus potius , causaque di cenda mox est , ob quam deinceps ac celetetur. Adnoto interea vim illam quae ex es dii latum insensitum singularibus vitibus conssatur , & constat, comprobari
tantam , quantam superati oportet, ut ma nus , aut res alia grauitantem tem , velut
lapidem , abdueat a Terra. Et vides profecto quid fieri videatur . dum lapis tibi ipsum acTerra attollet e conanti resistit. Nempe tot illae choidulae suis deflexionibus , & quasi de stationibus illum imploxum detinent; & nisi vis maior interueniat, quae eas desse, iones , de station sque pro moueat , strictionesque fieri vitet ius cogat, nunquam a Terra lapis tolletur. Heine fit , ut quan id vis externa , seu quae a manu daliaVere extrinsecus imprimitur . pli
ribus gradibu, vim illam e holdularum superauerit , tanto lapis effetat ut sublimias; quanto paucioribus , tanto humilitis. Fit
etiam , ut impressa vis initio pollens vehementer pellat , quia nondum refracta est;
deinceps ver3 segnius, segniusque , quoniam ii si seinpet aliqui gradus adimuntur: donee ille solus si et sit . quo exaequetur
vi chordulatum. idque ad eum pene re dum , quo , si aduei sus torrentem nitaris, poteris quidem aliquousque , vigente conatu , Occurrenteis undas proscindere ; sed uda interim tamen unda impellente unam conatus sensui refringantur s quia quod ab una superest , a succedente detrahitur cogeris tandem desistere abripierisque secundum torrentem,Fit denique,
ut si duo lapide, , duove globi ex eadem
Hateria veluti ex'plumbo . unus pusillustilius ingens, simul dimittantur ex eadem altitudine . eodem momento ad Terram perueniant , ae pusiliis , tamets una viretapon/etosor non sit , non minore vel octitate , quam ingeras , tametsi sit centrum,
di plurium iistarum. Videlicet pluribus
quidem choraulis attrahitur inpens , sed pluteis etiam particulas attrahendas habet; adeli ut sat eo immensuratici inter vim , aemolen & ex utraque utrobique tantumst, quantum afl motum sisicit eodem tem -
re peragendum. Id permirum i si globiissent Alia Phluso . .
suerint ex diuelsa materia , ut alter plum beus , alter ligneus , vix quicquam tardius attingi Tetram ab uno . quam ab alio. hoc est a ligneo , quam a Plumbeo; quo niam pari modo fit commentulatio, dum totidem particulis totidem chordulae destinantui. Et est nihilomitius tantillum, t
metsi propemodum insensibile discrimen ;quod ob talitatem materiae maiorem , aere non-nihil magis interinisceat, non nihilque magis ad motum deorsum te sistat. Quaeces obitet , quid-nam euenitet illi
lapidi, quem assumpsi concipi posse in spatiis illis inanibus , si a quiete ex tui batus aliqua vi in Pellet elut Respongeo pro babile esse , fore , ut a quabiliter , indesinenterque moueretur ; de lentE quidem, celeriterve , prout semel paruus , aut ma gnus impressis foret impetus. Argumen tum vero desumo ex aequabilitate illa motus hori et talis iam exposita ; cum ille vi deatur aliunde non detinete , nisi ex ad stione motus perpendicularis . adeo , ut
quia in illis spatiis nulla esset perpendi
cularis admistio, in quamcumque partem rei motus inceptus , horizontalis instareitet, & neque acceleraretur , retardaretur
ve , neque proinde unquam desineret. Eevis aliquod squale cet te haberi potest) ει- perimentum Appende filo plumbum, lapideinve , qui in perpendiculo cor quiescat , ae postea illum prorsus impelle;
concipies hunc motum , ex se , aequabi-lcin , perpetuumque esse chira tantulam enim implessetis vim , unde fit , ut lapis
toties excurrat, recurratque, ac excurrendo,
recurendoque tantum insumat temporis
Non existimasses prosecto motum tanti
eorporis ex tantula vi tandiu duraturum.
Sed nempe lapidis attractio , quae a Terra si, a filo cohibetur, sicque lapis inter
duas oppostas vi reis veluti indifferens manet ; unde si illum transuersiam pellas , in tum imprimas , ad quem non habeat ros stetitiam; sicque , nisi aliud interueniat, tueri illum constanter possit. Neque o stat, quM motus omnino transuetius , staue secundum horirontem non si , sea
sat obliquὸ , ae sui sum ; nam quia licet
filum retineat, tum tamen etiam Terra retrahit ι & quando Tetra deorsum redi eit , tunc quoque sium retinet a heine est, cur facta iliatum virium oppostarum compensatione , non ex hoe capite tolla tur linpressi motus constantia Et quamuis tolli videat ut aequabilitas , quatenus laris in transeursu per infimum punctum, siue perpendiculum, celettime mouetur , tardissime vero in ascensus fine , & exstensus initio ; ac proportione in ea telis locis anihilominus ea semper aequabilitas perseuerat, ut omnium excursuum , recursui im-que durationes aequales sint; hoc est . sub initium sint quidem maioreς . sub finent
minotes e sed non propterea unquim magis , vel mitius diuturna ; ob perleverantem semper attractionem , retractionemque
aequalem; de quod aliunde continenter tiae T t 1 compen
539쪽
inpensatio inter vim mouentem resduam.& percurrendum residuum spatium. Qua
fit ergo ut vis continuo minuatur , decuristenturque continuo spatia , ac motus ille
denique et stet 3 Causam duplicem Gali-leus assignat. Altera est aer, qui in omni via blatione lapidi nonnihil rei stat . atque idei eo imple iram vim , sue impetum nonnihil continud testingat. Altera pondus ipsius fili , omniumve eius particularum. Nam quia quo sitim est breuius , eδ vibrationes , Due excursus, reculsusque si
quentiores sunt i ne in longiore illo sto, quo appendisti lapidem , appensos este sim gulos lapillo, ad digitos ; agnosces illum, qui erit appensus ad pii inum sigitum: nitivi recurrat, dum qui et it appensus ad secundum adhuc excurret a & huius excursum nonnihil deeurtatum iri, propter renitentiam, quae ab illo fit; ae pari rati ne deeurtatum iri exeursum tertii, & consequenter excursen, quarti, ae caeterorumla sed Qt denique lapis insinus exsistens , cogatur etiam nonnihil exei sum suum decurtare , ob sactam res stentiam a lapillis singulis , qui etiam tant1 frequentius renitentur , quantδ altiores fuerint; vide biis a te lapidem quasi laborare , ut seriem huiuscemodi quati sarcinularum non sponte ab sua .imim , trahat. Non sunto deinde lapilli , sed illorum loco habe totidem fili
particulas: prosecto & i liae, cum non-nihil pendant , lapillorum instar sunt , de prosareinulis habent ut i quae impetum lapidis perparum quidem , sed non- nihil tamen continud refringant. Quod perspicia E magis vi noris , appende eundem lapidem ad eiusdem longitudinis , sed inaequalis tamen crassitudinis , ae proinde ponderis flum ; de deprehendes , qud iderassus erit , eo eities motum desiturum , tanqua ira vibrationibus singulis sensibili ei,
decurtatis ; ita ut usurpata erasi re choris da, aut etiam virga , caten ve ferrea eter paucas omnino vibrationes habitutus sit, ae motum parum duraturum. Heine , quia
qud erit aer puriet , & filum tenuius, edvibrationes plures erunt, & motus prolixior ; sinete aerem ad usque inanis tenuitatem este redactum , atque ideired nihil resistentem ι & non filum , sed radium incorporeum , qui nullius sit ponderis , neque partibus suis renitatur . an- non capis scire ut lapis appensus impressum se mel motum constantissim 3 tueatur ; sci-cet omneis vibrationes non aequalibus m
do temporibus peragens , sed aequalibus
etiam arcubus continub pei sciens a Idae porro omnia alio non tendunt , quam ut antelligamus motum pet spatium inane impressum , ubi nihil neque attrahit, ne que retinet, neque omnin3 renititur, aequa bilem fore , ac perpetuum ; atque exin ae colligamus , omnem prorails motum, qui lapidi imprimitur , esse ex se huiusmodi; adeo ut in quaiticumque partem lapidem conieceris, si quo momento , manu emit-
invi , serponas omnia vi diuina , lapiduexcepto , in nihilum redigi , euenturum st. ut lapis inotum suum perpetuo , ac in eandem partem , in quam manus ipsum direxerit, moueatur. Nisi iam faciat, causam videri admistionem motus perpendi latis , ob attracti nem a Tetta factam interuenientis, quae divergere illum a tramite saciat s neque cesset , quousque ipsum ad Terram usque perduxerit; ut dum ramenta ferri prope magnetem transecta non tecta pergunt, sed versus magnetem diue tuntur : aut dum uniuersε rei, quae mouetur , oblique occurrimus, ipsamque in obliquam de nectimus plagam.
Nunc , tandem , cum praeter causam imis pellentem , etiam attrahens incogitata fuerit a ea - ne potis est id praestate quod prius desidetabatur 3 videtur esse; neque id modo , sed & videtur attrahens v n, cum
impellente euadere integra causa eius proportionis , qua velocitas continud inclestit Nam primum si id te petas , quod pauid ante dicebamus de inani facto,uod supra Tetram est, spatio in quo potus semel lapis consisteret; concipe cor pus aeris ita a Deo restitui , lapidem isque circumambite , ut nulla tamen vis attractrix ex Terra ad eum perueniat a &pervidebis non sole eut lapis ab imm to aere in v nam partem potius moueatur, quam in aliam. Finge quippe eaeista destrui, & nihil si petesse praeter lapidem , eum circumstante aere ἔ agnosces
prosectb aerem ex se non esse lapidem in unam . potiusquam in aliam partem impulsurum. Conei pe deinde restitui non ae ἀtem , sed solum eis auium magneticoruin radiorum ex Terra; 3: per uidebis elle cui lapis possi a quiete eati Abari , & versus Tetiaram attrahi. itaque vis Tetti attractrix es.se ea causa poterit, quae motus anilium iri lapide saeiat. Concipe denique restitui a
tetri simul eum estiuuio . & pervidebis lapidem posse adhue a solestendo desaere ae versus Tei tam allici , quδd tametsi
aer inferior seu qui sub iplo nonnihil
resistat , propteo qualetracumque corpi lentiam , nihilominus vis attractrix tanta
esse valeat, quae & ciendo lapidi , & s perandae aetis resistentiae sisse iat. Igiture ausa haee attrahens habere potest unde id suppleat , quod visum est impellenti deesse. Secund5, si id repetas, quod dictum est de lapide in spatiis illis imaginariis , seu in inani constituto ; eoncipis iam , si eausa quaepiam leviculo ictu eum pellat , solevi moueatur aequabili plane , ac perpetuo motu, nis Obex Oecurrerit. Concipe deinde , cum ita mouetur, pelli ictu conis smili ι tunc quia motus praecedens non destruetur , coibunt duo motus in unum,
qui si priore velocior dupid , quippe pari
modo tit fututus ex se aequabilis , atquo perpetuus. Concipe rursus pelli tellio, Se consimili ictu; tune quia prior motus ex duobus quasi gradibus compositus perseue rabit, set eoalitio noui motus seu gradus; siue erit deineeps motus , qui si triplo velocior
540쪽
velocior primo. Concipe postea pelli quarto , pelli quinto , de aliis ; aprostesque fore,
ut velocitas tantum, ac tandiu incrementum accipiat , quantum , de quandiu ictus repetentur. Niti facile id concipias, consitu e e, qui stum globum supra exquistam, libellatamque planitiem , de leui pri- mum ictu eum in pelle; d cprchendes moueri ipsim penitus aequabiliter. Impelle alio pati ictu ; deprehendes motum fieri velocio rem ; impelle tertio , adhuc velociorem impelle quarto , adhuc magis ; atque ita rorid a Med ut clatum esse videatur , velo citatem motus non aliunde inciescere, quam ex eo , quod mobile dum in motu est, de nouo mouetur, seu nouum impulsum accipit a causa externa. Ne ille verδ, cum impulsum dico , attractum non intelligo: quippe cinii attrahere nihil aliud sit , quam recuruato instrumento versum se imperi
ve memoratum tam impelli vno , pluribusue ictibus posse . si quis ipsum ante cedendo curui4 digitis adigat , quam si subsequendo deuexis propellat. Tertid , cum
de motus deorsum acceleratione agatur,
constat iam , siue set solus superne impellat , sue Tetra sola inferne accersit, sue aer , & Terra simul vi reis conserant, non esse satis, ut lapidi vilicii, initio ictus primatur ; sed elle necessarium . ut noui, novique imprimantur continud : ali quin enim lapis non acceleraret gradum, sed serietur motu ut aequabili, ita impe eeptibili ; segnissimo videlicet, propter te uuitate in sinplicis conatus, seu uni ei ictus pene nullam vim. Cum vero seu sola liti- pullio , seu sola attractio ad aecelerationem sussciat ; quid nam causae esse puta
bis , cur censeam utramque esse conion
gendaan Nempe in causa proportio est, qua dicti m est ante acceleiationem fieri. Nam ne unicam este causam , exempli gratia attractionem ; concipies quidem ex dictis sequi , ut quia radis magnetici , qua
si strinsentes choraulae, continentem motum , Due impetum lapidi imprimunt, talem imprimant in primo momento , qui
non deleat ut . sea poseuetet in secundo, in quo alius similis imprimitur, qui priori iunctus perseueret v n, cum illo in tertio; in quo alius similis adiungitur, atque ita
consequenter 1 adeo ut impetus ex continua illa asiectione continuδ increscat, motusque semper velocior fiat. Versim δε-cile erii pervidere consequi ex hae adiectione incrementuum celeritas secundum unitatum seriem; nempe ita vi in primo in mento sit unus velocitatis gradus, in secundo sint duo, in tertio tres, in quarto qua tuor a & in primo momento , lapis descendat unam v. c. orgyiam , in secundo duas, in tertio treis , in quarto quatuor; unge de
aggregando dici possi in fine primi in
menti ea sum esse factu ira unius Orgyiae, in fine seeundi trium , in fine tertii sex, in s ne quarti decem. Caeterum constat ex supta dictis. talem seriem non obseruati,
sed obseruati potiὐs seriem numerorum imparium ab unitate incipientium ; de aggregando numerum orgyiatuiti in site euius. que momovit deprehendi quadratum ; nempe iacui unum , tria, sex , decem; sed unum, quatuor, nouem, sexdecim , &e. Et loco attraoionis usurpa impulsionem 4 usurpagrauitatem, ut vulgo accipitur usurpa qualia conique causam simpliccm ; idem penitus consequetur. Itaque experiendum restat , an consula sendo utramque causam , quae est obse nata sequatur proportio. Dictum est iam initium nubtus esse non posse ab aere ; itaque nece latium est in primo momento
sola Terra agat , unicusque , de simplex ictus imprimatur lapidi, quo de motus in cipiat, , res stentia aeris inson3 taeentis
vineatur. Subnoto autem eandem proportionem , qua percurruntur orgyiae , de percurrerentur stadia, ac milliatia, si tantum
ex alto posset aliquid cadere, eadem per curri pedes, digitos, grana, & spatia quae libet insensilia . ad ipsa usque minima rQuare posse quoque accipi momenta nota solum cuiusmodi sunt interualla pulsationum artetiae , sed etiam minora, minoraque, de minimis qui biisque illis spatii partibus t spondentia: Ac eadem ratione poste accipi
non modo maiores, & compositos veloci
tatis gradus et sed minimos etiam, atque sim pliccs, quorum nempe unus suis cere pos si mobili ciendo per unum ex illis spatiis
minimis , de in minimo uno momento rum. Igitur cum primum momentum ac
cipio , minimum intelligo , in quo unus, de simplex ictus per attractionem imprima tur , peragaturque minimum spatium, in tu eis stente smplici, de cui deinceps accedere , ex repetitis ictibus , gradus celeritatis possint. Porid quia aer infernδpressi is circumstantem premit , neque via quam patet succedendi libertas , nisi ciu superne spatium interea 3eseritur , ideost , ut aer secundum latera resiliens ira superiorem locum concurrat ; derelictitii que locum inuadat. Et quonium non potest hae e inuasio fieri , quin aer accur tens vigeat lapidem a id ei reo fit ut secun do momento duplex de nouo imprim tur ictus , unus a Tetra , qux pergit attrahere , alius ab aere , qui incipit urg te. Isti autem sunt duo motus, sue cete litatis gradus , qui cum primo non destructo, sed perseuerante iuncti, stat ues. Icitertio autem momento pergente Terra attrahere , de aere impellere, imprimuntur
ibistis duo ictus noui , qui eum tribus prioribus , de perseuerantibus iuncti , fine quinque. ita in quarto momento imprimuntur alii Huo , qui cum priotibus sint septem i in quinto duo qui eum prioribus
sint nouem; atque ita eonsequentet secundum seriem numerorum , qui ab unitate coeperim , impatium : com interim sp tia aequi sta in fine euiusque momenti sint semper inter se eadem proportione, qua IJ mentorum ipsorum quadrata , veluti iam T t 3 attigimus